550 likes | 864 Views
ROMANTYZM W MALARSTWIE. autor: Katarzyna Jarkiewicz. SPIS TREŚCI. założenia programowe romantyzm niemiecki romantyzm włoski romantyzm francuski romantyzm hiszpański romantyzm angielski romantyzm polski. ZAŁOŻENIA PROGRAMOWE.
E N D
ROMANTYZM W MALARSTWIE autor: Katarzyna Jarkiewicz
SPIS TREŚCI • założenia programowe • romantyzm niemiecki • romantyzm włoski • romantyzm francuski • romantyzm hiszpański • romantyzm angielski • romantyzm polski
ZAŁOŻENIA PROGRAMOWE Romantyzm jako prąd artystyczny dominował w malarstwie europejskim w latach 1820-1860. Kierunek artystyczny dzieli się natomiast na trzy fazy: • wczesną (1799-1804), • właściwą (1805-1815), • późną (1816-1848).
ZAŁOŻENIA PROGRAMOWE Cechuje go indywidualizm, swoboda twórcza pozwalająca artystom nawiązywać do różnych tradycji (motywy orientalne), podejmować różnorodną tematykę, szukać inspiracji zarówno we współczesności, jak i epokach zamierzchłych (dzieje starożytnego Rzymu, czasy gotyku); w malarstwie narzuca ekspresję, bogactwo kolorytu i efektów świetlnych.
ZAŁOŻENIA PROGRAMOWE Do innych zjawisk, związanych z romantyzmem, które wpłynęły na charakter twórczości artystycznej zaliczamy: • przedkładanie uczucia, intuicji i wiary nad rozum - sprzeciw wobec oświeceniowego racjonalizmu, • protest wobec klasycyzmu i harmonii, • indywidualizm, umiłowanie swobody, • bunt przeciw kanonom i konwencjom, • tajemniczość,
ZAŁOŻENIA PROGRAMOWE • fascynacja żywiołowością natury, • ludowość - folkizm (częste nawiązania do legend, podań, starodawnych mitów i baśni), • tęsknota za rajskim światem, poszukiwanym poza nudną codziennością, poczucie spleenu, dekadentyzm, specyficzne wyobcowanie spośród tłumu "szarych zjadaczy chleba", dążenie do spełnienia, a nawet spalenia się w poszukiwaniu ideału, głównie idealnej miłości.
ROMANTYZM NIEMIECKI Związany z nurtem filozoficznym i literackim „Sturm und Drang” (burza i napór)odrzucał tradycyjną tematykę klasycystyczną na rzecz malowania samej przyrody i jej wpływu na uczucia. Pierwsi artyści romantyczni Caspar David Friedrich i Philipp Otto Runge nie odbyli tradycyjnej podróży do Włoch, ale kształcili się w „prowincjonalnych” ośrodkach w Kopenhadze i Dreźnie, uznając, iż dla ich rozwoju artystycznego bardziej pożyteczne będzie studiowanie nastrojowych widoków i zapoznawanie się z rodzimą historią.
ROMANTYZM NIEMIECKI Dzieła Caspara Davida Friedricha eksponowały duchową naturę pejzażu, przeciwstawiając potęgę przyrody kruchości człowieka; nastrojowe widoki morskich wybrzeży, górskich ośnieżonych szczytów, ruin, cmentarzy, przesycone są romantyczną symboliką. Najbardziej charakterystyczne dla tego artysty są nokturny (obrazy przedstawiający scenę nocną w przyrodzie), przedstawienia ruin, cmentarzy, roztrzaskanych statków, świtów i zmierzchów, np. Wrak statku Nadzieja, Morze lodu, Wędrowiec w morzu mgły, Skały kredowe na Rugii, Opactwo w dąbrowie, Krzyż w górach.
