TİCARET HUKUKU I (TİCARİ İŞLETME)

1. TİCARET HUKUKU I(TİCARİ İŞLETME) TUDİFAK 2. SINIF

2. TİCARET HUKUKU • Ticaret Hukuku, ticari faaliyetleri düzenleyen bir özel hukuk dalıdır. • Ticaret Hukukunun düzenlenmesinde kullanılan üç ayrı sistem mevcuttur: • Subjektif Sistem (tacir) • Objektif Sistem (ticari işlem) • Modern Sistem (ticari işletme)

3. TİCARET HUKUKUNUN DALLARI • Ticaret Hukukunun dalları şunlardır: • Ticari İşletme Hukuku • Şirketler Hukuku • Kıymetli Evrak Hukuku • Sigorta Hukuku • Deniz Ticareti Hukuku

4. TİCARİ İŞLETME • “Ticari işletme, nakdi sermayeye dayalı olarak sürekli ve bağımsız şekilde iktisadi faaliyette bulunan ve bu faaliyet sonucunda esnaf işletmelerinin üzerinde bir iş hacmine sahip olan işletmedir”. • Ticari işletme kavramının dört unsura sahip olduğu kabul edilir: • Gelir Sağlama Amacı • Devamlılık • Bağımsızlık • Esnaf Faaliyeti Sınırlarını Aşma

5. MALVARLIĞI • Ticari işletmenin malvarlığına dahil olan unsurlar, “maddi unsurlar” ve “maddi olmayan unsurlar” olmak üzere iki gruba ayrılır: • Maddi Unsurlar:Malî nitelik taşıyan doğrudan doğruya paraya çevrilebilen makine, alet, edavat, demirbaş eşya, hammadde gibi değerlerden oluşur. • Maddi Olmayan Unsurlar: Ticari işletmenin malvarlığı içinde işletmenin mahiyetine göre, ticaret unvanı, işletme adı ve marka, patent gibi maddi nitelik taşımayan unsurlar da bulunabilir.

6. MERKEZ-ŞUBE Her ticari işletmenin bir merkezi bulunmalıdır. Her tacir ticari işletmenin açıldığı günden itibaren on beş gün içinde belli hususları, işletme merkezinin bulunduğu yer ticaret siciline tescil ve ilan ettirmekle yükümlüdür . Ticari işletmenin merkezi, işletmenin idari, hukuki ve ticari faaliyetlerinin toplandığı ve yürütüldüğü yeri ifade eder. Tacir işletme kapsamında yürütülen faaliyetin yaygınlaşması karşısında işleri merkezden yönetmek yerine kuracağı yarı bağımsız birimler, yani şubeler aracılığıyla mahallinden yürütmek isteyebilir. Bir merkeze bağlı olduğu halde ister merkezin bulunduğu odanın isterse başka odanın çalışma alanı içinde olan, müstakil sermayesi ve müstakil muhasebesi bulunan ve/veya muhasebesi merkezde tutulduğu ve müstakil sermayesi bulunmadığı halde kendi başına sınai faaliyet ve ticari muamele yapan yerler ve satış mağazaları şube sayılır.

7. ŞUBELER • Bir yerin şube olarak nitelendirilmesinin bazı hukuki sonuçları vardır: • Ticaret Siciline Tescil • Merkezin Ticaret Unvanını Kullanma • Ticaret Odasına Kaydolma • Dava ve Takiplerde Merkezi Temsil Etme • Banka Şubelerine Ciro Yapılabilmesi

8. İŞLETMENİN DEVRİ Ticari işletmeler, bütün halinde üçüncü kişilere devredilebilirler. Devir için maddi olmayan unsurla birlikte maddi unsurun asgari ölçüde işletmenin çalışmasını mümkün kılacak miktarının da devri şarttır. Ticari işletmenin devri alacaklılara ve iyi niyet sahibi üçüncü kişilere karşı devir işleminin tescil ve ilanı ile hüküm ifade eder. Devralan, işletmenin devrinden önceki borç ve taahhütlerinden de sorumludur. Devreden ise tescil ve ilandan sonraki borçlardan sorumlu olmamakla birlikte, önceki borç ve yükümlerden devralanla birlikte 2 yıl süreyle müteselsilen sorumludur. Bu iki yıl süreli sorumluluk alacaklının muvafakati ile ve borcun nakli hükümlerine göre ortadan kaldırılabilir.

