700 likes | 944 Views
Geriatrisch dagziekenhuis : Informatie voor de huisartsen. Onderzoeksequipe ‘Geriatrische Dagziekenhuizen’ Universiteit Gent Université de Liège. Doelstelling van de slidekit. Informatie verlenen Functie van de Geriatrie binnen huidige zorglandschap
E N D
Geriatrisch dagziekenhuis : Informatie voor de huisartsen Onderzoeksequipe ‘Geriatrische Dagziekenhuizen’ Universiteit Gent Université de Liège In samenwerking met de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu
Doelstelling van de slidekit • Informatie verlenen • Functie van de Geriatrie binnen huidige zorglandschap • Het geriatrisch dagziekenhuis (GDZ) binnen zorgprogramma voor de geriatrische patiënt • Functies GDZ • Voordelen/pitfalls • Lokale contactpersonen/aanbod In samenwerking met de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu
Inhoud deel 1 • Inleiding • Veroudering en invloed op gezondheidszorg • Zorgprogramma voor de geriatrische patiënt • Doelstellingen • Doelgroep • Onderdelen • GDZ binnen het zorgprogramma • Opdracht In samenwerking met de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu
Vergrijzing van de bevolking in België In samenwerking met de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu www.statbel.fgov.be/studies/paper10_nl.pdf
Vergrijzing van de bevolking in België www.statbel.fgov.be/studies/paper10_nl.pdf In samenwerking met de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu
Aantal chronische aandoeningen volgens de leeftijd - 2001 Bron: WIV. Gezondheidsenquête – 2001, gebaseerd op een lijst van 34 ziekten, dementie niet inbegrepen Rapport vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg, Pacolet, 2004 In samenwerking met de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu
Aantal ziekte-episoden Medische consumptie; F Eulderink in Inleiding Gerontologie en Geriatrie In samenwerking met de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu
Aantal medische contacten bij de 75+ www.iph.fgov.be/epidemio/hisia/index In samenwerking met de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu
De vergrijzing en het aantal ziekenhuisligdagen Ministry of Public health 2000; IAGG 2006, Decoster C. In samenwerking met de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu
De vergrijzing en het aantal ziekenhuisligdagen Aandeel van iedere leeftijdsklasse in het totaal aantal dagen, 2000-2050, België Hosptitalisatiedagen per leeftijd, 2000-2050, België Rapport vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg, Pacolet, 2004 In samenwerking met de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu
De functionaliteit bij 75+ www.iph.fgov.be/epidemio/hisia/index In samenwerking met de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu
Functionele veranderingen en veroudering In samenwerking met de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu
Oudere patiënt? Geriatrische patiënt Geriatrische syndromen Toenemende afhankelijkheid Hoge mortaliteit Geriater Comprehensive Geriatric Assessment Kwetsbare ‘Frail’ Oudere Sarcopenie, gewichtsverlies, vermoeidheid, vertraagd functioneren, lage activiteitsgraad ‘Gezonde’ oudere Veranderingen in fysiologische functie, verminderde reservecapaciteit Acute en chronische aandoeningen Huisarts In samenwerking met de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu
Comprehensive Geriatric Assessment (CGA) • Diagnostisch instrument • Oorzaken en precipiterende factoren • gestandaardiseerde manier • elementen opsporen van frailty • Evaluatie van acute/progressieve achteruitgang • Complementair aan een zorgvuldige, medisch georiënteerde work-up en behandeling In samenwerking met de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu
CGA • Interventie • Multidisciplinair team • kinesitherapeut, ergotherapeut, psycholoog, sociaal verpleegkundige, arts, verpleegkundige ... • Secundaire preventie van geriatrische ziektebeelden • Interdisciplinaire aanpak is belangrijk en effectief!! • valpreventie Cochrane Library Tinetti et al. NEJM 1994. 331/ 821-7. In samenwerking met de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu
CGA: evidence based? • Ambulante oudere: • Effect ~ bestudeerde populatie (vnl in frail elderly) • Stuck et al.Lancet 1993; 342: 1032-1036; Elkan et al. BMJ 2001; 323: 708; Boult et al. JAGS 2001; 49: 351-359; Burns et al. JAGS 2000; 48: 8-13 • Gehospitaliseerde oudere: • invloed op mortaliteit, kwaliteit van leven, functionele achteruitgang van een verblijf op G-dienst versus inwendige dienst • Saltvedt et al. JAGS 2002; 50: 792-798; Landefeld et al. NEJM 995;332:1338 KCE report vol 73A , Financiering Zorgprogramma voor Geriatrische patient In samenwerking met de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu
Zorgprogramma voor geriatrische patiënt Geriater ZK-huis- 2° lijn Geriatrische patiënt Geriatrische syndromen Toenemende afhankelijkheid Hoge mortaliteit Comprehensive Geriatric Assessment Kwetsbare ‘Frail’ Oudere Sarcopenie, gewichtsverlies, vermoeidheid, vertraagd functioneren, lage activiteitsgraad ‘Gezonde’ oudere Veranderingen in fysiologische functie, verminderde reservecapaciteit Acute en chronische aandoeningen Huisarts – thuiszorg – 1° lijn In samenwerking met de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu
Zorgprogramma voor de Geriatrische Patiënt*KB van 29 januari 2007; publicatie 7 maart 2007 Art. 2. § 1. Ieder algemeen ziekenhuis dat beschikt over een erkende dienst voor geriatrie, met uitzondering van de geïsoleerde geriatriediensten, moet beschikken over een erkend zorgprogramma voor de geriatrische patiënt. *sommige artikelen van dit zorgprogramma zijn nog niet van kracht In samenwerking met de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu
Zorgprogramma voor de Geriatrische PatiëntKB van 29 januari 2007; publicatie 7 maart 2007 Art. 5. Het zorgprogramma voor de geriatrische patiënt is gericht op het multidisciplinair diagnostisch en therapeutisch proces, alsook op de revalidatie en de opvolging van de geriatrische patiënt. Tevens waarborgt het zorgprogramma, in samenspraak met de huisarts en de andere zorgverstrekkers, het opsporen van geriatrische patiënten, alsook de continuïteit van de zorg. In samenwerking met de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu
Doelstelling zorgprogramma • Streven naar een optimaal herstel van de functionele mogelijkheden, een zo groot mogelijke zelfredzaamheid en levenskwaliteit • Standaardisatie en optimalisatie van de zorg voor de oudere patiënt • Opsporen van geriatrische patiënt (in samenspraak met huisarts en andere zorgverleners) • Aanbieden van multidisciplinaire zorg (diagnose, therapie, revalidatie en opvolging) • Continuïteit van zorg In samenwerking met de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu
Doelgroep zorgprogramma • Geriatrische patiënten, gemiddeld ouder dan 75 jaar, welke een specifieke aanpak behoeven om verschillende van de hierna vermelde redenen: • Fragiliteit en beperkte homeostase; • Actieve polypathologie; • Atypische klinische beelden; • Verstoorde farmacokinetiek; • Gevaar van functionele achteruitgang; • Gevaar voor deficiënte voeding; • Tendens tot inactiviteit en bedlegerigheid, met toegenomen risico op opname in een instelling en afhankelijkheid bij ADL; • Psychosociale problemen In samenwerking met de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu
Het zorgprogramma voor de geriatrische patiënt omvat: • Een erkende dienst voor geriatrie • Een geriatrische raadpleging • Een dagziekenhuis • Een interne liaison • Een externe liaison In samenwerking met de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu
Het zorgprogramma en Pluridisciplinair Geriatrisch Team • Geneesheer specialist erkend in de geriatrie • Verpleegkundige • Sociaal verpleegkundige • Kinesitherapeut • Ergotherapeut • Logopedist • Diëtist • Psycholoog In samenwerking met de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu
De Interne Liaison • De interne liaison maakt het mogelijk de geriatrische principes en de geriatrische pluridisciplinaire deskundigheid ter beschikking te stellen van de behandelend geneesheer-specialist en het team van alle niet-geriatrische afdelingen, en dit voor ALLE in het ziekenhuis opgenomen geriatrische patiënten. In samenwerking met de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu
Elke in het ziekenhuis opgenomen patiënt ouder dan 75 jaar wordt geëvalueerd om na te gaan of hij voldoet aan één van de criteria, en of hij al dan niet in het zorgprogramma moet worden opgenomen. In samenwerking met de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu
De externe liaison • Maakt het mogelijk de geriatrische principes en de geriatrische pluridisciplinaire deskundigheid ter beschikking te stellen van de huisarts, de coördinerende en raadgevende arts en de zorgverstrekkers van de doelgroep • Streeft naar continuïteit van zorg In samenwerking met de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu
Dagziekenhuis Geriatrie:Aanpak • Multidisciplinaire(somatisch, cognitief, sociaal) ambulante diagnostische evaluatie (CGA) • Geheugenstoornissen, val en gangstoornissen, incontinentie, malnutritie, pijn, functionele achteruitgang, polyfarmacie, diabetes, decubitus .... • Therapeutisch programma dat opname vereist bv transfusie, perfusie • Revalidatieprogramma van een complexe pathologie – max 2 à 3 maand In samenwerking met de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu
Dagziekenhuis Geriatrie:Internationale Literatuur In samenwerking met de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu Forster, Cochrane database , 1999
Interactieve deel In samenwerking met de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu
Casus 1 In samenwerking met de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu
Casus 1 • Man, 78 jaar • Voorgeschiedenis • Depressie • Diabetes type 2 • Medicatie • Geen • Laatste bezoek aan de huisarts 1 jaar geleden In samenwerking met de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu
Casus 1 • Sociaal: • Voormalig loodgieter • Echtgenote overleden • Kinderloos • Alleenwonend In samenwerking met de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu
Casus 1 • U wordt geroepen door de buurvrouw omwille van toenemende zelfverwaarlozing, verlies van autonomie en toenemend hulpbehoevend. • Mijnheer zelf is weinig spraakzaam. Hij vermeldt alleen dat hij verwacht uit zijn huis gezet te zullen worden omwille van schulden. In samenwerking met de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu
Casus 1 • Heteroanamnese via buurvrouw De buurvrouw vertelt dat zij zich sinds enkele maanden om de patiënt bekommert. Het was haar opgevallen dat hij zijn brievenbus niet meer leegde en zijn huis nog nauwelijks uitkwam. Daarom is zij boodschappen voor hem gaan doen. De eetlust is goed, maar hij kookt nog nauwelijks. Koffie zetten ging steeds trager en hij doopte zijn boterham in de confituur in plaats van een mes te gebruiken. In samenwerking met de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu
Casus 1 • Heteroanamnese buurvrouw Soms bleef hij halverwege een handeling steken of kleedde hij zich doelloos meerdere keren aan en uit. Hij bleef langer in bed liggen. Eenmaal bleef hij een hele nacht op zijn stoel in de huiskamer zitten en de buurvrouw vond ook urine op de grond die zij dan opgeruimd heeft. In samenwerking met de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu
Casus 1 • Wat is uw differentiaaldiagnose? • Wat kan u zelf doen om uw werkhypothese te bevestigen? In samenwerking met de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu
Wat kan u als huisarts zelf doen? • Anamnese (auto- en hetero) • Klinisch onderzoek incl. neurologisch onderzoek • Evaluatie medicatie • Labo • US • Ev. screening naar cognitieve problemen • Ev. screening naar depressie • Ev. proeftherapie ikv depressie In samenwerking met de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu
Wat kan het geriatrisch dagziekenhuis u bieden? • Evaluatie door geriater en multidisciplinair team • Optimalisatie van het traject op basis van reeds beschikbare informatie • Medische beeldvorming • Evaluatie van iADL- en ADL-functioneren • (Uitgebreide) neuropsychologische testing, zowel cognitie als stemming • Psychiatrische evaluatie • Evaluatie noodzaak tot associatie medicatie In samenwerking met de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu
Wat kan het geriatrisch dagziekenhuis u bieden? • Evaluatie van de zorgbelasting van de mantelzorger(s) • Optimalisatie van de financiële situatie (premies, zorgverzekering, …) • Psychologische ondersteuning en begeleiding, advies in de omgang met gedragsstoornissen • Ev. gesprek omtrent diagnose, evolutie en prognose • Informatie omtrent patiëntengroepen, organisaties, … In samenwerking met de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu
Casus 2 In samenwerking met de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu
Casus 2 • Mevrouw B, 78 jaar • Voorgeschiedenis: • 1988 ALO (etio?) • Vertigo sinds jaren • Bilateraal varices OL • Polyartrose • 2005: TKP rechts owv invaliderende gonartrose, postoperatief acute verwardheid • 1994: appendectomie • 2007 cataractingreep links In samenwerking met de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu
Casus 2 • U wordt opgebeld door de dochter omdat ze haar moeder op de grond in de slaapkamer heeft aangetroffen na een val waarbij zij niet in staat was zelf op te staan. • Bij aankomst zit mevrouw op een stoel. Vitale parameters zijn normaal. Mevrouw heeft geen pijn. Klinisch onderzoek toont geen bijzonderheden. Lopen en opstaan gaan vlot zonder afwijkingen. In samenwerking met de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu
Casus 2 • U besluit tot een accidentele val zonder verdere gevolgen • U wenst mevrouw terug te zien voor een meer uitgebreide evaluatie In samenwerking met de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu
Wat kan u als huisarts zelf doen? • Uitgebreide anamnese omtrent de omstandigheden van de val • Evaluatie van risicofactoren • Mobiliteit • Sensoriële mogelijkheden • Evaluatie van oriëntatie in tijd en ruimte • Middelenmisbruik • Medicatie • Uitscheiding In samenwerking met de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu
Wat kan u als huisarts zelf doen? • Klinisch onderzoek met aandacht voor orthostatisme • Labo • ECG • Evaluatie van de omgeving In samenwerking met de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu
Wat kan het geriatrisch dagziekenhuis u bieden? • Evaluatie door Geriater en multidisciplinair team • Evaluatie van gang en evenwicht • Evt aanvraag F-pathologie • Functionele evaluatie • Evaluatie van valangst en risicogedrag • Advies omtrent hulpmiddelen • Advies omtrent woningaanpassing en aanpassing van de omgeving • Beeldvorming (CT hersenen, duplex carotiden, echo cor, Holter, RX) In samenwerking met de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu
Wat kan het geriatrisch dagziekenhuis u bieden? • Botdensitometrie • Vestibulaire testen, EMG • Orthopedische en neurologische evaluatie • Evaluatie visus en gehoor • Cognitieve en stemmingsevaluatie • Interpretatie van resultaten en formuleren van multidisciplinaire advies en behandelingsvoorstellen in samenspraak met behandelende huisarts In samenwerking met de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu
Casus 3 In samenwerking met de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu
Casus 3 • Vrouw, 83 jaar, verblijft in RVT • Medische voorgeschiedenis: • CVA met volledige recuperatie • DM type 2 • AHT • Cognitieve dysfunctie • Ernstige aortaklepstenose waarvoor echocardiografische follow up In samenwerking met de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu
Casus 3 • Patiënte is volledig onafhankelijk voor ADL • U wordt geroepen omdat mevrouw de laatste tijd algemeen achteruitgaat. Zij heeft minder eetlust en is 3 kg vermagerd op 2 maand tijd. Haar mobiliteit is verminderd en zij is enkele dagen terug ook éénmaal gevallen. In samenwerking met de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu