Internacjonalizacja a Bezpośrednie Inwestycje Zagraniczne w Polsce

1. Internacjonalizacja a Bezpośrednie Inwestycje Zagraniczne w Polsce dr Wojciech Zysk Katedra Handlu Zagranicznego

2. Motto na dziś „Bodajbyś cudze dzieci uczył...” Kto to powiedział?

3. Prawdziwe motto na dziś „Bodajbyś żył w ciekawych czasach...” A to kto powiedział???

4. Pojęcie Internacjonalizacji • inaczej: „umiędzynarodowienie” działalności gospodarczej • ścisłe powiązanie gospodarki (przedsiębiorstw) z innymi gospodarkami (podmiotami gospodarczymi) • internacjonalizacja prowadzi do wzrostu współzależności wszystkich uczestników rynku globalnego - globalizacja...

5. Klasyczne formy internacjonalizacji • eksport • import • tranzyt

6. Nowoczesne formy internacjonalizacji • obrót uszlachetniający • transakcje kompensacyjne • transakcje offsetowe • transakcje barterowe • transakcje licencyjne • franchising

7. Nowoczesne formy internacjonalizacji • leasing • joint-venture • filie zagraniczne • zakład produkcyjny za granicą • spółka córka • alians strategiczny • inwestycje bezpośrednie - !!!

8. Bezpośrednie inwestycje zagraniczne - BIZ • jest to forma przepływu kapitału • międzynarodowy przepływ kapitału to taka migracja, która pociąga za sobą odnotowanie w bilansie płatniczym • istnieje wiele podziałów i wiele sposobów klasyfikacji przepływu kapitału w zależności od przyjętego kryterium • np. ze względu na “czas” możemy rozróżnić krótko- i długookresową migrację kapitału • inny przykład: ze względu na “pochodzenie” mamy kapitał prywatny i publiczny

9. Bezpośrednie inwestycje zagraniczne - BIZ • istotnym kryterium jest “forma” migrującego za granicę kapitału • możemy wtedy wyróżnić: • 1. lokaty na rynku walutowym • 2. kredyty handlowe • 3. inwestycje portfelowe • 4. kredyty finansowe • 5. inwestycje bezpośrednie - !!!

10. Bezpośrednie inwestycje zagraniczne - BIZ • Lokaty na rynku walutowym to najczęściej spekulacyjne krótkookresowe lokowanie kapitału na zagranicznym rynku celem uzyskania wyższego niż w kraju zysku • Kredytami handlowymi nazywamy kredyty związane z wymianą handlowo-towarową udzielane w handlu zagranicznym • Kredyty finansowe to pożyczki finansowe udzielane przez banki, organizacje międzynarodowe i banki centralne krajów • Inwestycje portfelowe to nabywanie na długi okres zagranicznych papierów wartościowych, zwłaszcza akcji i obligacji

11. Bezpośrednie inwestycje zagraniczne - BIZ • Najistotniejszą formą migracji kapitału są bezpośrednie inwestycje zagraniczne (ang. foreign direct investment – FDI) • BIZ to wg UNCTAD inwestycje pociągające za sobą długookresowe, długotrwałe związki, przynoszące trwałe korzyści oraz kontrolę nad osobą prawną mającą siedzibę w jednym kraju sprawowane przez przedsiębiorstwo z innego kraju • Firma może inwestować za granicą w sposób bezpośredni na dwa sposoby: poprzez inwestycję “od podstaw” (ang. greenfield investment) w nowy podmiot gospodarczy, bądź przez przejęcie lub fuzję z istniejącą firmą

12. Bezpośrednie inwestycje zagraniczne - BIZ • według OECD i IFM bezpośrednie inwestycje zagraniczne to lokaty kapitału, podejmowane z zamiarem uzyskania bezpośredniego i długotrwałego wpływu na działalność i zarządzanie przedsiębiorstwa, w którym się inwestuje lub dostarczenie nowych środków przedsiębiorstwu, w którym inwestor ma już udział • tymi nowymi środkami mogą być dobra inwestycyjne, technologie, know-how, lub po prostu środki finansowe • bezpośrednimi inwestycjami będą przepływy finansowe skierowane do filii zagranicznych lub oddziałów, przekazywanie technologii, patentów i dóbr rzeczowych w zamian za udziały

