ROSYJSKA SZTUKA LUDOWA

1. ROSYJSKA SZTUKA LUDOWA Monika Bartczak Klaudia Rybicka Dorota Rybołowicz Agata Dowbusz Alicja Buczma

2. Rosyjska sztuka ludowa wciąż jest żywa i często prezentowana. Jej najlepszymi przykładami są :

3. Samowar jest to naczynie do zagotowywania wody na herbatę, przeważnie mosiężne lub miedziane z wewnętrznym kominem i z rozżarzonym wewnątrz węglem drzewnym.

4. Dla przeciętnego Rosjanina samowar był szczególnym symbolem ogniska domowego, stwarzał atmosferę ciepła i zacisza rodzinnego. Sprzyjał zacieśnianiu więzi towarzyskich. Posiadali go bogaci arystokraci z Petersburga, mniej zamożni mieszczanie ale też bogatsi chłopi. Zawsze był stałym elementem wyposażenia każdej gospody, czy choćby nawet podrzędnej herbaciarni.

5. Od momentu pojawienia się w rosyjskim domu, samowar zajął szczególne miejsce pośród innych miedzianych i mosiężnych przedmiotów codziennego użytku. Stał się elementem wystroju mieszkań i w krótkim czasie zdobył sobie miano przedmiotu powszechnego użytku, stając się jednocześnie przedmiotem zdobniczej sztuki użytkowej. Historia powstania samowara ma swój początek w XVIII wieku. Trudno jednak jest określić kiedy i gdzie powstał pierwszy egzemplarz. Z całą pewnością można jednak stwierdzić iż jego pojawienie się ma ścisły związek z reformami w Rosji za rządów cara Piotra I. Chodzi tu głównie o reformy ekonomiczne, polityczne i społeczne.

6. Pierwsze rosyjskie samowary wyglądem przypominały angielskie „herbaciane urny”. Zapewne to one były inspiracją dla pierwszych rosyjskich mistrzów. W drugiej połowie XVIII wieku na Uralu i w Moskwie jednocześnie z produkcją samowarów-czajników, produkowane były samowary-kuchnie. Były to urządzenia podobne do głębokich mis z wewnętrznymi przegrodami i z kominem pośrodku. Dzięki przegrodom w samowarze takim można było zagotować nie tylko wodę ale też przyrządzić różne dania. Czasami komora przeznaczona do gotowania wody była wyposażona w kran. Przyrządzone dania nakładano na talerz specjalnymi czerpakami.

7. Początek i pierwsza połowa XIX wieku to okres w którym powstają najpiękniejsze samowary o ogromnej różnorodności form. W tym czasie w celu zwiększenia sprzedaży obserwuje się rywalizację pomiędzy poszczególnymi fabrykami polegającą na wyszukiwaniu co raz to nowych kształtów.

8. W ciągu całej historii rozwoju samowara jego kształt jak też artyzm wykończenia ewaluowały w tempie zmian społecznych gustów. I tak w XVIII wieku powstawały samowary w stylu rokoko i klasycyzmu. W pierwszej połowie XIX wieku – w stylu empire i baroku, a na początku XX wieku nawet w stylu modernizmu.

9. Miedziany samowar z II połowy XVIII w. Miedziany samowar z końca XVIII w.

10. Samowar z fabryki A. Malikowa, połowa XIX w. Samowar z moskiewskiej fabryki Pieca, połowa XIX w.

11. Matrioszkiznane są już od przeszło stu lat, bowiem ich czas powstania przypada na lata 90. XIX wieku (pierwsza została stworzona ok. 1890 roku). Nazwa wywodzi się od zdrobnień niegdyś popularnych rosyjskich imion Matriona i Matriosza . Niezwykle krótka historia matrioszek ma swój początek w moskiewskiej pracowni zabawkowej. Ich autorstwo przypisuje się pracującemu w fabryce tokarzowi WasilijemuZwiezdoczkinowi.

13. Za pierwowzór Matrioszki prawdopodobnie posłużyła japońska lalka z podobizną mędrca Fukurumy, przywieziona z wyspy Honsiu.

14. Matrioszka jest to zabawka, która składa się z pewnej liczby drewnianych lalek, z których każda jest mniejsza od poprzedniej. Są one wydrążone i przepołowione tak, aby można je było wkładać jedną w drugą. Matrioszki mają charakterystyczny, cylindryczny kształt (u góry są zaokrąglone). Kunsztowne, ręczne wykonanie nadaje im oryginalny wygląd. Są one barwnie malowane, często zdobione kwiatami i elementami folkloru. Tradycyjne i klasyczne postacie na nich przedstawione to dziewczęta ubrane w stroje ludowe, choć pojawiają się także motywy literackie, historyczne i polityczne (np. matrioszka – „Kutuzow i Napoleon”, wydana w 100-lecie bitwy z 1812 roku).

