Michael Lancz z Kitzingen Ołtarz Zaśnięcia Panny Marii - 1521 r.

1. Malarstwo i rzeźba a Człowiecza dusza- sztuka historyczna w odniesieniu do duchowości.Interpretacje i inspiracje. Blask Devotio modernana ziemiach polskich- renesans wiary świeckich Nowa pobożność w Niemczech - związki duchowości mieszczańskiej z malarstwem szkoły naddunajskiej. Promieniowanie kultury niemieckiej na ziemiach polskich - lokacje miast na prawie magdeburskim.Kajetan Klimas

2. Michael Lancz z Kitzingen Ołtarz Zaśnięcia Panny Marii - 1521 r. Hans Dürer Hieronim pokutujący - 1526 r.

3. Hans Dürer Hieronim pokutujący - 1526 r. Kraków Plan miasta – 1883 r.

4. Magdeburg Plan miasta – 1572 r. Kraków Plan miasta – 1883 r.

5. Wit Stwosz Ołtarz Mariacki - 1483 – 1485 r.

6. Wit Stwosz Ołtarz Mariacki - 1483 – 1485 r. Ostatnia modlitwa Maryi z Bramy Szewskiej kościoła Mariackiego w Gdańsku - po 1400 r.

7. Zaśnięcie Marii - 1430 - 1440 r. Ostatnia modlitwa Maryi z Bramy Szewskiej kościoła Mariackiego w Gdańsku - po 1400 r.

8. Antonello da Messina Zwiastowanie – 1475 r. Rafael Santi Madonna ze szczygłem – 1507 r.

9. Antonello da Messina Zwiastowanie – 1475 r. Jan van Eyck Madonna karmiąca – 1436 r.

10. Devotio moderna Nowa pobożność – nurt pobożności zamożnych i wykształconych mieszczan, rozwijający się w XIV i XV wieku w Niderlandach i Nadrenii. Na duchowość Devotio moderna miał wpływ Gerard Groot, który był inicjatorem ruchu Braci Wspólnego Życia. • Cechy organizacji Braci Wspólnego Życia: • Brak zobowiązujących ślubów. • Członkowie winni byli żyć w ubóstwie i czystości. • Zamiast żebrać, mieli pracować w niekontrolowanych przez cechy lub gildie zawodach (kopisty manuskryptów lub kucharza). • Mogli też zarabiać ucząc dzieci. • W 1386 r. przyłączyli się do zakonu augustianów, lecz nadal bez składania ślubów. Jan van Eyck Madonna karmiąca – 1436 r.

11. Devotio moderna Nowa pobożność – nurt pobożności zamożnych i wykształconych mieszczan, rozwijający się w XIV i XV wieku w Niderlandach i Nadrenii. Na duchowość Devotio moderna miał wpływ Gerard Groot, który był inicjatorem ruchu Braci Wspólnego Życia. • Zasady duchowości Devotio moderna: • Bóg jest dostępny nie tylko dla duchownych, lecz również dla świeckich; • Bóg jest obecny nie tylko w kościele, lecz także w życiu powszednim chrześcijanina; • Chrześcijanin oddaje cześć Bogu poprzez swoje życie zgodne z chrześcijańską moralnością; • Praktykowanie cnót teologalnych prowadzi do kontemplacji Bożej miłości. Jan van Eyck Madonna karmiąca – 1436 r.

12. Devotio moderna Nowa pobożność – nurt pobożności zamożnych i wykształconych mieszczan, rozwijający się w XIV i XV wieku w Niderlandach i Nadrenii. Na duchowość Devotio moderna miał wpływ Gerard Groot, który był inicjatorem ruchu Braci Wspólnego Życia. • Zasady duchowości Devotio moderna: • Bóg jest dostępny nie tylko dla duchownych, lecz również dla świeckich; • Bóg jest obecny nie tylko w kościele, lecz także w życiu powszednim chrześcijanina; • Chrześcijanin oddaje cześć Bogu poprzez swoje życie zgodne z chrześcijańską moralnością; • Praktykowanie cnót teologalnych prowadzi do kontemplacji Bożej miłości. Jan van Eyck Madonna karmiąca – 1436 r. Uczestnikiem ruchu Braci Wspólnego Życia był Tomasz á Kempis. Pod wpływem Devotio moderna Erazm z Rotterdamu.

