Welkom Klinische les Ziekenhuis Bernhoven 13 december 2011

1. Welkom Klinische lesZiekenhuis Bernhoven13 december 2011 Overgangsklachten

2. Liesbeth Knipping Sporenring 24 5053 ED Goirle www.careforwomen.nl l.knipping@careforwomen.nl

3. “Wij vrouwen moeten goed voor elkaar zorgen”

4. De Care for Women specialiste • Verpleegkundigen, BIG-geregistreerd • Paramedischeberoepsgroep • Gespecialiseerd in de problematiek van vrouwen en hormonen • Staat onder toezicht van een medische raad • Werken protocollair • Samenwerking met het UMCU • Een filterfunctie vervullen binnen de zorgverlening

6. De Overgang Wat gebeurt er allemaal in en met je lijf

7. De overgang • Geen ziekte. • Soms wel levensverziekend! • Een fysieke en psychische combinatie • Vaak nog weinig begrip voor • Vraagt veel tijd en geduld fysiek psychisch

8. Iedere vrouw komt in de overgang 1 miljoen vrouwen per jaar in de overgang 80% krijgt te maken met overgangsverschijnselen 33% ervaart ernstige overgangsklachten

9. Aanmaak geslachtshormonen = bijnier = eierstok vetweefsel

10. Oorzaak van de overgang20e zwangerschapsweek 7 miljoenGeboorte 1 miljoen1e menstruatie 300.000700 eicellen per mnd verlorenGem.leeftijd 51 jaar eicellen op.

11. November 2011 Care for Women & SlimGym

12. Productie oestrogenen > tijdens de overgang

13. Waar sta je in de overgang … Overgang of Climacterium van een vruchtbare naar de onvruchtbare levensfase Pre-meno Menopauze = Post-meno 2-7 jaar1 jaar geen menstruatie niet meer vruchtbaar |-----------------------------------l------------------------------------------------------------------------| Moment van overgang verschillend Kwaliteit en kwantiteit van eicellen verandert Eerst verkorting later verlenging van cyclus [----------------------------------------] 28 dagen [---------------------------------] 25/26 dagen [----------------------------------------------------] 3 mndetc

14. Het schildklierhormoon een grote rol bij de stofwisseling TSH schildklierhormoon, HypofyseHypo thyreoïdie = trage schildklier Hyper = snelle schildklierDe schildklier maakt twee soorten hormonen aan: T4 (thyroxine) - is een soort voorraadT3 (thyronine) – is het actieve hormoonNormaalwaarden afwijkend behandeling door arts.

15. Invloed van oestrogenen op het lichaam • Borsten • Baarmoeder • Huid • Slijmvliezen • Hart- en bloedvaten • Gewrichten en botten • Hersenen

16. Hoe ervaart de Nederlandse vrouw overgangsklachten Opvliegers 86%Nachtelijk zweten 82%Onregelmatige menstruatie 63%Prikkelbaarheid 56%Dikker worden 52%Slaapproblemen 51%Lusteloosheid 49%Sombere gevoelens 49%Urineverlies 36%Minder zin in sex 33%Droge vagina 27%Rimpels/huidproblemen 21% Brom Care for Women

17. Twee soorten klachten • Typische klachten • Opvliegers • Nachtelijke transpiratie • Onregelmatige menstruatie • Gespannen borsten • Vaginale droogheid

18. Twee soorten klachten • A-typische klachten • Hoofdpijn • Spier- en gewrichtspijn • Droge ogen, mond, neus • Hartkloppingen • Stemmingswisselingen • Woede en depressiviteit • Angsten • Vergeetachtigheid • Urineverlies • Pijn bij het vrijen

19. WAT IS EEN OPVLIEGER Oestrogeendaling Ontregelde thermostaat Kan gepaard gaan met hartkloppingen, duizeligheid, hyperventilatie, onrustig gevoel

20. Hoelang kun je last hebben van opvliegers? • Een kleine minderheid heeft helemaal geen opvliegers • 82% heeft langer dan 1 jaar last • 50% heeft langer dan 2 jaar last • 26% heeft langer dan 5 jaar last • 10% heeft langer dan 10 jaar last

21. Invloed op de Opvliegers De klacht die het meest geassocieerd wordt met de overgang en als meest belastend wordt ervaren • Dalende hoeveelheid vrouwelijk hormoon (oestrogeen) ↘gebruik evt. hulpmiddelen daling geleidelijk aan • Voeding ↘ kies bewust • Spanning / stress ↘ zorg voor evenwicht

22. Gewichtstoename rondom de overgang • Tragere stofwisseling • Minder bewegen • Veroorzaakt vetopslag op andere plaatsen → appel / peer • BMI lager 18.5 te licht, gezondheidsrisico • BMI tussen 18.5-25 gezond gewicht • BMI tussen 25-30 overgewicht, verhoogd gezondheidsrisico • BMI boven 30 ernstig overgewicht, gezondheidsrisico ernstig verhoogd

24. Aanmaak geslachtshormonen = bijnier = eierstok vetweefsel

25. Oorzaak of gevolg? Opvliegers Depressief Slecht slapen Moe en lusteloos

26. Risico’s van oestrogeentekort • Hart- en vaatziekten • Botontkalking / osteoporose • Klachten van gewichtstoename & bloedsuikerschommelingen

27. Hoge bloeddruk • Oorzaak • Boven/onderwaarde • Advies

28. Hart- en vaatziekten doodsoorzaak nr 1 • Verhoogd risico op HVZ vanaf de overgang • Beschermende werking valt wegL • Zorg goed voor je hart- en vaten Vermijd verzadige vetten Beweeg voldoende 30 min per dag Meten = weten

29. Niet beïnvloedbare risicofactorenToename van de leeftijdGeslachtHVZ in de familieReeds bestaande HVZ

30. Beinvloedbare risicofactorenRoken….. stoppen heeft altijd zin !!Hoge BloeddrukDiabetesOngezond levenAfwijkende cholesterol waarden

31. Urogenitale klachtenUrine wegen & GeslachtsorganenDe beschermende werking van de oestrogenen valt wegVerminderde doorbloeding / verandering van het bindweefsel en spierweefsel

32. Atrofie van de lage urine wegenVeranderingen het bind en spierweefsel VerzakkingUrine verliesBlaasontsteking

34. Osteoporose • Beschermende werking oestrogenen valt weg hierdoor verhoogde botafbraak • Zorg goed voor je botten 1. Calcium 1000-1500 mg per dag 2. Druk uitoefenen op je botten 3. Voldoende vitamine D minimaal 15 min per dag buiten > 50 jaar, advies 10 mcg Vit D per dag Donkere huidskleur/sluier/onvoldoende buiten, advies 20 mcg Vit D per dag

35. Bewegen is een must !! Hart conditie & pompfunctie Sterkere spieren Voorkomen osteoporose Cholesterolverlagend Gewichtsbeheersing Mentale opkikker

36. Stabiliteit

37. Ondersteuning van de overgangsklachten • Hormonen HST • Homeopathie • FYTO Therapie

38. HST HormoontherapieHet aanvullen van tekort aan hormonen.Wanneer welWanneer niet BelangrijkVormenAfwegingen van voordelen /nadelenBij de huisarts/gynaecoloog

39. Homeopathie Men gaat ervan uit dat de zieke genezen kan worden door het gebruik van een geneesmiddel dat dezelfde werking heeft als de ziekte zelf.Voorgeschreven op grond van de klacht.

40. FYTO-TherapieGebruik maken van de geneeskundige werking van plantenFyto oestrogenen, voedingstoffen die een hormoonachtige werking hebben sojaproducten oa.Wanneer wel, overgangsklachten, bescherming osteoporose en HVZWanneer niet, oestrogeen gevoelige tumoren., Belangrijkopbouwen in 4-6 weken minimaal 9 mnd en afbouwen bij stoppen, combinatie met vitamines en mineralen het beste resultaat.

42. Stress !!

43. Hoeveel ballen blijven in de lucht

44. Voeding welke voedingsmiddelen

45. Slecht slapen

46. Stemmingswisselingen

47. Seksualiteit

48. Oorzaak of gevolg? Opvliegers Depressief Slecht slapen Moe en lusteloos

49. Of dit ………….?

50. Wat kunnen wij betekenenLuisterend oor, de cliënt bepaald het consult 1 uur de tijdInventarisatie van de klachtenPersoonlijk adviesplanOndersteuning bij Gynaecologische en borstkanker Doorverwijzen Presentaties preventieve voorlichtingHealth checksVergoed door het ziektekostenverzekeraar