İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU TASARISINA GÖRE İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI VE İŞYERİ HEKİMİ İSTİHDAMI

1. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU TASARISINA GÖRE İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI VE İŞYERİ HEKİMİ İSTİHDAMI PROF. DR. NURŞEN CANİKLİOĞLU

2. Genel olarak • Kuşkusuz ülkemizin en büyük sorunlarındanbiri uzun yıllardır bir türlü önlenemeyen iş kazalarıdır. • Gerçekten istatistiki verilere bakıldığında iş kazalarının ürkütücü boyutlarda olduğu görülmektedir. • Tasarının genel gerekçesinde de belirtildiği gibi, her gün üç kişi iş kazası sonucu hayatını kaybetmekte, beşten daha fazla kişi iş göremez duruma düşmektedir. Prof. Dr. Nurşen CANİKLİOĞLU

3. Genel olarak • Bu sayıların da ortaya koyduğu gibi ülkemizde iş sağlığı ve güvenliği bakımından büyük bir eksiklik vardır. • İnsan yaşamının kutsallığı bu konuda biran önce önlemler alınması, gerekli alt yapının kurulması, topyekun bilgilenme, bilinçlenme hareketinin başlatılması ve nihayet gerekli denetim mekanizmalarına işlerlik sağlanarak bu olumsuz durumun ortadan kaldırılmasını gerekli kılar. • Bu bağlamda iş sağlığı ve güvenliğinin ayrı bir kanun olarak düzenlenmesi ve sınırlı istisnalar dışında tüm çalışanların kapsama alınması esas itibariyle bizce isabetlidir. Prof. Dr. Nurşen CANİKLİOĞLU

4. Genel olarak • Ancak bir kanun yapılırken uygulanabilirliği de kuşkusuz çok önemlidir. • Uygulanma olanağı olmayan –ya da henüz uygulanabilirliği bulunmayan- bir sistem ulaşılmak istenen asıl amacı gerçekleştiremeyeceği gibi adeta uygulayıcıları cezalandırma sistemine dönüşebilir ki, istenen herhalde bu değildir. • Bu nedenle kanun oluşturulurken hem odağında bulunan “sağlıklı ve güvenli ortamda çalışma” idealine hizmet edecek hükümleri içermeli hem de kurgusunda ülke gerçeklerini dikkate almalıdır. • İş Sağlığı ve Güvenliği Kanun Tasarısı’nda ise bu konuda gereken hassasiyetin gösterildiği konusunda şüpheler olduğunu belirtmek gerekir. Prof. Dr. Nurşen CANİKLİOĞLU

5. İş güvenliği uzmanı görevlendirme yükümlülüğü • Tasarıya göre, işveren; mesleki risklerin önlenmesi ve bu risklerden korunulmasına yönelik çalışmaları da kapsayacak iş sağlığı ve güvenliği hizmetini sunmak için • çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerinde (A) sınıfı, • tehlikeli sınıfta yer alan işyerinde en az (B) sınıfı, • az tehlikeli sınıfta yer alan işyerinde en az (C) sınıfı • belgeye sahip iş güvenliği uzmanıGÖREVLENDİRMEKLE YÜKÜMLÜDÜR. Prof. Dr. Nurşen CANİKLİOĞLU

6. işyeri hekimi görevlendirme yükümlülüğü • İşveren ayrıca, • bütün tehlike sınıflarında yer alan işyerlerinde • işyeri hekimi ve • diğer sağlık personeli • GÖREVLENDİRMEKLE YÜKÜMLÜDÜR. Prof. Dr. Nurşen CANİKLİOĞLU

7. İş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi görevlendirme yükümlülüğü • Hemen görüleceği üzere, bu yükümlülüğün kapsamına girmesi için işverenlerin belirli sayıda işçi çalıştırıyor olmaları gerekmemektedir. • Aynı şekilde iş güvenliği uzmanı çalıştırma yükümlülüğü bakımından halen uygulanmakta olan hükümlere göre “işyerinde sanayiden sayılan bir işin yapılması” koşulu da kaldırılmaktadır. • Bu durumda bir ya da daha fazla işçinin çalıştığı, -sanayi ya da ticari işlerin yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın- TÜM İŞYERLERİ BU HÜKMÜN KAPSAMINA GİRECEKTİR. Prof. Dr. Nurşen CANİKLİOĞLU