13. Karl Rahner – metoda antropologiczna w teologii, tomizm transcendentalny

14. Karl Rahner – metoda antropologiczna w teologii, tomizm transcendentalny teoria poznania

15. Karl Rahner – metoda antropologiczna w teologii, tomizm transcendentalny teoria poznania skierowany ku podmiot przedmiot

16. Karl Rahner – metoda antropologiczna w teologii, tomizm transcendentalny teoria poznania skierowany ku podmiot przedmiot świadomość

17. Karl Rahner – metoda antropologiczna w teologii, tomizm transcendentalny teoria poznania skierowany ku podmiot przedmiot świadomość samoświadomość

18. Karl Rahner – metoda antropologiczna w teologii, tomizm transcendentalny teoria poznania skierowany ku podmiot przedmiot świadomość samoświadomość W każdym poznaniu duchowym pytanie o przedmiot jest jednocześnie pytaniem o podmiot.

19. Karl Rahner – metoda antropologiczna w teologii, tomizm transcendentalny teoria poznania skierowany ku podmiot przedmiot świadomość samoświadomość W każdym poznaniu duchowym pytanie o przedmiot jest jednocześnie pytaniem o podmiot.

20. Karl Rahner – metoda antropologiczna w teologii, tomizm transcendentalny teoria poznania skierowany ku podmiot samoświadomość

21. Karl Rahner – metoda antropologiczna w teologii, tomizm transcendentalny teoria poznania skierowany ku podmiot samoświadomość introspekcja

22. Karl Rahner – metoda antropologiczna w teologii, tomizm transcendentalny teoria poznania skierowany ku podmiot samoświadomość introspekcja Podstawa zrozumienia warunków poznania w podmiocie

23. Karl Rahner – metoda antropologiczna w teologii, tomizm transcendentalny teoria poznania skierowany ku podmiot samoświadomość introspekcja Podstawa zrozumienia warunków poznania w podmiocie • wolność, • odpowiedzialność, • transcendencja, • ukierunkowanie na tajemnicę, • historyczność i związek ze światem, • społeczna natura.

24. Karl Rahner – metoda antropologiczna w teologii, tomizm transcendentalny teoria poznania skierowany ku podmiot samoświadomość introspekcja Podstawa zrozumienia warunków poznania w podmiocie • wolność, • odpowiedzialność, • transcendencja, • ukierunkowanie na tajemnicę, • historyczność i związek ze światem, • społeczna natura. Horyzont możliwości poznania

25. Karl Rahner – metoda antropologiczna w teologii, tomizm transcendentalny Horyzont możliwości poznania

26. Karl Rahner – metoda antropologiczna w teologii, tomizm transcendentalny Horyzont możliwości poznania • wolność, • odpowiedzialność, • transcendencja, • ukierunkowanie na tajemnicę, • historyczność i związek ze światem, • społeczna natura.

27. Wraz ze zmianą przedmiotu zainteresowań zmienia się zasięg informacji o podmiocie. Jeżeli pytaniem sięgamy Boga, który jest zasadą i celem wszystkich bytów, to tym samym pytaniem sięgamy ostatecznej istoty człowieka. Karl Rahner – metoda antropologiczna w teologii, tomizm transcendentalny Horyzont możliwości poznania • wolność, • odpowiedzialność, • transcendencja, • ukierunkowanie na tajemnicę, • historyczność i związek ze światem, • społeczna natura.

28. Wraz ze zmianą przedmiotu zainteresowań zmienia się zasięg informacji o podmiocie. Jeżeli pytaniem sięgamy Boga, który jest zasadą i celem wszystkich bytów, to tym samym pytaniem sięgamy ostatecznej istoty człowieka. Karl Rahner – metoda antropologiczna w teologii, tomizm transcendentalny pytanie Horyzont możliwości poznania • wolność, • odpowiedzialność, • transcendencja, • ukierunkowanie na tajemnicę, • historyczność i związek ze światem, • społeczna natura.

