GRUP TERAPİSTİ

GRUP TERAPİSTİ Prof Dr Süheyla Ünal İnönü Üniversitesi

Grup terapisti • Grup çalışması için gerekli temel becerileri edinmek • Supervizyon, uygulama, geribildirim, grup üyesi olarak deneyim sahibi olmak • Kişilik özelliklerinin liderliğe uygun olması

Etkili grup terapistinin özellikleri • Cesaret • İyi niyet ve bakım verme isteği • Kültürünün farkında olma • Dayanıklılık • Görünürlük • Açıklık • Kişisel güç • Yeni deneyimlere açık olmak

Etkili grup terapistinin özellikleri • Bütünlük • Etik • Sıcaklık, empati, otantik olma • Kendini bilme • Sabır • Esneklik • Zamanlama

Etkili grup terapistinin özellikleri • Aktif dinleyici • İyi gözlemci • Nesnel • Yansız, yüksüz, yargısız olma

Grup Lideri becerileri • Netleştirme • Bağlantılandırma • Öneride bulunma • Yorumlama • Kolaylaştırma • Model olma • Engelleme • Özetleme • Sonlandırma • Destekleme • Yüzleştirme • Soru sorma, konuyu açma • Tekrarlama, altını çizme, yeniden çerçevelendirme • Duyguları yansıtma • Davranışı yansıtma

Grubun oluşturulması ve sürdürülmesi • Fiziksel ortamı oluşturmak • Grubun amaçlarını belirlemek • İletişimi kolaylaştırmak • Geçiş nesnelerini sağlamak • Üyelerin ihtiyaçlarına odaklanmak • Farklı bakış açılarını, alternatif olasılıkları bütünleştirmeye yardımcı olmak • Öneri ve kararları değerlendirmek

Grubun oluşturulması • Üyelere gruba katılıp katılmamaları kararı vermelerine yetecek kadar bilgi vermek • Grubun özellikleri hakkında bilgi vermek • Grubun amaçları, hedefleri • Nerede, ne zaman, hangi sıklıkta yapılacağı • Yeni üye alınıp alınmayacağı • Katılımcıdan beklentiler • Grup üyelerinin rol ve sorumlulukları • Ücret

Grubun oluşturulması • Terapötik sosyal sistemi şekillendirmek • Grubu değişim aracı olarak kullanmak • Grup etkinliklerini terapötik faktör olarak kullanmak • Dolaylı olarak değişimi katalizlemek • Satranç oyununda olduğu gibi ortamı kurmak

Grup kültürü oluşturma • Empati ve bakım kapasitesi • Saygı ve nezaketli tutum • Güvenli ortam • Gruptaki olumsuz tepkileri yönetme • Dikkatli yüzleştirme

Grup terapisti • Açık ya da örtük yönlendirmeler ile grup kurallarını oluşturur • Terapist teknik uzman olarak grup dinamiklerini anlar, gruba uygun bir şekilde açıklar ve uygun olanları destekler • Bir grup üyesinin bir konudaki yorumu hakkında diğer grup üyelerinin ne düşündüğünü sorarak sosyal olarak uygun açıklamaları pekiştirir

Grup terapisti • Davranışları ile üyelere model olur • Grubun kendi gündemini belirlemesini önceler • Üyelerin erken dönemde kendilerini açmalarını engeller • Hangi davranışların uygun olmadığını belirtir

Grup terapisti • Gruba alacaklarını seçmek ve gruba aktif olarak katılmalarını sağlamak üzere hazırlar • Grup sürecine kutsallık/büyüsellik atfedilmesini engeller • Üyelerle işbirliği geliştirir • Meslekdaşlardan süpervizyon alır • Etik ilkeleri grupta hayata geçirir

Grup yönetmede etik kurallar • Temel değerlerinin, söylediklerinin, düşündüklerinin, yaptıklarının grubu nasıl etkilediğinin farkında olmak • Grubun değerlerinizi empoze edeceğiniz bir platform olmadığını bilmek • Grup üyelerinin değerleri ile uyumlu seçenekleri denemelerini kolaylaştırmak • Grup üyeleri değerlerini, amaçlarını netleştirmek, yaptıkları, seçtikleri konusunda sorumluluk almak durumundadır

Grup yönetmede etik kurallar • Uyguladığınız teknikler rasyonel olmalı • Tekniklerinizi uygun zamanda uygun şekilde anlatmak • Çalışmayan teknikte saplanıp kalmamak • Üyelere bazı davranışları deneyimleme konusunda seçim şansı vermek • Üyelerin kültürel değerlerine uygun teknikler kullanmak • “Şimdi ve burada” olanlar üzerinden işlemek

Roller • Formal roller • Terapist, yardımcı terapist, gözlemci • Formal olmayan roller: Üyenin kişilik özelliklerini, alışkanlıklarını, davranışlarını grup içinde yansıttığı roller