8. İşyeri sayıları ve Tasarının öngördüğü yükümlülüğün mukayesesi • Tasarının kanunlaşması ile birlikte çok sayıda işyeri kapsama alınmış olacaktır. • 2008 verilerine göre Türkiye’de toplam 1.170.248 işyeri bulunmakta olup, bunun 999.199 ’u 1-9 arası; 149.088’i ise 10-49 arası işçi çalıştıran işyeridir. • Yani 1-49 arası işçi çalıştıran işyerlerinin toplam sayısı 1.148.287 olup geri kalan 21.961 işyeri 50 veya daha fazla işçi çalıştırmaktadır. • Ancak önemle belirtelim ki, Tasarı ile kamu idareleri de dahil tüm işyerleri kapsama alındığından bu sayı daha da artacaktır. Prof. Dr. Nurşen CANİKLİOĞLU

9. İşyeri sayıları ve Tasarının öngördüğü yükümlülüğün mukayesesi • Bu sayıların da ortaya koyduğu gibi, halen sadece 21.961 işyerinde işyerinde işyeri hekimi çalıştırması zorunlu iken, Tasarının kanunlaşması ile birlikte 1.170.248 işyerinde işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı çalıştırmak gerekmektedir. • Bunlardan ne kadarının sanayiden sayılan işyeri olduğu konusunda kesin bir bilgi olmadığı için iş güvenliği uzmanı çalıştırma yükümlülüğü kapsamına giren işyeri sayısı tam olarak bilinememektedir. • Ama bu sayının işyeri hekimi çalıştırılması gereken işyeri sayısından az olduğu da –sadece sanayiden sayılan işyerlerini kapsadığı için- açıktır. Prof. Dr. Nurşen CANİKLİOĞLU

10. İşyeri sayıları ve Tasarının öngördüğü yükümlülüğün mukayesesi • Dolayısıyla Tasarının kanunlaşması ile birlikte kapsama daha önce işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı çalıştırma yükümlülüğü olmayan çok sayıda işyeri girecektir. • Oysa ülkemizde yetkilendirilmiş, özellikle de (A) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı sayısı çok azdır. • Bu nedenle bu kadar kısa zamanda yeterli sayıda eleman temin edilip edilemeyeceği çok önemli bir sorundur. Prof. Dr. Nurşen CANİKLİOĞLU

11. İş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi görevlendirme yükümlülüğü • Gerçi Tasarıda bu konuda bir geçiş maddesine yer verilmiştir. • Buna göre, iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi çalıştırma yükümlülüğü, 1 ila 9 çalışanı bulunan işyerlerinden; • Çok tehlikeli sınıfta yer alanlar için yayımı tarihinden itibaren İKİ YIL SONRA, • Tehlikeli veya az tehlikeli sınıfta yer alanlar için yayımı tarihinden itibaren ÜÇ YIL SONRA yürürlüğe girer. • Kuşkusuz geçiş süreci öngörülmesi isabetlidir, fakat yukarıda verilen bilgiler ışığında değerlendirildiğinde bu düzenlemenin yeterli olup olmadığı ayrıca tartışılabilir. • 10 ve daha fazla işçi çalıştıran işyerleri için ise geçiş hükmü öngörülmemiştir. Prof. Dr. Nurşen CANİKLİOĞLU

12. İş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi görevlendirme yükümlülüğü • 1.170.248 işletmenin %85.4’ü 1-9 sigortalı çalıştıran işyerlerinden, %12.7’si 10-49 sigortalı çalıştıran işyerlerinden %1.6’sı 50-249 sigortalı çalıştıran işyerlerinden oluşmaktadır. • Çalışanların ise %29.1’i 1-9 işçi istihdam eden işyerlerinde, %32.9’u 10-49 işçi istihdam eden işyerlerinde, %21.8’i 50-249 işçi istihdam eden işyerlerinde bulunmaktadır Prof. Dr. Nurşen CANİKLİOĞLU

