POSTMORTEM DEĞİŞİMLER

1. POSTMORTEM DEĞİŞİMLER Dr.Başak Paşabeyoğlu

2. Fiziksel Sıcaklık değişikliği Sıvı değişikliği Ölü lekeleri Ölü katılığı Dekompozisyon • Kimyasal • Biyolojik Otoliz Entomolojik değişimler

3. Ölüm sonrasında gözlenen ‘postmortem değişimler’in düzeyi,adli olgular için büyük önem taşıyan ölüm zamanı -postmortem interval- belirlenmesinde kullanılmaktadır.

4. Fiziksel değişimler 1)Sıcaklık değişiklikleriAlgor mortis 2)Sıvı değişiklikleri Dehidratasyon 3)Ölü lekeleriLivor mortis 4)Ölü katılığıRigor mortis 5)Çürüme Dekompozisyon

5. 1-Sıcaklık Değişiklikleri -Vücutta sıcaklık değişikliği yolları; Kondüksiyon,konveksiyon,radyasyon,buhar-laşma -Sıcaklık ölçümü *visseral ısı;rektal/subhepatik/intrahepatik -Sıcaklık değ. Hızı(hiperbolik)

6. Etkili faktörler • Ortama ait özellikler • Isı • Nem • Hava akımı • Kişiye ait özellikler • Ölüm öncesi vücut ısısı • Giyinik olma durumu • Yaş, beslenme durumu • Vücut yüzeyi oranı, postür • Deri, yağ dokusu, hidratasyon • Ölüm şekline ait özellikler • Donma, suda boğulma • Güneş çarpması, beyin kanaması, enfeksiyon

8. 2- Sıvı değişiklikleri • Etkileyen faktörler -Ortama ait faktörler; -ısı -nem -hava akımı -Cesede ait faktörler; -vücut yüzey alanı -cilt permeabilitesi -vücudun su oranı

9. Parşömenleşme;cildin permeabilitesinin fazla olduğu bölgelerde görülür.Travmatik bölgelerde ise epidermisin sıyrılmasına bağlı olarak “parşömen plağı” görülebilir • Göz değişiklikleri; -göz kapakları açık kalırsa kornea kahverengi renk alır. -”toile glaireuse”:korneada örümcek ağı şeklinde sislenme -”tashe noir”

10. 18-20g/kg/gün

11. 3- ÖLÜ LEKELERİ • Ölümün gerçekleşmesiyle kalbin pompalama fonksiyonu durur.Kan vena cava gibi büyük venlerde göllenir.Ölüm pozisyonuna göre;yer çekimi etkisiyle vücudun yere yakın ve basıya uğramayan bölgelerinde göllenir. • Genellikle ölümden 2-3 saat sonra küçük çizgiler halinde başlar ve 8-10 saatte geniş plaklar oluşur.

12. Ölümden sonra cesedin pozisyonun değiştirilip değiştirilmediği hakkında bilgi verir; -İlk 8-10 saat cesedin pozisyonu değişirse ölü lekelerinin yeri değişebilir. -10-15 saat arasında bazı bölgelerde yer değiştirirken,bazı bölgelerde sabit kalır. -18-20 saat sonra ise son şeklini almıştır ve yer değiştirmez.

13. Etkileyen faktörler • Cesede ait faktörler -Dolaşımdaki kanın hacmi -Hb oranı ve indirgenmesi -Kanın sıvı kalış süresi -O2 tüketimi • Ortama ait faktörler -Isı -Nem -Oranı

14. Genel olarak koyu mor renkte olmakla birlikte özel ölümlerde farklı renklerde görülebilir; -Kalp yetm.,solunum yetm.,ası,elle-iple boğma_koyu mor (pco2 artışı) -Kolera gibi hemokonsantrasyon_siyaha yakın mor -Siyanür,CO zeh._açık pembe,kırmızı -MetHbemi_çikolata kahvesi -Donma_açık kırmızı

19. İç Organlarda Ölü Lekeleri “hipostaz” • Trakea • Özefagus ve Larenks • Akciğerler • Kalp • İnce barsaklar: Jejunum ve ileum

20. Ölü Lekeleri – Ekimoz ayrımı • Leke yüzeyinden yapılan kesit silindiğinde ölü lekesi kaybolur,ekimoz kalıcıdır. • Lokalizasyon • Ek travmatik bulgular • Histolojik inceleme:ölü lekeleri damar ile sınırlıdır,ekimoz ise doku arasına sızmıştır. • Ölü lekeleri bası yapıldığında kaybolur.Ancak fiksasyon başlamışsa ayrı yapılamaz

21. Ölü lekelerinin önemi • Ölüm zamanı • Ölüm nedeni • Cesetten bir şey alınıp alınmadığı • Cesedin pozisyonunda değişiklik yapılıp yapılmadığı

22. 4 - ÖLÜ KATILIĞI • Ölüm sonrası kaslarda olan değişiklikler; 1)primer gevşeme 2)ölü katılığı 3)sekonder gevşeme • Ölü katılığı ölümden sonra kaslardaki ATP’nin tükenmesine bağlı olarak gelişir. • Fizyolojik olarak kasların ölümden sonraki son gerilme refleksi olarak tanımlanabilir.

