1 / 23

Membrana dhe citosoli

Membrana dhe citosoli. Leksion 5. Membrana qelizore Citosoli : është një lëng në të cilin janë zhytur gjithë organelet e tjera membranore dhe në të cilin kryhet shumica e reaksineve metabolike qelizore. Format e transportit përmes membranës. Qelizat dhe Difuzioni

hao
Download Presentation

Membrana dhe citosoli

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Membranadhecitosoli Leksion 5

  2. Membranaqelizore • Citosoli:ështënjëlëngnëtëcilinjanëzhyturgjithëorganelet e tjeramembranoredhenëtëcilinkryhetshumica e reaksinevemetabolikeqelizore.

  3. Format e transportit përmes membranës Qelizat dhe Difuzioni • Uji, dioksidi i karbonit, oksigjeni janë mes atyre pak molekulave të thjeshta të cilat e përshkojnë membranën qelizore përmes proçesit të difuzionit (ose me një lloj difuzioni që quhet osmozë). • Proçesetmetabolikenëkafshëtdhebimëtkërkojnëoksigjen, icili ka njëpërqëndrimtëulëtbrendaqelizës, kështuqëfluksinetoioksigjenitështëbrendaqelizës. • Prania e njësolucioni (tretësire) rritpotencialinujortënjë substance. • Kemitrellojtretësirash: hipotonike, hipertonikedheizotonike.

  4. Qeliza e vendosur ne tretësiratëndryshme Relacionet e ujitnëqelizatbimore. Relacioni midis ujitdheformëssëqelizësnëqelizat e gjakut.

  5. Llojet e transportitmembranor Difuzionipasiv • Njëmembranëgjysëmpërshkuesendandykompartimenteqëkanëpërqëndrimtëndryshëmtëlëndëvetëtretura: me kalimin e kohëstretësira do tëdifuzojëderisatëarrihetekuilibri. • Shpejtësia e difuzionitnënjëmembranëtëpastërfosfolipideshvaretnga: • Gradient ipërqëndrimit • Hidrofobiciteti • Madhësia • Ngarkesa, nësemolekula ka ngarkesë

  6. Difuzioniilehtësuar • Difuzioniilehtësuarpërfshinpërdorimin e njëproteinepërtëlehtësuarlëvizjen e molekulavepërmesnjë membrane. • Difuzioniilehtësuarvepronsipasprincipevetëtransportitsipaspërqëndrimit, sinjëdifuzionpasiv. • Nëdisaraste, molekulatkalojnënëkanaletbrendaproteinës.

  7. Transportiaktivdheko-transporti • Nëtrasnportinaktivlëndëtlëvizinkundërgradientittëpërqëndrimitdheatijelektrokimik, duke bërëqëproteinattrasnportueseqëmarrinpjesëtëshpenzojnëenergjimetabolikenëformën e ATP-së. shembuj: trasnportiimolekulavetëmëdhadhepompa Na/K.

  8. Transportiaktivdheko-transporti

  9. Proteinattrasnportuese

  10. Pompatjonike • Njëpompëështënjëproteinë e cilahidrolizon ATP nëmënyrëqëtëtrasnportojënjëlëndëspecifikepërmesmembranës, nëmënyrëqëtëgjenerojënjë gradient elektrokimikicili do vendosnjëpotencialmembranorkarakteistikpërtë.

  11. Pompatjonike • Njëngapompatmëtërëndësishmetekqelizatshtazoreështëpompa Na/K e cilavepronsipasmekanizmittëmëposhtëm: • Lidhentrejone Na nësitinaktiv me afinitettëlartëpër to nëpompë, nëkëtëzonëtëpompëslidhetdhe ATP • ATP hidrolizohet duke çuarnëfosforilimin e anëscitoplasmatiketëpompës, kjoshoqërohet me ndryshimtëstrukturëssëproteinës. Fosforilimirealizohetngatrasnferimiigrupittëfunditfosfattë ATP-sëtekaspartatiiproteinëstrasnportuesedhelirohetngakjo ADP. • Ndryshon struktura e pompës e cila tani i ekspozon jonet e Na jashtë. Forma e fosforiluar e pompës ka tani një afinitet të ulët për jonet e Na prandaj ato lirohen jashtë. • Ndërkohë që lirohen jonet e Na, pompa lidh dy molekula K në sitin me afinitet të lartë për jonet e K që ndodhen në anën jashtëqelizore të proteinës trasnportuese. Kjo shkakton defosforilimin e pompës, duke e zhndëruar atë në konformacionin e saj të mëparshëm dhe duke trasnportuar jonet e K brenda në qelizë • Forma jo e fosforiluar e pompës ka afinitet më të lartë për Na se sa për K, prandaj dy jonet e K që u lidhën nga jashtë lirohen brenda në citosol. Lidhet ATP-jadheproçesifillonnga e para.

  12. Pompa Na/K

  13. Llojetëtjeratransporti

  14. Llojetëtjeratransporti

  15. Dyshembujtëfagocitozës • Salmonella enteric: ështënjëbakterqëshkaktonhelmiminngaushqimiteknjerëzit. Kurhahetngafagocitetajosekretonproteinatëcilatndalojnëfuzionimin e fagocitit me lizozomën. • Mycobacteria: kurfagozomashkëputetngamembranaplasmatikeështë e mbuluar me një protein qëquhet TACO (tryptophan-aspartate-containing coat protein).

