Prezentacja

1. Prezentacja • Bóle kręgosłupa

2. Czym jest kręgosłup? • Kręgosłup to część szkieletu, stanowiąca jego główną oś i podporę. • Pełni również funkcję ochronną dla struktur rdzenia kręgowego, korzeni rdzeniowych oraz naczyń.

3. Z jakich elementów składa się kręgosłup? • 7 kręgów szyjnych • 12 kręgów piersiowych • 5 kręgów lędźwiowych • 5 kręgów krzyżowych = kość krzyżowa • 3-5 kręgów guzicznych Razem 32-34 kręgi. Kręgi są połączone stawami oraz więzadłami. Trzony kręgów oddzielone są krążkami międzykręgowymi

4. Głównym ogniwem jest krąg

5. Przekrój kęgosłupa • Składowe: • Kręgi • Krążki między-kręgowe • Więzadła

6. Kluczowe elementywidok z boku • TYŁ • Wyrosstek kolczysty • Staw między-kręgowy PRZÓD Trzon kęgu Krążek między-kęgowy Otwór międzykręgowy

7. Konsekwencje pionowej postawy ciała • W toku ewolucji po przyjęciu przez człowieka postawy pionowej kręgosłup stale jest poddawany działaniu ogromnych sił. • Mimo, iż budowa kręgosłupa przystosowała się do dwunożnej postawy człowieka, to jednak zmiana ta okazała się niewystarczająca.

8. Przyczyny bólu pleców • Najczęstszą przyczyną bólów pleców jest przeciążenie więzadeł kręgosłupa, które utrzymują kręgi we właściwej pozycji. • Odpowiedzią organizmu na taki stan jest obronny skurcz mięśni, które otaczają kręgosłup.

9. Przyczyny bólu pleców • Tylko w nielicznych przypadkach omawiane kłopoty są związane z urazami lub poważnymi chorobami, na przykład nowotworowymi. • Zwykle są efektem trwającego długi czas niewłaściwego postępowania, wadliwej postawy, nieodpowiedniego ułożenia ciała podczas snu i mało higienicznego trybu życia.

10. Przyczyny bólu pleców • Brak aktywności ruchowej, osłabiając nasze mięśnie przykręgosłupowe, pozbawia nas naturalnego gorsetu osłaniającego kręgosłup. • Odpowiednia, systematyczna gimnastyka jest podstawą profilaktyki chroniącej przed bólami kręgosłupa.

11. Przyczyny bólu pleców • Codzienny stres jest też istotnym czynnikiem wzmagającym ból, gdyż napięcie, jakie przeżywamy w ciągu dnia, przekazujemy naszym mięśniom. • Zatem dolegliwości te dosyć często dotyczą osób znerwicowanych, przeżywających lęki i skłonnych do depresji. • Napięcia spowodowane stresem najdotkliwiej odczuwamy w okolicy szyi i barków.

12. Przyczyny bólu pleców • Jeżeli stany wzmożonego napięcia zdażają się zbyt częste bóle utrzymują się, przechodząc w fazę przewlekłą. • Istotnym czynnikiem jest tu czas, ponieważ przedłużanie się tych dolegliwości znacznie utrudnia powrót do zdrowia. • Pewne procesy mogą być trudne do odwrócenia, a taki stan napięcia sprzyja rozwijaniu się zmian zapalnych i zwyrodnieniowych.

13. Przyczyny bólu pleców • Trzeba pamiętać, że kręgosłup, tak jak wszystko, ulega z wiekiem procesom destrukcji, czego efektem jest powstawanie zmian zwyrodnieniowych. • Może to wywoływać bardzo przykre bóle spowodowane uciskiem uszkodzonych struktur kręgosłupa na korzenie nerwowe wychodzące z rdzenia kręgowego. • Dolegliwości te należą do dość powszechnych i długo trwających, dlatego są częstą przyczyną absencji chorobowej.

14. Czynniki ryzyka • Szczególnie podatne na bóle kręgosłupa są osoby z przynajmniej jednym czynnikiem ryzyka: • wysoki wzrost kobiet > 170 cm i mężczyzn > 180 cm, • otyłość, • wiek > 40 lat, • osłabienie mięśni brzucha,

15. Szkodliwy styl życia • długotrwałe prowadzenie samochodu, • przebywanie w wymuszonej pozycja (np. oglądanie telewizji lub czytanie lężąc na boku), • uprawianie pewnych rodzajów sportów (np. siłownia)

16. Szkodliwe warunki w pracy • ciężka praca fizyczna, • długotrwale wymuszona pozycja (np. praca przy taśmie, fryzjerzy, stomatolodzy), • często powtarzane ruchy zginania lub rotacji (np. prace wykończeniowe w budownictwie, sprzątanie), • powtarzany wysiłek podnoszenia ciężarów (praca przy załadunku), • prace biurowe w wielogodzinnej pozycji siedzącej.

