Problem uzależnienia od Internetu wśród dzieci i młodzieży

1. Problem uzależnienia od Internetu wśród dzieci i młodzieży Marek Kucharzewski

2. We współczesnym świecie ważne miejsce zajmuje informacja, a szczególnie szybkość jej pozyskiwania i przekazywania. • Narzędziem umożliwiającym przepływ informacji jest Internet. • O jego znaczącej roli decydują podstawowe cechy: światowy zasięg, multimedialność, interaktywność. • W komunikacji pośredniczy komputer; często interakcja z maszyną staje się ważniejsza, a człowiek schodzi na dalszy plan.

3. Czynnikiem wpływającym na liczbę osób uzależnionych lub zagrożonych uzależnieniem od sieci jest niewątpliwie dostęp do komputerów i Internetu, spowodowany szybkim postępem technologicznym.

4. Internet to najbardziej dynamicznie rozwijające się medium w ostatnich latach. • Opiera się na połączeniu wielu sieci rozległych (WAN), miejskich (MAN) oraz lokalnych (LAN), znajdujących się na całym świecie. • Internet ma cztery najważniejsze cechy odpowiedzialne za jego popularność: wyobraźnię, interaktywność, dostępność, anonimowość.

5. Wyobraźnia pozwala się uwolnić od fizycznych wad i codzienności realnego świata i sprawia, że cyberprzestrzeń nabiera atrakcyjności. • Interaktywność daje możliwość wchodzenia w relacje z innymi użytkownikami w sposób znacznie prostszy i szybszy niż w rzeczywistości. • Wysoka dostępność i anonimowość dają pewność i swobodę – budują niezwykłą siłę przyciągania Internetu. • Atrakcyjności Internetu polega na zaspokajaniu wielu potrzeb człowieka, które nie mogą być zaspokojone przez współczesną kulturę i istniejące w niej struktury społeczne.

6. Czynnikiem przyciągającym ludzi do świata wirtualnego jest możliwość realizacji potrzeb, które w świecie realnym ulegają deprywacji. • Za siłę wpływu sieci na młodych ludzi odpowiadają typowe dla okresu adolescencji potrzeby i motywy. • To, z jakich aktywności dorastający człowiek będzie korzystał, które będą dla niego najbardziej atrakcyjne, zależy od stopnia zaspokojenia potrzeb i ambicji w świecie realnym.

7. Przeważająca grupa użytkowników to osoby wykorzystujące sieć celowo i funkcjonalnie – korzystanie z niej nie wiąże się u nich z negatywnymi konsekwencjami. Internet stanowi dla nich nowe techniczne udogodnienie pomagające załatwiać codzienne sprawy. • Druga grupa to osoby tracące kontrolę nad użytkowaniem Internetu – zarówno nad czasem, jak i nad sposobem. Ma to negatywne przełożenie na ich realne funkcjonowanie. Spędzają w sieci wiele godzin, Internet staje się ich podstawowym środowiskiem funkcjonowania.

8. W literaturze funkcjonują również inne określenia: siecioholizm (netoholism), sieciozależność (netaddiction), cyberzależność (cyberaddiction), cybernałóg, internetoholizm, internetozależność, infoholizm, infozależność, uzależnienie od komputera (computer addiction), zaburzenia spowodowane zależnością od Internetu (Internet Addiction Disorder – IAD)

9. Kryteria patologicznego używania Internetu • silne zaabsorbowanie Internetem, wyrażające się w obsesyjnym myśleniu o aktywności w Internecie; • rosnąca potrzeba coraz dłuższego przebywania w sieci, aby osiągnąć satysfakcję z tej aktywności; • powtarzające się nieudane próby kontroli – redukcji lub zaprzestania korzystania z Internetu; • silne negatywne emocje: irytacja, niepokój, przygnębienie w sytuacji redukowania, ograniczania aktywności w Internecie;

10. Kryteria patologicznego używania Internetu • problemy z kontrolą czasu przebywania w sieci; • stres środowiskowy, problemy osobiste i konflikty społeczne, jak również problemy zawodowe wynikające z zaabsorbowania Internetem; • ukrywanie informacji dotyczących zaabsorbowania Internetem (kłamanie, manipulowanie); • używanie Internetu jako sposobu ucieczki od problemów lub leku na pogorszony nastrój. • Osoby, które spełniają minimum pięć powyższych kryteriów, można uznać za uzależnione od Internetu.

11. Uzależnienie od Internetu nie jest jednorodną jednostką chorobową. Wyróżniła pięć podtypów uzależnienia od Internetu: • cybernetyczną erotomanię – przymusowe przeglądanie stron internetowych dla dorosłych zawierających treści pornograficzne; • cybernetyczne uzależnienie od internetowych kontaktów społecznych; • kompulsję sieciową – obsesyjny hazard online, zakupy, transakcje handlowe w sieci; • uzależnienie od komputera – chodzi tutaj głównie o korzystanie z gier komputerowych; • przymus pobierania informacji – obsesyjne przeglądanie stron internetowych i wyszukiwarek baz danych.

12. W Europie średnio 93% młodych internautów korzysta z sieci przynajmniej raz w tygodniu, a 60% loguje się codziennie lub prawie każdego dnia. • W Polsce te wskaźniki są nawet wyższe: 98% loguje się przynajmniej raz na tydzień, 74% codziennie, 24% – 1-2 razy w tygodniu. • Badania pokazują, że 81% badanych korzystało z komunikatorów internetowych, 77% ze stron WWW, 66% z forów internetowych, 63% ściągało filmy i muzykę, 56% wyszukiwało informacje przydatne w pracy lub nauce, a 49% poszukiwało informacji przydatnych w codziennym życiu.

