Zijn obese mensen eetverslaafd?

1. Zijn obese mensen eetverslaafd? Ilse Nijs en ingmar franken Sara Claerhout

2. inhoudstabel • Inleiding • Vet en suiker zijn belonend • Beloningssysteem en verslaving • Zijn obese mensen verslaafd? • Kritiek op verslavingsmodel van obesitas • Eetbuistoornis en verslaving • conclusie

3. Inleiding • Chocolism = verslaafd aan chocolade • Doet ons watertanden • Moeilijk te weerstaan • Het is lekker • Geeft een fijn gevoel • Nemen het woord verslaving te gemakkelijk in de mond

4. Vet en suiker zijn belonend • Prehistorische tijden: perioden van voedselschaarste • Evolutiebiologische theorieën • Basis voor natuurlijke aantrekkingskracht die energierijk voedsel heeft voor de mens • Het evolutieproces = in de hersenen • Motivationele respons (verlangen) • Affectieve respons (genot) • = het beloningssysteem • Nauwe interactie met het impulscontrolesysteem • Intereactie met homeostatisch systeem

5. Beloningssysteem en verslaving • Speelt een belangrijke rol bij drugsverslaving • ‘incentive sensitization’-theorie • Dwingend ipv recreatief karakter • ‘craving’ centraal kenmerk van verslaving • ‘functional magnetic resonance imaging’ • Excessief eetgedrag • Basis: verstoringen in beloningsysteem • = overmatige inname van vet- en suikerrijk voedsel

6. Zijn obese mensen verslaafd? • Overeenkomsten in gedrag • Hardnekkige gewoonte • Overmatige inname • Op korte termijn bevrediging • Lange termijn: gezondheids- en psychosociale problemen • In beide gevallen moeilijk te stoppen met dit gedrag • Invloed van omgeving • Toegenomen beschikbaarheid en verkrijgbaarheid • Soms goedkoop

7. Zijn obese mensen verslaafd? • Bij obese mensen: beloningssysteem > homeostatisch systeem • Eten -> vooral door verlangen en genot dan honger • Verschillen in structuur van beloningsgerelateerde hersengebieden • Verschil in aandacht voor voedsel tss obese en slanke personen • Overkomsten in beloningsgerelateerde persoonlijkheidstrekken • Impulsieve en beloningsgevoelige persoonlijkheid • Een suboptimaal patroon van ‘decision-making’

8. Kritiek op verslavingsmodel van obesitas • Obese mensen voldoen niet aan DSM-IV criteria voor middelafhankelijkheid • Veranderingen in functies van hersenbeloningssysteem • Chronisch overmatig gebruik • Aangeboren? • Omstandigheden hebben invloed • Obese mensen niet als homogene groep zien • Personen met en zonder eetbuien

9. Eetbuistoornis en verslaving • Terugkerende eetbuien • Binnen beperkte tijd • Grote hoeveelheid vodsel • Duidelijk gevoel van controleverlies • Invloed van negatieve gevoelens • Zowel voor als na eetbui • Een ernstige psychiatrische stoornis • Roepen beeld op van verslaving • Centrale factoren • Stress en herhaald lijngedrag

10. Eetbuistoornis en verslaving • Omgeving rijk aan calorierijk voedsel • Eetbuistoornis niet per se vorm van verslaving • Vaker onderscheid tussen obese personen met en zonder eetbuien • Personen met eetbuistoornis • ‘food cravings’ • Verhoogde en selectieve aandacht voor voedsel

11. Conclusie • Suiker- en vetrijk voedsel: sterke belonende eigenschappen • Beïnvloeding door • Neurobiologische en fysieke processen • Sociale, culturele en emotioneel-psychologische factoren • Onjuist om gehele populatie met obesitas als ‘verslaafd’ aan te duiden • Eetprobleem eerder bij obese subgroep (met eetbuistoornis) • Compulsief eetgedrag • Controleverlies • Neurobiologische, cognitieve en subjectieve respons op calorierijk voedsel