13. Yürürlük tarihi • Bu durumda işyerlerinin % 85’lik kısmı için bu madde hükümlerinin uygulanması 2 ya da 3 yıl sonra söz konusu olacaktır. • Ayrıca Tasarıya göre, Kanunun 28., geçici 4. ve 5. maddeleri yayımı tarihinde, diğer maddeleri yayımı tarihinden itibaren bir yıl sonra yürürlüğe girecektir. • Tasarıda her ne kadar 28. maddeden söz edilmiş olsa da bu madde zaten Tasarının yürürlük maddesidir. Prof. Dr. Nurşen CANİKLİOĞLU

14. (A) sınıfı iş güvenliği uzmanı yerine 4 yıl boyunca (B) sınıfı görevlendirilebilecek • Tasarıda bir başka geçici maddeye daha yer verilmiştir (geç. m.4). • Buna göre; çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde, • (A) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı görevlendirme yükümlülüğü, • bu işyerlerinde Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren DÖRT YIL SÜREYLE • (B) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı görevlendirilmesi yoluyla da yerine getirilebilecektir. Prof. Dr. Nurşen CANİKLİOĞLU

15. (B) sınıfı iş güvenliği uzmanı yerine 3 yıl boyunca (C) sınıfı görevlendirilebilecek • Aynı şekilde; • tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde ise • (B) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı görevlendirme yükümlülüğü, • bu işyerlerinde Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren ÜÇ YIL SÜREYLE, • (C) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı görevlendirilmesi • KAYDIYLA yerine getirilmiş sayılır (geç. m. 4). Prof. Dr. Nurşen CANİKLİOĞLU

16. Geçiş hükümleri • Kuşkusuz bu hükümler de isabetlidir. • Zira daha önce de üzerinde durulduğu gibi ülkemizde halen yeterli sayıda iş güvenliği uzmanı, özellikle de (A) sınıfı iş güvenliği uzmanı bulunmamaktadır. • Ancak bu hükümlerin yeterli ve sorunu çözebilecek nitelikte olduğundan söz edebilmek mümkün değildir. Prof. Dr. Nurşen CANİKLİOĞLU

17. Tehlike sınıfının belirlenmesi • İşyeri tehlike sınıfları, • 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu uyarınca belirlenen, • kısa vadeli sigorta kolları prim tarifesi de göz önünde bulundurularak, • ilgili tarafların görüşleri dikkate alınarak, • Bakanlıkça, • belirlenir (m.6/12). • İşyeri tehlike sınıflarının tespitinde o işyerinde yapılan asıl iş dikkate alınır (m.6/13). Prof. Dr. Nurşen CANİKLİOĞLU

18. OSGB’den hizmet alma olanağı • Bünyesinde işyeri hekimi ya da iş güvenliği uzmanı ya da diğer destek personeli niteliğinde personel bulunmayan işyerleri, • bu hizmetin tamamını veya bir kısmını • ortak sağlık ve güvenlik birimlerinden HİZMET ALARAK yerine getirebilir. Prof. Dr. Nurşen CANİKLİOĞLU

19. İSGB kurma yükümlülüğü • Çıkarılacak yönetmelikle belirlenen çalışma sürelerinin işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının tam süreli görevlendirilmesini gerektirdiği durumlarda işveren, • İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ KURMAKLA YÜKÜMLÜDÜR. • Tam sürenin hesabında çalışanların tabi olduğu kanun hükümleri saklı kalmak kaydıyla 4857 sayılı İş Kanununa göre belirlenen haftalık çalışma süresi dikkate alınır. Prof. Dr. Nurşen CANİKLİOĞLU

20. Ondan az çalışan bulunan işyerlerinin desteklenmesi • Bakanlık, kamu kurum ve kuruluşları hariç olmak üzere • ondan az çalışanı bulunan işyerlerinden ÇOK TEHLİKELİ SINIFTA YER ALANLARA, • bu madde ile zorunlu tutulan iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerininyerine getirilmesinde, • destekleyici nitelikte özel düzenleme yapma yetkisine sahiptir. • Böylece küçük işyerleri için destekleyici nitelikte yardımlar yapılmasına olanak sağlanmıştır • Ancak bu desteğin niteliğinin ne olacağı Kanunda düzenlenmemiştir. Prof. Dr. Nurşen CANİKLİOĞLU