9. TACİR • TTK.m.14/I uyarınca, “bir ticari işletmeyi, kısmen dahi olsa, kendi adına işleten kimseye tacir denir”. • Bir gerçek kişinin tacir sıfatına sahip olabilmesi için, üç unsuru taşıması gerekmektedir: • Bir ticari işletmeye sahip olma • Ticari işletmenin işletilmesi • Kendi adına faaliyette bulunma • Bazı kişiler, tacir sayılmak için gerekli olan şartları taşımamalarına rağmen, kanunda tacir gibi sorumlu tutulmaktadırlar. • Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre tacir gibi sorumlu olan kişiler şunlardır: • Hukuken var olmayan bir işletme adına işlemlerde bulunan kişiler (TTK.m.14/III) • Bir ticari işletmeyi küçük veya kısıtlı adına işleten yasal temsilciler (TTK.m.15)

10. ÖZEL DURUMLAR • Küçük ve Kısıtlılar: TTK.m.15’e göre, bir ticari işletme, küçük veya kısıtlı adına yasal temsilcisi olan veli veya vasi tarafından işletildiği takdirde, tacir sıfatı küçük veya kısıtlıya ait olur. • Ticaret Yasağı Olan Kişiler: Kişisel durumu, yaptığı işin özelliği ya da icra ettiği meslek ve görevden dolayı hakkında kanun hükmü veya mahkeme kararı gereğince ticaret yapma yasağı bulunan kişiler, bu yasaklara rağmen ticaretle uğraşacak olurlarsa tacir sayılırlar (TTK.m.16/I). Çeşitli kanunlarda ticaret yasağı getirilen kişiler şu şekilde sıralanabilir: • Devlet memurları (DMK.m.28); • Avukatlar (AvK.m.31); • Öğretim üye ve yardımcıları (2547 sayılı K.m.36/a); • Noterler; • SPK, BDDK gibi üst kurulların başkan ve üyeleri (BankK.m.86) • Ticaret Yapması İzne Bağlı Olan Kişiler • Adi Şirket Ortakları • Donatma İştiraki

11. TÜZEL KİŞİLER • Ticaret şirketleri • Ticari işletme işleten dernek ve vakıflar • Ticari Şekilde İşletilen Kamu Teşekkül ve Müesseseleri

12. TACİR OLMANIN SONUÇLARI • İflasa tabi olma: Tacirler her türlü borç ve yükümlerinden dolayı iflasa tabidirler. Tacir ticari işletmesini kapatıp ticaret sicilinden terkin ettirse dahi, durumun tescil ve ilanından itibaren daha bir yılsüre ile iflasa tabidir. • Ticaret unvanı kullanma: Her tacir kanun hükümlerine uygun olarak bir ticaret unvanı seçmek ve kullanmak zorundadır. Bu tacir için hem hak hem de bir yükümdür. • İşletmesini ticaret siciline tescil ettirme: Her tacir ticari işletmesini I5 gün içinde ticaret siciline tescil ettirmek zorundadır. Bunun yanında tacirin, kanunlarda tescil ettirilmesi istenen hususları tescil ettirme, ilanıistenen hususları da ilan ettirme zorunluluğu vardır. • Ticaret odasına kaydolma • Basiretli iş adamı gibi davranma: Burada objektif bir ölçü dikkate alınır.Yani tacirin kişisel durum ve yeteneğine göre göstereceği özen değil, ticaretinin özelliği göz önünde tutularak, tedbirli ve ileriyi makul ve mutadbir oranda gören bir tacirin göstereceği özen ölçü görevini görür.

13. Ücret ve Faiz İsteyebilme: Tacir ticari işletmesi ile ilgili bir iş veya hizmet görmüş ise, bu iş veya hizmetten yararlanan kişi tacir olsun olmasın, hatta taraflar arasında daha önce ücret kararlaştırılmamış olsa bile, gördüğü işe uygun bir ücret isteyebilir. Ayrıca tacir verdiği avanslar ve yaptığı giderler için ödeme tarihinden itibaren faize de hak kazanır. • Fatura ve teyit mektubu düzenleme (8 gün içinde itiraz edebilir) • Tacirler arasındaki uyuşmazlıkların özel hükümlere tabi olması • Her tacir ticari işletmesinin gerektirdiği önemdeki defterleritutmakla yükümlüdür. Buna aykırıhareket etmesi halinde kendisine bazı özel yaptırımlar uygulanır. • Ticari örf ve adet tacirler bakımından mutlak olarak uygulanır. • Bir tacirin borçlarının ticari olması asıldır.Şu kadar ki, hakiki bir şahıs olan tacir, muameleyi yaptığı anda bunun ticari işletmesi ile ilgili olmadığınıdiğer tarafa açıkça bildirdiği veya muamele, fiil veya işin ticari sayılmasınahalin icabımüsait bulunmadığıtakdirde borç adi sayıdır.Taraflardan yalnızbirisi için ticari mahiyette olan mukaveleler kanunda aksine hüküm olmadıkçadiğeri için de ticari iş sayılır. • Tacirler arasında diğer tarafı temerrüde düşürmek veya sözleşmeyi fesih ya da sözleşmeden dönme amacıyla yapılacak ihbar veya ihtarların geçerli olabilmesi için bunların noter aracılığıyla veya iadeli taahhütlü bir mektupla ya da telgrafla yapılması zorunludur.

