„Ekonomia społeczna – pojęcie, statystyka, zakres oddziaływania”

1. „Ekonomia społeczna – pojęcie, statystyka, zakres oddziaływania” Maciej Andrzejewski Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy

2. Pojęcie ekonomii społecznej • Sektor gospodarki (w wymiarze instytucjonalno-prawnym) • Metoda działania (polegającą na osiąganiu celów społecznych metodami gospodarczymi) Połączenie racjonalnej działalności gospodarczej z celami społecznymi, które są nadrzędne w stosunku do działań gospodarczych

3. Pojęcie ekonomii społecznej EMES (European Research Network) Definiuje ekonomię społeczną za pomocą instytucji tzw. przedsiębiorstwa społecznego. Według EMES przedsiębiorstwo społeczne to działalność o celach głównie społecznych, której zyski w założeniu są reinwestowane w jej cele lub we wspólnotę, a nie w celu maksymalizacji zysku lub zwiększenia dochodu udziałowców czy też właścicieli.

4. Źródło: Hausner J. [red:], Zarządzanie podmiotami ekonomii społecznej, UE Kraków

5. Podmioty ekonomii społecznej III sektor „tradycyjna” ekonomia społeczna • Organizacje pozarządowe (stowarzyszenia i fundacje), w szczególności prowadzące działalność gospodarczą lub odpłatną działalność pożytku publicznego, • Spółdzielnie, • Grupy Producentów Rolnych (które mogą mieć formę spółdzielni, stowarzyszeń lub spółek), • Organizacje gospodarcze i zawodowe (izby branżowe, cechy, organizacje biznesowe), • Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych, • Ochotnicze Straże Pożarne, • Zrzeszenia służące wzajemnej pomocy o charakterze ekonomicznym, administracyjnym lub społecznym (np. banki czasu, kasy zapomogowe i pożyczkowe, komitety społeczne, wspólnoty gruntowe, spółki wodne). III sektor „nowa ekonomia społeczna” Przedsiębiorstwa Socjalne • Spółdzielnie socjalne, • Centra Integracji Społecznej • Zakłady Aktywności Zawodowej, • Kluby Integracji Społecznej.

6. Podmioty ekonomii społecznej Przyjmując definicję przedsiębiorstwa socjalnego jako wiodącego podmiotu ekonomii społecznej, należy stwierdzić, że wyznaczenie obszaru ekonomii społecznej w Polsce nie może polegać na prostym zakwalifikowaniu do niej z góry określonych form prawnych, lecz wymaga analizy działalności podmiotów w tej formie występujących w obrocie gospodarczym, z punktu widzenia przyjętych cech ekonomii społecznej.

7. „Nowa ekonomia społeczna w Europie” Ekonomia społeczna reprezentuje 10% całej europejskiej aktywności ekonomicznej, co w liczbach odzwierciedla się w 2 milionach operatorów ekonomicznych zatrudniających łącznie 20 milionów osób, co stanowi 10% całego zatrudnienia w Unii Europejskiej. Dla przykładu: W Hiszpanii, 10% PKB i 51.500 firm i organizacji, które w sumie stanowią 2,5 miliona miejsc pracy. Ponad 10.700.000 osób jest ściśle powiązanych z ekonomią społeczną, We Francji, 760.000 przedsiębiorstw co stanowi 2 miliony osób zatrudnionych, Wzajemne Kasy Chorych, zrzeszone w AIMie, liczą wśród swoich członków ponad 150 milionów Europejczyków co stanowi ok. 20% całego europejskiego rynku ubezpieczeń

8. III sektor 350 60 70 Źródło: Herbst J., Kondycja ekonomii społecznej w Polsce 2006 Stowarzyszenie Klon/Jawor, Warszawa 2006

9. Główne dziedziny działalności III sektora w polsce Źródło: Herbst J., Przewłocka J., PODSTAWOWE FAKTY O ORGANIZACJACH POZARZĄDOWYCH - Raport z badania 2010, Stowarzyszenie Klon/Jawor, Warszawa 2011

10. Wszystkie dziedziny działalności III sektora w polsce Źródło: Herbst J., Przewłocka J., PODSTAWOWE FAKTY O ORGANIZACJACH POZARZĄDOWYCH - Raport z badania 2010, Stowarzyszenie Klon/Jawor, Warszawa 2011

11. Działalność ekonomiczna III sektora • Odsetek organizacji, które prowadzą odpłatną działalność statutową: 2008r. – 20% 2010r. – 18% • Odsetek organizacji prowadzących zarejestrowaną działalność gospodarczą: 2008 r. - 7% 2010 r. - 5%.

12. Rodzaje działalności ekonomicznej Źródło: Herbst J., Przewłocka J., PODSTAWOWE FAKTY O ORGANIZACJACH POZARZĄDOWYCH - Raport z badania 2010, Stowarzyszenie Klon/Jawor, Warszawa 2011

13. Kryteria „przedsiębiorstwa społecznego” wg EMES • prowadzi stałą sprzedaż dóbr lub usług • jest niezależne od administracji publicznej lub innych osób prawnych • podejmuje ryzyko ekonomiczne (przychody z działalności gospodarczej lub odpłatnej na poziomie większym niż 20%) Za spełniane przez wszystkie organizacje non-profit uznaje się kryteria: • społecznego celu działań • ograniczonej dystrybucji zysków

14. Kryteria „przedsiębiorstwa społecznego” wg EMES W Polsce liczba organizacji spełniających tak określone warunki EMES sięga ok. 4 tysięcy – czyli niespełna 10% ogółu organizacji

15. PES Kujawsko-Pomorskie • szkoleniowa (12 podmiotów, w tym 5 odpłatnie) • doradztwo zawodowe i psychologiczne (9 podmiotów) • edukacyjna (4 podmioty, w tym 3 odpłatnie) • informatyczna (2 podmioty odpłatnie) • budowlana (2 podmioty odpłatnie) • porządkowa (2 podmioty odpłatnie) • opiekuńcza (3 podmioty, w tym 1 odpłatnie) • hotelarsko-gastronomiczna (2 podmioty odpłatnie) • kulturalno-sportowa (6 podmiotów, w tym 5 odpłatnie) Razem 23 podmioty Źródło: Raport z kompleksowego badania sektora ekonomii społecznej w regionie kujawsko-pomorskim, w ramach projektu systemowego ROPS w Toruniu pn.”Akademia Pomocy i Integracji Społecznej – Wsparcie kadr

16. 3. Obszar prowadzonej działalności produkcyjnej/ usługowej/ społecznej. W wyniku badania zostały ustalone: • 3.1. Segmenty rynku, w których funkcjonują podmioty ekonomii społeczne. • 3.2. Wielkość, dynamika rynków zbytu na produkty ekonomii społecznej. • 3.3. Rentowność i zyskowność działalności produkcyjno-usługowej. • 3.4. Katalog działań wsparcia społecznego, jakie kierowane są do pracowników/uczestników działań podmiotów ekonomii społecznej. 6. Obszar definicyjny ekonomii społecznej. W wyniku badania zostały ustalone: • 6.1. Stopień w jakim lokalne podmioty ekonomii społecznej spełniają kryteria EMES1. • 6.2. Regionalny charakter ekonomii społecznej w województwie kujawsko-pomorskim.