MEME HASTALIKLARI

1. MEME HASTALIKLARI Meme başı- laktiferöz sinüs- laktiferöz duktus- segmental duktus- subsegmental duktus- terminal duktus Puberte öncesi duktuslar kör uçla sonlanır, Menarjın başlamasıyla distale doğru asinuslardan (duktulus) oluşan kümeler içeren lobüller mg Herbir terminal duktus ve duktüller= TDLÜ i mg= Fonksiyonel Ünit

3. TDLÜ: • Lobüler yapıdadır • Hormona duyarlı mikzoid stroması var • Elastik lif içermez • Meme stroması. • A- İnterlobüler (yağ dokusu ile karışık elastik lif içeren, fibrokonnektif doku) • B- İntralobüler (hormona duyarlı, mikzoid, elastik lif içermez)

4. Meme başı, areola ve meme başına açılan duktuslar=ÇKYE • Laktiferöz duktustan itibaren çift sıralı epitel; • 1- Altta myoepitel ( S-100 ve aktin) • 2- Luminal yüzde sekretuvar epitel (EMA, keratin, HMFG, laktalbümin)

5. TDLÜ, menstrüel siklusun fazları, gebelik , laktasyon, menapoz gibi hormonal durumlardan etkilenir • Proliferatif (folliküler)fazda lobüller sakin • Luteal fazda ise, asinilerde proliferasyon, myoepitel de vakuolizasyon, stromal ödem • Menstruasyonda epitelyal hücrelerde apopitozis, stromal ödem kaybolur • Gebeliğin başlaması ile terminal duktusdan sayısız sekretuvar glandlar prolifere olur • Gebeliğin sonunda meme tamamen lobüllerden ibaret • Gebeliğin 3. Trimestrinde sekretuvar vakuoller oluşur

11. 3. Dekad sonrası, duktuslar ve lobüller daha fazla atrofiye gider, inter ve intralobüler stroma büzüşür • İleri yaşta lobüler asini ve stroma tamamen atrofiye gider ve sadece duktuslardan oluşur

13. ANOMALİLER • Athelia: Meme başının olmaması • Polythelia: Bir memede birden fazla meme başı • Amastia: Memenin tek veya çift taraflı yokluğu • Polymastia : Memenin 2 den fazla olması. En sık koltuk altından başlayıp, göbeğin yanından geçerek ingüinal kanala kadar uzanan süt çizgisi boyunca herhangi bir yerde meme dokusu= • Aberran= Aksesuar meme

14. İNFLAMASYONLAR • AKUT MASTİT: • Erken laktasyon döneminde meme başı fissürleri ile oç • Etken staf ve daha nadir strept. • Postpartum dönem dışında nadir • Staf tek taraflı multipl abse • Strept. Diffüz inflamasyon • Nekroz fazla ise fibröz skar ile iyileşir , meme başı çekilmesi, neoplazi ile karışır

15. PERİDUKTAL MASTİT( Rekürren Subareolar abse) • Ağrılı, eritamatöz, rekürren, subareolar kitle • Meme başına fistülize olur ve fibrozis ile iyileşir • Temel histolojik bulgu, meme başı skuamöz epitelinin duktusların orifislerinin derinliklerine kadar ilerlemesi • Keratine karşı yoğun granülamatöz v inflamasyon • Tedavi fistül traktı ve etkilenen duktusun çıkartılması • Birden fazla duktus tutulabilir ve rekürrens sıktır • %90 nı sigara içen hastadır

16. DUKTAL EKTAZİ (Plazma Hücreli Mastit) • 5-6. Dekad da ve multiparlarda görülür • Sigara ile ilişkisi yok • Periareolar palpabl kitle, deride retraksiyon, menstrüasyon ile ilişkisiz ağrı ve meme başından peynirimsi akıntı, meme başına doğru ışınsal uzanan kalın bakır tel görünümlü dilate duktuslar • Klinik, makroskopik ve radyolojik olarak meme Ca ile karışır

17. Histoloji; Dilate duktuslar içinde sekresyonun birikimi, • Bu sekretin bazal membranı parçalayarak stromaya çıkması, • Sonuç olarak duktus çevresinde belirgin plazma hücrelerinden zengin kronik granülomatöz reaksiyon • Dilate duktus lumeni granüler, nekrotik, asidofilik debriyle dolu ve histiyositler içerir • Duktus epiteli nekrotik, atrofik ob. ve histiyositler ile yer değiştirir. • Periduktal kolesterol depozitleri ve fibrozis içerebilir

19. GRANÜLOMATÖZ MASTİT • Genellikle sebebi bilinmez idiyopatik oç • Gebelikte veya yüksek prolaktin düzeyi olan kadınlarda veya • Sistemik granülomatöz bir hastalığın memede ki göstergesi