14. TACİR YARDIMCILARI • Tacir, sahip olduğu ticari işletmesini çoğu kez tek başına idare edemez. • Ticari işletmenin faaliyet alanı ve iş hacmi, tacirin işlerinde başka kişilerden de yardım almasını gerektirebilir. • Tacir yardımcıları olarak adlandırılan bu kişiler, çalışma esasları dikkate alınarak iki gruba ayrılır: • “Bağlı Yardımcılar” • “Bağımsız Yardımcılar”.

15. TÜRLERİ

16. TİCARİ MÜMESSİL • Ticari mümessil, taciri temsil yetkisi bakımından en geniş yetkilere sahip olan tacir yardımcısıdır. • ticari mümessil, “tacir tarafından işlerini yönetmek ve işletmeyle ilgili bütün işlemleri yapmak üzere yetkili kılınan kişidir”. Örneğin, “genel müdür”, “genel müdür yardımcıları” ile “şube müdürleri”. • Ticari işletmelerde ticari mümessil bulunması zorunlu değildir. • Ancak, merkezi yurtdışında olan işletmeler, Türkiye’deki şubeleri için ikametgâhı Türkiye’de bulunan tam yetkili bir ticari mümessil atamak zorundadırlar. • Ticari mümessil atanması, herhangi bir şekle bağlı değildir.

17. YETKİLERİ • Ticari mümessil, ticari işletmenin gayesine uygun olan her türlü hukuki işlemi yapmaya yetkilidir. • Ticari mümessilin özel yetki ile yapabileceği işlemler şu şekilde sıralanabilir: • Taşınmazların devri • Taşınmazlar üzerinde üçüncü kişiler lehine aynî hak (rehin, intifa vs.) tesisi • Ticari işletmenin devri • Ortak alınması veya mevcut ortakların çıkarılması • Ticari işletme rehni • Ticari mümessil atanması • Tacirin iflâsının istenmesi veya konkordato teklif edilmesi

18. SINIRLANDIRILMASI • BK.m.451 uyarınca, ticari mümessilin yetkileri, ticaret siciline tescil edilmek koşuluyla iki şekilde sınırlandırılabilir: • Birlikte temsil • Şube İşleriyle Sınırlama • Buna karşılık, konu ve miktar yönünden sınırlama yapılamaz; sicile tescil edilemez. Bu tür sınırlamalar sadece durumu bilen (müsbet vukufu olan) kişilere karşı ileri sürülebilir.

19. TİCARİ VEKİL Ticari vekil, ticari mümessil sıfatına sahip olmaksızın bir ticari işletmenin bütün işleri veya belirli bazı işlemlerini yürütmek üzere atanan tacir yardımcısıdır (BK.m.453). Ticari vekil, işletmenin bütün işlerini yönetmek üzere yetkili kılınmışsa, “genel ticari vekil”; sınırlı bazı işleri yapmak üzere atanmışsa, “özel ticari vekil” olarak adlandırılır. Örneğin, “fabrika müdürü” genel yetkili vekil, “satın alma sorumlusu” özel yetkili vekildir. Ticari vekil, ticari mümessile göre daha sınırlı yetkileri olan bir temsilcidir.

20. YETKİLERİ • Ticari vekilin yetkileri, ticari mümessile göre oldukça dardır. • Ticari vekil, genel vekil niteliği taşısa bile, ancak işletmenin olağan (mutat) işlemlerini yapmaya yetkili sayılır (BK.m.453/II). • Ticari vekilin özel yetki verildiği takdirde yapabileceği işlemler şunlardır (BK.m.453/II): • Ödünç ve kredi almak • Kambiyo taahhüdünde bulunmak (bono ve çek düzenlemek) • Mahkemelerde taciri temsil etmek • Taşınmazları devretmek veya bunlar üzerinde rehin vb. aynî haklar tesis etmek

21. BAĞIMSIZ YARDIMCILAR • Bağımsız yardımcılar, kendi adına bir ticari işletmesi bulunmakla birlikte, faaliyet şekli itibarıyla diğer işletmelerin ürün ve hizmetlerinin satışına ve yeni müşteriler bulunmasına aracılık eden tacirlerdir. • Bağımsız yardımcılar üç gruba ayrılırlar: • Acente • Tellal • Komisyoncu