16. W 1900 roku matrioszka została zaprezentowana na wystawie światowej w Paryżu, gdzie zyskała swoich zwolenników, zdobywając brązowy medal. Fabryka matrioszek przeniosła się z Moskwy do miasteczka Siergiejew Posada, znajdującego się ok. 70 km na północny-wschód od stolicy. Właśnie tu wyrób rosyjskich lalek rozprzestrzenił się na prawdziwie przemysłową skalę. W 2001 roku otwarto w Moskwie pierwsze muzeum poświęcone matrioszkom. Kolejne muzeum powstało w 2004 r. w obwodzie Niżegorodskom i liczy ok 300 eksponatów. Największa matrioszka w muzeum ma ok 1 metra wysokości i zawiera 40 laleczek. najmniejsza laleczka ma rozmiary ziarenka ryżu.  

17. Lalki te stały się znakiem rozpoznawczym Rosji na całym świecie. Obecnie matrioszki uważane są za symbol macierzyństwa i płodności. Lalka – matka, z wieloma laleczkami – dziećmi jest idealną syntezą najstarszego symbolu w historii człowieka. Obecnie ilość oraz wielkość matrioszek zadziwia. Spotkać można zarówno zabawki składające się z zaledwie kilku części, jak i nierzadko zdarza się również prawdziwe dzieło sztuki zawierające nawet 100 elementów. Matrioszki są różnorodne także pod względem rozmiaru. Jako pamiątki dominują małe, zgrabne laleczki niekiedy stanowiące breloczki do kluczy, kolczyki czy też rozmaite zawieszki.

18. Matrioszkę wykonuje się najczęściej z drzewa lipowego oraz brzozowego, ze względu na odporność drewna. Produkcję Matrioszki rozpoczyna się zawsze od najmniejszej laleczki. Dziś Matrioszki zachwycają nie tylko ze względu na rosyjski charakter, kobiecą urodę, ale przede wszystkim są to arcydzieła sztuki, na których najzdolniejsi artyści przedstawiają postacie z bajek, polityków, zwierzęta, rodziny carskie, postacie religijne a nawet krajobrazy. 

20. Istnieje legenda, że matrioszka spełnia życzenia, jeżeli do jej wnętrza włożyć zapisane na kartce życzenia. Marzenia szybciej się spełnią, jeżeli matrioszka została wykonana starannie i w pocie czoła, zawiera wiele laleczek, została ręcznie malowana przez artystę malarza.  

21. Matrioszki w ostatnim czasie zyskały niebywałą popularność, ich wizerunek wykorzystuje się w modzie, gadżetach, przedmiotach użytku domowego.

22. Chochłoma- rosyjska sztuka malowania na drewnie, nazwa pochodzi od dużej wioski handlowej Chochłoma z Niżnonowogrodzkiej guberni, do której zwożono z pobliskich wsi drewniane wyroby na sprzedaż. Rzemiosło z Chochłomy cechuje oryginalna technika zabarwienia drewna na złocisty kolor bez zastosowania złota.

23. Rzemiosło zrodziło się w połowie XVII wieku (chociaż pierwsze chochłomskie wyroby, przechowywane w muzeach, datuje się na początek XIX wieku), kiedy na Powołżu pojawili się schizmatycy, którzy ukrywali się w lasach przed prześladowaniem władz. Wśród schizmatyków byli malarze ikon, nauczyli oni miejscowych mistrzów malować na drewnianych wyrobach zadziwiające desenie tak, że owe wyroby przypominały metalowe pozłacane naczynia. Chochłomskiemalowidła cechują trzy podstawowe kolory: czerwony, czarny i złoty, pomocniczymi kolorami, używanymi w małych ilościach są: zielony i żółty. Malowidła są nanoszone przez artystę od razu pędzlem bez wcześniejszego szkicu.

25. KONIEC Źródła: • http://staramansarda.pl/ciekawe-artykuly/historia-samowara/ • http://pl.mala-rosja.pl/?n=83 • http://rosyjski.viii-lo.krakow.pl/teksty/matrioszka-jeden-z-symboli-rosji/ • http://www.matrioszkomania.pl/historia-matrioszki • http://www.twojaeuropa.pl/2446/matrioszka-historia-najslynniejszej-lalki-swiata