23. Ölü katılığı süreci • Başlama -ATP düzeyi -kasların ölüm anındaki glikojen miktarı • Tamamlanma -ATP düzeyi • Bitiş -çürüme

24. Ölü katılığı tam olarak geliştiğinde,tüm eklemler katılaşır.Eklemlerde fleksiyon hakimiyeti mevcuttur. • Ölü katılığının muayenesi,eklem hareketleri kontrol edilerek yapılır. • Oluşum hızında kasların glikojen miktarı da etkili olduğundan,genel olarak çene kasları gibi küçük kaslardan başladığı kabul edilir.

25. Ortalama koşullarda 3-5 saat içerisinde oluşmaya başlar.10-15 saat içerisinde iskelet kaslarını maksimum seviyede tutar.36-48 saat sonra ise çürüme ile birlikte çözülmeye başlar.

28. Ölü katılığı ayrımı • Asidik rigor • Alkalik rigor • Yanık rigoru • Donma • Ölü sıkışması

29. Asidik rigor • Ph<5.8 glikojen yıkımının ciddi oranda yavaşlamasına bağlıdır.

30. Alkalik rigor • Açlık sonrası ölümlerde olduğu gibi glikojen seviyesinin minimal olduğu durumlarda piruvat ve laktat oluşamaz ve alkali ortam oluşur.Buna bağlı oluşan rigorla ölü katılığı karıştırılmamalıdır.

31. Yanık rigoru • Yüksek ısıda kalan cesetlerde • Kas proteinleri denatürasyonu • Bir daha ölü katılığı gelişmez • Tipik görüntü “ringdeki boksör”

32. Donma • Normal ısıdaki odaya alındığında donma çözülür. • Eklemlerde çıtırtı sesi_sinovyal sıvının donmasına bağlı • Cilt,testis,meme gibi kas oranı düşük organlar kaskatıdır

33. Ölü Sıkışması • Primer kas gevşemesi olmadan oluşan ölü sertliğidir.Bu yüzden ölüm anındaki yüz ifadesi mevcuttur. • Fazla kas grubunun dahil olduğu veya aşırı kederin mevcut olduğu ani ölümlerde görülür. • Savaş,patlamalar,tabanca ile intihar vs.

34. 5)Dekompozisyon/Çürüme • Organizmadaki organik materyalin değişim sürecinde gözlenen fiziksel özelliklerdir; 1)Otoliz 2)Pütrefikasyon-kokuşma

35. Etkili faktörler • Cesede ait özellikler -Yaş, beslenme, hidratasyon, giysi, ölüm nedeni • Canlı etkenler -Bakteriler, mantar sporları -Ev hayvanları, kemirgenler, vahşi hayvanlar -Adli entomoloji(Sarcosaprophagous) • Fiziksel etkenler -Isı -Nem,hava hareketleri -Cesedin bulunduğu ortamın yapısı

36. Dokularda görülen değişiklikler • Renk;Sülfohemoglobine bağlı-yeşilimsi sarı,yeşilimsi mavi,yeşilimsi siyah • Ölü haritası • Ölü dolaşımı • Ölü solunumu • Çürüme bülleri • Epidermis sıyrılması

39. KİMYASAL DEĞİŞİM • Organizmadaki organik materyalin değişimi ile vücut sıvıları bileşiminde ortaya çıkan değişikliklerdir. • Kan • Serum • BOS • Göz içi sıvısı Zaman=7.14 x K+ düzeyi –39.1 • Sinovyal sıvı

40. BİYOLOJİK DEĞİŞİM • Organizmadaki organik materyalin değişimi ile yumuşak dokular ve hücrelerde ortaya çıkan değişikliklerdir. -Otoliz -Entemolojik değişiklikler -Diğer canlıların meydana getirdiği değişiklikler -Sperm değişiklikleri -Mide içeriği

42. Postmortem süreçte kesinti • Donma • Sabunlaşma • Mumyalaşma • Salamuralaşma

43. Sabunlaşma • Nemli ortamlara gömülen veya su içinde kalan cesetlerde nadiren görülür. • Vücut yağ ve mum arası bir özellik kazanır. • Esas olay yağ dokusunun hidroliz ve hidrojenizasyonudur.Şişman cesetlerde sıktır. • Nemli toprak;3yıl,sarı-kahve • Suda;1 yıl,beyaz-gri

45. Mumyalaşma • Cesedin sıvı kaybına bağlı kurumasıdır. • Sıcak,kuru,rüzgarlı iklim • Zayıf ve dehidrate cesetlerde sıktır. • Ceset oldukça sert olduğundan otopsi yapmak güçtür.(%15’lik gliserin)

47. Salamuralaşma • Fetusun uterus içerisinde öldükten sonra amnion sıvısında belli bir süre kalmasıyla oluşan otolitik değişikliktir. • Aseptiktir ve otolizin özel bir formu olduğu kabul edilir. • Kırmızı-pembe renkte,haşlanmış tarzda bir görünüm kazanır. • Oluşumu için fetus,minimum 6-8 saat amnion sıvısında kalmalıdır.

49. Dinlediğiniz için teşekkürler...

50. KAYNAKLAR 1)Fincancı Korur Ş.,TANATOLOJİ DERS NOTLARI 2) Yorulmaz C.,Şanyüz Ö.,Ketenci Ç.,YENİ YASALAR ÇERÇEVESİNDE HEKİMLERİN HUKUKİ VE CEZAİ SORUMLULUĞU,TIBBİ MALPRAKTİS VE ADLİ RAPORLARIN DÜZENLENMESİ,Ölüm Olgularında Hekim Sorumluluğu ve Postmortem İncelemeler,s.193-213 3) Soysal Z.,Çakalır C.;ADLİ TIP,cilt 1,Ölüm,s.93-153