Terapist • Grubu başlatmak ve oryantasyon sağlamak • Bilgi vermek ve almak • Fikir vermek • Açmak, ayrıntıya girmek • Netleştirmek • Özetlemek • Fikir birliği oluşturmak

Seansı başlatma • Üyeleri hızlıca kontrol etme • Seansları birbirine bağlama • Daha önceki seanstan bitirilmemiş konular varsa dikkatli olma • Grup üyeleri ile her seans için gündem oluşturma

Seansı sonlandırma • Kapanış için zaman tanıma • Üyeleri ne öğrendiklerini tanımlama konusunda cesaretlendirme • Ev ödevlerini yapmaya istekli kılma

Grubu sonlandırma • Grubu sonlandırmaya hazırlama • Değişimin yavaş ve küçük adımlarla olacağını açıklama • Başkalarını değiştirmek yerine kendisini değiştirmeye odaklanmayı sağlama • Kendisi hakkında neler öğrendiğini ifade etmesini sağlama

Yardımcı terapist • Normların yerleşmesine yardım etmek • Desteklemek • Grup ahengini sağlamak • Gerilimi azaltmak • Dramatize etmek • Dayanışma sağlamak

Gözlemci • Kaydetme • Gözlemlerini aktarma • Grup süreci üzerine düşünce yürütme

Lider tipi • Otoriter tip: Grupla ilgili tüm kararları alır ve grup sürecini yönetir • Demokratik tip: Grupla ilgili kararları grup üyelerinin almasını sağlar, grup sürecine yardım eder • Karışmama siyaseti: Grup süreçleriyle minimal düzeyde ilgilenir, grubu “doğal akışına” bırakır

Lider tipi • Spekülatif lider: Grup sürecini “şimdi ve buradaki” etkileşimler üzerinde tutar • Yüzleştirici lider: Grup üyelerinin davranışlarının etkileri üzerine odaklanır • Karizmatik lider: Grup sürecini kişisel gücü ve çekiciliği ile etkileyerek grubun amacına ulaşmasını sağlar

Yönlendirici X yönlendirici olmayan Şeffaf X Opak Bütün olarak grup /Alt gruplar / Bireyler Geçmiş /şimdi /gelecek Grubun içinde olmak/ dışında olmak İçerik/ süreç Anlama /Düzeltici duygusal yaşantı Yüzleştirme /Açıklama/ Destek Liderlik boyutları Brabender, Fallon, & Smolar (2004)

Direktif X Direktif olmayan • Kendini ortaya koyma açısından; • Grup üyelerin alacağı sorumluluğu arttırmak için yönlendirici olmamak • Geçiş nesnesi olarak lider yerine grup üyelerinin alınmasını sağlamak • Kontrollü “doğal” ortam oluşmasına izin vermek • Direktif olmak • Zamanı etkili kullanmak • Daha çok üyenin daha etkin katılımını sağlamak • Grubu bir çizgide tutmak

Şeffaflık X Opaklık • Liderin kendisi hakkındaki bilgileri paylaşma derecesi • Şeffaflık • Sınırların kaybı • Liderlik özelliğinin kaybı • Opaklık • Güven verici olmayan • Soğuk • Doğallığın olmadığı bir ortam Bu nedenle bilinçli ve dinamik etkiye sahip bir kendini açma düzeyi sağlanmalı

Bütün olarak grup / Alt gruplar / Bireyler • Liderin hangi düzeyde gruba müdahale edeceğini belirler • Gruba odaklanma; Tüm üyeler aynı uyarana tabiidir • Alt gruba odaklanma;alt grup oluşması süreçlerine, gruplar arası çatışmaların çözümlenmesine yönelmek • Bireysel düzey; Tüm grubun bir bireyin sorununa yönlendirilmesi

Liderlik boyutları • Geçmiş /şimdi /gelecek • Grubun yaşantılarına ilişkin olarak • Grubun içinde olmak/ dışında olmak • Grup matriksi oluşturmak için ikisini kombine uygulamak gerekli • İçerik/ süreç • Üyeler arasındaki ilişki dinamikleri • Her üyenin bilinçdışı materyaline yönelim

Liderlik boyutları • Anlama /Düzeltici duygusal yaşantı • Çatışmalı duruma dikkat çekerek içgörü kazandırma • Daha önceki yaşantılarda eksik olan bir şeyi yeni ortamda sağlama • Yüzleştirme /Açıklama/ Destek • Duygusal uyarı düzeyini yükseltme • Destek vererek kazandığı yeni davranışları pekiştirme

