3.1 Rusland als veelvolkerenstaat

1. 3.1 Rusland als veelvolkerenstaat Vele volken, één Rusland? Rusland ligt in Europa en Azië (de scheiding is het Oeralgebergte De meeste inwoners in het westen. Het oosten en noorden zijn zeer dun bevolkt 142 miljoen inwoners. 80% is Rus, 20% behoort tot andere etnische groep Etnische groepen verbonden door culturele identiteit. Etniciteit = dezelfde afkomst, hetzelfde geloof, dezelfde taal. Nationaliteit = onderlinge verbondenheid van een volk Er zijn wel 160 etnische bevolkingsgroepen in Rusland, waaronder Tataren, Oekraïners, Nentsen en Osseten.

2. Eén land, één volk? Vroeger was Rusland onderdeel van de Sovjet-Unie. Sovjet-Unie: 15 republieken Russificatie = alle republieken laten opgaan in één groep, met één taal en één cultuur (Russisch Sovjet-Unie viel in 1991 uiteen in 15 landen. Hierdoor wonen miljoenen Russen buiten Rusland.

3. Groeit de bevolking van Rusland? • Sinds 1991 is er sprake van bevolkingskrimp in Rusland. Jaarlijks worden er 1,7 miljoen baby’s geboren. Jaarlijks sterven er 2 miljoen Russen. Levensverwachting: vrouwen 75 jaar, mannen 63 jaar. Na 1991: Veel jonge Russen verhuizen naar buitenland.(ca. 30 miljoen Russen wonen buiten Rusland.) De Russische regering stimuleert het krijgen van kinderen vooral de levensverwachting bij de mannen is erg laag; 15 jaar lager dan in Nederland. Bespreek de oorzaken: alcoholgebruik, ongezonde voeding, kanker en (zelf)moorden

4. 3.2 Het bestuur van Rusland Te groot voor één bestuur Rusland is federatie. Federale regering in Moskou. President aan het hoofd. Federale regering regelt alleen zaken die het hele land aangaan (defensie, veiligheid en buitenlands beleid). Op de kaart zijn de 83 verschillende gebieden van de Russische Federatie te zien

5. Rusland in delen Rusland is onderverdeeld in 83 gebieden. 21 deelrepublieken, met veel autonomie. (Ontstaan in 1991. Vaak met een grote etnische minderheid.) Deelrepubliek heeft een eigen president en parlement. 46 oblasten, met minder autonomie.(Vergelijkbaar met Nederlandse provincies.) 4 autonome gebieden. (Oorspronkelijke etnische groep is in de minderheid. Bestuur door Russen.) Een autonome Joodse provincie Twee stadsprovincies: Moskou en Sint-Petersburg. En nog een aantal territoria 21 autonome deelrepublieken, 46 oblasten, 4 autonome districten, 1 autonome Joodse provincies en 2 stadsprovincies maakt nog geen 83 gebieden.

6. Russische overheersing? Grote culturele verschillen. Vooral de Russen hebben veel macht. Etnische groepen voelen zich vaak gediscrimineerd. Separatisme: veel volkeren willen hun eigen staat oprichten. Bijvoorbeeld: de republiek Tsjetsjenië heeft zich in 1991 onafhankelijk verklaard. Dit leidde tot een oorlog. Een stukje Rusland in de Oekraïne De Krim was het land van de Tataren. Ze werden in 1944 gedeporteerd en toen ze terug mochten (1988) waren ze sterk in de minderheid. Ze worden gediscrimineerd, bijvoorbeeld als het om werk gaat.

7. 3.3 Minderheden in Rusland Russische minderheden Minderheden: mensen andere cultuur (taal, geloof, gewoontes en tradities) dan de meerheid (dat zijn de Russen). Grote verschillen in welvaart en welzijn. Minderheden hebben vaak een lagere sociaaleconomische positie. Russen hebben de beste banen en verdienen het meeste geld. Sint-Petersburg: veel Russen, weinig werkloosheid. Dagestan: 15% van de beroepsbevolking is werkloos. Een voorbeeld is Dagestan, waar ruim 30 etnische groepen wonen, die 35 talen spreken. Ze spreken ook allemaal Russisch. Geen enkele etnische groep heeft de meerderheid

8. Iedereen een gelijke behandeling? Gelijke behandeling alleen op papier. Mensenrechten worden officieel worden niet geschonden. Maar:- persvrijheid is sterk ingeperkt. - journalisten worden geïntimideerd of vermoord. - rechters doen vaak wat de politiek wil (geen scheiding van machten). - verdachten worden bijna altijd veroordeeld. Demonstraties alleen met goedkeuring. Daarom ‘speelgoeddemonstratie’, zoals in Barnaul (Siberië). Dit is nu ook verboden. Volgens Amnesty International kent Rusland 1 miljoen onterechte gevangenen

9. Spanningen en conflicten Niet-blanke (donkere of aziatische) Russen krijgen de schuld van alle problemen in Rusland (hoge werkloosheid, corruptie enz). Xenofobie = angst voor vreemdelingen. Ontstaat door vooroordelen = onjuist negatief beeld. (Bijv. ‘alle minderheden zijn terroristen’.) Zo’n fout beeld = stereotype

10. 3.4 Ruzies om gebieden Eigen volk eerst? Nationalisme: liefde voor eigen land en volk.4 november: Dag van de Eenheid van het Volk. Ingesteld door de federale regering om nationalistische gevoelens te stimuleren. Maar loopt vaak uit op nationalistische demonstratie. Oorzaken territoriale conflicten Territoriale conflicten door omgang regering met minderheden. Russische regering beperkt autonomie van etnische groepen om separatisme te voorkomen. Ze krijgen zeker geen macht als er grondstoffen aanwezig zijn. Voorbeeld: Noord-Ossetië (Rusland) en Zuid-Ossetië (Georgië) willen graag één land vormen. Maar er zit veel olie in de grond.