22. ACENTE • Acente, “ticari mümessil, ticari vekil veya satış memuru gibi bağımlı bir sıfatı olmaksızın bir sözleşmeye dayalı olarak belirli bir yer veya bölge içinde sürekli şekilde ticari bir işletmeyi ilgilendiren sözleşmelere aracılık etmeyi veya bunları tacir adına yapmayı meslek edinen kişidir” (TTK.m.116). • Acentelik ilişkisi, ticari işletme sahibi ile onun adına faaliyette bulunacak kişi, yani acente arasında yapılan bir sözleşme (acentelik sözleşmesi) ile kurulur. • Acentelik sözleşmesi, kanunda herhangi bir şekle bağlanmamıştır. • Unsurları: • Ticari işletmeyle ilgili işlere aracılık veya bizzat işlem yapma • Bağımsızlık • Belirli bir yer veya bölge içinde faaliyet • Süreklilik • Sözleşme

23. HAK VE BORÇLARI • Hakları • Ücret Talep Etme • Olağanüstü Masrafları İsteme • Hapis Hakkı • Borçları • Müvekkilin İşlerini Görme • Bilgi Verme ve Talimata Uyma • Önleyici Tedbirleri Alma • Ödeme Borcu • Rekabet Yasağı

24. TELLAL • “Taraflardan hiçbirine sürekli bir şekilde bağlı olmaksızın, ücret karşılığında ticari işlerle ilgili sözleşmelerin yapılması hususunda aracılıkta bulunmayı meslek edinmiş olan kişidir”. • Tellal, taraflara sürekli bir şekilde bağlı olmadan belirli bir ücret karşılığında aracılık faaliyetinde bulunur. • Uygulamada en çok görülen türü, emlakçılardır. • Unsurları: • Sürekli Şekilde Bağlı Olmama • Aracılıkta Bulunma • Aracılık Faaliyetini Meslek Edinme • Ücret Karşılığında Faaliyette Bulunma

25. HAK VE BORÇLARI • Hakları • Ücret Talep Hakkı • Masrafları İsteme Hakkı • Borçları • Aracılıkta Bulunma • Bordro Verme • Numuneleri Saklama • Defter Tutma Borcu • Kabza Yetkisizlik

26. KOMİSYONCU Komisyoncu, ücret karşılığında kendi adına ve müvekkili hesabına kıymetli evrak ve taşınır mal alım ve satımıyla uğraşan kişidir (BK.m.416/I). Komisyoncu, müşterilerine ait mal veya kıymetli evrakı onların hesabına satarken, mal sahibinin kimliğini açıklamaz, satış işlemini kendi adına ama müşterisi hesabına yapar. Komisyoncu, bu işlem karşılığında müşterisinden belirli bir oranda ücret alır.

27. TİCARİ İŞLETMEDE KULLANILAN AD VE İŞARETLER • Ticari işletmenin ürün veya sahiplerini tanıtmak ve başkalarından ayırt edilmesini sağlamak amacıyla çeşitli ad ve işaretler kullanılır. • Bu ad ve işaretler dört gruba ayrılırlar: • Ticaret unvanı: Her tacirin ticari işletmesine ilişkin işlemlerde kullandığı ad'a denir. İşletmenin sahibini gösterir. Ticaret unvanı tek başına devredilemez. Ancak ticari işletme ile birlikte devredilebilir. • İşletme Adı: Bizzat işletmeyi tanıtmaya, benzer işletmelerden ayırmaya yarayan araçlardır. İşletme adı kullanma zorunluluğu yoktur. Ancak unvan seçmek ve kullanmak zorunludur. İşletmeden bağımsız olarak devredilebilir. • Marka: Marka, üretilen emtiayı (ticari malı) benzerlerinden ayırmaya yarayan tanıtım araçlarıdır. • Menşe adı ve mahreç işaretleri: marka kapsamında yer alan coğrafi işaretlerdir.

