Anna Frank

1. Anna Frank Sara, Helena, Soraya eta Miren

2. Anna Franken haurtzaroa Annelies Marie Frank 1929-ko ekainak 12 jaio zen Francfort del Meno (Alemanian). Edith Holander eta Otto Frank-en alaba zen. Bere ahizpak Margot izena du eta hiru urte zituen garai hartan. Frank familia judutar alemanak ziren, eta Alemanian bizitzen zeramaten beraien bizitza osoa.

3. Diktadura 1933.urtean Alemaniako langileen partidu nazionalista indarrean jarri zen, talde horren buruzagia Hitler zelariki. Handik gutxira judutarrak baztertzen hasi ziren. Beraz, Alemania demokrazia izatetik diktadura izatera igaro zen. Une horretatik aurrera Annaren gurasoak ez ziren Alemanian seguru sentitzen eta herrialdea uztea erabaki zuten. Alemania utzi ondorengo bizimodu berria: Otto Frnak Holandara joan zen 1933an. Amsterdam-en enpresa bat ireki zuen urte berean. Bitartean Edith eta bere bi alabak Aquisgránera leku aldutu ziren denboraldi baterako. Garai hartan 1940-ko maiatzak 10ean armada alemaniarrak Holada inbaditu zuen, ondorioz, 1980-ko maiatzak 15tik haurrera Holanda Nazien esku gelditu zen. Momentu horretatik aurrera hasi zen judutarrenganako bereizketa: jadanik judutarrak ezin zituzten enpresa propiak eduki, umeei ikastola judutarretara joatea behartzen zitzaien eta judutar guztiak izar bat eramaten zuten besteengandik bereizteko.

4. Anna Frank-en egunerokoa 1942-ko ekainak 12 Anna Frank-ek 13 urte bete zituen eta eguneroko bat oparitu zioten eta handik gutxira bertan idazten hasi zen. Bere ama Amsterdanera bidaiatzen zuen janaria bila, Anna ez zen Amsterdamnera joan 1934-ko otsailera arte.

5. Izkutalekua Holandan Otto Franken enpresako zona abandonatu batean babeslekua aurkitu zuten. Babesleku horrek itxuraz arrunta badirudi ere,apalategi birakor baten atzealdean, etxe oso bat ezkutatzen du, eta bertan izkutatzen dira Ana Frank eta bere familia. Babeslekua handia zen Frank familiak babeslekua beste familia batekin banatzen zuen: Van Pels familiarekin (Peter, Hermann eta Auguste), Bigarren Mundu Gerraren garaian.Frank familia lehenengo solairuko bigeletan bizi ziren. Van Pels familia goiko solairuko beste bi geletan. Peter-en gela txikitik zehar izkutatuak ganbarara iristen ziren, bertan gordetzen zituzten elikagaiak. Ana Franken babesleak: Anna Frank eta bere familiak Otto Franken lankide batzuen laguntza izan zuten: Miep Gies, Johannes Kleiman,Victor Kugler y Bep Voskuijl. Hauei esker lortzen zituzten:janaria,arropa,liburuak eta beste hainbat gauza. Gainera herrian gertatutakoaren berri ematen zieten. http://www.annefrank.org/content.asp?PID=908&LID=4

6. 1942ko azaroan izkutalekura zortzigarren pertsona bat iritsi zen: Fritz Pfeffer. Une horretatik aurrera Margot Frank bere gurasoen gelara lekualdatu zen. Ana Frank, berriz, gela Fritz Pfeffer-ekin banatu zuen. Hasieran, Anak adierazi zuen Fritz oso atsegina zela… Tentsioaren ondoriozko gatzakak: Errefuxiatuak egunaren 24 orduak ematen dituzte babeslekuan gordeta. Gainera isiltasun absolutua gorde behar zuten, izan ere, Beheko solairuan langileak zeuden. Errefuxiatuak denbora irakurtzen eta ikasten ematen zuten. Egun osoa isiltasunean eta izkutaturik ematearen ondorioa ziren beraien arteko gatazkak. Izan ere,aurkituak izatearen beldur ziren. Fritz Pfeffer

7. Berri txarrak Eguerdiko denbora-librean, lantegiko langileak erretiratzen zirenean,Babesleak atzeko etxeko errefuxiatuekin bazkaltzen zuten. Baina handik gutxira. 1944ko abuztuaren 4an kotxe bat Prinsengrancht etxearen aurrean gelditu zen SSko ofizial bat eta hiru holandar poliziak kotxetik atera eta edifiziora sartu ziren. Victor Kuglerri errefuxiatuak izkutatzen diren gotorlekura gidatzeko agintzen diote. Izan ere norbaitek errefuxiatuak salatu zituen… Errefuxiatuak eta hauen babesleak atxilotuak izan ziren eta kartzel alemaniarrera gidatuak izan ziren,galdetegi bat egiteko. Miep Gies eta Bep Voskuijl, berriz, Prinsenracht-en geratzen dira, Ana Franken egunerokoa babesteko.

8. Westerbork-era 1944ko abuztuak, 8an, zortzi errefuxatuak tren batean, Westerbork-era eraman zituzten. Bertan erabilitako pilak desmuntatzen lan egitera behartuak zeuden. Urte bereko irailaren 3an, Westerbork-etik karga-tren bat irteten da. Bagoi bakoitzean, 70 pertsona baino gehiagok bidaiatzen dute. 1019 judutarren artean, zortzi errefuxatuak aurkitzen ziren. Hiru egun bidaiatzen pasa eta gero, Auschwitz-Birkenauera iristen dira. Auschwitz-eko nasan gizonak emakumeengandik bereiztuak izan ziren. Mediku naziak, atxilotutakoak bi taldetan banatzen dituzte: oraindik lan egin ahal zutenak eta zuzenean gas-kamararetara eramaten zituztenak. Zortxi errefuxiatuak ,berriz, lan gogorrak egitera behartu zituzten. Handik gutxira, Hermann Van Pels gas-kamaran amaitu zuen. Auschwitz

9. Tifus gaixotasuna 1944ko urriaren amaieran, Ana eta Margot Frank Auschwitz-Birkenau-tik Bergen-Belsen-era eraman zituzten. Edith Frank ahulduraren ondorioz, gaixotu egin zen eta 1945an hil egin zen.Auguste Van Pels Bergen-Belsen-era iritsi zen, 1944ko azaroan,beste atxilotu batzuekin batera.Kontzentrazio-kanpu horretan berriro Margot eta Anarekin topatzen da. Han denbora gutxi eman ondoren, hil egin zen atxilotuak zeramatzaten Thresienstadt-erako bidai batean. Enterocolitis-aren ondorioz hil zen, Fritz Pfeffer. Azkenik,Peter van Pels 1945ko maitzak 5ean hil zen, Mauthaus-eko kontzentrazio-kanpuan (Austria). 1945 martxoan Ana eta Margot Frank tifus gaixotasunaren ondorioz hiltzen dira, Britaniar gudarosteak kontzentrazio-kanpu hau askatu aurretik.

10. Otto Frank Auschwitz-etik askatua izan zen 1945eko urtarrilaren 27an. Otton Frank Amsterdam-era itzultzen da, 1945eko ekainaren 3an. Bidaian zehar bere emaztea Auschwitz-en hil zelaren berria iritsi zitzaion. Amsterdam-era itzultzean ohartu zen, lau babesleak bizirik zeudela. 1945eko uztailaren 18an Brilleslijper ahizpekin, elkarrizketa bat eduki zuen, eta hauek kontatu zioten beraiek izan zirela bere alabeen heriotzaren testigu, Bergen-Belsen.

11. Anaren egunerokoa Egun batzuen ondoren, Otto Frankek gertaturikoa kontatzean, Miep Giesek Anaren egunerokoa ,koadernoa eta apunteak ematen dizkio.Izan ere,errefuxiatuen atxiloketaren ondoren, Miep eta Bep-ek Anaren egunerokoa aurkitu zuten, atzeko etxeko gelaren zoruan. Miep Gies-ek bere idazmahaiaren kajoi batean kontserbatu zituen. Otto Frank Anaren egunerokoa irakurtzen hasten da, eta harritua geratu zen Anak zuen autokritikaz, serietateaz eta bere pentsamendu sakonekin. Otto Frank konturatu zen,Ana Frankek asmoa zuela Gerra ondoren liburu bat argitaratzeko, atzeko etxean biziriko pasarteetaz. Beraz, Otto Frankek bere alabaren nahia betetzea erabaki zuen,eta Anaren egunerokoa argitaratu zuen, ”Het Achterhuis” (“La casa de atrás”) izenarekin. Gaztelaniara itzuli zenean, ”Las habitaciones de atrás” izenarekin argitaratu zen.

