830 likes | 1.38k Views
Reorganisatie en faillissement. 12 november 2013 FB Studiekring Utrecht . Programma. Blok 1 Beginselen faillissement Overeenkomsten / boedel ( schulden ) Botsende rechten Benadeling / verrekening / bestuurders Handelen curator ( Natuurlijke personen ) Blok 2 Reorganisatie
E N D
Reorganisatie en faillissement 12 november 2013FB Studiekring Utrecht
Programma Blok 1 Beginselenfaillissement Overeenkomsten/boedel(schulden) Botsenderechten Benadeling/verrekening/bestuurders Handelen curator (Natuurlijkepersonen) Blok 2 Reorganisatie Akkoord/acticvaovk ZH constructie Doorstartscenario Nieuwewetgeving/prepack Blok 3Fiscale aspecten Bodemvoorrecht Fiscalecontinuïteit Eindefaillissement 29.2 OB/f.e. OB Verleggingsregeling Liquidatieverlies Vrijvalwinst Afwaarderenintercompanyvordering Blok 4 Casusposities
Afwikkeling van eenfaillissement Theorie: art.108 Fw > art. 173 Fw (eerstverifiëren, danliquideren) praktijk: art. 173 Fw > art. 108 Fw (eerstliquideren, danverifiëren) Nadeel: krijgen de schuldeiserswel voldoendeinformatie? Zie: wet “vereenvoudigde” afwikkelingd.d. 28 maart 2002
Insolventie • Staat van insolventie: “opgehoudentebetalen” • Pluraliteit van schuldeisers • Zie HR 18-01-02, NJ 02, 146: pluraliteitalleen is onvoldoende • Zieook Hof Den Haag, JOR 02,73, regelmatigeaflossingensteunvorderingen • Centraal Insolventieregister http://insolventies.rechtspraak.nl/bekendmakingen.aspx
ParitasCreditorum & voorrang • Paritas: Art. 3: 276 B.W. Art. 3: 277 B.W. lid 1 Let op: lid 2 “achterstelling” • Voorrang: Art. 3: 278 Art. 3: 279 pand en hypotheek (separatisten) Art. 3: 283 e.v. voorrechten (288) • Feitelijke voorrang
Voorrechten & feitelijkevoorrang • Art. 3: 283 e.v. Bijzonderevoorrechten • Art. 3: 288 e.v. Algemenevoorrechten • Art. 21 IW 1990 Fiscus • Art. 16 CSV UWV • VeluwsNutsbedrijf (NJ 81, 640) (NB: 37b Fw) • Art. 53 Fw/54 Fw • Art. 60 FwEchter: art. 63a Fw
Boedel(schulden) • Frimaq.q./ Blankers (Rvdw 93, 224)(affinancieringpensioenpremies) • De Ranitzq.q./ Ontvanger (NJ 91, 305)“negatieveboedel” • Art. 16.2 Fw (salaris curator) • Art. 182 Fw • Onverschuldigdebetaling NJ 98, 437(Ontvanger/Hamm qq) • Van Galen qq/Circle Vastgoed (JOR 05, 221) Ontruimingsverplichting: Koot/Tideman qq
Overeenkomsten • Gewoneovereenkomsten • Duurovereenkomsten • Arbeids- en huurovereenkomsten • Verhouding R.C.:verslag 73a Fw.vertrouwelijkecorrespondentie machtigingenart. 37art. 39art. 40art.176 lid 2
Overeenkomsten • Arbeidsovereenkomsten (art. 40 Fw) • Huurovereenkomsten (art. 39 Fw)* • Wederkerige ovk.’s (art. 37 Fw) *NB alleen failliet als huurder; ontruimingsverplichting
Duurovereenkomst • Artikel 37/37b Wederkerig • “Wanprestatie” curator HR NJ 2007,155 (Nebula) • Geen schadevergoeding 39 Fw: HR NJ 2011,114 (Aukema q.q./Uni-Invest) • Wel schadevergoeding beëindigingsclausule: HR NJ 2005,406 (BaByXL) NB: 7:231 BW bij o.g. NB2: 6:248 BW
