Istota czasu i jego rola w aspekcie jakości życia Ostrów Wielkopolski, 17 listopad 2009

1. Społeczna Wyższa SzkołaPrzedsiębiorczości i Zarządzania w ŁodziWydział Zarządzania i Informatyki w Ostrowie Wielkopolskim Tadeusz Sarnowski Mało ludzi ma wystarczająco dużo czasu, a przecież każdy ma prawie cały czas, który istnieje (Paradoks czasu) Istota czasu i jego rola w aspekcie jakości życia Ostrów Wielkopolski, 17 listopad 2009

2. 1. Pojęcie czasu. 2. Koncepcje czasu. 3. Złote myśli o czasie. 4. Strzałka czasu. 5. Zmiany w aspekcie czasu. 6. Znaczenie czasu w procesach gospodarczych. 7. Gospodarowanie czasem w życiu człowieka. 8. Zakończenie.

3. CZAS Czas – jedno z podstawowych pojęć filozoficznych, skalarna wielkość fizyczna określająca kolejność zdarzeń oraz odstępy między zdarzeniami. Czas może być rozumiany jako: • Chwila, punkt czasowy, • Odcinek czasu, • Trwanie, • Czwarta współrzędna czasoprzestrzeni w teorii względności.

4. KONCEPCJE CZASU Św. Augustyn – czas jest bezcenny, nierozłączny ze zmianą (ruchem), stanowi pewien wymiar świata materialnego i wiąże się z przemijalnością. Teraźniejszość (to, co istnieje materialnie) jest dla niego czasem zauważonym (choć nieuchwytnym), przeszłość (to, co istniało) – pamiętanym, a przyszłość (to, co będzie istniało) – oczekiwanym; Z całą pewnością stwierdza, że Czas stworzył Bóg, który znajduje się poza nim. Newton – istnieje tylko jeden, uniwersalny i wszechobejmujący czas – płynie on w jednostajnymtempie i nic nie wywiera na niego wpływu. Jest więc absolutny i obiektywnie jednakowy w całym wszechświecie. Leibniz – czas jest porządkiem następstwa zdarzeń zachodzących w świecie – bez świata (zdarzeń) nie może być mowy o żadnym czasie. Einstein – upływ czasu zależny jest od prędkości układu odniesienia, w którym się go mierzy. W teorii względności Einstein uwzględnia związek czasu z polem grawitacyjnym. Czas nie płynie odrębnie, lecz jest związany jako czwarty wymiar w pojęciu czasoprzestrzeni. Zgodnie z podstawowym założeniem ogólnej teorii względności, grawitacja powoduje zakrzywienia czasoprzestrzeni. Kant – czas to subtelne odczucie człowieka. Dzieli się na przeszłość, teraźniejszość i przyszłość. Przeszłość, to coś czego już nie ma, jest tylko w naszej pamięci, przyszłość to plany i wyobrażenia, a więc także nie jest czasem. Teraźniejszość to nieskończenie krótki przedział czasu pomiędzy przeszłością a przyszłością, więc praktycznie nie istnieje.

5. Tempora mutantur et nos mutamur in illis – czasy się zmieniają i my się zmieniamy wraz z nimi. Tempus fugit – czas ucieka. Temporis filia veritas – prawda jest córą czasu. Tempus est optimus magister vitae – czas to najlepszy nauczyciel życia. O tempora! O mores! – o czasy, o obyczaje.