13. Bezpośrednie inwestycje zagraniczne - BIZ • Słowo “bezpośredni” w definicji bezpośrednich inwestycji zagranicznych oznacza, że inwestor jest aktywny i ma wpływ (kontrolę) na działalność produkcyjną w podmiocie, w którym zainwestował • MFW podaje przedział procentowy wymaganych udziałów w podmiocie (objęcie lub nabycie kapitału zakładowego), w którym się inwestuje na 10-25 %, OECD natomiast dopuszcza dolną granicę 10 %

14. BIZ w Polsce • Zmiany systemowe od 1989 roku, otwarcie gospodarki i liberalizacja handlu sprzyjały decyzjom lokowania kapitałów przez inwestorów zagranicznych • Ponadto przebieg polskich procesów transformacji zaowocował systematycznym spadkiem ryzyka inwestycyjnego i wzrostem atrakcyjności inwestycyjnej Polski • Wolumen i struktura tych inwestycji w istotny sposób oddziaływają na polską gospodarkę i na jej strukturę ekonomiczną poprzez wpływ na zmiany w handlu zagranicznym

15. BIZ w Polsce • BIZ stwarzają szanse włączenia się polskiej gospodarki do międzynarodowego podziału pracy i kształtującej go globalnej gospodarki światowej • Włączenie to umożliwi zmniejszenie dystansu cywilizacyjnego, jaki dzieli nas zarówno od krajów „starej” UE i od innych rozwiniętych krajów świata • BIZ kreują także określone zagrożenia związane m. in. z rynkiem pracy, konkurencją na rynkach lokalnych, eliminacją polskich podmiotów gospodarczych, nadmiernymi transferami ZYSKów za granicę, stosowaniem tzw. cen transferowych i wreszcie z nadmiernym importem towarów i usług

16. BIZ w Polsce Szczególnie uzasadnionym jest: • monitorowanie zjawiska bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Polsce • badanie i analiza związków strukturalnych pomiędzy BIZ a ich wpływem na rozwój i zmiany struktury handlu zagranicznego w Polsce jako istotnego parametru struktury ekonomicznej i konkurencyjności gospodarki

17. BIZ w Polsce • Po roku 2000 zahamowana została wysoka dynamika napływu BIZ do Polski

18. BIZ w Polsce Wnioskować można, iż wyczerpały się typowe i tradycyjne czynniki przewagi konkurencyjnej kraju napływu: • korzystne zmiany gospodarcze charakterystyczne dla okresu potransformacyjnego, • otwarcie gospodarki, • korzystne regulacje prawne, • możliwości prywatyzacyjne, • opusty i preferencje, • korzystne warunki gospodarowania, • relatywnie niskie koszty pracy i innych czynników produkcji

19. BIZ w Polsce Na spadek napływu bezpośrednich inwestycji do Polski złożyły się przyczyny: • mniejsze wpływy z prywatyzacji, zmniejszenie zakresu atrakcyjności oferty prywatyzacyjnej, • pogorszenie się ogólnej sytuacji gospodarczej (pogorszenie się wskaźników makroekonomicznych), • narastająca konkurencyjność krajów Europy Środkowej i Wschodniej, zwłaszcza Czech, Słowacji i Węgier, • zmiany przepisów wewnętrznych w Polsce, dotyczących miedzy innymi specjalnych stref ekonomicznych,

20. BIZ w Polsce • spowolnienie wzrostu gospodarczego w USA (po zamachach terrorystycznych) i w Niemczech, • słaby system promocji Polski za granicą, brak aktywnej polityki przyciągania inwestycji, • brak wielkich projektów inwestycyjnych typu greenfield, • krytyczna ocena gospodarki polskiej dokonana przez Komisję Europejską (uznanie zbyt wysokiego poziomu stóp procentowych i prognozy utrzymywania się niskiego tempa wzrostu gospodarczego, pogarszanie się sytuacji na rynku pracy, umacnianie się złotego) • konflikty z podmiotami zagranicznymi inwestującymi w Polsce, m.in. Eureko czy Vattenfall

21. BIZ na świecie - co było po 2001???