12. Holandatar edizioaren ondoren, Alemanian, Frantzian, Britania Handian eta Estatu Batuetan egunerokoaren itzulpenak argitaratu ziren. Ana Franken egunerokoaren historioa antzerkira eraman zen, Nueva Yorken obra estreinatuz, ondoren, zinemetara ere eraman zen. Ana Franken etxea museo bihurturik. Pertsona ugari ziren Ana Franken egunerokoa idatzi zen etxea ikusi nahi zutenak, Amnsterdam-en Ana Franken fundazioa sortu zen, etxea berritzeko helburua zuena. 1960ko maiatzaren 3an Ana Franken Etxearen inagurazioa ospatu zen. Horrela ezkutaleku sekretua museo bihurtuz. lehen Gaur egun

13. Otto Frankek pertsonen eskubideak eta errespetua defendatzen zuen. Bere emazte Fritzi berriarekin batera, mundu osotik iristen zaizkion kartei erantzuten die, (bere alabaren egunerokoa irakurri dutenena). <<Gehien bat gazteak behin eta berriro galdetzen didate nolatan gerta zitezkeen horrelako gertaerak. Nik ahal dudan modurik hoberenean erantzuten diet eta karten bukaeran honako hau jartzen diet: “Espero que el libro de Ana pueda inspirarte cuando seas mayor, para que en tu entorno puedas luchar, en la medida de lo posible, por la paz y el acercamiento entre los hombres”>> Otto Frank biriketako minbizi baten ondorioz hil zen 1980ko abuztuaren 19an.

14. Anaren lagunak • Hanneli Goslar. Anaren txikitako lagun bat zen. Gaur egun Israelen bizi da erizain lanetan. • Susanne Ledermann. Ana Amsterdamera iritsi zenetik izan zuen laguna zen. Bera eta bere gurasoak Auschwitzera eraman zituzten eta bertara iristean gas-kameratan sartu eta hil zituzten. Bere aizpa Bárbara soilik atera zen bizirik gerra hartatik. • Jacqueline van Maarsen. Anaren lagunik hoberena zen. Bere ama kristau zan eta horri esker holandes identifikazioarekin geratu zen. • Nannette Blitz. Anaren eskolako lagun bat zen. Bera gerratik bizirik ateratzea lortu zuen baina bere gurasoak kontzentrazio-kanpuetan hil ziren. • . • Iles Wagner. Bere familiak tennis pista bat zuen eta Frank familia bertara joaten zen. Ilse eta bere familia gaseatuta hil ziren. • Lutz Peter Schiff. Eskolako lagun bat zen. Kontzentrazio-kanpu batean hil zen. • Helmuth Silberg. Anaren oso gertuko lagun bat zen. Estatu Batuetara emigratu zuen gerraren hondoren.

16. Miep Gies. Hermine “Miep”Santrouschitz-Gies, Vienan jaio 1909-ko otsailaren 15ean, eta Hoornen (Holanda) hil zen 2010eko urtarrilak 11ean. Frank familiari bi urtetan zehar gordelekua eman zion pertsonetako bat izan zen, Viktor kugler, Johannes kleiman, Elisabeth Voskuijl eta bere senarrarekin batera, Jan Gies.

17. Emakume hau ezaguna egin zen Ana Franken egunerokoa gordetzeagatik. Berak eta bere kideak ezkutaturiko juduak, salatuak izan eta kontzentrazio kanpuetara eraman zituztenean handik itzuli zen bakarra Otto Frank izan zen, orduan, Miep-ek Anaren egunerokoa bueltatu zion. Ottok bere alabaren egunerokoa, eguneroko moduan agitaratu zuen 1947an.

18. Gerra eta gero Amsterdamen bizi izan zen, eta “Mis recuerdos de Ana Frank” liburua idatzi zuen.