28. TİCARİ DEFTERLER • Her tacir , ticari işletmesinin ekonomik ve mali durumunu, borç ve alacak ilişkilerini her iş yılı içinde elde edilen sonuçların tespit edilmesi için işletmesinin nitelik ve öneminin gerektirdiği tüm defterleri ve özellikle ismen belirlenen bazı defterleri tutmak zorundadır. • Gerçek kişi tacirin tutması gereken defterler, yevmiye defteri, defteri kebir ve envanter defteri ile işletmesinin nitelik ve öneminin gerektirdiği (stok defteri, imalat defteri, senetler defteri gibi) diğer defterlerden oluşur. Kapsam itibarıyla küçük boyutlu bir işletmeye sahip olan tacir, bu defterlerin yerine işletme defteri tutma yolunu da izleyebilir. • Tüzel kişi tacirler, gerçek kişilerden farklı olarak yevmiye defteri, defteri kebir ve envanter defterine ilave olarak karar defteri de tutmak zorundadırlar. • Tacirler, tutulması zorunlu defterlere ilave olarak kendi istekleri ve ihtiyaçlarına göre kanunda öngörülmeyen çeşitli ihtiyari defterleri de tutabilirler. Örneğin, cari hesap defteri veya alacak defteri gibi defterler, tacirler açısından ihtiyari defter niteliği taşırlar. • Kanunda öngörülen zorunlu defterlerin, kullanılmadan önce ticari işletmenin bulunduğu yerin ticaret sicili memurluğuna veya notere ibraz edilerek tasdik ettirilmek zorundadır. İhtiyari defterlerin ise, tasdik ettirilmesi şart değildir.

29. Tacirler, ticari defterleri ile diğer hesap ve kâğıtları on yıl süreyle saklamakla yükümlüdürler. Ticari defter ve belgelerin saklanma süresi dolmadan, yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi doğal bir afet nedeniyle ticari defter ve belgeleri zıyaa uğrayan tacir, bu durumu öğrendiği tarihten itibaren on beş gün içinde mahkemeye başvurarak “zayi belgesi” verilmesini istemelidir. Henüz kullanılmamış boş defterlerin ziyaı hâlinde zayi belgesi istenemez. Ticari defterler, sahibi lehine delil olabileceği gibi, aleyhine delil olma özelliğine de sahiptir. Yevmiye defterindeki kayıtların dayanağını teşkil eden belgelerin saklanmamış olması yevmiye defterindeki kayıtların ispat hukuku açısından geçersiz hâle gelmesine neden olur.

30. TİCARET HUKUKUII(ŞİRKETLER)

31. TİCARET ŞİRKETLERİ Türk Hukukunda şirket tipleri kanunla tespit edilmiştir. Ticaret Kanunu’nda düzenlenmiş olan ticaret şirketleri Ticaret Kanunu'nun ikinci kitabında yer almışlardır. Ticaret Kanunu'nda düzenlenmiş şirket tiplerinden birine uymayan bir şirket söz konusu ise bu şirket Borçlar Kanununun 520. madde 2. fıkrası uyarınca adi şirket sayılır. Ticaret Kanunu'nda düzenlenmiş olan ticaret şirketleri 5 tiptir. Bunlar: Kollektif Komandit Anonim Limited Kooperatif Ticaret Kanununun 137.maddesi gereğince bu şirketler tüzel kişiliğe sahiptirler.

32. ÖZELLİKLERİ Kişi topluluklarının tüzel kişiliğe sahip olması, onu meydana getiren kişilerden ayrı olarak haklar elde edip, borçlar yüklenebilmesi demektir. Tüzel kişiler; cins,yaş, hısımlık gibi yaradılış icabı olarak, ancak insana ilişkin olanlardan başka bütün haklara ve borçlara sahip olabilirler. Tüzel kişi organları aracılığı ile faaliyetlerini yürütür. Tüzel kişinin kendini oluşturan ortaklardan ayrı, kendine ait bir malvarlığı bulunmaktadır. Aktif ve pasif dava ehliyetine sahip olan tüzel kişidir.

33. ŞAHIS ŞİRKETLERİNİN ÖZELLİKLERİ Bu tip şirketlerde ortakların kimlikleri önem taşır. Şirket borçlarından dolayı ortaklar şahsen sorumluluk taşırlar. Şirket sözleşmesi oybirliğiyle değiştirilebilir. Ortaklardan birinin ölümü, iflası, kısıtlanması şirketi sona erdirir. Kural olarak, ortakların gerek sermaye koyma gerek kar ve zarara katılma borçları eşittir. Rekabet yasağı tüm ortaklar için geçerlidir. Yönetim/denetim/temsil ortaklar tarafından gerçekleştirilir, yani tüm ortaklar ayrı ayrı ve tek başlarına yapabilirler.

34. SERMAYE ŞİRKETLERİNİN ÖZELLİKLERİ Bu tür şirketlerde önemli olan ortakların kimlikleri yetenekleri değil, şirkete getirdikleri sermayedir. Ortaklar şirket borçlarından dolayı kişisel sorumluluk taşımazlar. Her ortağın kar ve zarara katılma hak ve yükümlülükleri sermaye paylarıyla orantılıdır. Ortaklar şirkete getirdikleri sermaye payı ile orantılı olarak hak sahibi olurlar. Yönetim/denetim/ temsil yetkileri, kişiler tarafından değil organlar tarafından kullanılır.

