Rusland - hist. inl.

1. Rusland - hist. inl. • 9e eeuw / 1238 • Koninkrijk van Kiev vanaf 9e eeuw • Overgang naar orthodoxie 988; • Invloed byzantijns kerkelijk recht • Standenvergaderingen • Optekening gewoonterecht; Russkaia Pravda (11e eeuw) • Optekening handelsrecht 12e eeuw • Mongoolse juk • Tataarse verovering 1238 • Autoritaire staat; wel behoud orthodoxe kerk • Centrale rol dorpsgemeenschap (mir) • Opkomst van Moskou • Autonoom 1380 • Tsaar vanaf 1480 (Ivan III) - Moskou « derde Rome » • Grote territoriale expansie; rol van de Kozakkenmilities

2. Rusland - hist. inl. 2 • Rechtscompilaties onder de vroege tsaren • Grote compilatie in 1649 (Oelozjenije); uitdrukking standenstaat • Lijfeigenschap (tot 1861) • Adel (bojaren) verliest macht aan ambtenaren (pomesjtsjiki) • Peter de Grote (Romanov) - petrinische hervormingen • absolute monarchie; centrale bureaucratie; Prokuratura • Francofilie • Napoleontische oorlogen - gevolg: strijd tussen Dekabristen/slavofielen en westersgezinden • Hercodificatie 1832: Svod Zakonov - verstaatsing van alle recht behalve familie- en erfrecht (dat laatste sterker kerkelijk) • Hervormingen van Alexander II (lokale besturen, afschaffing lijfeigenschap, nieuwe gerechtelijke organisatie) • Revolutie en Constitutionele monarchie 1905; landhervorming • Februarirevolutie 1917 (Mensjevieken)

3. Rusland - hist. inl. 3 • Oktoberrevolutie 1917 (Bolsjevieken) • Vanaf 1917 burgeroorlog Roden / Witten • Bolsjevisme / Sovjet-Unie: • radicale marxistische dictatuur • KP staat in de staat • « socialistische » eigendom van de productiemiddelen • gedwongen collectivisering grondeigendom; • Geen vrij personenverkeer (nieuwe vorm van lijfeigenschap) • NEP 1922-1928, periode van matiging • wetboeken (BW 1922, Rechtsvordering 1923, Strafvordering 1923) • Stalinisme: uitbouw totalitaire staat, uitroeiing vrije boeren, deportatiepolitiek • Algemeen: geen onafhankelijk gerecht; almacht Prokuratoera

4. Rusland - hist. inl. 4 • 1985 perestrojka; glasnost; staatshervormingspogingen • uiteenvallen Sovjet-Unie 1991 • 1993 eerste echte Russische grondwet; - inperking grondwettigheidstoetsing • wel vanaf 2003 inperking Prokoeratoera • hercodificatie wetboeken vanaf 1996

5. Rusland - federalisme • Federalisme: ingewikkelde structuur met verschillende types deelstaten - deelrepublieken met eigen grondwet; • andere entiteiten met een statuut:, okrug, kraya, oblast • Wetgevende bevoegdheden: exclusief federale, « gemeenschappelijke », residuair bij deelgebieden • Uitvoerende bevoegdheden

6. Rusland - politieke instellingen • Federale machten: overwegend presidentieel • Parlement met 2 kamers • Doema • Federatieraad met beperkte bevoegdheid • Rechtstreeks verkozen president met grote macht: • kan parlement ontbinden • vetorecht • bevoegdheid Oekazen uit te vaardigen: concurrerende wetgevende bevoegdheid; weinig materies met Parlamentsvorbehalt • Lokale besturen: constitutieve autonomie

7. Rusland - grondwet • Formele grondwet • hoofdstuk 1,2, 9 (basisbeginselen, grondrechten): zwaardere wijzigingsprocedure (via grondwetgevende vergadering) • overige hoofdstukken mits bijzondere meerderheden • federale constitutionele wetten • Grondwettigheidstoetsing gecentraliseerd in GW Hof • vernietigingsvordering (door organen) • prejudiciële vragen • grondwetsklachten • Normenhiërarchie grondwet / wet (zakon)/ oekaze / verordening