MIĘDZYNARODOWY SYSTEM WALUTOWY

1. MIĘDZYNARODOWY SYSTEM WALUTOWY

2. System walutowy System waluty złotej (gold standard) –Wykształcił się on pod koniec XIX w. i funkcjonował do wybuchu I wojny światowej (1914 r.). pierwszy międzynarodowy system walutowy, w którym standardowa jednostka pieniądza jest odpowiednikiem wartości określonej wagi złota oraz, w którym emitenci pieniądza gwarantują, pod określonymi warunkami, wykupienie wydanych pieniędzy za złoto o tej wadze.

3. System waluty złotej Cechy: • Jednostka waluty narodowej każdego uczestnika systemu miała określony parytet (siłę nabywczą) wyznaczony w złocie, co było równoznaczne z kursem stałym; • W obiegu były waluty narodowe uczestniczących krajów w pełni wymienialne na złoto (według określonego parytetu), na waluty innych krajów z walutą wymienialną (według określonego kursu parytetowego), także istniała pełna swoboda transferu złota w skali międzynarodowej;

4. System waluty złotej • Władze finansowe poszczególnych krajów (najczęściej banki centralne) były zobowiązane do utrzymywania zabezpieczenia obiegu pieniężnego w formie rezerw złota i poprzez kontrolę podaży pieniądza, odpowiednio proporcjonalnej do zasobów złota.

5. System waluty sztabowo – złotej (goldbullion standard) Zbliżony do zasad systemu waluty złotej, z jednym wyjątkiem: w systemie tym określano minimalną sumę wymiany waluty krajowej na złoto. Była to ówczesna równowartość sztaby złota. Został zaproponowany w drugiej połowie lat dwudziestych XX wieku z inicjatywy Wielkiej Brytanii jako próba powrotu do systemu waluty złotej na nieco odmiennych zasadach. W porównaniu z systemem walutowo-złotym najistotniejszą różnicą było to, że w obiegu krajowym pieniądz przestał być praktycznie wymienialny na złoto, było ono natomiast nadal używane do bilansowania obrotów gospodarczych.

6. System waluty dewizowo – złotej (goldexchange standard) Drugi – obok systemu waluty sztabowo-złotej – system stosowany w okresie międzywojennym i później w wielu krajach do roku 1971. Założono w nim, że waluta danego kraju (np. dolar kanadyjski) jest wymienialna na złoto, ale wcześniej jest potrzebna jej wymiana na inną walutę wymienialną na złoto (głównie na USD).

7. Funkcjonowały dwa systemy • w system sztabowo-złotym (określono minimalna sumę, która mogła być wymienialna na złoto), • dewizowo-złotym (zachowano wymienialność danej waluty na walutę wymienialną na złoto).

8. System waluty sztabowo – złotej (goldbullion standard) System waluty złotej był systemem walutowym powszechnie używanym przez większość państw aż do początku I wojny światowej. Jednakże został on porzucony, aby dać władzom możliwość wprowadzenia na rynek waluty nie mającej pokrycia w złocie (banknoty), która miała posłużyć im do finansowania wojny. W tym systemie standardowa jednostka pieniądza była odpowiednikiem wartości określonej wagi złota, a emitenci pieniądza gwarantowali, pod określonymi warunkami, wykupienie wydanych pieniędzy za złoto o tej wadze. Jednakże w przypadku systemu waluty sztabowo-złotej banki nie były zobowiązane do wymiany pieniędzy na złoto. Z uwagi na fakt, że dla większości obywateli złoto było nieosiągalne, koniecznością stało się posługiwanie banknotami.

9. Konsekwencje stosowania 2 systemów • Spadek znaczenia złota jako pieniądza międzynarodowego (demonetaryzacja złota); • Zwiększenie wahań bieżącego kursu rynkowego walut oraz dewiz; • Zwiększenie swobody władz państwowych w kształtowaniu polityki fiskalnej i pieniężnej; • Zwiększenie wpływu efektów polityki makroekonomicznej na kształtowanie sytuacji gospodarczej i politycznej w poszczególnych krajach i na świecie; • Zwiększanie się różnic pomiędzy siłą nabywczą różnych walut.

10. System z BrettonWoods (dolarowo-złoty) W lipcu 1944 r., na międzynarodowej konferencji w BrettonWoods utworzono Międzynarodowy Fundusz Walutowy i Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju (Bank Światowy). W drodze umowy międzynarodowej wprowadzono system międzynarodowego pieniądza

11. System z Bretton Woods Cele: • Przywrócenie wymienialności walut; • Stabilizacja kursów walut; • Stworzenie w ten sposób istotnych przesłanek szybkiego, swobodnego korzystnego rozwoju międzynarodowych powiązań gospodarczych.