29. Wraz ze zmianą przedmiotu zainteresowań zmienia się zasięg informacji o podmiocie. Jeżeli pytaniem sięgamy Boga, który jest zasadą i celem wszystkich bytów, to tym samym pytaniem sięgamy ostatecznej istoty człowieka. Karl Rahner – metoda antropologiczna w teologii, tomizm transcendentalny pytanie Horyzont możliwości poznania Bóg • wolność, • odpowiedzialność, • transcendencja, • ukierunkowanie na tajemnicę, • historyczność i związek ze światem, • społeczna natura.

30. Wraz ze zmianą przedmiotu zainteresowań zmienia się zasięg informacji o podmiocie. Jeżeli pytaniem sięgamy Boga, który jest zasadą i celem wszystkich bytów, to tym samym pytaniem sięgamy ostatecznej istoty człowieka. Karl Rahner – metoda antropologiczna w teologii, tomizm transcendentalny pytanie Horyzont możliwości poznania Bóg • wolność, • odpowiedzialność, • transcendencja, • ukierunkowanie na tajemnicę, • historyczność i związek ze światem, • społeczna natura. Łaskę trzeba rozumieć jako bezpośrednią obecność absolutnej tajemnicy Boga, ziszczającą się w transcendentalności człowieka znajdującego swe absolutne dopełnienie w Bogu, który się mu udziela i nań otwiera.

31. Wraz ze zmianą przedmiotu zainteresowań zmienia się zasięg informacji o podmiocie. Jeżeli pytaniem sięgamy Boga, który jest zasadą i celem wszystkich bytów, to tym samym pytaniem sięgamy ostatecznej istoty człowieka. Karl Rahner – metoda antropologiczna w teologii, tomizm transcendentalny pytanie Horyzont możliwości poznania łaska Bóg • wolność, • odpowiedzialność, • transcendencja, • ukierunkowanie na tajemnicę, • historyczność i związek ze światem, • społeczna natura. Łaskę trzeba rozumieć jako bezpośrednią obecność absolutnej tajemnicy Boga, ziszczającą się w transcendentalności człowieka znajdującego swe absolutne dopełnienie w Bogu, który się mu udziela i nań otwiera.

32. Karl Rahner – metoda antropologiczna w teologii, tomizm transcendentalny pytanie Horyzont możliwości poznania łaska jest tak ukształtowany, by człowiek mógł poznawać Boga. Bóg

33. Na ziemi zachowuj się jak pielgrzym i gość, którego nic nie zdoła zatrzymać w drodze do Boga. Tomasz á Kempis, „O naśladowaniu Chrystusa” (I, 23. 9). Albrecht Dürer Święty Krzysztof – 1511 r.

34. Albrecht Dürer Święty Krzysztof – 1511 r. Albrecht Dürer Św. Anna z Maryją i Dzieciątkiem – 1518 r.

35. Nad miłość nie ma nic słodszego, nic mocniejszego, nic wyższego, nic rozleglejszego, nic przyjemniejszego, nic pełniejszego, nic lepszego w niebie i na ziemi; bo miłość w Bogu się poczęła i wśród wszelkich stworzeń nie spocznie, aż dopiero w Bogu. Tomasz á Kempis, „O naśladowaniu Chrystusa” (III, 5. 3). Albrecht Dürer Św. Anna z Maryją i Dzieciątkiem – 1518 r.

36. Nad miłość nie ma nic słodszego, nic mocniejszego, nic wyższego, nic rozleglejszego, nic przyjemniejszego, nic pełniejszego, nic lepszego w niebie i na ziemi; bo miłość w Bogu się poczęła i wśród wszelkich stworzeń nie spocznie, aż dopiero w Bogu. Tomasz á Kempis, „O naśladowaniu Chrystusa” (III, 5. 3). Lucas Cranach Starszy Madonna z Dzieciątkiem – 1525 r.