Grup terapisti olmak için • Anksiyete ile çalışmayı bilmek • İç konuşmalarınızın farkında olma ve onunla başa çıkmak • Supervizyondan deneyim kazanmak • Kendini çok fazla ya da çok az açmanın yaratacağı sorunları bilmek • Kendini uygun bir şekilde açmayı öğrenmek • Sistemin işlemesi sırasındaki meydan okumalarla başa çıkmak • Kendini bilmek &olumlu yönde değişmeye istekli olmak

Kendini bilmek • Güçlü yönleri • Zayıf yönleri • Değerleri • Hataları • Diğer insanlar üzerindeki etkileri

Kendini açma konusunda sorunlar • Üyeler kendilerini açma konusunda zorlanmamalıdır • Grubun güvenirliği zedelenmemelidir • Günah keçisi oluşturulmamalıdır • Yüzleştirmeler özenli yapılmalıdır • Grupta ortaya çıkan sorunlarla başa çıkmada yeterli olunmalıdır

Gruptaki güven düzeyi • Düşük düzeyde güvenin belirteçleri; • Üyelerin düşündüklerini, hissettiklerini ifade etme konusunda çekinceli davranmaları • Üyelerin kişisel olarak anlamlı bir çalışmayı başlatmada isteksiz olmaları • Sorunların varlığını inkar etmeleri • Genel ifadelerin/konuların ardına sığınmaları • Gruptaki çatışmaların çözümü için istekli olmamaları

Dirençle başa çıkma • Her tereddütü direnç olarak nitelendirmeyin • Dirence saygı gösterin, üyenin hangi ihtiyacını karşıladığını anlamaya çalışın • Üyeleri direnç gibi görünen durumun anlamını bulmaya davet edin • Çok fazla yorum yapmadan üyelerin davranışlarını tanımlayın • Dirence ilgi ve merakla yaklaşın

Etkili yüzleştirme • Yüzleştirecekseniz, bunu niye yaptığınızı bilmelisiniz • Yüzleştirirken üyeye ne olduğu konusunda duyarlı olmalısınız • Birebir yüzleşecekseniz, kendiniz hakkında daha fazla konuşmalısınız • Onlara söylediğiniz şeye tepki vermeleri konusunda alan tanımalısınız

Etkili yüzleştirme • Uygun zamanı seçmelisiniz • Grupta yararlı olmayan etkileşimleri ve yarattığı sorunları paylaşmalısınız • Bu etkiler hakkında grup üyelerinin fikirlerini almalısınız • Savunmacı ya da yargılayıcı değil, destekleyici bir dil kullanmalısınız

Zor davranışlarla başa çıkma • Alay ederek tepki vermekten kaçının • Gözleminizi uygun bir dilde ifade edin • Üyenin kültürüne duyarlı olun • Üyenin davranışına kişisel olarak almaktan kaçının • Dirençli davranıştan vazgeçme konusunda ısrar etmeksizin üyeleri direnci farketmeleri konusunda cearetlendirin

Geribildirim verme • Geribildirim verirken dürüst ve duyarlı olun • Net ve doğrudan ifadeler kullanın • Geribildirim vermede temel amaç, onun davranışından nasıl etkilendiğinizi bilmesini sağlamaktır • Genel ifadelerden kaçının • Yargılamaktan kaçının

Dirençle başa çıkma • Çatışmalı durumları terapötik amaçla kullanma • Üyelerin dirençlerini farketmelerini sağlama • Dirence saygı gösterme, yapıcı bir şekilde kullanma • Üyelere zor bir durumla başa çıkma konusunda model olma • Üyeleri seanstaki etkileşim konusunda konuşmaya cesaretlendirme

Sessiz üyeyle başa çıkma • Grubun sessiz üyeyi dışlamasını ya da o hazır değilken onun üzerinde odaklanmasını önlemek • Sessizliğin nedenini anlamaya çalışmak (anksiyete, savunma, ilgi çekme, öfke vs) • Grubun bu durumla yüzleşmesini sağlamak

Grup süreci 1. Yapıyı, kuralları oluşturmak 2. Üyeler arası ilişkilerin özelliklerini tanımlamak 3. Lideri rolünü tanımlamak 4.Amaca ulaşmak için plan yapmak KURULUŞ (Oryantasyon) KARGAŞA(İçsel sorunların çözümü) 1. Kişiler arası sorunları tanımlamak ve çözümlemek 2. İlişkilerdeki kuralları tanımlamak 3.Grup üyelerinin etkileşmesini sağlamak ŞEKİLLENDİRME (Büyüme ve üretkenlik) 1. Uygun geribildirim 2. Uygun yüzleştirme 3. Grup bütünlüğünü sağlama UYGULAMA (Değerlendirme ve kontrol) 1.Değerlendirme, geribildirim 2. Öğrenilenlerin günlük yaşama aktarılması

Kaynak Yalom, I. D. (1995). The theory and practice of group psychotherapy (4th ed.). New York: Basic Books.

GRUP TERAPİSTİ