6. Czas jest zawsze aktualny Autor: Sławomir Mrożek Czas robi swoje. A ty człowieku? Autor: Stanisław Jerzy Lec Jeżeli kochasz, czas znajdziesz, nie mając ani jednej chwili. Autor; Jan Twardowski Nie bądź pewny, że masz czas bo pewność niepewna. Autor: Jan Twardowski Nie szczędź czasu, żeby być szczęśliwym. Autor: Phil Bosmans Nawet gdy zegar się zatrzyma, czas biegnie dalej. Autor; Emilia Tesz Poszukiwanie straconego czasu pomnaża tylko stracony czas. Autor: Kazimierz Chyła Znane są tysiące sposobów zabijania czasu, ale nikt nie wie, jak go wskrzesić. Autor: Albert Einstein Czas – jedyne, co można komuś ukraść, a nie można sobie tego przywłaszczyć. Autor: Urszula Zybura Czas korzystnie ulokowany procentuje dla człowieka. Autor; Grażyna Ponicka Czas to najlepsza cenzura, a cierpliwość najdoskonalszy nauczyciel. Autor: Fryderyk Chopin Czas strąca liście i z laurowych wieńców. Autor; Krystyna Sylwestrzak Źródło: Wielka Księga Myśli Polskiej, Wikipedia

7. STRZAŁKA CZASU Strzałka czasu (ang. Arrow of time) – oznacza kierunek upływu czasu. Pojecie wprowadzone i spopularyzowane przez brytyjskiego astrofizyka Arthura Eddingtona. Czas upływa zawsze w kierunku od przeszłości do przyszłości, a nigdy odwrotnie, czyli jest jednokierunkowy, asymetryczny i nieodwracalny. Czas można podzielić na przeszły, teraźniejszy i przyszły. Strzałka czasu teraźniejszość przyszłość przeszłość

8. RODZAJE STRZAŁEK CZASU Wyróżnia się następujące rodzaje strzałek czasu: • kosmologiczną, • termodynamiczną, • radiacyjną, • kwantową, • przyczynową, • psychologiczną, • biologiczną, • socjologiczną.

9. PRZYCZYNOWA STRZAŁKA CZASU Przyczynowa strzałka czasu wskazuje, że przyczyny poprzedzają efekty, czyli że przyczyny tkwią zawsze w przeszłości, a dopiero potem następują skutki, których jesteśmy świadkami. Przyczynowa strzałka czasu przyczyny skutki

10. PSYCHOLOGICZNA STRZAŁKA CZASU Psychologiczna strzałka czasu tkwi w każdym człowieku i ma postać pamięci. Pamięć rejestruje, przechowuje i przywołuje informacje z przeszłości, a więc porządkuje zdarzenia w życiu człowieka oraz wyznacza przedziały czasowe między nimi, a także kieruje świadomością. Ludzka pamięć nie ma zdolności rejestrowania tego, co dopiero ma się wydarzyć w przyszłości jako faktów. Percepcja czasu jest jednokierunkowa. Realna jest teraźniejszość czyli obecna chwila. Proces zapamiętywania polega na tworzeniu porządku, czyli zmniejszaniu entropii mózgu kosztem wzrostu entropii otoczenia. Przeszłość każdego człowieka jest jednoznacznie określona, natomiast jego przyszłość rozgałęzia się na wiele możliwości. Psychologiczna strzałka czasu pamięć obecna chwila możliwości

11. BIOLOGICZNA STRZAŁKA CZASU Biologiczna strzałka czasu ilustruje ewolucję żywych organizmów zachodzących wraz z upływem czasu: od prostych organizmów jednokomórkowych do złożonych, wysoko zorganizowanych organizmów wielokomórkowych. Biologiczna strzałka czasu ewolucja złożone formy proste formy

12. SOCJOLOGICZNA STRZAŁKA CZASU Socjologiczna strzałka czasu odnosi się do niepowtarzalności ludzkiego działania, unikalności wydarzeń, formowania obyczajów w zależności od czasu i ciągłego zmierzania ludzkości ku nowemu. W związku z powyższym powrót ludzkości na aktualnym etapie rozwoju do epoki kamienia łupanego jest niemożliwy. Socjologiczna strzałka czasu historia aktualność przyszłość

13. CZAS W PROCESACH FIRMY U podstaw strategii czasowych leży „kompresja czasu” (Time Compression). Kompresja czasu to redukcja czasu konsumowanego przez procesy w biznesie osiągana poprzez eliminację czasu nie tworzącego wartości dodanej. Kompresja czasu jest ściśle powiązana z analizą procesów przedsiębiorstwa i oceną ich przydatności z punktu widzenia efektywności firmy.