Arbeidsovereenkomst • Opzegging • Machtiging RC • Beroeptegenontslag (art. 67.2; let op: 5.2) • Loongarantieregeling (art. 61 WW) • VernietigingFaillissementvonnis(art. 13a)
Huur • Ontruimingsverplichting boedelschuld? • Circle Vastgoed/Van Galen qq (JOR 2002, 146) • Jacob Boer/Mr Y q.q. (NJ 2003, 13):Curator persoonlijk aansprakelijk voor schadeSchade als gevolg niet ontruimen: huurderving • Koot/Tideman qq LJN: BY6108
Botsenderechten Bank (pandrecht)-curator/boedel (art. 58 Fw.) Bank (pandrecht)-fiscus (art. 57 lid 3 Fw.) Bank (pandrecht)-leverancier (eigendomsvoorbehoud) (art. 3:238 BW)
Positie bank (1) Zekerheden: • hypotheek (3:227 jo. 260 BW) • pandrecht (3: 227 jo. 236 BW) • hoofdelijkheid (6:6-14 BW) • borgtocht (7:850 BW) • achterstelling (3:277 lid 2 BW)
Positie bank (2) Pandrecht: • zaken (bezitloos - vuist) • vorderingen (stil - openbaar) • registratie • bepaaldheidRivierenland/Gispen q.q. (RvdW 94, 207) • toekomstigheid • onregelmatighedenSteinz q.q./Amro (NJ 87, 528)
Pauliana art. 42 fw. art. 3:45 bwe.v. art. 47 fw. art. 53 en 54 fw.
Benadelingvan crediteuren ActioPauliana • Artikel 42 Fw. (onverplichte rechtshandeling) • Artikel 47 Fw. (voldoening opeisbare schuld) • Artikel 54 Fw. (verrekening te kwader trouw) Selectieve betalingen • Faillissement onafwendbaar • Benadeling andere schuldeisers • Concernverhoudingen
Art. 42 Fw e.v. • rechtshandeling • onverplicht • benadeling schuldeisers • wetenschap schuldenaar • wetenschap schuldeiser
Art. 43 Fw • Benadelende onverplichte rechtshandeling binnen jaar vóór faillissement • bij overeenkomsten, waarbij de waarde der verbintenis aan de zijde van de schuldenaar aanmerkelijk die der verbintenis aan de andere zijde overtreft; • bij rechtshandelingen ter voldoening van of zekerheidstelling voor een niet opeisbare schuld; • bij rechtshandelingen tussen gelieerde partijen • Wetenschap benadeling wordt aan beide zijden vermoed • Vatbaar voor tegenbewijs
Kredietverhoging en pauliana • ABNAMRO/ Van Dooren q.q. I en II • Nieuw krediet, nieuwe zekerheid • Enkele concurr.cred. met opeisbare vorderingen worden betaald • HR: kredietovk + nw. zekerheid + betaling enkele cred. leidt tot benadeling • Belemmering kredietverlening B.I.M.’s • Omkering bewijslast ex 43.1 sub 2 • Remedies: akkoord als voorwaarde kredietverlening; eerdere verplichting zekerheidsstelling
Art. 47 Fw • opeisbare schuld • voldoening • wetenschap faillissementsaanvraag • overleg crediteur/ debiteur • begunstiging boven andere crediteuren
Samenloop 47 Fw en OD • Zie met name NJ 00, 578 Van Doorenq.q./ABNAMRO • 47 Fwziet op handelenschuldenaar/ failliet • 6: 162 ziet op handelenderde, meestalcrediteur met inzicht in reilen en zeilenonderneminglaterefailliet, zoals bank of moedermij.