20. YAĞ NEKROZU • Genellikle yaşlı kadınlarda travmayı takiben, inflamatuvar reaksiyon sonrası gelişen fokal nekrozdur • Duktal ektaziden ayırmada travma, cerrahi veya radyasyon öuküsü vardır • Makroskopi: Erken dönemde hemoraji, sonra santral yoğun likefaktif nekroz, bunu takiben kötü sınırlı gri-beyaz sert nodül

21. Mikroskopi: • Erken dönemde hemoraji ve lökosit infiltrasyonu • Nekrotik yağ hücrelerini çevreleyen köpüklü histiyositler • Progressif fibroblastik proliferasyon, vaskülarizasyon, lenfohistiyositik infiltrat • Yabancı cisim dev hücreleri, kalsiyum tuzları, hemosiderin ve son olarak skar dokusu

22. SLİKON MEME İMPLANTLARI • Kronik inflamatuvar infiltrat • Döşeyici epitelde papiller villöz gelişimler • Slikon jel intakt yapılar arasından kayar • Fibröz kapsül koruyucudur, ancak kontrakte olur ise kozmetik deformite oluşur • Kapsül rüptüre olur ise slikon lenf nodlarına gider

24. FİBROKİSTİK DEĞİŞİKLİK (Fibröz Displazi) • Aşağıdaki bulgularda 2 veya 3 ü var ise: • Fibrozis • Kistik duktuslar • Apokrin metaplazi- apokrin adenozis • Adenozis • *Sklerozan adenozis=SA • Mikroglandüler adenozis=MGA • Radiyal skar • *Epitel Hiperplazileri • *Küçük duktus papillomları • *Proliferatif meme hastalıkları (kanser riski var, diğerlerinin yok)

25. Meme cerrahisinin %50 den fazlasını oluşturuyor • Adelösan öncesi ve menapoz sonrası nadir, 20-40 yaşta ve menapozda pik yapar • Hormonal dengesizlik temel neden • OKS riski azaltıyor

26. Kistik Duktuslar • Multifokal ve bilateral olabilir • Farklı çaplarda olabilir, büyük kistler tektir,izole sert kitle izlenimi verir • Sekretuvar ürünler kalsifiye olur • Büyük olanlar kahverengi-mavi görünümlü olur • Kanser riski taşımazlar • 30-50 yaş arasında sıktır, menapozdan sonra oluşmaz

27. Apokrin Metaplazi • Normalde memede apokrin epitel yok • Kistleri döşeyen, poligonal şekilli, geniş, granüler eozinofilik sitoplazmalı, belirgin nükleol içeren yuvarlak nukleuslu metaplastik hücreler • Bu hücreler TDLÜ de olur ise apokrin adenozis denir ve kitle yapar • 45 yaş altında ve basit metaplazi ise kanser riski yok, 45 yaş üzerinde ve papiller ve/veya atipk metaplazi ise kanser riski ob

29. Adenozis • Lobüllerde ki asini sayısında artıştır • Gebelikte fizyolojik adenozis olur • Gland lumenleri genişler ise kör duktus adenozisi • Lobül sınırı genelde düzgündür, sklerozan adenoziste irregüler sınırlıdır

30. Sklerozan Adenozis • Basıya uğramış ve distorsiyone görünümlü, artmış sayıda sinüsler • Küçük lezyonlarda mammografide kalsifikasyon, büyük lezyonlarda dansite artışı şeklinde görülür • Makroskopi, sert kıkırdak kıvamında , irregüler sınırlı lezyondur (Ca gibi tebeşir benzeri sarı-beyaz fokus ve çizgilenme içermez)

31. Mikroskopi, • Herbir terminal duktus başına düşen asinüs sayısı en az iki kat artmıştır, • lobülün dış sınırı düzensiz olsa bile lobülosentrik bir lezyondur, • lezyonun santralinde ki asiniler basıya uğramış, periferindekiler ise lumen içerir, • bazen fibrozise bağlı bası çok belirgindir,lumen kaybolur ve hücreler çift sıralı kordonlar görünümü nedeniyle CA ile karışır (myoepitelyal tabaka içermesi ile ayırdedilir)

35. Radyal Skar ve Kompleks Sklerozan lezyonlar • Santral bir fibrozis ve elastozis çevresinde kistler, apokrin metaplazi, epitel hiperplazileri ve intraduktal papiller oluşumun olduğu lezyondur • 1 cm altında ise “radyal skar”, daha büyük ise “kompleks sklerozan lezyon” ismini alır • Radyal skar kitle yapmaz, kanser gelişimi açısından önemi bilinmez, patolojik açıdan kanser ile ayırıcı tanısı zor ob

36. Küçük Duktus Papillomu • Memenin derin kısımların da ve diğer proliferatif hastalıklar ile birlikte görülür • Etyolojik ve klinik olarak büyük duktus papillomlarından farklıdır • Mikroskopi, TDLÜde ki küçük duktusların lumenine doğru uzanan, fibrovasküler kora sahip, çift sıralı epitel ile döşeli papiller yapılar • Papiller Ca ile ayırıcı tanısında, • Malignite lehine bulgular • monomorfik hücre popülasyonu, • myoepitelyal tabaka yokluğu, • kribriform veya mikropapiller alanlar, • hyalinizasyon veya apokrin hücre yokluğu

37. Duktal Epitelya Hiperplazi • Duktusları döşeyen sekretuvar epitelin sıralanışında ki artış ile karekterlidir • Artışın şiddetine bağlı olarak, hafif-orta-şiddetli hiperplazi olarak tanımlanır • Hafif, epitel hücre sırasının 2 den fazla olduğu ancak 5 i geçmediği durum • Orta ve şiddetli; (atipi göstermeyen proliferatif meme hastalığı) • Çoğalan hücreler duktus lumenini doldurur, duktal boşluğu genişletir, hücreler genellikle birbirine pareleldir (streaming=dalga) • Çoğalan hücreler arasında sekonder boşluklar oluşur, bunlar farklı çap ve şekildedir • Lümende histiyositler ob • Prolifere hücreler heterojendir(apokrin, skuamoz, myoepitelyal)

40. Atipik Duktal Hiperplazi • DCIS ya benzer fakat lezyonlar karakteristik olarak iyi sınırlıdır, hücreler tam monomorfik değildir ve tüm duktus boşluğunu doldurmaz • Bu proliferasyon birden fazla duktusda görülür veya tutulan duktusun çapı 2mm den fazla ise DCIS tanısı alır • %40 ı klonal ve DNA instabilitesi vardır.

42. Lobüler Hiperplazi • Atipik lobüler neoplazi- Lobüler neoplazi (LN1, LN2, LN3)LCIs ya benzer fakat lobülde ki asinilerin %50 sinden fazlasını tutmaz, tutar ise LCIS tanısı alır. • Duktuslara uzanabilir ve bu bulgu invaziv CA gelişiminde riski artırır.

43. Proliferatif Hastalıkların Klinik Önemi • 1- CA riski olmayanlar • Adenosis, kist, apokrin metaplazi, hafif epitelyal hiperplazi • 2- Hafif yüksek riski olanlar(1,5-2 kat) • Sklerozan adenosiz, orta -şiddetli hiperplazi • 3- Orta derecede yüksek (4-5 kez) • Atipik epitelyal hiperplazi (duktal ve lobüler) • 4- Ailede meme Ca hikayesi olanlarda tüm riskler x2 kat artar

44. MEME TÜMÖRLERİ • STROMAL TÜMÖRLER • İnterlobüler ve intralobüler stromadan köken alanlar farklıdır • İntralobüler stroma memeye spesifik bifazik olan tümörleri (fibroadenom ve filloides tümör). Burada ki özel stroma epitelyal hücreler için büyüme faktörü salgılar ve tümörün non-neoplastik epitelyal komponentin proliferasyonu ile sonuçlanır • İnterlobüler stroma da ise lipom ve anjiosarkom sıktır

45. Fibroadenom • Memenin en sık benign tümörüdür • Hem stromal hemde epitelyal komponentin gelişimi ile karakterli miks tümördür • Renal transplantasyon sonrası siklosporin kullananlarda hemen her zaman görülür. Bunlarda multipl ve bilateral ob • Stromal komponent klonal, epitelyal komponent poliklonal • Her zaman olabilir, fakat reprodüktif çağda ve 30 yaş öncesinde sıktır • Genç kadında palpabl kitle, yaşlı da mammografide yoğunluk artışı • Karsinom riski çok az, ancak proliferatif lezyonlar eşlik ediyor veya aile öyküsü var ise risk artar

46. Makroskopi; keskin sınırlı, kolay çıkartılabilen, elastik kıvamlı küresel nodül şeklindedir • Üst dış kadranda sıktır, 1-15 cm çapta ob • Kesitleri gri-beyaz ve yarık şeklinde boşluklar içerir

48. Mikroskopi, çevre dokudan iyi sınırlı olarak ayrılmış, kapsüllü, ince-mikzoid strama içerisnde dar yarıklar görünümlü duktuslar ile karakterli benign tümör • Epiteli hormona duyarlıdır, laktasyonel değişikliklere bağlı artış ve inflamasyon maligniteyi taklit etmesine neden olur • Stroma hyalinize ob • Mammografide makrokalsifikasyonlar oç

50. Filloides Tümör • İntralobüler stromadan köken alan bifazik tümördür • Her yaşta olabilir ise de 5-6. Dekadda sıktır • Çoğu düşük gradeli tümörlerdir, rekürrens ve metastazları olabilir • Yüksek gradeli olanlar agresiv seyredebilir, 1/3 vakada hematojen metastaz ob • Sistosarkoma filloides olarakta anılır, fakat bunların çoğu benigndir