21. Ondan az çalışan bulunan işyerlerinin desteklenmesi • Tasarıda bu konuda Bakanlar Kuruluna bir yetki de verilmiştir. • Tasarıya göre, Bakanlar Kurulu gerektiğinde bu desteği ondan az çalışanı bulunan işyerlerinden TEHLİKELİ VE AZ TEHLİKELİ SINIFTA YER ALANLARA DA YAYGINLAŞTIRMAYA yetkilidir. • Yapılacak bu destekleyici faaliyetlerin FİNANSMANI ise, SOSYAL GÜVENLİK KURUMU TARAFINDAN iş kazası ve meslek hastalığı bakımından kısa vadeli sigorta kolları için toplanan primlerden kaynak aktarılarak GERÇEKLEŞTİRİLECEKTİR. Prof. Dr. Nurşen CANİKLİOĞLU

22. Desteğin usul ve esasları için yönetmelik çıkarılacak • Yapılacak özel düzenlemenin, • uygulanmasına, • destek sağlanacak ondan az çalışanı bulunan işyerlerinin özellikleri gözönünde bulundurularak Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından ödenecek hizmet bedellerinin tespitine ve destek olunacak kısmına, • bu bedellerin ödenme şekillerine, • hizmetten hangi şartları taşıyan işyerlerinin faydalanabileceğine ve • hizmet verecek kuruluşların özelliklerine dair usul ve esaslar, • bir yönetmelikle belirlenecektir. Prof. Dr. Nurşen CANİKLİOĞLU

23. Desteğin kesilmesi ve geri alınması • Yine Tasarıya göre, bu destekten yararlanan işverenlerden, • bu Kanun ve diğer mevzuat gereğince yapılan kontrol ve denetimlerde • çalıştırdığı kişileri SİGORTALI OLARAK BİLDİRMEDİĞİ TESPİT EDİLENLERDEN • tespit tarihine kadar özel düzenleme kapsamında yapılan ödemeler yasal faizi ile birlikte Sosyal Güvenlik Kurumunca tahsil edilir ve • bu işverenler ÜÇ YIL SÜREYLE bu fıkrayla sağlanan destek unsurlarından yararlanamaz. Prof. Dr. Nurşen CANİKLİOĞLU

24. İşverenin bu görevleri kendisinin yerine getirmesi • İşveren, yönetmelikte belirtilen niteliklere ve gerekli belgeye sahip olması halinde tehlike sınıfı ve çalışan sayısı dikkate alınarak, bu maddenin birinci fıkrasında belirtilen hususların yerine getirilmesini kendisi üstlenebilir. Prof. Dr. Nurşen CANİKLİOĞLU

25. İşverenin diğer yükümlülükleri: İşbirliği ve koordinasyonu sağlama yükümlülüğü • İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmetlerini yürüten kişilerin işbirliği ve koordinasyon içinde çalışmaları gerekmekte olup, bu koordinasyonun sağlanmasından işveren sorumludur. • Hatta bu yükümlülüğe uymamanın idari para cezası bulunmaktadır. Prof. Dr. Nurşen CANİKLİOĞLU

26. İşverenin diğer yükümlülükleri: Araç, gereç, zaman ve eğitim sağlama yükümlülüğü • Bunun gibi, işveren, bu hizmetleri yürütmek üzere görevlendirilen kişi, kurum ve kuruluşların görevlerini yerine getirmeleri amacıyla araç, gereç, mekân, EĞİTİM ve zaman gibi gerekli bütün ihtiyaçlarını karşılamakla da yükümlüdür. • Görüldüğü gibi maddede işverene sadece gerekli araç ve gereci, onlara bu görevlerini yerine getirmeleri için gerekli zamanı sağlama yükümlü yüklenmemiş, işveren aynı zamanda eğitimlerden de sorumlu kılınmıştır. • Maddede yer alan “eğitim sağlama” yükümlülüğünden neyin anlaşılması gerektiği ise çok açık değildir. Prof. Dr. Nurşen CANİKLİOĞLU