11. Tsjetsjenië als voorbeeld In Tsjetsjenië zijn al lang conflicten. Maatregelen van de Russische Federatie lijken dit conflict te verergeren 1944: Stalin stuurt 500.000 ‘lastige’ Tsjetsjenië naar werkkampen in Kazachstan. Onderweg stierven 70.000 mensen. Jaren ’50: terugkeer, zonder excuses van de Russische regering. 1991: Tsjetsjenië roept de onafhankelijkheid uit. 1994-96 en sinds 1999: oorlog. Rusland noemt de strijd van de Tsjetsjenen terrorisme. 2004: Gijzeling school in Beslan (Noord-Ossetië) door Tsjetsjeense rebellen.

12. 3.5 Bronnen: Over de grens Het noordpoolgebied Groot deel van dit gebied is bedekt met ijs. Alaska en Groenland: landijs. Verder: zee-ijs (bevroren oceaanwater). Zee-ijs is tussen 1 en 4 meter dik. Verder bestaat het noordpoolgebied uit uitgestrekte toendragebieden.

13. Verdeling van de Noordelijke IJszee • In de zomer smelt er meer zee-ijs dan er in de winter aangroeit. Daardoor: • nu al 40% bevaarbaar (in de zomer) • in 2050 ijsvrij in de zomer. • Alle landen aan de Noordelijke IJszee zien kansen (grondstoffen en visserij). • Zeerecht: regels om conflicten over eigendom zee te voorkomen. Vis, een belangrijke bron van inkomsten Visserijrecht: regels over wie waar mag vissen. Denk ook aan de visserijrechten en aan de term EEZ. Rusland vangt 25% van alle vis in de wereld en wil dit graag uitbreiden

14. Gebied van zee en ijs De Noordpool = Arctica, bestaat uit Noordelijke IJszee met eilanden Op Groenland: landijs. Kan meer dan 3 km dik worden. Gletsjer: bewegend landijs (een soort traag stromende ijsrivier). Bij zee breken er brokken van de gletsjers af: ijsbergen. Zee-ijs: bevroren zeewater. IJsschollen: brokken zee-ijs. Pakijs: ijsschollen die tegen en over elkaar heen liggen Unieke natuur Het noordpoolgebied heeft unieke flora en fauna. Dieren (zoogdieren, vissen en vogels) zijn aangepast aan de extreme omstandigheden. Ten noorden van de poolcirkel geen bomen, alleen grassen, mossen en struikjes (in de zomer). Omdat het te koud is De ijsvlakte speelt een belangrijke rol in het klimaat IJs weerkaatst de zonnestralen terug de ruimte in. Oceanen weerkaatsen minder en houden meer warmte vast. Als het noordpoolgebied (permafrost) ontdooit, komt er veel methaan vrij. Methaan is broeikasgas. Het is een schadelijker gas dan koolstofdioxide. Beide gassen werken als een deken die de warmte van de aarde vasthouden.

15. De spelregels De VN hebben het internationaal zeerecht vastgesteld. Territoriale wateren: 12 zeemijl (22 km) vanaf de kust. Hier gelden de wetten van de kuststaat Exclusieve economische zone (EEZ): 200 zeemijl (370 km), incl. de territoriale wateren. Kuststaat heeft hier de visserijrechten en het recht om grondstoffen te winnen Landen in het noordpoolgebied die hun grondgebied willen uitbreiden, moeten aantonen dat de zeebodem behoort tot hun continentaal plat. De Trans-Alaskapijpleiding Oliewinning is de belangrijkste inkomstenbron van Alaska. Er loopt een pijpleiding van de olievelden (noorden) naar de haven (zuiden). De inheemse bevolking en milieu-activisten waren tegen deze pijpleiding

16. De Noordpool is van …? Denemarken, de VS, Canada, Noorwegen en Rusland hebben elk een EEZ in het poolgebied, maar die reikt bij geen enkel land tot de Noordpool. De Russen proberen te bewijzen dat de Lomonosovrug bij Rusland hoort. Ze hebben alvast een vlag geplaatst. Denemarken, Noorwegen en Canada claimen hetzelfde gebied. De EEZ’s van de genoemde landen reiken. De Noordpool ligt op een uitloper van de Lomonosovrug. Deze bergrug komt op Groenland boven water Bescherm de Noordpool! Ngo’s (non-gouvernementele organisaties), zoals Greenpeace en het Wereld Natuur Fonds (WNF) dringen aan op bescherming van het noordpoolgebied. Greenpeace wil een verbod op oliewinning en grootschalige visvangst. Greenpeace wil een ‘vlag voor de toekomst’ plaatsen op de zeebodem van de Noordpool WNF wil de scheepvaart, overbevissing en winning van olie en gas tegengaan

17. Arctische olie en Arctisch gas Al meer dan 400 gas- en olievelden. Gas: vooral vasteland van Rusland. Olie: vooral vasteland van Noord-Amerika. Olie- en gaswinning technisch nog niet mogelijk. Huidige techniek: tot 3 km diep. Noordelijke IJszee: is 4,3 km diep. Boren in het poolgebied: duur en risicovol. Regelgeving in Canada het strengst Wanneer er iets misgaat bij een olieboring is de schade in het noordpoolgebied groter dan elders. Aardolie is een natuurlijke stof die wordt afgebroken. Maar in de ijskoude omstandigheden van het poolgebied gaat dit zeer traag.