17. Otyłość a bóle kręgosłupa • Otyłość znacznie przyspiesza i nasila wystąpienie objawów bólowych kręgosłupa. • Im większy ciężar spoczywa na naszym rusztowaniu kostnym, tym szybciej się ono zużywa. • Zmniejszenie wagi ciała jest bardzo istotnym punktem profilaktyki, ale także może zlikwidować objawy już istniejące.

18. Prawda jest bolesna • Ze względów m.in. ekonomicznych, socjalnych oraz altruistycznych człowiek szafuje swoim zdrowiem i obciąża kręgosłup ponad miarę.

19. Nieprawidłowa i długotrwała pozycja siedząca

20. Nieprawidłowa i długotrwała pozycja siedząca

21. Dźwiganie ciężkich przedmiotów

22. Obciążenie kregosłupa • Sprężyste krążki, znajdujące się między kręgami znoszą obciążenia, które liczy się w kilogramach na centymetr kwadratowy. • leżenie na plecach daje obciążenie około 30 kg/cm2 • chodzenie 85 kg/cm2 • skakanie 110 kg/cm2 • pochylanie w pozycji stojącej 150 kg/cm2 • siedzenie bez podparcia 180 kg/cm2

23. Obciążenie kręgosłupa w kg/cm2

24. Przyczyny mechaniczne czy zapalne?

25. O co należy zapytać pacjenta? • Jaki jest ogólny stan zdrowia pacjenta? • Jaki jest charakter bólu? • Czy ból ma związek z urazem? • Czy ból jest silniejszy rano po przebudzeniu, czy później w ciągu dnia? • Czy pacjent się wysypia? • Czy odpoczynek łagodzi ból? • Czy aktywność fizyczna nasila ból?

26. O co należy zapytać pacjenta? • Jak wpływa na ból pozycja siedząca a jak stojąca? • Jak na ból wpływa kaszel, kichanie lub parcie na stolec? • Jaki wpływ na nasilenie i umiejscowienie bólu mają dlugie spacery? • Czy pacjent ma: łuszczycę, biegunki, silne bóle stawów?

27. O co należy zapytać pacjenta? • Jakie leki przyjmuje pacjent (m.in. doustne koagulanty)? • Czy wystepują obajwy z układu moczowego? • Czy pacjentowi dokucza nadmiar stersu w pracy lub w domu? • Czy pacjent odczuwa napięcie, przygnębienie lub rozdrażnienie?

28. Mechanizmy powstawania bólu • Dysfunkcja kręgów (uszkodzenie mechaniczne): • Z uciskiem na korzenie nerwowe - dyskopatia; • Bez ucisku na korzenie nerwowe – dysfunkcja stawów kręgowych;. Kręgozmyk Spondyloza - ”zespół zużycia”.

29. Aspekty psychogenne bólu • Pacjent z bólem pleców powstającym w nastepstwie dźwigania ciężkich przedmiotów w pracy stanowi duży problem dla lekarza, zwłaszcza gdy ból staje się przewlekły i złożony. • W przypadku osób, które z trudem usiłują sobie radzić z problemami osobistymi i pracą bóle pleców są przysłowiową kroplą przepełniającą czarę goryczy. • W takich sytuacjach nawet niezbyt nasilone dolegliwości bólowe są niejednokrotnie odbierane przez pacjentów jako bardzo dotkliwe.

30. Radikulopatie (ucisk korzeni nerwowych) • Mechaniczny ucisk korzeni nerwowych poprzez: • przpukliny jądra miażdżystego (najczęstsza przyczyna); • zwężenie otworu międzykręgowego – zmniany zwyrodnieniowe; • guz nowotworowy;

31. Przepuklina jądra miażdżystego

32. Przepuklina jądra miażdżystego • Wpuklający się krążek między-kręgowy powoduje zmniejszenie światła otworu między-kręgowego.

33. Cechy bólu korzeniowego

34. Postępowanie w zespołach korzeniowych • edukacja pacjenta; • zalecenie pozostania w łóżku (najlepiej leżenie na twardym podłożu), optymalnie przez 2 dni; • leki przeciwbólowe – NLPZ /2 tyg.; • podstawowy program ćwiczeń; • pomocny może być wyciąg. • pomocna może być fizykoterapia; • w przypadku przewlekłej rwy nie podatnej na ww leczenie można wykonać blokadę zewnątrz-oponową.

35. Spondyloza • Wpuklający się krążek miedzy-kręgowy oraz zmienione zwyrodnieniowo stawy międzykręgowe zmniejszają światło otworu międzykręgowego.

36. Obraz kliniczny spondylozy

37. Postępowanie w spondylozie • leki przeciwbólowe; • zachowanie równowagi między umiarkowaną aktywnością fizyczną i odpoczynkiem; • program ćwiczeń fizycznych i hydroterapia; • pomocne mogą być regularne zabiegi mobilizacji; • do rozważenia próby elektroterapii, np. przezskórna elektrostymulacja nerwów oraz akupunktura.