27. İşverenin diğer yükümlülükleri: Araç, gereç, zaman ve eğitim sağlama yükümlülüğü • Fakat normal olarak tüm işçilere zaten sağlanması gereken eğitimden söz edilmediği açıktır. • Burada kast edilen herhalde örn. işyeri hekiminin tekrar eğitime tabi tutulması gibi zorunluluklar söz konusu olduğunda bu eğitim işverence sağlanacaktır. • Buna karşılık kanaatimizce işyeri hekiminin kendisini geliştirmek için almak istediği tüm eğitimler bu kapsamda değerlendirilmemelidir. • Belirtelim ki bu konudaki yükümlülüğe uymamanın da idari para cezası bulunmaktadır. Bu nedenle bu konunun da daha açık düzenlenmesi yararlı olacaktır. Prof. Dr. Nurşen CANİKLİOĞLU

28. İşverenin diğer yükümlülükleri: Tedbirleri yerine getirme yükümlülüğü • Tasarıda yer verilen bir başka düzenleme de, işverenin işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanları tarafından alınan tedbirlere uyma yükümlülüğüdür. • Gerçekten Tasarıya göre, işveren, görevlendirdiği kişi veya hizmet aldığı kuruluşlar tarafından, • iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili mevzuata uygun olan ve yazılı olarak beyan edilen, • TEDBİRLERİ YERİNE GETİRMEKLE YÜKÜMLÜDÜR. • İşveren yerine getirmediği her bir tedbir için idari para cezası ile karşı karşıya kalabilecektir. Prof. Dr. Nurşen CANİKLİOĞLU

29. İşverenin diğer yükümlülükleri: Bilgilendirilme yükümlülüğü • İşveren iş sağlığı ve güvenliği konusunda görevlendirdiği kişi veya hizmet aldığı kuruluşların, • çalışanların sağlık ve güvenliğini etkilediği bilinen veya etkilemesi muhtemel konular hakkında • bilgilendirilmesini sağlar. • Bu bilgilendirme başka işyerlerinden çalışmak üzere kendi işyerine gelen çalışanlar ile bunların işverenlerini de kapsar. Prof. Dr. Nurşen CANİKLİOĞLU

30. Yönetmelikle İSGB kurma yükümlülüğü öngörülebilecektir • Tasarıda iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerine ilişkin birçok husus yönetmeliğe bırakılmıştır. • Bu kapsamda olmak üzere, çalışan sayısı ve tehlike sınıfı göz önünde bulundurularak Kanunun 6. maddesinin 2. fıkrasında belirtilenler dışında hangi işyerlerinde İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİNİN KURULACAĞININ SAPTANMASI yönetmeliğe bırakılmıştır. Prof. Dr. Nurşen CANİKLİOĞLU

31. Yönetmelikle İSGB kurma yükümlülüğü öngörülebilecektir • Bu hükümden anlaşıldığına göre, Bakanlık çıkaracağı yönetmelikle Kanunda belirtilen durum dışında da bazı işyerleri için iş sağlığı ve güvenliği birimi oluşturma yükümlülüğü getirebilir. • Bu konunun da Kanunda daha belirli esaslara bağlanması ve işverenlerin ne zaman İSGB kurmak zorunda olacaklarını önceden bilebilmeleri isabetli olacaktır. Prof. Dr. Nurşen CANİKLİOĞLU

32. Yönetmelikte düzenlenecek hususlar • İşyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi dışındaki diğer sağlık personelinin, • nitelikleri, işe alınmaları, görevlendirilmeleri, • görev, yetki ve sorumlulukları, • görevlerini nasıl yürütecekleri, • işyerinde çalışan sayısı ve işyerinin yer aldığı tehlike sınıfı göz önünde bulundurularak işyerlerinde asgari çalışma süreleri, • işyerlerindeki tehlikeli hususları nasıl bildirecekleri ve diğer bir husus • Çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenecektir. Prof. Dr. Nurşen CANİKLİOĞLU

33. Mevcut sertifikaların durumu • Bu Kanunun yayımı tarihinden önce, • Bakanlıkça verilen işyeri hekimliği ve iş güvenliği uzmanlığı sertifikası veya belgesi ile • Türk Tabipleri Birliği tarafından verilen işyeri hekimliği sertifikası sahiplerinden belgeleri geçersiz sayılanlar, • mevcut belge veya sertifikalarını • bu Kanunun yayımından itibaren BİR YIL İÇİNDE, • BAKANLIKÇA DÜZENLENECEK BELGE İLE DEĞİŞTİRMELERİ ŞARTIYLA • bu Kanunla verilen bütün hak ve yetkileri kullanabilirler. Prof. Dr. Nurşen CANİKLİOĞLU

