QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ NÔNG NGHIỆP – NÔNG THÔN

1. QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ NÔNG NGHIỆP – NÔNG THÔN ThS. Trần Hoàng Phong Bộ môn QLNN về Kinh tế Học viện Hành chính CS TP. HCM

2. Quản lý nhà nước về NoNT: Là tập hợp tất cả các hoạt động động của các cơ quan nhà nước tác động vào khu vực nông nghiệp, nông thôn, nông dân nhằm hướng đến sự phát triển bền vững của nền kinh tế và sao cho cuộc sống của con người ngày càng tốt đẹp hơn

3. 1. Vai trò của NoNT Có haivaitrò cơbản: • Nôngnghiệplàngànhduynhấttạorathứcăncho con người; • Vềvaitròkinhtế, nôngnghiệplàkinhtếcơbản ở cácnướcđangpháttriểnvàcó ý nghĩacựckỳquantrọngtrongquátrìnhpháttriển, lànềntảngcơbảnđểtiếnhànhcôngnghiệphóa.

4. Một số tài liệu đã tập hợp 8 vai trò cụ thể của NoNT như sau: • Cungcấpthứcăncho con người • Cungcấpnguyênliệuchocôngnghiệp • Tạocôngănviệclàmtrongnôngnghiệp • Cungcấpnguồnlaođộngchocôngnghiệp • Tíchlũyvốnchocôngnghiệphóa

5. Tạo ngoại tệ qua xuất khẩu nông sản để phục vụ công nghiệp hóa. • Đảm bảo đầu ra cho công nghiệp qua tiêu thụ hàng tiêu dùng và tư liệu sản xuất. • Tạo ra cân bằng về sinh thái và lãnh thổ để bảo đảm sự phát triển bền vững của nông nghiệp và nền kinh tế nói chung. => Nước ta, NNNT: là nơi sinh sống của trên 76.7% dân số với 56.8% lực lượng lao động và tạo ra 20.9%GDP (số liệu 2005)

6. 1. Một số tài liệu đã tập hợp 8 vai trò cụ thể của NNNT như sau (tóm lại) • Cungcấpthứcăncho con người • Cungcấpnguyênliệuchocôngnghiệp • Tạocôngănviệclàmtrongnôngnghiệp • Cungcấpnguồnlaođộngchocôngnghiệp • Tíchlũyvốnchocôngnghiệphóa • Tạongoạitệ qua xuấtkhẩunôngsảnđểphụcvụcôngnghiệphóa. • Đảmbảođầurachocôngnghiệp qua tiêuthụhàngtiêudùngvàtưliệusảnxuất. • Tạoracânbằngvềsinhtháivàlãnhthổđểbảođảmsựpháttriểnbềnvữngcủanôngnghiệpvànềnkinhtếnóichung.

7. 2. Đặc thù của NoNT • SX nôngnghiệpmangtínhchấtsinhhọcnênchịutácđộnglớncủađiềukiệntựnhiênvàchịurũirocao • Thờigiansảnxuấtdài, quymôsảnxuấtlớn • SX mangtínhthờivụcaonênlaođộngtrongnôngnghiệpcũngphảimangtínhthờivụnôngnhàn • Cấutrúcdâncưnôngthônphứctạp: họtộc, tôngiáo, làngbản….

8. Nước ta là nước nhiệt đới gió mùa nên có tính đa dạng sinh học rất cao (đứng thứ 16 trên TG) • Cây trồng chủ yếu là lúa nước • Sản xuất còn lạc hậu, đang dần chuyển sang kinh tế hàng hóa. • Trình độ sản xuất yếu, vai trò nông nghiệp chưa đúng mức

9. Trình độ dân trí thấp  lạc hậu • Diện tích đất nông nghiệp Vn thấp và bị chia nhỏ.  Rút bớt dân ra khỏi nông nghiệp, dồn điền, đổi thửa, tích tụ ruộng đất lành mạnh cần được khuyến khích.

