Procedury dolotu i odlotu oraz służby ruchu lotniczego

1. Procedury dolotu i odlotu oraz służby ruchu lotniczego Krzysztof Banaszek Warszawa – 24.06.2008

2. Instrumentalne procedury lotu są projektowane w oparciu o:

3. INSTRUMENTALNE PROCEDURY LOTU To trasa lotu statku powietrznego, która jest obliczona przez projektanta i wykonywana w locie IFR w oparciu o własną nawigację, czyli w oparciu o urządzenia i systemy, których odbiorniki są zainstalowane w kabinie statku powietrznego. STAR RWY 29/33 SID RWY 33 ILS/DME RWY 33 (CAT A/B/C/D) PROCEDURY VFR I IFR ORAZ SŁUŻBY AFIS/KONTROLA RUCHU LOTNICZEGO - PAŻP

4. IFR (Instrument Flight Rules) Przepisy wykonywania lotów według wskazań przyrządów PROCEDURY VFR I IFR ORAZ SŁUŻBY AFIS/KONTROLA RUCHU LOTNICZEGO - PAŻP • Lot IFR – lot wykonywany zgodnie z przepisami dla lotów według wskazań przyrządów • Wymagania: • Wyposażenie statku powietrznego w urządzenia nawigacyjne i radiokomunikacyjne • Posiadanie odpowiednich uprawnień przez załogę • Zachowanie minimalnych wysokości lotu

5. MARIA 1G On RWY track to ALT 245/800ft. Turn left (but not before L AY or 1NM DME OKE if L AY is not available) to intercept R 175 WAR to PETEL. At PETEL turn left to intercept R 124 KRN to NIDAS. At NIDAS turn left to intercept R 094 LDZ to MARIA. Climb and maintain 1500m/5000ft unless otherwise cleared by ATC.

7. Organy służby informacji powietrznej PROCEDURY VFR I IFR ORAZ SŁUŻBY AFIS/KONTROLA RUCHU LOTNICZEGO - PAŻP

8. Służby Ruchu Lotniczego – Air Traffic Services (ATS) w Rejonie Informacji Powietrznej Warszawa FIS udziela wskazówek i informacji użytecznych dlabezpiecznego i sprawnego wykonywania lotów. Służbę FIS pełnią: - organy ATC: TWR, APP i ACC – wobec ruchu kontrolowanego GAT; - organy FIS: - AFISO (AFIS Officer) – na lotnisku i w ATZ wobec ruchuniekontrolowanego GAT; - sektory FIS do FL95 wobec przelotów w ruchuniekontrolowanym.

9. Służby Ruchu Lotniczego – Air Traffic Services (ATS) w Rejonie Informacji Powietrznej Warszawa Służbę Alarmową (ALRS) pełnią organy pełniące służbę ATC oraz organy pełniące służbę FIS. Służba ALRS jest pełniona wobec każdego lotu o którym wiadomo, że znajduje się w zagrożeniu i potrzebuje pomocy.

10. Służby Ruchu Lotniczego – Air Traffic Services (ATS) w Rejonie Informacji Powietrznej Warszawa Służba Kontroli Ruchu Lotniczego (ATC): - zapobiega zderzeniom się statków powietrznych podczas lotu; - zapobiega zderzeniom statków powietrznych ze sobą na polu manewrowym i z przeszkodami na tym polu; - usprawnia i utrzymuje uporządkowany przepływ ruchu lotniczego. Służbę ATC pełnią: - służba kontroli lotniska - Aerodrome Control (TWR); - służba kontroli zbliżania Approach Control (APP); - służba kontroli obszaru – Area Control (ACC).

11. VFR (Visual Flight Rules)Przepisy Wykonywania Lotów z Widocznością PROCEDURY VFR I IFR ORAZ SŁUŻBY AFIS/KONTROLA RUCHU LOTNICZEGO - PAŻP • Lot VFR – lot wykonywany zgodnie z przepisami dla lotów z widocznością • Ograniczenia: • Warunki meteorologiczne • Wykonanie lotu poniżej FL 200 (6100 m STD) • Wykonanie lotu na lub powyżej minimalnych wysokości • Wykonanie lotu z prędkością poddźwiękową • Wykonanie lotu od wschodu do zachodu słońca • Wyjątki: • Loty specjalne VFR • Loty VFR w nocy

12. PROCEDURY LOTU Z VFR To trasa lotu statku powietrznego, która jest wykonywana w locie VFR w oparciu o nawigację prowadzoną na podstawie wzrokowego rozpoznania charakterystycznych obiektów. PROCEDURY VFR I IFR ORAZ SŁUŻBY AFIS/KONTROLA RUCHU LOTNICZEGO - PAŻP

13. ATC - ZASADY PROCEDURY VFR I IFR ORAZ SŁUŻBY AFIS/KONTROLA RUCHU LOTNICZEGO - PAŻP Służba kontroli ruchu lotniczego powinna być zapewniona dla: wszystkich statków powietrznych wykonujących loty IFR w przestrzeni powietrznej klasy A, B, C, D i E; wszystkich statków powietrznych wykonujących loty VFR w przestrzeni powietrznej klasy B, C i D; wszystkich lotów specjalnych VFR; całego ruchu lotniskowego na lotniskach kontrolowanych; lotów kontrolowanych wychodzących poza przestrzeń powietrzną kontrolowaną w szczególnych sytuacjach (np. w celu ominięcia niebezpiecznych zjawisk pogody, awarii statku powietrznego).

14. Ustawa z dnia 8 grudnia 2006 r. o Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej (Dz.U. Nr 249 z poz. 1828 PROCEDURY VFR I IFR ORAZ SŁUŻBY AFIS/KONTROLA RUCHU LOTNICZEGO - PAŻP

15. PAŻP w kontekście Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko Po raz pierwszy potrzeby transportu lotniczego mogą być finansowane z funduszy UE (2008-2013). Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko uwzględnia wspieranie inwestycji „lotniskowych” oraz nawigacyjnych (rozumianych przez PAŻP jakoinwestycje w infrastrukturę żeglugi powietrznej). W ramach programu możliwe będzie finansowanie następujących rodzajów projektów: Budowa i modernizacja terminali pasażerskich, infrastruktury lotniskowej Wsparcie działań zmierzających do przygotowania budowy lotniska Rozbudowa infrastruktury nawigacyjnej Rozbudowa systemów ochrony i bezpieczeństwa lotnisk Przygotowanie dokumentacji niezbędnej do wnioskowania i realizacji przedsięwzięć

16. Rozwój lotnisk regionalnych - działania W Programie Rozwoju Lotnisk i LUN (przyjęty przez Rząd w 2007) wskazano obszary ciążenia dla lotnisk w Polsce. W przypadku dużych aglomeracji rozwijają się zwykle węzły lotnisk (zwykle z 1 lotniskiem wiodącym oraz lotniskami towarzyszącymi). W przypadku rozwoju nowych lotnisk wskazane jest : • Posiadanie prawa własności do gruntów lub dysponowania na cele budowlane • Przygotowanie Planu Finansowego określający rodzaj użytkowników lotniska i datę uruchomienia połączeń komunikacyjnych (służby TWR) • Przygotowanie dokumentu Master Plan – Planu Generalnego lotniska • Wczesne podjęcie rozmów z liniami lotniczymi w celu uzgodnienia rodzajów operacji lotniczych jakie będą wykonywane i typów samolotów • W ramach procesu założenia i certyfikacji lotniska konieczne jest przygotowanie: • Prognozy i planu organizacji ruchu lotniczego na lotnisku i w jego rejonie ze wskazaniem sposobów uniknięcia kolizji z ruchem prowadzonym z istniejących już sąsiednich lotnisk; • Mapy z naniesionymi ograniczeniami wysokości zabudowy na lotnisku i w jego otoczeniu, z uwzględnieniem istniejących przeszkód lotniczych; • INOP zawierający m. in. dane techniczno-operacyjne lotniska, w tym charakterystykę pola wzlotów, płaszczyzn wznoszenia (podejścia) oraz przeszkód lotniczych w rejonie lotniska, procedury podejścia do lądowania i procedury odlotu, uwzględniające lokalne ograniczenia wynikające z przepisów o ochronie środowiska.

17. Rozwój lotnisk regionalnych - działania PROCEDURY VFR I IFR ORAZ SŁUŻBY AFIS/KONTROLA RUCHU LOTNICZEGO - PAŻP Planując rozwój lotniska należy: Uwzględnić jego wpływ na rozwój miasta (w szczególności zabudowę wysokościową) Zaplanować i zaprojektować a następnie opublikować w AIP odpowiednie procedury dolotu i odlotu Uwzględnić efekty środowiskowe lotniska (szczególnie hałas) Na podstawie planowanego ruchu lotniczego (wielkość, rodzaj ruchu) założyć wykorzystanie początkowo służby A-FIS a docelowo służby TWR Uwzględnić fakt, że jeśli służbę TWR oraz CNS/ATM ma zapewniać PAŻP, to konieczne jest uzgodnienie tego z PAŻP (umowa/porozumienie o świadczeniu usług) na 3 lata przed datą rozpoczęcia służby 3 lata to okres niezbędny na wyszkolenie personelu i przygotowanie oraz certyfikację infrastruktury

18. Dziękuję za uwagę Adres pocztowy: Polska Agencja Żeglugi Powietrznej ul. Wieżowa 8 02-147 Warszawawebsite: www.pansa.pl Dział Zarządzania Informacją i Komunikacją tel.:  (+48 22) 574-67-70 faks: (+48 22) 574-67-78 e-mail: info@pansa.pl Rzecznik Prasowy Grzegorz Hlebowicz tel.: 022 574-67-74, 0-609-501-241 faks: 022 574-67-78 e-mail: rzecznik@pansa.pl