37. Lucas Cranach Starszy Madonna z Dzieciątkiem – 1525 r. Albrecht Altdorfer Św. Grzegorz w lesie – 1510 r.

38. Hans Dürer Hieronim pokutujący - 1526 r. Albrecht Altdorfer Św. Grzegorz w lesie – 1510 r.

39. Jeśli nie zwyciężysz małych i lekkich rzeczy, kiedyż pokonasz trudniejsze? W samym początku sprzeciw się swej skłonności i oducz się złego nawyku, żeby cię nieznacznie nie wprowadził w większe trudności. Tomasz á Kempis, „O naśladowaniu Chrystusa” (I, 1. 6). Hans Dürer Hieronim pokutujący - 1526 r.

40. Jeśli nie zwyciężysz małych i lekkich rzeczy, kiedyż pokonasz trudniejsze? W samym początku sprzeciw się swej skłonności i oducz się złego nawyku, żeby cię nieznacznie nie wprowadził w większe trudności. Tomasz á Kempis, „O naśladowaniu Chrystusa” (I, 1. 6). Hans Dürer Hieronim pokutujący - 1526 r.

41. Jeśli nie zwyciężysz małych i lekkich rzeczy, kiedyż pokonasz trudniejsze? W samym początku sprzeciw się swej skłonności i oducz się złego nawyku, żeby cię nieznacznie nie wprowadził w większe trudności. Tomasz á Kempis, „O naśladowaniu Chrystusa” (I, 1. 6). Hans Dürer Hieronim pokutujący - 1526 r.

42. Jeśli nie zwyciężysz małych i lekkich rzeczy, kiedyż pokonasz trudniejsze? W samym początku sprzeciw się swej skłonności i oducz się złego nawyku, żeby cię nieznacznie nie wprowadził w większe trudności. Tomasz á Kempis, „O naśladowaniu Chrystusa” (I, 1. 6). Lucas Cranach Starszy Starzec z dziewczyną – 1528 r.

43. Jeżeli cię do rozkoszy ciągnie, to dziewczęta, które tu mają pierwsze słowo, całym sercem lgną do głupców, a przed mądrym nie inaczej się wzdrygają i nie inaczej go unikają jak skorpiona. Erazm z Rotterdamu, Pochwała głupoty. Lucas Cranach Starszy Starzec z dziewczyną – 1528 r.

44. Lucas Cranach Starszy Starzec z dziewczyną – 1528 r. Lucas Cranach Młodszy Lukrecja – 1525 r.

45. Męczeństwo św. Barbary Michael Lancz z Kitzingen Ołtarz Zaśnięcia Panny Marii - 1521 r. Lucas Cranach Młodszy Lukrecja – 1525 r.

46. Męczeństwo św. Barbary Michael Lancz z Kitzingen Ołtarz Zaśnięcia Panny Marii - 1521 r. Męczeństwo św. Katarzyny

47. O czym mówisz, synu? Przestań się skarżyć, pomyśl o mojej męce i męce świętych! Jeszcze nie musiałeś trwać aż do krwi. Jakże to mało, co cierpiałeś, w porównaniu do tych, którzy tyle przeszli i tak strasznie byli kuszeni, tak ciężko udręczeni, tak nieustannie doświadczani i ćwiczeni. Trzeba więc, żebyś pamiętał o tych wielkich ciężarach, jakie ponoszą inni, aby lżej ci było dźwigać własne- małe. Tomasz á Kempis, „O naśladowaniu Chrystusa” (III, 19. 1). Męczeństwo św. Katarzyny

48. Matthias Grünewald Ołtarz z Isenheim - 1506-1515 r. Męczeństwo św. Katarzyny

50. Tak powinieneś się zachowywać w każdym czynie i w każdej myśli, jak gdybyś dziś miał umrzeć. Gdybyś miał czyste sumienie, nie bałbyś się bardzo śmierci. Tomasz á Kempis, „O naśladowaniu Chrystusa” (I, 23. 1). Matthias Grünewald Ołtarz z Isenheim - 1506-1515 r.