Podróż ponad chmuramihttp://commons.wikimedia.org/wiki/Image:Caspar_David_Friedrich_032.jpg
Krzyż w górachhttp://commons.wikimedia.org/wiki/Image:Caspar_David_Friedrich_040.jpg
ROMANTYZM NIEMIECKI Philipp Otto Runge był wybitnym portrecistą, malował obrazy nasycone elementami symbolicznymi i mistyką (cykl Pory dnia, Lekcja słowika, Poranek); na estetykę niemieckiego romantyzmu miały wpływ jego korespondencyjne uwagi z zakresu teorii malarstwa.
Dzieci Hülsenbeckówhttp://commons.wikimedia.org/wiki/Image:Philipp_Otto_Runge_003.jpg
ROMANTYZM NIEMIECKI Z preromantycznym ruchem „Sturm und Drang” był związany szwajcarski malarz Johann Heinrich Füssli, także występujący jako Fuseli. Tworzył obrazy i rysunki przepojone atmosferą tajemniczości, fantastyki i grozy (Nocna mara, Trzy czarownice z "Makbeta"). Jego twórczość będąca wyrazem podświadomości fascynowała Zygmunta Freuda.
Nocna marahttp://commons.wikimedia.org/wiki/Image:Fuseli_Nightmare.jpg
ROMANTYZM NIEMIECKI W 1809 roku w Wiedniu powstało bractwo tzw. nazareńczyków, zrzeszające malarzy niemieckich i austriackich, którzy odbyli tradycyjna podróż do Włoch i zetknęli się tam z twórczością mistrzów wczesnego odrodzenia. Część grupy, działająca w Rzymie, pragnęła odrodzić malarstwo religijne (głównie freski).
ROMANTYZM NIEMIECKI Johann Friedrich Overbeck i Franz Pforr założyli ugrupowanie o nazwie Lukasbund (Bractwo Św. Łukasza) i przeciwstawiając się akademizmowi propagowali sztukę quatrocenta. Mieli oni znaczny wpływ również na polskich malarzy, m.in. Aleksandra Lessera i Wojciecha Stattlera.
Italia i GermaniaJohann Friedrich Overbeckhttp://commons.wikimedia.org/wiki/Image:Friedrich_Overbeck_008.jpg
Wjazd cesarza do BazyleiFranz Pforrhttp://commons.wikimedia.org/wiki/Image:Franz_Pforr_001.jpg
MachabeuszeWojciech Stattlerhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Grafika:Wojciech_Stattler_-_Machabeusze.jpg
ROMANTYZM WŁOSKI W 1834 roku część włoskich malarzy podpisała manifest purisimo, głoszący wielką czystość sztuki inspirowaną malarstwem quatrocenta. Czołowi przedstawiciele tej grupy - Antonio Fontanesi, Francesco Hayez i Tommaso Minardi tworzyli obrazy o tematyce zaczerpniętej z historii średniowiecza, zawierające ukryte przesłania patriotyczne, pejzaże i obrazy ukazujące izolację artystów i uczucia ludzkie.
Pocałunek Francesco Hayezhttp://commons.wikimedia.org/wiki/Image:Francesco_Hayez_008.jpg
ROMANTYZM FRANCUSKI Jean Auguste Dominique Ingres – czołowy przedstawiciel klasycyzmu od 1806 przebywał we Włoszech, gdzie zachwycił się nie tylko sztuką antyczną, ale również poznał mistrzów odrodzenia, zwłaszcza Rafaela; fakt ten wpłynął na zmianę stylu tworzenia z przewagą rysunku (mocny kontur) nad kolorem, łagodnym światłocieniem i gładką fakturą oraz na tematykę prac.
ROMANTYZM FRANCUSKI Pod wpływem romantyzmu powstają obrazy o tematyce wschodniej (Wnętrze haremu, Wielka odaliska, Łaźnia turecka) oraz inspirowany „rzekomo odkrytymi ponownie” w XVIII wieku pieśniami legendarnego barda Osjana (Sen Osjana).
Sen Osjanahttp://commons.wikimedia.org/wiki/Image:Jean_Auguste_Dominique_Ingres_009.jpg
ROMANTYZM FRANCUSKI Ingres ostro potępiał sztukę Eugene Delacroix, który natomiast bardzo szybko zyskał uznanie społeczne podejmując zarówno tematy współczesne (Rzeź na Chios), jak i inspirując się literaturą (Barka Dantego).
