370 likes | 603 Views
Uzaktan Raporlama. XIV.Tıpta Uzmanlık Eğitimi Kurultayı 28.11.08 Ankara. Dr.Oğuz Dicle Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji, Tıp Bilişimi. İçerik. Tanım Kısa Tarihçe Dünyadaki uygulamalar Türkiye’de Teleradyoloji Sorunlar Öneriler. Görüntü Transferi. Kurum içi
E N D
Uzaktan Raporlama XIV.Tıpta Uzmanlık Eğitimi Kurultayı28.11.08 Ankara Dr.Oğuz Dicle Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji, Tıp Bilişimi
İçerik • Tanım • Kısa Tarihçe • Dünyadaki uygulamalar • Türkiye’de Teleradyoloji • Sorunlar • Öneriler
Görüntü Transferi • Kurum içi • Kurum-Ev arası • Kurumlararası • Şehirlerarası • Ülkeler arası • Kıtalar arası • Dünya-Uzay
Teleradyoloji - Gereksinim • 70’li yıllar sonrası görüntüleme teknolojilerinde patlama • Aynı artışın radyolog sayısında olmaması • 7/24 saat görüntüleme hizmeti gereksinimi • Tanısal bilgiye hızla ulaşma isteği • Konsültasyon gereksinimi • İş gücünden daha ( verimli – ucuz) yararlanma (!) isteği
Teleradyoloji - Gelişim Kapalı devre sistemler Uzaya resim gönderme PACS uygulamaları Teleradyoloji piyasada İnternet 1990 2000 1980 2010 2020 1960 BT MR DR ÇDBT
Kullanım Yaygınlığı - ABD • Birden çok radyolog olan merkezlerin %75’inde + • Konsültasyon amaçlı kullanımı % 5 • Tek radyolog olan merkezlerin %30’unda + • Konsültasyon amaçlı kullanımı %14 • Yöntemlere göre kullanımı • % 95 BT • % 84 US • % 69 Sintigrafi • % 47 MR • % 43 DG • Kullanılan alanlar • % 92 Evden ön raporlama • % 20 Diğer radyologlarla konsültasyon • % 18 Birincil raporlama
Gönderilme Yerine Göre Dağılım (2008 ABD) İşlem yüzdesi Radyolog yüzdesi Kurum İçi Kurumdan eve Aynı kurumun Rad.birimleri arası Kurum dışı
Gece raporlaması • %90 ön raporlama tercihi var • %75’inde tüm filmlerin %5 ve azı raporlamaya gönderiliyor • %66’ında ödeme aynı ya da daha çok • %33 hastanelerden finansal destek alıyor • %40’ı denizaşarı ancak board sertifikalı ya da ABD’de eğitim almış radyologlar tarafından yapılıyor
Teleradyoloji – Raporlama Niteliği • 124,870 radyolojik inceleme • 10 teleradiolog • İncelemelerin % 74’ü BT % 35’i beyin, %27 Abdomen Ortalama dönüş zamanı 12.2.dakika İncelemelerin %30’u 30 dk. , %99’u 1 saat içinde raporlanmış Toplam uyumsuzluk oranı % 1.09 En uyumsuz raporlar Abdomen BT %2.1
Düzenlemeler - ABD • Hem gönderen hem alan servislerin lisanslanması zorunlu • Eyaletlere göre bazı sınırlılıklar var (aciller hariç) • Görüntü alınan eyaletlerden lisans almak ve ACR standartlarına uymak zorunlu • Ülkelerarası uygulamalara geri ödeme yapılmıyor
ESR (European Society of Radiology)UEMS(European Union of Medical Specialties) Teleradiology in the European Union MART 2007
ESR’ye göre teleradyoloji; • kontrolu yapılmamaktadır • uluslar arası standartları mevcut değildir • Ülkeler pan Avrupa sağlık provizyonuna uygun standartlarını geliştirmeli
ESR’ye göre teleradyoloji; • Esas olarak hasta sağlığını iyileştiren bir yöntem olmalı • Radyolog sayısını azaltacak veya masrafları kısacak yöntem değildir • Klinik teleradyoloji bir entegre tıbbi hizmettir ve sadece taşeron bir faaliyet olarak görülmemelidir.