Bestuurdersaansprakelijkheid 2:9 BW 2:248 BW 2:10 BW 2:394 BW 2:249 BW WBF betalingsonmacht Wetboek van Strafrecht
HR 19-11- ‘02, RvdW ‘02/195 • Art. 2:9 BW: bestuurdermoeternstigverwijttreffen • Schending van statutairebepaling die B.V. beschermt, leverternstigverwijt op • Echternietzondermeer: moetfeitelijkgetoetstworden
Onbelangrijk verzuim • Vastejurisprudentie: enkeledagenoverschrijdingpublicatietermijn is onbelangrijkverzuim • Contrair: Rb Utrecht (JOR 02, 54): tussenfaill. en eindeboekjaar 32 dagen: bestuurzoutochpublicatieplicht (nàfaill.) hebben
JachtwerfNeptunus • In geval van O.D.: crediteur kan tegen bestuurder ageren onafhankelijk van optreden curator • Geen verstoring paritas, want failliete B.V. kon vóór faillissement niet optreden uit O.D. namens gezamenlijke crediteuren, curator wel • Kritiek praktijk: wat als curator èn indiv. cred. tegelijk bestuurder aanspreken?
Sobi/Hurks, JOR 02, 38 Aandeelhoudersaansprakelijkheid: • Sobi/Hurks, JOR 02, 38 • Enig aandeelhouder • Feitelijke invloed op bestuur dochtermij • Concernfinanciering • Ontoereikende liquid.positie dochter: geobj. wetenschap moeder • Cred. waarschuwen/surséance, anders aansprakelijk
(2) Vervolg • Bestuurder van aandeelhoudster kan ook aansprakelijk zijn jegens crediteuren dochter • Ook al is moedermij of haar bestuurder geen bestuurder failliete B.V. • Dochter-activiteiten doen voortzetten ondanks slechte fin. situatie, als alleen banken en concernvennootschappen daarvan profiteren
Jurisprudentiebestuurdersaansprakelijkheid Jegens een of enkele crediteuren: • Beklamel (NJ 90,286): verplichtingen aangaan zonder actief • Coral/Stalt (NJ 98/727): selectief betalen • Erba & Osby (NJ 59/514 & NJ 82/443): wekken schijn kredietwaardigheid • Sobi/Hurks II (RvdW 02/6): ontoereikende liquiditeit dochter: wetenschap moeder; crediteuren waarschuwen, anders aansprakelijk • Steeds: faillissement onafwendbaar
Taak/aansprakelijkheid curator (1) Maclou/Hovingq.q. (JOR 96/48; NJ 96/727) • Of en zojawanneer curator individuelecrediteuren over faillissementmoet in-lichtenhangtaf van bijzonderheden van elk geval; • Zwaarwegendebij de wijze van behe-ren/ vereffenen van de boedelbetrok-ken belangen van maatschappelijkeaardboven de belangen van individueleschuldeisers
Taak/aansprakelijkheid curator (2) Mobell (JOR 04/61) • Curator lichtcrediteuren in over faillissement • Bedingovernemert.a.v. rechtenderden • Curator lichtcred. met evb over verkoop in • Zwaarwegendemaatschappelijkebelangengeenrechtvaardiging: curator had crediteurtoestemmingmoetenvragen • Doelmatigeafwikkelingnietvoldoendezwaarwegend
Taak/aansprakelijkheid curator (3) • MaclouvsMobell • Verschil: in Mobellaansprakelijkheidcuratoren in hoedanigheid, niet in privé • Specifiekeonrechtmatigheidsnormhandelen curator • Maatschappelijke of bijbeheer en vereffening van de boedelbetrokkenbelangen? Criteria Macloublijvengelden : • bedingrespecterenrechtenderden • inzicht • ervaring • nauwgezetheid • inzet • (NB volgens Hof in Maclouboedelaansprakelijk)
Taak curator Art. 57 lid 3 Fw. “verkeersleider”
Natuurlijke personen/WSNP Schone lei Kwade trouw Akkoord en positie fiscus/UWV
WSNP (1 december 1998) Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen Doelstellingen: - schone lei- bevorderen bereidheid tot onderhandse schuldsanering (stok achter de deur) Van belang: - verzoek/ afwijzing - duur - afwijkingen t.o.v. faillissement - crediteuren e.a. betrokkenen - akkoord
