Gefinancierd door het Ministerie van Economische Ontwikkeling

1. Curaçao de toegangspoort voor ondernemers naar Latijns Amerika 30 SEPTEMBER 2014 KAMER VAN KOOPHANDEL ROTTERDAM Onderzoek naar handelsbelemmeringen Gefinancierd door het Ministerie van Economische Ontwikkeling

2. Onderzoek naar handelsbelemmeringen Latijns Amerika <-> Europa / Nederland • Onderzoek in de startblokken • Uitvoering door Universiteiten van Twente en Curaçao • Opdrachtgever MEO Curaçao

3. Onderzoeksvragen • Wat zijn de handelsbelemmeringen waar ondernemers op Curaçao mee te maken hebben en hoe kunnen deze worden verminderd? • Hoe verhoudt Curaçao zich tot andere hubs in de regio zoals Panama en Aruba, en hoe kan Curaçao zich ten opzichte daarvan onderscheiden? • Wat kan Curaçao leren van hubs elders in de wereld zoals Singapore, Hongkong en Zuid Afrika? • Voor welke bedrijfsbranches heeft een hub functie op Curaçao de grootste meerwaarde en waarom? • Wat zou MEO kunnen doen om de hubfunctie van Curaçao te verbeteren? • Zijn er specifieke landaspecten indien bijvoorbeeld gekeken wordt naar ondernemers uit Brazilië en Nederland?

4. Stappenplan • Stap 1: Verkenning van de onderzoeksvragen • Stap 1a: Onderzoek experts en ondernemers • Stap 1b: Benchmark andere landen • Stap 2: Verdieping van de antwoorden op de onderzoeksvragen • Stap 3: Feedback naar en van ondernemers

5. Handelsbelemmeringen – 5 experts* (Interviews en deskresearch Daniëlle Flonk zomer 2014) * Aubrich Bakhuis (Universiteit van Rotterdam), Jaime Bakker (KvK), Marieke Dekker (Ondernemend Nederland), Mieke Flierhuis (NCH) en Joop Halman (Universiteit van Twente) • Taalbarrière & cultuur: in beperkte mate voor MKB • Tijdsverschil: met name voor MKB • Netwerk & kennis: belangrijk knelpunt MKB • Specifieke belemmeringen: • Fiscale zaken • Export restricties landbouw • Oerwoud van regels, voorwaarden en uitzonderingen • Veronderstelling: Grotere bedrijven zijn al bekend in Latijns Amerika…. - Aubrich Bakhuis (Un. van Rotterdam), - Jaime Bakker (KvK), - Marieke Dekker (Ondernemend Nederland), - Mieke Flierhuis (NCH) en - Joop Halman (Un. van Twente)

6. Visie op hub Curaçao – 5 experts (Interviews en deskresearch Daniëlle Flonk zomer 2014) • Logistieke hub • Voor MKB dat klein wil beginnen biedt Curaçao een goede ‘opstap’ mogelijkheid met lagere risico’s • Nederlandse wet- en regelgeving lijkt op die in Curaçao • Fysieke herverdeling van goederen combineren met focus op informatieverschaffing en kennis- en netwerkuitbreiding binnen de regio. Met name op dat gebied is veel expertise op Curaçao • Panama is een concurrent t.a.v. goederenstroom • Kennishub is kans voor de toekomst • Internationale innovatie- en kennispositie van Curaçao versterken

7. Sectoren – 5 experts (Interviews en deskresearch Daniëlle Flonk zomer 2014) Sectoren die voor Curaçao bijzonder relevant zijn • Duurzaamheid • Toerisme • Logistiek • Energie • Financiële en dienstensector • Creatieve industrie • ICT • En meer ….

8. Top 10 branches van Benelux bedrijven met export naar LA* * Bron: Kompass

9. Export vanuit Benelux naar Latijns Amerika 92% = MKB

10. Aandachtpunten - 78 ondernemers (SPOC enquête najaar 2013) • Goede fiscale faciliteiten voor handelsstromen van Latijns-Amerika naar Europa/NL. • Afstemming importheffingen met de omringende landen • Transparante invoerheffingen • Betere logistieke- en vliegverbindingen met de omringende landen. • Voordeel bieden op distributie gebied ten opzichte van landen als Columbia, Panama, Venezuela en Aruba. • Politiek stabiel zijn en minder red-tape. • Ondersteuning bij wet- en regelgeving • Veiligheid • Goede (handels)agentschappen

11. Curaçao de toegangspoort voor ondernemers naar Latijns Amerika Curaçao als gateway naar Latijns Amerika Dank voor uw komst & Goede zaken gewenst! www.spocnet.net Gefinancierd door het Ministerie van Economische Ontwikkeling