ESR’e göre teleradyoloji • Kalifiye radyolog tarafından yapılmalı • Akredite ve kayıtlı kurumlarda yapılmalı • Otoriteler tarafından izlenmeli • EUROTOM direktifine uygun olmalı • Raporlar kesin ve imzalı olmalı
Kullanım Yaygınlığı - Türkiye • İlk bağlantı: MGH-İstanbul 1997 • PACS Uygulamaları 2000 • Teleradyoloji özel sektör uygulamaları 2007 • Sağlık Bakanlığı Projesi 2008 • İstanbul İl Teleradyoloji Prj 2009 • Askeri Teleradyoloji Projesi 2010
Sağlık Bakanlığı Teleradyoloji Projesi 12 Gönderici 7 Alıcı
Sorunlar • Teknik • Entegrasyon, bilgi kaybı, yetersiz donanım, hız vb • Tıbbi • Yetersiz klinik bilgi transferi • Kopuk Klinisyen-Radyolog iletişimi • Hatalı ve “muğlak” raporlamalar • Yasal • Yetersiz yasal düzenlemeler • Ruhsatsız uygulamalar • Geri ödeme belirsizlikleri • Malpraktis sorunları • Etik • Kişisel bilgilerin korunamama riski
Sorumlu Radyolog Çalışma ruhsatı Sertifikasyon Donanım Standardı Kalite Kontrol DICOM Sorumlu Radyolog Çalışma Ruhsatı Donanım Standardı Veri güvenliği Klinik geribildirim-Kontrol Sorumlu IT elemanı Donanım Standardı Veri güvenliği HL7 IHE HIPAA Sorumlu IT elemanı Donanım Standardı Veri güvenliği HL7 IHE HIPAA
Görüntüleme - Standartlar • DICOM • HL7 • IHE • HIPAA • NEMA • EURATOM • JCI
Tetkik kararı Tetkik seçimi İncelemenin planlanması Radyografik Kalite Kontrol Hasta ve bilgileri ile değerlendirme Görüntü eldesi Doz Kontrol Koruma Eski tetkiklerle karşılaştırma Yazılı rapor Raporun klinisyenlerle tartışılması Girişimsel işlemler Uygun Arşivleme
Başağrısı MR ricasıyla… Glioma Metastaz Abse MS
Teleradyoloji Raporlama-Sorunlar Tetkik sırasında vertebral arterde diseksiyon kuşkusu nedeni ile eklenen boyun yağ baskılı T1 kesitler ile diseksiyon doğrulanmıştır. Olguda vertebral arter diseksiyon kuşkusu mevcut olup Doppler, DSA, BTA veya boyun MRG (yağ baskılı T1) incelemeleri önerilir
Teleradyoloji Raporlama-Sorunlar Leptomeningeal kuşkulu lezyonlar ulaşılan lab bulguları ve eski filmleri ile değerlendirilmiş ve normal olarak kabul edilmiştir Kuşkulu leptomeningeal enhansman
Hastaya ait kişisel bilgilerin düzenlenmesi • TC Anayasası Madde 20 • TCK 5237 Madde 135 • Kişisel Verilerin Otomatik İşlenmesinde Bireylerin Korunması Sözleşmesi 1981 • Kişisel veriler ancak devletler tarafından gerekli iç hukuk düzenlemeleri ve güvenlik önlemleri alınmış ise toplanabilir • Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı (Madde 8) • “Herkes kendisini ilgilendiren kişisel verilerin korunması hakkına sahiptir” • Lizbon Hasta Hakları Bildirgesi 1981 • BİYOTIP sözleşmesi 2003 • Dünya Tabipler Birliği Amsderdam Birdirgesi 1994 • Hasta Hakları Yönetmeliği Madde 23 • Hekimlik Mesleği Etiği Kuralları Madde 5 ve 9 • Tıbbi Deontoloji Tüzüğü Madde 4
Öneriler • Uygulama • Ruhsata tabi olmalı, İkincil görüş almaya dayalı olmalı, sonuç ve imza zorunluluğu bulunmalı, radyolog bulunmayan yerde görüntü elde edilmemeli • Yasal düzenlemeler • Donanım standartları, Veri güvenliği, Lisanslama, Geri ödemeler alanında düzenlemeler yapılmalı • Denetim • Eğitim • Uzmanlık eğitim programlarına konu ile ilgili öğrenme hedeflerinin konulması • HL7, IHE eğitimleri • Alana hizmet edecek ara eleman yetiştirilmesi • Etik • Elektronik verilerin transferi, saklanması, paylaşılması ile ilgili bilinçlendirme
Görüntüleme Bilişimi Çalışma Grubu PACS-Teleradyoloji Çalışma Grubu
ÖZET • Uzaktan raporlama hızlı gelişen ve kaçınılmaz bir olgudur • Çeşitli avantaj ve dezavantajları birlikte içermektedir • Uygun kullanılması halinde katkı potansiyeli büyüktür • Alanla ilgili teknik, tıbbi, yasal ve etik düzenlemelere, standart çalışmalarına gereksinim vardır
ÖZET Yöntemin tıbbi danışma, eğitim ve acil tanı alanındaki katkıları radyologları devre dışı bırakacak, emeği ucuzlatacak yöndeki kullanımlarla yok edilmemelidir Teşekkürler