Verzoek (art. 285) • Staat van baten en schulden • Overzicht van inkomsten (ook echtgenoot) • Opgave van vaste lasten (ook echtgenoot) • Verklaring van B & W over ontbreken reële mogelijkheid tot onderhandse regeling (vaak door GKB afgegeven) • NB: aannemelijk maken dat geen sprake is van kwade trouw, bewijslast rust op saniet • Nieuw 287a Fw: gedwongenschuldregeling
Afwijzingsgronden (art. 288) Verplicht:- schuldenaar kan voortgaan met betalen- WSNP al van toepassing- gegronde vrees: * voor benadeling schuldeisers * voor niet-nakoming regeling Facultatief:- schulden niet te goeder trouw aangegaan- schuldenaar al eerder failliet- schuldenaar eerder in WSNP (10 jaar)
Duur schuldsanering Vanaf dag uitspraak:- 3 jaar (normaal) of 5 jaar (nominaal bedrag, “aflossing” duurt langer)- minimum 1 jaar (redelijkheid en billijkheid)
Afwijkingent.o.v. faillissement Retentierecht Verrekening Akkoord geldt voor zowel preferente als concurrente schuldeisers Aanvaarding bij gewone meerderheid Bevoegdheid R-C tot overrulen Schone lei
Concurrente crediteuren Alle crediteuren zijn gebonden (art. 299) Geen onderscheid naar aard schulden Ook bovenmatige hypotheek schuldenUitzonderingen: - studieschulden (art. 299a)- rente (art. 303)
Preferente crediteuren Alle crediteuren zijn gebonden (art. 299) Alle crediteuren worden gelijk behandeld (geen onderlinge rangorde) Bij uitdeling: preferent : concurrent <=> 2:1 (art. 349 lid 2) Let op: rente wordt niet vergoed
Separatisten Als bij faillissement (art. 299 lid 3 jo. 57 e.v.) Voor bovenmatig deel zijn zij concurrent Na afstand parate executie:- preferent- meestemmen over akkoord- geen herleving na verwerping akkoord
Het akkoord (art. 329 e.v.) • Geldt ook voor alle preferente crediteuren • Stemming in twee groepen (concurrent/preferent) • Aanvaarding (beide groepen) bij:- 50% + 1 van crediteuren, en- 50% of meer van vorderingen • Dwangakkoord is dus mogelijk!
Rol crediteuren • Rol crediteuren bij toetsing verzoek tot WSNP is nihil • Verzoek volledig ter beoordeling van Rechtbank • Zelfs in geval van inspraak, bestaat nog de bevoegdheid tot overrulen! • Alles derhalve gericht op medewerking van alle partijen
Reorganiseren en doorstart (1) Onderneming in stand laten: • (onderhands) akkoord of surseance, of • aandelenovername Onderneming blijft niet in stand: • activatransactie
Reorganiseren en doorstart (2) Onderhands akkoord: • vormvrij • geen verplichting crediteuren • enkele weigerachtige cred. kan worden gedwongen als:- grootste crediteuren meewerken;- geen uitzicht bestaat op betere regeling;- akkoord is begeleid door accountant Dwangakkoord: • vormvrij • verplicht bij >50>50 regel na faill./WSNP of surseance
Reorganiseren en doorstart (3) Diverse vormen akkoord: • percentage-akkoord • omzetting in convert. of achtergestelde lening • omzetting in aandelen (meestal cumprefs) Varianten: • overnameconstructie (cessie vorderingen) • aandelentransacties (ziekenhuis en sterfhuisconstructies); meestal + akkoord
Reorganiseren en doorstart (4) Ziekenhuis/sterfhuisconstructies • gezonde dochters afscheiden van zieke dochters • commercieel minste risico • extra kapitaal vaak hindernis Let op: • actiopauliana (meestal niet relevant indien bank voldoende zekerheden heeft) • concernfinanciering (onderlinge afstand regresvorderingen + afstand hoofdelijkheid gezonde dochter jegens bank)