34. Mevcut sertifikaların durumu • Aynı tarihten önce eğitim kurumlarınca verilen işyeri hekimliği ve iş güvenliği uzmanlığı eğitimlerini tamamlayanlardan • EĞİTİMLERİ GEÇERSİZ SAYILANLAR • ilgili mevzuata göre sınava girmeye hak kazanırlar. • Hak sahipliğinin tespitinde Bakanlık kayıtları esas alınır. • Böylece geçmiş dönemde bu belgeleri Tabipleri Birliği’nden aldıkları için bu belgeleri Bakanlık tarafından geçerli sayılmayanlarla, Danıştay kararları sonucu Bakanlıktan alınan belgeleri geçersiz sayılanlara bir olanak tanınmış olmaktadır. • Tasarının bu şekliyle kanunlaşması halinde zaten çok sayıda işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanına ihtiyaç olacağı için hüküm isabetli olmuştur. Prof. Dr. Nurşen CANİKLİOĞLU

35. İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının görev, yetki ve yükümlülükleri • Tasarıya göre, işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanları • görevlendirildikleri işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili alınması gereken tedbirleri işveren veya işveren vekiline yazılı olarak bildirir; • bildirilen hususlardan hayati tehlike arz edenlerin işveren tarafından yerine getirilmemesi halinde, • bu hususu Bakanlığın ilgili birimine bildirir. Prof. Dr. Nurşen CANİKLİOĞLU

36. İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının görev, yetki ve yükümlülükleri • Hizmet sunan kuruluşlar ile işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanları, • iş sağlığı ve güvenliği risklerinin önlenmesi ile koruyucu ve önleyici hizmetlerin yürütülmesindeki ihmallerinden dolayı, • hizmet sundukları işverene karşı sorumludurlar. Prof. Dr. Nurşen CANİKLİOĞLU

37. Yükümlülüklere aykırılığın yaptırımı • İşyerinde işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanı görevlendirmeyen işveren veya işveren vekiline, • görevlendirmediği her kişi için beşbin Türk Lirası, • diğer sağlık personeli görevlendirmeyen işveren veya işveren vekiline ikibin beşyüz Türk Lirası • idari para cezası verilir. • Aykırılığın devamı halinde; görevlendirmediği her kişi ve takip eden her ay için aynı miktar idari para cezası uygulanır. Prof. Dr. Nurşen CANİKLİOĞLU

38. Yükümlülüklere aykırılığın yaptırımı • Belirlenecek sürelere uygun görevlendirme yapmayan, • İSGB kurma yükümlülüğüne aykırı hareket eden, • görevlendirilen kişilerin görevlerini yerine getirmeleri amacıyla gerekli araç, gereç, mekân, eğitim ve yeterli zaman tahsis etmeyen, • sağlık ve güvenlik hizmetini yürüten kişiler arasında işbirliği ve koordinasyonu sağlamayan, • bilgilendirme yükümlülüğüne aykırı hareket eden, • işveren veya işveren vekiline her bir ihlal için ayrı ayrı beşyüz Türk Lirası, • aynı maddenin beşinci fıkrasında belirtilen ve yerine getirilmeyen her bir tedbir için ikiyüz Türk Lirası idari para cezası verilir. Prof. Dr. Nurşen CANİKLİOĞLU

39. Yükümlülüklere aykırılığın yaptırımı • İşveren yönetmeliklerce öngörülen yükümlülüklere uymadığında • uyulmayan her bir madde hükmü için, • ikiyüz Türk Lirası idari para cezası öder. Prof. Dr. Nurşen CANİKLİOĞLU