13. Badania Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego pokazują, że • około 6% użytkowników Internetu jest od niego uzależnionych, • natomiast około 30% traktuje go jako ucieczkę od rzeczywistości. • Ponadto badania wykazały, że • jedna czwarta internautów uzależniła się w ciągu pierwszego półrocza korzystania z sieci, • 58% w ciągu 6-12 miesięcy, • a najmniej, bo 17% – po ponad roku używania Internetu

14. Najnowsze dane z Polski pokazują, że • od 18% do 38% młodych użytkowników Internetu w wieku od 11 do 16 lat twierdziło, że w ostatnim roku pojawiły się u nich jakieś symptomy uzależnienia, • 9% zwróciło uwagę na wystąpienie kilku symptomów wskazujących znacząco na uzależnienie, • zaś 41% nastolatków nie stwierdziło żadnych symptomów uzależnienia.

15. Do negatywnych konsekwencji korzystania z sieci można zaliczyć zjawisko, które do tej pory nie doczekało się jednej konkretnej nazwy – mowa o uzależnieniu od Internetu spowodowany szybkim postępem technologicznym. • Uzależnienie od Internetu rozwija się stopniowo, a pierwsze jego objawy pozostają najczęściej niezauważone. • Z upływem czasu korzystanie z komputera i Internetu zaczyna dominować w życiu osoby, powodując odsunięcie na dalszy plan codziennych czynności, kontaktów z innymi ludźmi, rodziny i pracy.

16. Rozwija się tolerancja (użytkownik, aby osiągnąć ten sam stopień zadowolenia, musi przebywać w sieci coraz dłużej) oraz objawy abstynencyjne: lęk, frustracja, przygnębienie, pobudzenie psychoruchowe, pojawiające się w momencie zmniejszenia ilości czasu pozostawania w sieci lub zaprzestania korzystania z Internetu

17. W ostatnich latach obserwuje się wzrost liczby młodzieży uzależnionej i zagrożonej uzależnieniem od sieci. • Uzależnienia od sieci spełnia: • od 1 do 2% młodzieży w Norwegii, • 5,4% we Włoszech, • 5,9% w Grecji, • 7,5% na Tajwanie, • 8,1% w Stanach Zjednoczonych, • 11% w Chinach. • W Polsce od 0,5% do 1% adolescentów jest uzależnionych od Internetu, a około 23% osób spełnia kryteria zagrożenia tym uzależnieniem.

18. Hikikomori (w wolnym tłumaczeniu oddzielenie się, istota odosobniona) – choroba cywilizacyjna o podłożu psychiczno-emocjonalnym, rodzaj depresji, syndrom skrajnego wycofania społecznego, który obecny jest w życiu wielu młodych Japończyków. • Polega na tym, że młodzi chłopcy zamykają się w swoich pokojach, których nie opuszczają przez wiele miesięcy, izolują się od rodziny i znajomych, zaniedbują naukę, pracę oraz codzienne obowiązki i w tym czasie wiele godzin dziennie spędzają w Internecie oraz grają w gry komputerowe

19. Przykłady zachowań charakterystycznych:- wychodząc ze swej twierdzy, uważa, aby nikogo nie spotkać np. w drodze do toalety- rodzice często zostawiają mu posiłki pod drzwiami- kontaktując się ze światem zewnętrznym, najczęściej używa do tego Internetu • Uzależnienie od Internetu można podzielić na trzy typy: • granie w gry komputerowe, • zaabsorbowanie pornografią internetową • nadmierne wysyłanie e-mali i korzystanie z komunikatorów sieciowych.

20. Uzależnienie od Internetu definiuje się jako zachowanie nałogowe, które polega na nadmiernych interakcjach człowieka z komputerem (a za jego pośrednictwem z Internetem). • Może ono przybierać dwie formy: bierną (przeglądanie stron) lub aktywną (granie w gry interaktywne).

21. Na obraz kliniczny i rozpoznanie uzależnienia od Internetu składa się: • emocjonalne podporządkowanie – występuje, gdy nałogowe korzystanie z sieci staje się najistotniejsze i dominuje w życiu człowieka. Osoby uzależnione często myślą o powrocie do Internetu i tym, co dzieje się w sieci, • zmiana nastroju - uznawana jest jako skutek uzależnienia od Internetu. Korzystanie z sieci może być postrzegane jako strategia radzenia sobie z emocjami i ucieczki od rzeczywistości, • tolerancja – występuje, gdy z czasem do osiągnięcia tych samych efektów emocjonalnych, jakie użytkownik uzyskiwał na początku korzystania z Internetu, konieczne staje się coraz dłuższe przebywanie w sieci,

22. objawy odstawienia - są to objawy pojawiające się w chwili przerwania lub nagłego ograniczenia korzystania z Internetu, takie jak: drżenie mięśni, depresja, drażliwość, pocenie się dłoni, nudności, • konflikt – dotyczy konfliktów w relacjach interpersonalnych; konfliktu pomiędzy aktywnością w Internecie a innymi ważnymi czynnościami, takimi jak: praca, nauka, zainteresowania, życie towarzyskie czy wypoczynek, których realizacja ulega wyraźnemu zakłóceniu, • nawrót - tendencja do wielokrotnego powracania do wcześniejszych sposobów korzystania z Internetu.

23. Uzależnienie od Internetu jest diagnozowane, jeśli osoba korzysta z sieci powyżej 6 godzin dziennie.

24. Dziękuję za uwagę