Podstawy Prawne Biznesu

1. Podstawy Prawne Biznesu Firma i Prokura

2. Firma • Firma to nazwa przedsiębiorcy. • Firma służy oznaczeniu podmiotów (tak osób fizycznych, jak i prawnych oraz jednostek organizacyjnych) prowadzących działalność gospodarczą. • Przedsiębiorca działa pod firmą. • Przez działanie pod firmą należy rozumieć prowadzenie działalności gospodarczej i zawodowej, a więc dokonywanie czynności nie tyle faktycznych, którym ustawodawca nie przypisuje większego znaczenia, ale przede wszystkim czynności prawnych. • Firmę, łączy się nie tylko z przedsiębiorcą, ale i z przedsiębiorstwem przez niego prowadzonym.

3. Firma osoby fizycznej • Firmą osoby fizycznej jest jej imię i nazwisko. • Można włączyć do firmy pseudonim lub określenia wskazujące na przedmiot działalności przedsiębiorcy, miejsce jej prowadzenia oraz inne dowolnie obrane. • Firmą spółki cywilnej, będą imiona i nazwiska wszystkich wspólników, którzy zawarli umowę spółki (zobowiązując się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego), z dodatkiem, że chodzi o spółkę cywilną.

4. Firma osoby prawnej • Firmą osoby prawnej jest jej nazwa. • Firma zawiera określenie formy prawnej osoby prawnej. • Osoba prawna może przyjąć dla siebie nazwę (firmę) dowolnie obraną. • Firma może wskazywać na przedmiot działalności, siedzibę tej osoby prawnej oraz inne określenia dowolnie obrane. • Firma osoby prawnej może zawierać nazwisko lub pseudonim osoby fizycznej, jeżeli służy to ukazaniu związków tej osoby z powstaniem lub działalnością przedsiębiorcy. Umieszczenie w firmie nazwiska albo pseudonimu osoby fizycznej wymaga pisemnej zgody tej osoby, a w razie jej śmierci - zgody jej małżonka i dzieci. • Przedsiębiorca może posługiwać się skrótem firmy.

5. Zasady tworzenia firmy • Zasada prawdziwości • Zasada jedności • Zasada ciągłości • Zasada wyłączności • Zasada jawności

6. Zasada prawdziwości • Zasada prawdziwości firmy wiąże się z koniecznością przedstawiania w firmie danych, które są prawdziwe. • Firma nie może wprowadzać w błąd, w szczególności, co do osoby przedsiębiorcy, przedmiotu działalności przedsiębiorcy, miejsca działalności, źródeł zaopatrzenia.

7. Zasada jedności • Przedsiębiorca może obrać tylko jedną firmę dla oznaczenia swego przedsiębiorstwa. • Firma oddziału osoby prawnej musi zawierać pełną nazwę tej osoby oraz określenie „oddział” ze wskazaniem miejscowości, w której oddział ma siedzibę.

8. Zasada ciągłości • Przedsiębiorca może korzystać z firmy w dotychczasowym lub uzupełnionym brzmieniu. • Zmiana firmy wymaga ujawnienia w rejestrze. • W razie przekształcenia osoby prawnej można zachować jej dotychczasową firmę z wyjątkiem określenia wskazującego formę prawną osoby prawnej, jeżeli uległa ona zmianie. To samo dotyczy przekształcenia spółki osobowej. • Nabywca przedsiębiorstwa, może je nadal prowadzić pod dotychczasową nazwą. Powinien jednak umieścić dodatek wskazujący firmę lub nazwisko nabywcy, chyba że strony postanowiły inaczej.

9. Zasada wyłączności • Firma przedsiębiorcy powinna się odróżniać dostatecznie od firm innych przedsiębiorców prowadzących działalność na tym samym rynku (np. rynek paliwowy). • Zasada ta dotyczy zarówno firm już zarejestrowanych, jak i nowo tworzonych. • Zasada ta ma na celu ochronę przedsiębiorców przed nieuczciwą konkurencją i przed świadomym bądź nawet nieświadomym wprowadzaniem w błąd innych przedsiębiorców, a także ich klientów.  • Przy ocenie czy występuje dostateczne odróżnianie się (dostateczna różnica) firm (ich nazw), należy stosować kryteria obiektywne. Należy brać pod uwagę wiedzę i ogólną orientację przeciętnego człowieka, żyjącego w określonym środowisku. 

10. Zasada jawności • Zasada ta wiąże się z ogólną dostępnością do rejestru przedsiębiorców. • Każdy może sprawdzić czy w rejestrze znajduje się firma o nazwie identycznej lub zbliżonej do tej którą chcemy założyć.

11. Zbywanie firmy • Firma nie może być zbyta. • Prawo do firmy jest prawem związanym (firma stanowi nazwę przedsiębiorcy) z przedsiębiorcą, a nie z przedsiębiorstwem. • Przedsiębiorca może upoważnić innego przedsiębiorcę do korzystania ze swej firmy, jeżeli nie wprowadza to w błąd.

12. Ochrona firmy • Przedsiębiorca, którego prawo do firmy zostało zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. • W razie dokonanego naruszenia może on także żądać usunięcia jego skutków, złożenia oświadczenia lub oświadczeń w odpowiedniej treści i formie, naprawienia na zasadach ogólnych szkody majątkowej lub wydania korzyści uzyskanej przez osobę, która dopuściła się naruszenia.