40. Öneriler • Bizce iş sağlığı ve güvenliği oldukça önemli bir mesele olup bu konunun işçi, işveren, devlet eliyle, işbirliği içinde çözümlenmesi gerekir. • Ülkemizdeki iş kazalarının sayısı ve sıklığı da bu konuda önemli ve radikal kararların alınmasını gerekli kılmaktadır. • Bu nedenle Tasarıda olduğu gibi tüm işyerlerinin işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı çalıştırma yükümlülüğü kapsamına alınması, esas itibariyle oldukça önemli ve yararlıdır. • Fakat bunun mümkün olup olmadığının çok iyi değerlendirilmesi de şarttır. Prof. Dr. Nurşen CANİKLİOĞLU

41. Öneriler • Ülkemizdeki işyeri sayısı ile mevcut işyeri hekimi (hatta genel olarak hekim sayısı) ve iş güvenliği uzmanı sayısı düşünüldüğünde böyle bir düzenlemenin 3 yıl sonra dahi olsa uygulanabilirliği bize çok mümkün görünmemektedir. • Öte yandan en azından çok küçük işyerleri bakımından bu düzenlemenin istihdamı azaltıcı etkisinin de göz ardı edilmemesi gerekir. Prof. Dr. Nurşen CANİKLİOĞLU

42. Öneriler • Öncelikle Tasarıda, 1-9 arasında çalışanı olan işyerlerinden çok tehlikeli olanlarına SGK tarafından destek verileceği belirtilmektedir. • Diğer 1-9 arası çalışanı olan işyerleri -en azından şimdilik- bu anlamda destek kapsamında değildir, kuşkusuz bu nitelikte çok sayıda işyeri vardır. • Ayrıca bir işyeri hekiminin veya iş güvenliği uzmanının çok kısa süre için işyerine gelse dahi, -ki temel gözetim için herhalde yine de belirli saatlerle işyerine gelmesi gerekecektir, bu açıdan işyerinde çalışan sayısının önemi olmayacaktır- sözü edilen ücretlerle hizmet verilebilmesi bize çok zor görünmektedir. Prof. Dr. Nurşen CANİKLİOĞLU

43. Öneriler • Kasabalardaki işyerlerinde istihdam edilecek işyeri hekimi ya da iş güvenliği uzmanı bulmak zaten çok zor olacak, bu durumda da şehirlerde kurulan OSGB’lerden hizmet satın alınması gündeme gelecektir. • Şehirden kasabalara geliş saatleri de düşünüldüğünde yine bu maliyetlerin tutturulması söz konusu olamayacaktır. • Ya da aynı kasabadan hizmet alan tüm işyerlerinin temel gözetimleri ya da diğer işlemleri aynı güne sıkıştırılmaya çalışılacaktır ki, bu durumda da Kanundan beklenen amaç gerçekleşemeyecek sadece kağıt üstünde iyi bir sistem var görünecektir. • Oysa kağıt üstünde iyi görünen bir sistem yerine, -gerekli insan donanımı ve diğer ihtiyaçlar tam anlamıyla sağlanıncaya kadar- ayakları sağlam yere basan bir sistemin daha isabetli olacağı kanaatindeyiz. Prof. Dr. Nurşen CANİKLİOĞLU

44. Öneriler • Bu nedenle bizce bu konuda, • Çok tehlikeli işyerlerinde 20, • Tehlikeli işyerlerinde 30, • Tehlikesiz işyerlerinde şimdi olduğu gibi 50 • veya daha fazla işçi çalıştıran işverenler • iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi çalıştırma yükümlülüğü kapsamına alınmalıdır. Prof. Dr. Nurşen CANİKLİOĞLU

45. Öneriler • Kanunda belirlenen miktarda işçi çalıştırmamakla birlikte iş kazası sıklığı ya da meslek hastalığı görülme oranının belirlenecek bir oranın üzerinde olması halinde o işyerinin de kapsama alınması düşünülebilir. • Ayrıca iş sağlığı ve güvenliğine Devletin doğrudan katkısı olarak, küçük işyerlerine Devletin rehberlik hizmet vermesi bizce isabetli olacaktır. • Ülkemizdeki işyerlerinin çok önemli bir bölümü oldukça küçük olduğu için bu konuda da eleman sıkıntısı yaşanacağı bir gerçektir, fakat bir plan dahilinde bu hizmet sağlanmalıdır. Prof. Dr. Nurşen CANİKLİOĞLU