1.3k likes | 3.8k Views
MULTİPL SKLEROZ (MS). Ömer Faruk Turan Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı fturan @ uludag .edu.tr http://www. farukturan .com 18.02.2012. MS Tarihçesi Schiedam’lı St. Lidwina (1380-1433). “sclerose en plaque”. Jean Martin Charcot, 1868. Charcot triadı nistagmus
E N D
MULTİPL SKLEROZ (MS) Ömer Faruk Turan Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı fturan@uludag.edu.tr http://www.farukturan.com 18.02.2012
MS Tarihçesi Schiedam’lı St. Lidwina (1380-1433)
“sclerose en plaque” Jean Martin Charcot, 1868 Charcot triadınistagmus disartri ataksi
Multipl skleroz • İlk tanımlama 1838 de yapılmıştır • 1990 sonra MR’ın devreye girmesi ve interferonların kullanılmasıyla hastalığa ilgi
MultiplSkleroz • Santral sinir sisteminde genetik ve çevresel faktörlerin oluşturduğu zeminde, otoimmün doğada; • inflamatuvar demyelinizan,aksonal ve/veya • nörodejeneratif hastalık / hastalıklar grubu…
etiyoloji • Bilinmiyor • Genetik yatkınlık • Otoimmunite(T Lenfosit aracılı)
Yeni risk faktörleri • Sigara içimi • Dvit. eksikliği
Klinik özellikler • Dünyada 2,5 milyon,ülkemizde 50000 MS’ li tahmin ediliyor. • MS sıklığında artış • 40 y altında en sık engel oluşturan nörolojik hastalık • Her yaşta,her cins de görülür. • Özellikle 20-40 bayanlarda sık • Kadın/erkek oranı 2,5/1
Belirtiler • Görme • Duyu • Hareket • Denge • Beyinsapı • Omurilik • Diğerleri,
Görme • Çift görme • Görme azalması,netlikte bozulma, • Görme alanı defektleri, • Skotom • Renkli görmede bozulma
Hareket sistemi • Kısmi felçler(tek uzuv,bir beden yarısı,her iki bacak,kol ve bacaklar) • Sertlik,ağrı,nöropatik ağrı,kramp,kasılmalar • Yürüme bozukluğu(spastik,ataksik)
Duyu bozuklukları • Rahatsız edici yanmalar, • Uyuşukluk, hissizlik, • Çeşitli duyu bozuklukları, • Ağrı duyusunun artması,yanıcı ,batıcı ağrılar • Elektriklenme hissi
Denge bozuklukları • Düz çizgide yürüyememe, • Sarhoş gibi yürüme • Ellerde hedefe giderken titreme, • Sarhoş gibi konuşma • İstemsiz göz hareketleri, • Ardı sıra hareketleri yapamama
Psikiyatrik bozukluklar • Depresyon • Bipolar bozukluklar(mani) • Psikoz
Otonomik bulgular • İdrar yapamama,idrar kaçırma,sık idrara çıkma, • Dışkı tutamama, kabızlık • Terleme,kuruluk,
Cinsel sorunlar • İsteksizlik,sertleşme sorunları, • Orgazm olamama,
Diğerleri • Epilepsi nöbetleri, • Kasılma, istemsiz hareketler,çeşitli hareket bozuklukları
klinik • Polisemptomatik
Klinik(KİS) Monosemptomatik(klinik izole sendrom) • Optik nörit • Beyinsapı/Serebellar tutulum • Omurilik parsiyel tutulumu
Optik nöritHasta görmez,doktor görmez • Ani başlangıçlı,genelde tek taraflı • Bulanık görme,lekeli görme,skotomlar,görme alanında daralma • Göz de ağrı,parlaklık hissi • Genelde tama yakın iyileşir, • 1gr 3 gün iv.puls,devamında 11 gün 96 mgr oral prednizolon azaltarak kes
Beyin sapı/serebellarbulgular • Çift görme(İNO) • Yüz ağrısı,trigeminal nevralji • Yüz felçi, • Yutma güçlüğü, • Tad bozukluğu, • Başdönmesi
Beyin sapı/serebellarbulgular Serebellar bulgular • Ataksik yürüyüş, • İntansiyonel tremor, • Dizartrik konuşma • Nistagmus, • Ardısıra hareketlerde bozukluk,
Omurilik parsiyel tutulumu • Kol ve bacaklarda uyuşukluk,güçsüzlük • Gövdede radiküler ağrı,bant şeklinde duyu kaybı, • Elektriklenme hissi, ağrı,nöropatik ağrı • Sfinkter bozukluğu • Cinsel bozukluklar
HER KİS MS DEĞİLDİR • KİS hastaların % 30-70 i 5 yıl içinde MS dönüşebilir • BOS ,MR (-) % 30 • BOS,MR biri (+)% 50 • BOS,MR(+) %70
Klinik seyir • %85 , tekrarlayıcı-iyileşentip(relapsingremitting, RRMS) • %15 ataksız(birincil ilerleyici,primerprogresif,PPMS) • Tekrarlayıcı –ilerleyici tip ,(relapsingprogresif MS) • Tekrarlayıcı –iyileşen tip uzun yıllar sonra ikincil ilerleyici tipe ,,dönüşebilir.
Yeni tanımlanmış tipler • İyi huylu MS(benign) • Marburg tipi MS
Toplam lezyon yükü MS Aşamaları SPMS RİS CIS RRMS İlk klinik olay Klinik Eşik MRG Aktivitesi Lezyon Sayısı PoserKKMS McDonaldMS
MS: Hastalığın Klinik vsPatolojik seyri Relapsing Remitting Sekonder Progresif KlinikİzoleSendrom RİS Geçiş ENFLAMATUAR AKTİVİTE - Ataklar - MRI PROGRESYON Hastalık Parametresi • 2° NÖRODEJENERAYON • Aksonal Kayıp • - Atrofi Süre (Yıl)
tanı • Öykü • Fizik ve nörolojik muayene • Yardımcı testler(LP,UP,MR,diğerleri)
Atak • Ateş olmaksızın yeni belirtiler veya eskiden olan iyileşmiş belirtilerin yeniden olması ve 24 saatten uzun sürmesi • İki atak arası 30 gün • Tüm ataklar tedavi edilmelidir(hafif sensoriyal hariç ? )