14. ISTOTA I ZNACZENIE STRATEGII KONKUROWANIA CZASEM Dziś konkurowanie jakością i ceną nie wystarcza już często do zdobycia przewagi rynkowej. Czas jest wyjątkowym i niezwykle cennym zasobem, którym dysponuje przedsiębiorstwo. Osiągnięcie trwałej przewagi dzięki strategii konkurowania czasem wymaga gruntownych i głębokich zmian w funkcjonowaniu przedsiębiorstwa. Stosowanie technik czasooszczędnych zmierza do tego aby: • szybko reagować na zmieniające się oczekiwania klientów, nowinki technologiczne i ruchy konkurencji, • nie występowały opóźnienia w realizacji procesów, • eliminować błędy i marnotrawstwo, niepotrzebne procesy.

15. MODEL PROSTEGO PROCESU PRODUKCYJNEGO/USŁUGOWEGO KOLEJKA STANOWISKO PRODUKCYJNO /USŁUGOWE KLIENCI KLIENCI OBSŁUŻENI WYROBY WYROBY GOTOWE CZYNNOŚCI CZYNNOŚCI WYKONANIE Stanowisko - lekarz - obrabiarka - urząd - baza rozładunkowa - kasa Kolejka - pacjenci - detale do obróbki - pisma czekające na rozpatrzenie - ciężarówki - klienci oczekujący na realizacje płatności

16. POJĘCIE ZMIANY Aby przedstawić zagadnienia świadomej działalności człowieka w kierunku zmiany należy uzmysłowić sobie, co to jest pojęcie zmiany. Według Słownika współczesnego języka polskiego: • zmiana występuje wtedy, gdy coś staje się inne niż było przedtem, • następuje zastąpienie czegoś czymś innym, • następuje wymiana kogoś na kogoś innego. Mamy tu trzy aspekty: czynnościowy, rzeczowy, personalny. Daje się wyodrębnić również działanie: • jako proces zmieniający stan istniejący, • rezultat działania – nowa rzecz, nowy człowiek.

17. OKRESY ROZWOJU EKONOMICZNEGO I PRZEMIAN SPOŁECZNYCH Okres preagrarny – charakteryzujący się całkowitym brakiem technologii i opierający się wyłącznie na rybołówstwie, myślistwie i zbieractwie. Rewolucja agrarna, początki datuje się na 7000 lat p.n.e. Często w literaturze okres ten nosi nazwę tzw. „pierwszej fali”, a jego cechy charakterystyczne to przejście do osiadłego trybu życia, zapoczątkowanie rolnictwa, wynalazki (brąz, koło, dźwignia, żelazo). Okres industrialny, zapoczątkowany w XVIII w. i zwany „drugą falą”, gdy nasilenie wynalazczości i odkryć doprowadziło do powstania przemysłu. Ten z kolei zapoczątkował produkcje na masową skalę. Zasady właściwe dla industrializmu to: ujednolicenie (procedur, produktów), specjalizacja (podział pracy), synchronizacja, koncentracja (ludzi w miastach, kapitału, produkcji), maksymalizacja (gigantomania – „duże jest piękne”), centralizacja (informacji i władzy). Okres postindustrialny, który dopiero co powstaje i nie koncentruje się już na wielkim przemyśle, ale na technologiach informatycznych, jest okresem głównie usług, a największym zasobem jest wiedza (a nie kapitał, jak było to w okresie industrialnym, czy też ziemia i praca jak w erze agrarnej).