  16. Pinocitoza • Kjomikrografielektroniketregonnjëpjesëtëmurrittënjëkapilari (enëtmëtëvoglatëgjakut). • Nëqëndërështëhapësira e inditqëndanmurinkapilarëngamuskujtmëtëafërt (nëtëmajtë). • Nëfigurëdukënqartëinvaginimet e voglatëmembranësplasmatike. • Ka mundësiqëshumica e vezikulaveqëndodhenngaanaindoretëmosmarrin material me edocitozëportësekretojnë material me ekzocitozë. • Ka mundësiqëvezikulatpinocitikeqëformohennënjëanëtëqelizëslëvizinpërgjatëqelizësnësipërfaqen e kundërtdheatyshkarkojnëpërmbajtjen e tyre. • Vezikulatpinocitikenëkëtëfigurëpërfaqësojnënjënëntipqëquhenkaveola.

  17. Endocitoza e ndërmjetësuarngareceptorët • Disangaproteinatintegralemembranoreqëqelizaiekspozonnësipërfaqetësajjanë receptor përelementetëveçantatë ECF. • P. sh. Hekuritrasnportohetnëgjakikompleksuar me njëproteinëqëquhettrasnferrinë. • Qelizatkanëreceptorëpërtranferrinënnësipërfaqetëtyre. • Kompleksireceptorë-tranferrinëendocitohet. • Pas kësajhekurilirohetnëcitosol. • Endocitoza e ndërmjetësuarngareceptorëtështëshumëmëefikase se sapinocitoza e thjeshtë

  18. Njëshembulltjetër: receptorët e lipoproteinave me densitettëulët (LDL) • Qelizat e marrinkolesterolin me anëtëendocitozëssëndërmjetësuarngareceptorët. • Qelizat humane e marrinshumicën e kolesterolitngamëlçiadhenësedietanukështëstrikte 100% kolesterolilirë, e adsorbonatëngazorrët. • Kolesteroliështënjëmolekulëhidrofobikedhe e patretshmenëujë, kështuqënukmundtëkalojëngamëlçiaosezorrëtnëqelizëthjesht duke u shpërndarënëgjakose ECF. • Mbajtësitmë me shumicëtëkolesterolitteknjerëzitjanëlipoproteinat me densitettëulëtose LDL-të. • Grimcat LDL janësferatëmbuluara me njështresëmolekulafosfolipidesh me kokathidrofiliketëekspozuarangafluidi (gjaku) dhebishtathidrofobikëtëdrejtuarnëpjesën e brendëshme.

  19. Njëshembulltjetër: receptorët e lipoproteinave me densitettëulët (LDL) • Nëpjesën e brendëshmehidrofobiketëgrimcave LDL janëtëlidhurarrethnjëmijëmolekulakolesterol. • Nësipërfaqetësecilësgrimcë LDL është e ekspozuarnjëmolekulëproteinike e quajturapolipoproteina B-100 (Apo B-100). • Hapiiparëpërtësiguruargrimcat LDL ështëqëatotëlidhen me receptorët LDL qëndodhennësipërfaqetëqelizës. • Këtoproteinatransmembranorekanënjë sit qënjehdhelidhapolipoproteinën B-100 nësipërfaqetë LDL-së. • Zona e membranësplasmatikeku u lidh LDL invaginohet me endocitozë. • Brenda qelizësrënia e pH nga 7 në 5 shkaktonshkëputjen e LDL ngareceptoriisaj.

  20. Njëshembulltjetër: receptorët e lipoproteinave me densitettëulët (LDL) 5. Më pas vezikulandahetnëdyvezikulamëtëvogla: njëraqëpërban LDL-të e lira, tjetrapërmbanreceptorët bosh. 6. Vezikulatme LDL fuzionohen me lizozome duke formuarnjëlizozomësekondare. 7. Më pas enzimat e lizozomëslirojnënëcitosolkolesterolin e lirë. 8. Vezikula me receptorëtëlirëfuzionohet me membranënplasmatike duke ekzocituarreceptorëtnësipërfaqetëqelizëspërtërifilluarpunënnga e para.

  21. Njëshembulltjetër: receptorët e lipoproteinave me densitettëulët (LDL)

  22. Transportiindërmjetësuarngareceptorët. • Nëgjaktrasnportohenedhemolekulatëtjeratëvoglahidrofobike duke u lidhur me proteina: • Vitamina A oseretinoli e cilalidhetnëproteinatlidhësetëretinolit • Steroidet: vitamina D3 qëlidhetnëproteinënlidhësetëvitaminës D • Kortizoliqëlidhetnëglobulinënlidhësetëkortikosteroidëve • Testosterone dheestrogjenetqëlidhennëglobulinatlidhësetëhormoneveseksuale. • Këtomerrenngaqeliza me endocitozëtëndërmjetësuarngareceptorët.

  23. Ekzocitoza • Materialetekskretohenngaqeliza me anëtëvezikulaveqëquhenvezikulaGolxhi.

More Related