Barka Dantegohttp://commons.wikimedia.org/wiki/Image:Eug%C3%A8ne_Ferdinand_Victor_Delacroix_006.jpg
ROMANTYZM FRANCUSKI Zasadnicze elementy programu romantyzmu zawierał w tematach historycznych, w przedstawianiu których łamał wszelkie obowiązujące normy estetyczne i szukał nowych rozwiązań formalnych (Bitwa pod Poitiers, Śmierć Sardanapala, Wolność wiodąca lud na barykady), coraz bardziej rozjaśniał i wzbogacał paletę barw, potęgował napięcie dramatyczne, wprowadzał silne efekty światłocienia.
Wolność wiodąca lud na barykadyhttp://commons.wikimedia.org/wiki/Image:Eug%C3%A8ne_Delacroix_-_La_libert%C3%A9_guidant_le_peuple.jpg
ROMANTYZM FRANCUSKI Decydujące znaczenie dla jego twórczości miały podróże do północnej Afryki (Maroko, Algieria), które silnie oddziałały na jego wyobraźnię i przyczyniły się do jeszcze większej intesywności barw i światła w obrazach (Wesele żydowskie w Maroku, Kobiety algierskie, Arab siodłający konia, Arabski jeździec napadnięty przez lwa).
Kobiety algierskiehttp://commons.wikimedia.org/wiki/Image:Eug%C3%A8ne_Ferdinand_Victor_Delacroix_014.jpg
ROMANTYZM FRANCUSKI Na twórczość Delacroixa silnie oddziaływało malarstwo Theodore Gericault, który malował makabryczne głowy ofiar egzekucji oraz szczątki zwierząt w rzeźniach, czerpał inspirację ze współczesnych katastrof (rozbicie fregaty „Meduza” i tragiczny los jej pasażerów), by wyrazić współczucie dla wyrzutków społeczeństwa, niewolników, ludzi biednych i cierpiących na zaburzenia psychiczne.
Tratwa Meduzyhttp://commons.wikimedia.org/wiki/Image:Th%C3%A9odore_G%C3%A9ricault_-_Le_Radeau_de_la_M%C3%A9duse.jpg
Szalonahttp://commons.wikimedia.org/wiki/Image:Jean_Louis_Th%C3%A9odore_G%C3%A9ricault_009.jpgSzalonahttp://commons.wikimedia.org/wiki/Image:Jean_Louis_Th%C3%A9odore_G%C3%A9ricault_009.jpg
ROMANTYZM HISZPAŃSKI Dominujące od renesansu konwencje artystyczne przełamał Francisco Goya, który początkowo tworzył pod wpływem Giovanniego Tiepolo, szybko jednak znalazł nowe formy dla wyrażenia subiektywnych wizji i oddania ducha epoki. Jako artysta dworski tworzył portrety zachwycające kolorytem i psychologiczną charakterystyką postaci (Księżna Altamira z córką, Księżna Alba, Portret rodziny Karola IV) oraz sceny rodzajowe (Maya naga, Maya ubrana, Parasol, Nosicielka wody).