35. ADİ ŞİRKET İki ve daha fazla kişinin emek veya mallarını ortak bir amacı gerçekleştirmek üzere birleştirmeleriyle kurulan, tüzel kişiliği olmayan basit ortaklıklardır. Adi şirket beş unsura sahiptir: Ortaklar Amaç Sermaye Birlikte çalışma Sözleşme Adi şirketlerin kuruluşu herhangi bir şekle bağlanmamıştır. Ortaklık kurmak amacıyla gerekli unsurların birleştirilmesi konusunda tarafların anlaşması yeterlidir.

36. ADİ ŞİRKETTE İÇ İLİŞKİLER Şirketin Yönetimi: Sözleşme ile yönetim yetkisi ortaklardan birine bırakılabilir. Ortakların daha sonradan alacağı bir kararla da bazı kişilere yönetim yetkisi tanınabilir. Kanun gereği ortakların tamamı yönetici sayılır. Ortakların Hakları Kardan pay alma Denetleme Yönetime katılma İtiraz hakkı Tasfiye payı Ortakların Borçları Sermaye koyma borcu Zarara katılma borcu Yönetime katılma borcu Rekabet yasağı Şirket işlerinde dikkat ve özen borcu

37. Temsilcilerin belirlenmesi Sözleşme veya ortakların müşterek kararıyla belirlenebilir. Aksi halde ortakların her biri temsilci kabul edilir. Temsil yetkisinin kapsamına olağan (mutad) işlemler girer. Aşağıdaki hallerden birinin gerçekleşmesi temsil yetkisini de sona erdirir: Azil İstifa Sürenin dolması Şirketin sona ermesi DIŞ İLİŞKİLER

38. ADİ ŞİRKETİN SONA ERMESİ Sözleşmede öngörülen nedenlerden biri gerçekleştiğinde adi şirket sona erer. Kanunda öngörülen sona erme nedenleri şunlardır: Şirketin amacına ulaşması Ortak amacın ortadan kalkması Ortaklardan birinin ölümü, iflası veya kısıtlanması Paya haciz konulması

39. KOLLEKTİF ŞİRKET TK.153. maddesi kollektif şirketi, “Ticari bir işletmeyi, bir ticaret ünvanı altında işletmek maksadı ile hakiki şahıslar arasında kurulan ve ortaklardan hiçbirisinin mesuliyeti, şirket alacaklılarına karşı tahdit edilmemiş alan şirket“ olarak tanımlar. Konu: Kollektif şirket ancak bir ticari işletme işletmek amacı ile kurulabilir, yani kollektif şirket bir esnaf işletmesi işletemez. Amaç: Bununla birlikte, kanun kollektif şirketler için asgari bir sermaye tesisini öngörmemiştir. Bunun da nedeni, ortakların sınırsız sorumluluğunun alacaklılar yönünden yeterli garanti sayılmasıdır. Ticaret Unvanı: Kollektif şirket işletmesini bir ticaret ünvanı altında işletmelidir. Kollektif şirket ticaret ünvanı, ortaklardan en az birisinin adı ve soyadı ile şirket ve kollektif olduğunu gösteren ibareden meydana gelir; örneğin,"Ahmet çalışkan ve Ortakları kollektif şirketi".

40. Ortaklar: Kollektif şirket ancak gerçek kişiler arasında ve en az 2 kişinin bir araya gelmesiyle kurulur. Tüzel kişiler kollektif şirkete ortak olamazlar. Ancak bu durum kollektif şirket ortaklarının aynı zamanda başka şirketlere ortak olmasına engel değildir. Kanun kollektif şirketin ortak sayısına üst bir sınır çizmemiştir. Kural olarak çok sayıda ortağın söz konusu olduğu bir kollektif şirket karşılıklı işbirliği ve güven temeli üzerine kurulmuş bir kişi ortaklığı olduğundan, çok sayıda ortakla kurulması fiilen mümkün bulunmamaktadır. Sorumluluk: Kollektif şirkette ortakların hepsinin şirket alacaklılarına karşı sorum1uluğu sınırsızdır. Burada söz konusu olan birlikte ve 2. derecede sorumluluktur. Yani, şirket borçlarından asıl sorumlu olan, bir tüzel kişi olarak kollektif şirketin kendisidir. Ortaklar ise 2. derecede, yani tüzel kişiden sonra sorumludurlar. Şirketin alacaklısı ortağa doğrudan doğruya başvuramaz. Önce şirket malvarlığı takip edilmeli ve alacağın tamamı oradan alınamamış olmalıdır. Sonra ortaklara başvurulur.