10. 2. Đặc thù của NN NT (tóm lại) • SX nông nghiệp mang tính chất sinh học nên chịu tác động lớn của điều kiện tự nhiên và chịu rũi ro cao • Thời gian sản xuất dài, quy mô sản xuất lớn • SX mang tính thời vụ cao nên lao động trong nông nghiệp cũng phải mang tính thời vụ  nông nhàn? • Cấu trúc dân cư nông thôn phức tạp: họ tộc, tôn giáo, làng bản…. • Trình độ dân trí thấp  lạc hậu • Diện tích đất nông nghiệp Vn thấp nhất thế giới và bị chia nhỏ.  Rút bớt dân ra khỏi nông nghiệp, dồn điền, đổi thửa, tích tụ ruộng đất lành mạnh cần được khuyến khích. • Nước ta là nước nhiệt đới gió mùa nên có tính đa dạng sinh học rất cao (đứng thứ 16 trên TG) • Cây trồng chủ yếu là lúa nước • Sản xuất còn lạc hậu, đang dần chuyển sang kinh tế hàng hóa. • Trình độ sản xuất yếu, vai trò nông nghiệp chưa đúng mức

11. Ngoài ra, trong kinh tế thị trường NN NT còn một số đặc thù sau: • Độ trễ của thông tin thị trường • Hàng nông sản bị chi phối mạnh bởi quy luật King • Sự phát triển mạnh của Kinh tế tri thức làm giá trị do lao động thủ công tạo ra bị giảm mạnh

12. 3. Quá trình phát triển nông nghiệp, nông thôn Việt Nam

13. Trước và sau ĐH VI (1986) Đảngtacócácchínhsáchquantrọngđốivới NN&NT: • Chỉthị 100 của Ban Bíthư TW Đảngkhóa IV ban hànhngày 13/01/1981. Cho phépcảitiếnquảnlýnôngnghiệptheohướnggắntráchnhiệmngườilaođộngđếnsảnphẩmcuốicùngbằngkhóansảnphẩmđếnnhómngườilaođộngtrongcác HTX, tậpđòansảnxuấttrongcảnước; • Nghịquyếtsố 10/NQ-TW ngày 05/04/1988 của BCT về“Đổimớiquảnlýkinhtếnôngnghiệp” vớinhữngđiềuchỉnhlớn nhằm giảiphóng TLSX trong NN, NT, chuyểngiaochúngchocáchộnôngdânquanlývàsử dụng lâudài, làmchocáchộnôngdântrởthànhnhữngđơnvịtự chủtrongsảnxuấtnôngnghiệp. Theo đóngườinôngdânđượctựchủđiềuhành, sửdụnglaođộng, tựchủđầutưvậttưkỹthuật, tựchủhợptácsảnxuất, tựchủlưuthôngvàphânphốisảnphẩmlàmra. • Chỉthị 47/CT/TW ngày 31/08/1988 của BCT vềviệc“giảiquyếtmộtsốvấnđềcấpbáchvềruộng đất”

14. Giai đoạn 1992 - 2005 • Nghịquyết 9/2001 • Luật HTX 2003, … • Quyếtđịnh 327/CT ngày 15/09/1992 củaChủtịch HĐBT vềmộtsốchủtrương, chínhsáchsửdụngđấttrống, đồinúitrọc, bảibồivenbiểnvàmặtnước. Saunầytrởthànhchươngtrìnhquốcgia 327. • Quyếtđịnh 135/1998/QĐ-TTgngày 31/07/1998 vềpháttriểnkinhtếxãhội ở cácxãđặcbiệtkhókhăn ở miềnnúi, vùngsâu, vùngxa. Saunầycũngtrởthànhchươngtrìnhquốcgia 135 • LuậtĐấtđai 1993 rađờitrêncơsởLuấtĐấtđai 1987

15. 4. Vai trò của QLNN về phát triển NNNT • Hoạchđịnhpháttriểnnôngnghiệpvàkinhtếnôngthôn • Xâydựngđồngbộhệthốngthểchếtạomôitrườngpháplýchopháttriểnnôngnghiệpvàkinhtếnôngthôn • Quyhoạchpháttriểncáclĩnhvực • Tạolậpvàhuyđộng mọi nguồnvốnđầutư • Thựchiệnquảnlý toàn diện trên mọilĩnhvực • Kiểmtragiámsátviệcthựchiệnđườnglối