Portret rodziny Karola IVhttp://commons.wikimedia.org/wiki/Image:Family_of_Charles_IV_by_Goya.jpg
Parasolhttp://commons.wikimedia.org/wiki/Image:Francisco_de_Goya_y_Lucientes_017.jpgParasolhttp://commons.wikimedia.org/wiki/Image:Francisco_de_Goya_y_Lucientes_017.jpg
Maya nagahttp://commons.wikimedia.org/wiki/Image:Francisco_de_Goya_y_Lucientes_011.jpg
ROMANTYZM HISZPAŃSKI Najbardziej wstrząsające są jednak jego prace obrazujące walkę narodu hiszpańskiego z wojskami Napoleona I (Rozstrzelanie powstańców madryckich 3 maja 1808, Olbrzym oraz kompozycja na ścianie jego domu Saturn pożerający własne dzieci). Artysta tworzył również cykle graficzne (akwaforty i akwatinty) przedstawiające tragedie wojenne, wymierzone przeciwko nietolerancji, głupocie, zabobonom (Okropności wojny, Kaprysy, Szaleństwa, Tauromaquia - cykl poświęcony walkom byków)
Rozstrzelanie powstańców madryckichhttp://commons.wikimedia.org/wiki/Image:Francisco_de_Goya_y_Lucientes_023.jpg
Saturn pożerający jedno ze swoich dziecihttp://commons.wikimedia.org/wiki/Image:Goya_-_Saturno_devorando_a_su_hijo.jpg
ROMANTYZM ANGIELSKI Przyroda była w centrum zainteresowania artystów – John Constable poszukiwał istoty nieba i krajobrazu, Joseph Turner wykorzystywał światło do przetwarzania obserwowanej rzeczywistości, a John Martin malował monumentalne krajobrazy gór, stanowiące tło dla tematyki zaczerpniętej z poezji Byrona lub mitologii nordyckiej.
ROMANTYZM ANGIELSKI John Constable wyprzedzając impresjonistów zaczął malować w plenerze i badać współzależność światła i koloru, zmienność oświetlenia; wykonywał słynne studia chmur, o różnych porach dnia i różnej pogodzie (odnotowywał czas i stan atmosfery); malował pejzaże swobodnymi pociągnięciami pędzla, o żywych i jasnych barwach (Malvern Hall w Warnickshire, Widok na Epsom, Widok na katedrę w Salisbury.
Zatoka Weymouthhttp://commons.wikimedia.org/wiki/Image:John_Constable_027.jpg
ROMANTYZM ANGIELSKI Joseph Turner odbywając liczne podróże po Walii, Szkocji, hrabstwie Kent oraz Francji, Szwajcarii, Włoszech, Holandii, wykonywał studia pejzażowe i badał zmienność efektów świetlnych; przedstawiał obok pejzaży odznaczających się mistrzowską prostotą (Mroźny poranek, Wschód słońca) krajobrazy fantastyczne, ożywione mitologicznymi scenami (Dydona wznosząca Kartaginę), widoki górskie (Lawina), liczne obrazy marynistyczne (Ostatnia podróż, Fighting Téméraire); inspirowały go żywioły (Pożar Parlamentu brytyjskiego).
Deszcz, para i szybkośćhttp://commons.wikimedia.org/wiki/Image:Rain_Steam_and_Speed_the_Great_Western_Railway.jpg
Parowiec w burzy śnieżnejhttp://commons.wikimedia.org/wiki/Image:Joseph_Mallord_William_Turner_082.jpg
ROMANTYZM ANGIELSKI John Martin był wizjonerem, fascynował go ogień i woda jako żywioły niszczące (Potop, Dzień boskiego gniewu), w scenach z Biblii oraz w ilustracjach do poezji Byrona i Miltona oddawał pragnienie romantyków doświadczenia rzeczy wzniosłych do kresu możliwości, ukazywał tytaniczną walkę z duchami kosmosu, siłami natury i samym sobą.
Sodoma i Gomorahttp://commons.wikimedia.org/wiki/Image:John_Martin_-_Sodom_and_Gomorrah.jpg
ROMANTYZM POLSKI Pod wpływem malarstwa Aleksandra Orłowskiego i w wyniku studiów we Francji rozwija się talent Piotra Michałowskiego, który tworzył wiele obrazów przedstawiających jeźdźców, konie, sceny z bitew napoleońskich, portrety Napoleona I, a także żołnierzy i oficerów powstania listopadowego (Bitwa pod Somosierrą, Defilada przed Napoleonem, Generał Dwernicki na czele 2 Pułku Ułanów, seria Błękitnych huzarów). Jego portrety odznaczają się wyjątkową wnikliwością psychologiczną (Seńko, Portret chłopa w kapeluszu).
SomosierraPrawa autorskie: Witold Raczunas, za: http://www.pinakoteka.zascianek.pl/Michalowski/Images/Somosierra.jpg