41. KURULUŞU Şirket sözleşmesi Yazılı şekilde yapılmalıdır. Kanunda öngörülen içeriğe sahip olmalıdır. Ortakların adı ve soyadı, ikametgahı ve tabiiyeti Şirketin türü Şirketin ticaret unvanı ve merkezi Şirketin faaliyet konusu Taahhüt edilen sermayenin miktarı ve niteliği Noter onayı Tescil ve İlan

42. İÇ İLİŞKİLER Kollektif ortaklığın idaresinde ferdi idare ilkesi geçerlidir. Yani kural olarak her ortak şirketi tek başına idare edebilir ve bu aynı zamanda da bir görevdir. Ancak bu hak sözleşme veya ortakların kararıyla diğer ortaklardan alınıp bazı ortaklara veya sadece bir tek ortağa verilebilir. Kapsamı: İdare hakkı tamamen iç ilişkiyi ilgilendiren bir kurum olduğu için bu hakkın çeşitli şekillerde sınırlandırılması mümkündür. Bununla beraber idare hakkının alanına sadece mutad işlemler, yani ortaklığın amacına ulaşmak için icra edilmesi gereken günlük ve devamlı işlemler girer, örneğin ortaklık defterlerin tutulması, ortaklığa işçi alınması, işyerlerinin kiralarının ödenmesi gibi. İdare hakkına sahip olanlar, mutad işlerde sulh, feragat, kabul ve tahkim yapılmasına da karar verebilirler. Ortaklık konusunun değiştirilmesi, yeni ortak alınması, işletmenin toptan satışı gibi ortaklık ilişiğinin bütününü etkileyen temel işlemler ile, bağış yapmak, teminat göstermek gibi fevkalade işlemler ortakların oy birliğini gerektirir. İdare hakkına sahip olsun olmasın bütün ortaklar denetleme hakkına sahiptirler. Denetleme hakkı ortakların şirket işlemleri ve idarecilerin faaliyetleri hakkında bilgi edinmelerini sağlar.

43. DIŞ İLİŞKİLER Temsil de idare hakkı gibi ortaklar için hem bir hak hem de görevidir. Temsil ve idare yetkisine ilişkin başkaca bir düzenleme getirilmemişse her ortağın şirketi tek başına temsil yetkisi vardır. Temsil yetkisinin ortaklar tarafından sözleşme ile veya sonradan sınırlandırılması mümkün değildir. Çünkü temsil dış ilişkiyi ilgilendiren bir yetkidir. Buna ilişkin hükümler üçüncü kişilerin çıkarını koruyucu nitelikte emredici hükümlerdir. Temsil yetkisinin sınırlandırılamaması kuralının iki istisnası vardır. Bunlar, birlikte temsil ve temsil yetkisinin bir şubenin işleri ile sınırlandırılmasıdır. Bu sınırlamaların üçüncü kişiler yönünden geçerli olabilmesi için tescil ve ilan edilmiş olması gerekir.

44. SORUMLULUK Şirketin sorumluluğu Tüzel kişiliği olması hasebiyle birinci derece şirket sorumludur Şirket alacaklılarına karşı sorumluluk: alacaklılara karşı esas sorumlu şirket tüzel kişiliğidir. Ortakların şahsi alacaklılarına karşı sorumluluk: şirketteki pay da ortağın şahsi malvarlığı olduğu için, takip pay dolayısıyla şirkete yönetilebilecektir. Şirketin sorumluluğu takibe maruz kalan ortağın payı kadar olacaktır Ortağın şahsi alacaklısı ortağın kar payı ya da tasfiye payı üzerinde takip yapabilir fakat öncelikle kar payına yönelmelidir. Kar payı yoksa şirketin feshi istenip tasfiye payına yönelebilir. Ortakların sorumluluğu: Ortaklar 2.dereceden, sınırsız ve müteselsil sorumludur. Ortakların birinci dereceden sorumlu olmalarıaşağıdaki hallerde olur: Şirkete karşı yapılan takibin semeresiz kalması ör:şirketin haczi kabil malının bulunmaması, şirketin aciz vesikasının bulunması vb. Şirketin sona ermesi

45. ORTAKLARARASI DEĞİŞİKLİKLER Çıkma: 4 şekilde gerçekleşebilir:a) Rıza-i Çıkma: Ortaklık sözleşmesiyle ortakların istedikleri an çıkabileceklerine dair bir hak tanınabileceği gibi diğer ortakların kabulü ile de ortak ortaklıktan her zaman çıkabilir. b) Belli koşulların gerçekleşmesine baglı çıkma: Çıkma beyanının ileri sürülebilmesi için ortaklık sözleşmesinde bazı koşullar öngörülmüşse ortak bu şartlar gerçekleştiğinde çıkma hakkını kullanabilir. c) Kendiliğinden Çıkma: Ortaklık sözleşmesinde belirlenmiş bazı şartlar gerçekleştiğinde ortak ortaklıktan kendiliğinden çıkmış sayılır.d) Ortağın ölümü:

46. ÖLÜM d) Ortagın ölümü:1-Ortaklık sözleşmesinde hüküm yoksa: şirketin ölen ortagın mirasçıları ile de devam edecegine dair bir hüküm yoksa:Mirasçılarla diger ortakların ittifakla verecekleri kararla şirket devam eder.Mirasçıların tamamı ya da biri razı olmadıgı takdirde payı kendisine verilerek şirketten çıkarılır ve kalanlarla şirkete devam edilirSag kalan ortaklardan birinin şirketin devamına razı olmaması durumunda ortaklık infisah eder, çünkü ölüm bir fesih sebebidir.2-Ortaklık sözleşmesinde hüküm varsa:Mirasçılar ortaklıga kollektif ortak olarak girip, girmemekte serbesttir. Sag kalan ortaklar kabule zorunludur.T.T.K'ya göre mirasçılar ölen ortagın kendilerine düşen payı ile şirkete konanditer ortak olarak girmeyi teklif edebilirler. Bu durumda sag kalan ortaklar kabule zorunlu degillerdir.Mirasçılar bu 2 haktan birisini 3 ay içinde kullanmak durumunda olup, bu süre içinde komanditer ortak gibi sorumludur (sınırlı sorumluluk)3 ay içerisinde bu haklardan birini kullanmayan mirasçı kollektif ortaklıgı kabul etmiş sayılır.

47. ÇIKARILMA Ortaklardan birinin iflası ortaklıgın fesih nedenidir. Feshi istemeyen diger ortaklar, iflas eden ortagı ortaklıktan çıkarabilirler. Bir ortagın kişisel alacaklısı, alacagını ortagın ortaklıktaki tasfiye payından almak için ortaklıgın feshini talep ederse feshi engellemek için diger ortaklar borçlu ortagı ortaklıktan çıkarabilir. Süresi belli olmayan ortaklıklarda, ortaklardan birinin ortaklıga Feshi ihbar'da bulunması durumunda ortaklıgın sona ermesini istemeyen diger ortaklar, ortagı ortaklıktan çıkarabilirler. Sözleşmede ortagın kişiligi ile ilgili nedenler yüzünden ortaklıgın feshinin istenebilecegi hallerde ortaklar sona erme yerine ortagı ortaklıktan çıkarabilirler. Ancak bu ortagın 3 ay içinde dava açarak karara itiraz etme hakkı vardır. İki kişilik ortaklıklarda haklı neden varsa ortaklardan biri digerinin ortaklıktan çıkarılmasını talep edebilir.

48. KOMANDİT ŞİRKET Tanımı: Ticari bir işletmeyi bir ticaret unvanı altında işletmek amacıyla kurulan ve şirket alacaklılarına karşı ortaklardan bir ve birkaçının sorumluluğunun sınırsız ve diğer ortakların sorumluluğu belirli bir sermaye ile sınırlı olan şirkete denir. Kollektif ortaklıklardan temel farkı; kollektif ortaklıkların bütün ortaklan sınırsız sorumlu, komandit ortaklıkların ortakların bir kısmı sınırsız sorumlu (komandite), bir kısmı ise sınırlı sorumlu (komanditer)'dir. Unsurları: Ortaklar (KOMANDİTE-KOMANDİTER) Amaç Ticaret unvanı Sorumluluk Tüzel kişilik Komandit ortaklıklar 2'ye ayrılır.a)Adi Komandit ortaklıklarb)Sermayesi paylara bölünmüş komandit ortaklıklar.

49. ŞİRKETİN İŞLEYİŞİ Yönetim ve temsil hakkı komandite ortağındır. Komanditer ortağın sadece olağanüstü işlerde oy hakkı vardır. Kar /zararda komanditer ortak getirdiği sermaye kadar sorumludur. Denetim hakkı kural olarak komandite ortağın elindedir. Komandite ortak rekabet yasağına tabi olmasına rağmen, komanditer ortak yasağa tabi değildir.

50. ORTAKLARIN SORUMLULUĞU Komandite ortaklar, şirket borçlarından dolayı ikinci dereceden, sınırsız ve müteselsil sorumluluk taşırlar. Komanditer ortaklar ise taahhüt ettiği sermaye ile sınırlı sorumluluk taşırlar. Komanditer ortakların sorumluluğunun genişlediği haller: Ticaret unvanında ad ve soyadının yer alması Şirket adına işlemlere girişmesi Şirketin yönetimine karışması (mutad işlerde)