38. Kręgozmyk • Ból wywołanyjest nadmiernym rozciągnięciem więzadeł międzykolcowych lub korzeni nerwowych.

39. Kliniczny obraz kręgozmyku

40. Postępowanie w przypadku kręgozmyku • Dobre efekty przynosi program ćwiczeń prowadzonych przez co najmniej 3 miesiące. Terapia ma na celu wzmocnienie mętni kręgosłupa oraz brzucha. • Należy unikać wyprostu kręgosłupa (zwłaszcza przeprostu). • W ciężkich przypadkach gorset lędźwiowy lub chirurgiczna stabilizacja kręgosłupa.

41. Dysfunkcja górnego odcinka kręgosłupa piersiowego • Miejscowy ból i uczucie sztywności w obrębie tylnej części klatki piersiowej • Chorzy zazwyczaj uskarżają się na ból między łopatkami • Zespół Th4 – bóle kończyn górnych oraz rozlany ból głowy i tylnej części szyi

42. Dysfunkcja stawów żebrowo-kręgowych • Stawy żebrowo-kręgowe występują jedynie w odcinku piersiowym kręgosłupa • Zazwyczaj ból lokalizuje się w miejscu połączenia żebra z kręgiem (wyrostek poprzeczny i trzon kręgu) – 3-4 cm bocznie od linii środkowej • Często występuje również ból odniesiony zlokalizowany nawet w obrębie przedniej ściany klatki piersiowej

43. Czynniki nasilające ból w dysfunkcji kręgosłupa piersiowego • Głęboki wdech • Ruchy tułowia • Pozycja nachylona do przodu • Wchodzenie po schodach • Długie przebywanie w pozycji siedzącej lub leżącej • Podnoszenie (np. osoby opiekujące się dziećmi )

44. Rwa kulszowa • Etiologia: Uciskkorzeninerwowych w odcinku lędźwiowym kręgosłupa przez jądro miażdyste lub zmiany zwyrodnieniowe kręgów zwężające światło otworu międzykręgowego. Najczęściej L5 lub/i S1. • Czynnikiem wyzwalającym bywa nagły ruch ciała lub dźwignięcie dużego ciężaru powodujące pęknięcie zwyrodniałego pierścienia włóknistego i przemieszczenie się jądra miażdżystego w kierunku korzeniaa nerwowego. Rzadziej przyczyną ucisku może być guz.

45. Objawy kliniczne rwy kulszowej • Ból zlokalizowany w odcinku lędźwiowo-krzyżowym kręgosłupa, promieniującyy do pośladka, często dalej do uda (po tylnej jego części), podudzia i stopy, zwłaszcza do paluch (uciśnięty korzeń L5). • Mogą występować parestezje lub hipostezje, zwykle na bocznej powierzchni podudzia, stopy lub na paluchu. • Wprawdzie rzadko, ale może dojść do zaburzeń funkcji zwieraczy pęcherza moczowego i opadnięcia stopy - porażenia w zakresie nerwu strzałkowego (rwa kulszowa porażenna).

46. Postępowanie w rwie kulszowej • NLPZ, miorelaksanty i rehabilitacja, ew. zabiegi odbarczające. Czasami dodatkową korzyść osiąga się przez zakładanie gorsetu ortopedycznego. • Przy braku poprawy ew. blokada n. kulszowego. • W przypadku porażenia zwieraczy pęcherza moczowego lub opadnięcia stopy zabieg odbarczający musi być wykonany w tej samej dobie. • Badania dodatkowe: RTG kręgosłupa L-S, TK, MRI.

47. Ogólne zasady leczenia bólu pleców • Odpoczynek - dwa dni całkowity reżim łóżkowy (leżenie na twardym podłożu). • Edukacja pacjenta - materiały edukacyjne dotyczące etiologii choroby, czynników nasilających dolegliwości oraz sposobów przystosowania chorego do warunków życia i pracy.

48. Ogólne zasady leczenia bólu pleców • Ćwiczenia - odpowiednio dobrany program ćwiczeń, które można wykonywać po ustapieniu fazy ostrej bólu przyśpiesza zdrowienie i zapobiega nawrotom. • Ćwiczenia z wyprostem kręgosłupa są bardziej wskazane przy uszkodzeniu krążka międzykręgowego, natomiats ćwiczenia zgięciowe przy większości problemów z dysfunkcją. Doskonałym ćwiczeniem jest pływanie.

49. Ogólne zasady leczenia bólu pleców • Leki NLPZ - mają zastosowanie gdy istnieją kliniczne cechy stanu zapalnego, zwłaszcza w spondyloartropatiach, ciężkiej spondylozie oraz przy ostrym bólu korzeniowym w celu zmniejszenia podrażnienia korzeni nerwowych. • Nie należy ich stosować w przypadku dysfunkcji wywołanej czynnikami mechanicznymi.

50. Ogólne zasady leczenia bólu pleców • Leki przeciwdepresyjne - są skuteczne w leczeniu przewlekłego bólu pleców (zwłaszcza bez uchwytnej patologii) oraz u osób cierpiących na depresję, uskarżających się na ból pleców.