13. Przedstawicielstwo • Przedstawicielstwo jest to działanie w cudzym imieniu ze skutkiem prawnym bezpośrednio dla reprezentowanego (art. 95 k.c.). • Przedstawiciel, który zawiera kontrakt w granicach swego umocowania, zobowiązuje i nabywa bezpośrednio prawa dla reprezentowanego. • Źródłem umocowania, tj. mocy działania w cudzym imieniu, mogą być przepisy ustawy (przedstawicielstwo ustawowe) lub oświadczenie reprezentowanego, zwane pełnomocnictwem. • Granice umocowania przedstawicieli ustawowych określają właściwe przepisy, natomiast pełnomocników - treść pełnomocnictwa.

14. Pełnomocnictwo • Wyróżnia się trzy rodzaje pełnomocnictwa: - ogólne, - rodzajowe (do określonego rodzaju czynności) - szczególne (do poszczególnych czynności prawnych). • Pełnomocnictwo ogólne obejmuje umocowanie do czynności zwykłego zarządu. • Pełnomocnictwo rodzajowe obejmuje umocowanie do określonego rodzaju czynności. • Pełnomocnictwo szczególne zawiera umocowanie do dokonania określonej czynności prawnej, np. do zawarcia umowy sprzedaży oznaczonej nieruchomo­ści (gruntu, budynku, lokalu).

15. Pełnomocnictwo substytucyjne • Pełnomocnik może mieć prawo do ustanowienia dla mocodawcy innych pełnomocników (tzw. substytutów). • Pełnomocnictwo udzielone przez pełnomocnika innej osobie określa się jako pełnomocnictwo substytucyjne. • Ustanowienie pełnomocnictwa substytucyjnego powoduje powstanie stosunku pełnomocnictwa między substytutem a mocodawcą. Substytut jest zatem umocowany do działania w imieniu i z bezpośrednim skutkiem dla mocodawcy.

16. Czynności z „samym sobą” • Pełnomocnik nie może w zasadzie zawrzeć kontraktu „z samym sobą", tzn. nie może być jego drugą stroną. • Od tej zasady przepis powyższy przewiduje dwa wyjątki: - gdy z treści pełnomocnictwa wynika dopuszczalność zawarcia kontraktu „z samym sobą"; - gdy ze względu na treść kontraktu wyłączona jest możliwość naruszenia interesów mocodawcy. • W przypadku zawarcia przez pełnomocnika kontraktu „z samym sobą", uznaje się, że ważność kontraktu zależy od potwierdzenia przez osobę, w której imieniu został on zawarty.

17. Wygaśnięcie pełnomocnictwa • Pełnomocnictwo może być odwołane w każdym czasie, chyba że mocodawca zrzekł się prawa odwołania pełnomocnictwa. • Umocowanie wygasa: - ze śmiercią mocodawcy lub pełnomocnika - z przyczyn określonych w treści pełnomocnictwa (np. z upływem czasu lub z chwilą zawarcia kontraktu, na które zostało udzielone); - z powodu utraty przez pełnomocnika zdolności do czynności prawnych, co uniemożliwia mu dokonywanie tych czynności; - z powodu zrzeczenia się przez pełnomocnika pełnomocnictwa • Po wygaśnięciu umocowania pełnomocnik obowiązany jest zwrócić mocodawcy dokument pełnomocnictwa.

18. Prokura • Prokura jest szczególnym rodzajem wyspecjalizowanego pełnomocnictwa przeznaczonego dla ściśle określonego rodzaju stosunków prawnych. • Prokurę może ustanowić tylko przedsiębiorca podlegający obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorstw. • Prokura obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa • Zakres prokury jest ustawowo określony w sposób bezwzględnie obowiązujący, nie może więc być ograniczony w stosunku do osób trzecich.

19. Zakres prokury • Umocowanie do czynności sądowych obejmuje reprezentację mocodawcy w sprawach sądowych w sądach powszechnych i administracyjnych oraz w Sądzie Najwyższym i w sądach polubownych, a także przed organami samorządu terytorialnego i administracji rządowej związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa. • Z kompetencji prokurenta wyłączone są czynności dotyczące zbycia przedsiębiorstwa, oddanie go do czasowego korzystania, oraz zbywanie i obciążanie nieruchomości. • Pojęcia „prowadzenie przedsiębiorstwa” pokrywa się z pojęciem działalności gospodarczej. • Prokurę można ograniczyć do zakresu spraw wpisanych do rejestru oddziału przedsiębiorstwa (prokura oddziałowa).

20. Udzielenie prokury • Prokura powinna być pod rygorem nieważności udzielona na piśmie (oświadczenie woli w drodze elektronicznej). • Udzielenie i wygaśnięcie prokury przedsiębiorca powinien zgłosić do rejestru przedsiębiorców. • Prokurentem można ustanowić tylko osobę fizyczną mającą pełną zdolność do czynności prawnych • Prokura może być udzielona kilku osobom łącznie (prokura łączna) lub oddzielnie. • Zgłoszenie o udzieleniu prokury powinno określać jej rodzaj, a w przypadku prokury łącznej także sposób jej wykonywania.

21. Wygaśnięcie prokury • Prokura może być w każdym czasie odwołana. • Prokura wygasa wskutek wykreślenia przedsiębiorcy z rejestru, a także ogłoszenia upadłości, otwarcia likwidacji oraz przekształcenia przedsiębiorcy. • Prokura wygasa ze śmiercią prokurenta. • Śmierć przedsiębiorcy ani utrata przez niego zdolności do czynności prawnych nie powoduje wygaśnięcia prokury.