18. Co dalej na widnokręgu przyszłości? Oblicze świata zmieniać się będzie nieustannie. Wraz z czasem posuwamy się do przodu, każdego dnia widać coś nowego, coś innego. Podstawowe obszary, które będą wpływały na dalsze zmiany: • tempo wzrostu gospodarczego, • ewolucja wartości i ich kulturowe implikacje dla procesów rozwojowych, • pogłębiająca się globalizacja, • środowisko przyrodnicze i konkurencja o wyczerpujące się zasoby naturalne, • procesy demograficzne i migracje ludności, • nierówności społeczne, • postęp naukowo-techniczny, • ewolucja sieci i jej gospodarcze konsekwencje, • konflikty i bezpieczeństwo.

19. GOSPODAROWANIE CZASEM W ŻYCIU CZŁOWIEKA „Dbaj o minuty, a godziny same o siebie zadbają” Życie możemy opisać jako czas przydzielony nam tu na ziemi. Naszym najważniejszym życiowymzadaniem jest zrobić z tego czasu jak najlepszy użytek. Czas jest wartościowym kapitałem: • czas jest najcenniejszym dobrem jaki posiadamy, • czas nie jest na sprzedaż, • czas nie daje się zaoszczędzić ani zmagazynować, • czas nie daje się rozmnożyć, • czas ucieka stale i nieodwracalnie, • czas to życie. Zastanów się! • Jaką wartość ma dla Ciebie godzina życia? • Czy obchodzisz się ze swoim czasem tak samo rozważnie jak z pieniędzmi?

20. GOSPODAROWANIE CZASEM Gospodarowanie czasem oznacza panowanie nad własnym czasem poprzez świadome i efektywne jego kształtowanie. Jeśli życie jako całość ma się udać, musi za nim stać przemyślana koncepcja czasu lub życia. Czas, którym dysponujemy, musimy świadomie wykorzystywać do osiągania celów zawodowych i osobistych. Tylko w ten sposób możemy bezpośrednio połączyć rozwiązanie codziennych zadań i działań z jednej strony z osobistym zadowoleniem i własnym rozwojem z drugiej. Stopień wykorzystania ludzkiego potencjału ocenia się na zaledwie 30 do 40%. Większość energii i czasu ulega marnotrawstwu, ponieważ brak jest jasnych celów, planowania, priorytetów i rozeznania.

21. ZNAJDŹ CZAS • Znajdź czas na pracę, to cena sukcesu. • Znajdź czas na myślenie, to źródło siły. • Znajdź czas na zabawę, to tajemnica młodości. • Znajdź czas na czytanie, to podstawa wiedzy. • Znajdź czas na uprzejmość, to brama do szczęścia. • Znajdź czas na marzenia, to droga do gwiazd. • Znajdź czas na miłość, to prawdziwa uroda życia. • Znajdź czas na radość, to muzyka duszy. źródło: irlandzkie

22. PLANOWANIE CZASU Im lepiej podzielimy (zaplanujemy) czas, tym lepiej będziemy mogli go wykorzystać do realizacji celów osobistych. Planowanie to przygotowanie do realizacji celów. Największa korzyść z planowania pracy: Czas na planowanie Czas konieczny na wykonanie całkowity nakład czasu Czas na planowanie Czas konieczny na wykonanie Zysk na czasie

23. PLANOWANIE CZASU NA PIŚMIE Najważniejszą zasadą jest PLANOWANIE NA PIŚMIE Plany, które ma się tylko „w głowie”, nie pozwalają na właściwe rozeznanie („co z oczu – to z głowy”) i łatwo ulegają całkowitej zmianie. Plany na piśmie stanowią odciążenie pamięci. Plan sformułowany na piśmie daje psychologiczny efekt samomotywacji do pracy. Twoje zajęcia ukierunkowane na wykonanie zadań w danym dniu stają się bardziej celowe i nastawione na ścisłe trzymanie się założonego planu dnia. Dzięki temu rzadziej coś odwraca twoją uwagę (koncentracja) i łatwiej ci jest wykonać zaplanowane zadania niż wówczas, gdy nie trzymasz się ściśle założonego planu dnia. Kontrolując wyniki dnia nie zapominasz o tym, czego nie udało ci się załatwić (przenosisz na następny dzień).