12. System z Bretton Woods Zasady: • Złoto głównym środkiem rezerwowym i płatniczym; • Parytety wymienialnych walut narodowych określone w złocie lub USD; - 1 uncja złota=35USD – dla przykładu w r. 1999 – za 1 uncję ponad 600USD • Kursy bieżące wymienialnych walut narodowych mogą wahać się 1% od kursu parytetowego (interwencja władz monetarnych); • W przypadku trudności płatniczych i konieczności zmiany kursu waluty poszczególne kraje członkowskie mają możliwość skorzystania ze specjalnych kredytów MFW. • Zmiana parytetu (rewaluacja, dewaluacja) bardzo rzadko

13. System z Bretton Woods - upadek • Spadek znaczenia dolara – umacnianie się takich państw jak Niemcy czy Japonia • Osłabienie dolara w stosunku do marki czy jena spowodowały żądania banków centralnych do wymiany dolara na złoto • Wzrosło przemysłowe wykorzystanie złota • Skutek – szybki wzrost ceny rynkowej złota

14. 15 sierpnia 1971 roku • USA zawiesiły wymienialność dolara na złoto, decyzja prezydenta R.Nixona • zmiana parytetu złota z 35 USD do 38 USD za uncję • zwiększono wahania kursów z +/-1% do +/-2,25% • dewaluacja USD w marcu 1973 r. • rozpad systemu z BrettonWoods

15. System wielodewizowy • Wprowadzony przez działania MFW od 1973 . • Rozdzielność rynku złota od rynku walutowego chociaż nadal utrzymuje się rezerwy złota • zwiększenie stabilności finansowej – kryzys jednej waluty, nawet dominującej, nie powoduje zachwiania całego systemu • Kursy walutowe odzwierciedlają układ potencjałów gospodarczych poszczególnych państw i ich pozycje na rynkach międzynarodowych MFW ustalił zasady: • każdy kraj członkowski powinien powstrzymać się od manipulacji kursami walutowymi i systemem walutowym, jeżeli mogłoby to utrudnić procesy dostosowawcze w zakresie równowagi zewnętrznej lub zapewnić danemu krajowi niesprawiedliwą przewagę konkurencyjną nad innymi krajami, • każdy kraj powinien dokonywać interwencji na rynku walut w celu zapobieżenia chaosowi, który polega np. na krótkookresowych wahaniach

16. Europejski System Walutowy Europejski System Walutowy powstał w związku z postanowieniem krajów europejskich zatężyć pasmo wahań między ich własnymi walutami. Najpierw został stworzony tzw. „wąż walutowy”, a następnie w wyniku rozwoju systemu międzynarodowych płynnych kursów walutowych postanowiono wprowadzić dalsze regulacje i ustanowiono Europejski System Walutowy (ESW), oparty na stałych kursach walutowych.

17. Europejski System Walutowy Cele ESW: • stworzenie obszaru stabilności monetarnej, która regulowałaby sytuację gospodarczą i polityczną w ramach Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej • uniknięcie wpływu na gospodarki państw z niską inflacją konkurencyjnych dewaluacji przeprowadzanych przez kraje z wyższą inflacją • wprowadzenie zewnętrznego czynnika, który dyscyplinowałby związki zawodowe lub wzmacniał wiarygodność polityki antyinflacyjnej w krajach z wysoką inflacją

18. Europejski System Walutowy Najważniejsze trzy elementy ESW to: • Mechanizm Kursów Walutowych (ERM) mający na celu redukcję wahań między kursami walut krajowych Wspólnoty Europejskiej. • Wspólna waluta ECU - EuropeanCurrency Unit - waluta bezgotówkowa, składająca się z koszyka 9 walut krajów EWG, później w 1999 zastąpiona przez EURO • Mechanizm interwencyjno - kredytowy banków centralnych - dostarczania kredytu krajom mającym trudności z bilansem płatniczym ( wszystkie państwa członkowskie UE)

19. Europejski System Walutowy Najważniejsze trzy elementy ESW to: • Mechanizm Kursów Walutowych (ERM) mający na celu redukcję wahań między kursami walut krajowych Wspólnoty Europejskiej • Wspólna waluta ECU - EuropeanCurrency Unit - waluta bezgotówkowa, składająca się z koszyka 9 walut krajów EWG, później w 1999 zastąpiona przez EURO • Mechanizm interwencyjno - kredytowy banków centralnych - dostarczania kredytu krajom mającym trudności z bilansem płatniczym ( wszystkie państwa członkowskie UE)