24. STOSUJ PLANY DNIA Dzień jest najmniejszą, przejrzystą jednostką systematycznego planowania dnia. Każdego dnia możesz zacząć od nowa, jeśli jakiś dzień ci się nie udał. Ten, kto nie potrafi zapanować na przebiegiem dnia, nie potrafi też zrealizować planów długookresowych, np. miesięcznych czy rocznych.

25. OKREŚL RAMY CZASOWE WYKONYWANYCH DZIAŁAŃ Dlatego oceń – z grubsza – czas, jaki zabierze ci wykonanie zaplanowanego działania. Na wykonanie jakiejś pracy poświęca się tylko tyle czasu, ile się go ma. Jeśli ściśle określisz czas konieczny na wykonanie pracy, potrafisz się zmusić do nieprzekraczania limitu, podobnie jak w przypadku budżetu finansowego. Jeśli założysz sobie, że daną pracę wykonasz w określonym czasie, to pracujesz w znacznie większym skupieniu i z większa konsekwencją eliminujesz, co zakłóca tę pracę. Podstawowa reguła planowania czasu: zaplanuj tylko 60%. Zdarzenia nieprzewidziane, zakłócenia, złodzieje czasu i potrzeby osobiste nie pozwalają zaplanować czasu bez reszty.

26. GOSPODAROWANIE CZASEM – ZALETY I KORZYŚCI Co można osiągnąć przez konsekwentne gospodarowanie czasem. • uporządkować przebieg dnia, • skończyć z zapominaniem, • skoncentrować się na sprawach istotnych, • mniej rozpraszać się na sprawach błahych, • zrealizować cele dnia, • zachować samodyscyplinę w załatwianiu spraw, • zmniejszyć stres i nie szarpać sobie nerwów, • szanować czas bliźnich, • zwiększyć zadowolenie i motywację, • a PRZEDE WSZYSTKIM: zyskać na czasie dzięki metodycznemu sposobowi pracy.

27. ZNAJDŹ CZAS Codziennie słyszy się: „Nie mam czasu”. Jeszcze nigdy nie było tylu zagonionych ludzi. Wszyscy mamy straszliwie dużo do zrobienia. Jeszcze nigdy nie było tylu ludzi nie mających czasu, a także nie było takiej samotności. Ojcowie i matki czekają często bezskutecznie Na odwiedziny swoich dzieci: Te nie mają czasu. Chorzy i starzy widzą zdrowych i młodych Mijających ich w pędzie: Ci się spieszą. Małżonkowie staja się dla siebie obcy: Nie maja dla siebie nawzajem czasu. Dlaczego mamy tak mało czasu? Wciąż myślimy o tym, co chcemy jeszcze mieć, co powinniśmy jeszcze zrobić, czego dokonać. W ten sposób nasze życie jest w pełni zaplanowane. Dlatego proponuję: Uwolnij się od tej presji. Zrób sobie przerwę, weź wolne. Raz świadomie nie rób nic! Uspokój się, wycisz. Z ciszy wyrastają drobne gesty sympatii, które wymagają o wiele mniej czasu, niż myślimy: dobre słowo, słuchanie pełnego zrozumienia, pocałunek wdzięczności, drobny prezent, gest. Usuń ze swego życia zabójcze „Nie mam czasu”. Przerwij mordercze tempo. Znajdź czas, aby być dobrym człowiekiem dla swych bliźnich. Autor: Phil Bosmans

28. Czy kochasz życie? Nie marnuj więc czasu, bo życie właśnie z niego się składa. Benjamin Franklin