Rekomendacja 1. Koncentracja tematyczna

1. Rekomendacje z badań ewaluacyjnych Programów IW INTERREG III z udziałem Polski dotyczące zasad współpracy terytorialnej po 2013 roku 1

2. Rekomendacja 1. Koncentracja tematyczna Rekomendacje programy transgraniczne EWT i EISP • koncentracja na obszarach priorytetowych, które w sposób istotny przyczyniają się do uzyskania efektu transgranicznego, • wąski katalog typów interwencji (obszarów priorytetowych), wraz z odpowiednio dobranym instrumentarium: • projekty infrastrukturalne - przepustowość granicy i zarządzanie ekosystemami, • projekty miękkie - usuwanie barier we współpracy przedsiębiorstw, mobilność pracowników i integracja społeczeństw, • mikroprojekty - współpraca pomiędzy instytucjami i obywatelami. Adresat rekomendacji:KE, MRR Termin wdrożenia: 2014-2020 Status: kluczowa Propozycja MRR – koncentracja każdego programu na 2-3 priorytetach lub earmarking

3. Rekomendacja 2. Koncentracja terytorialna Rekomendacje programy transgraniczne EWT i EISP ograniczenie obszaru kwalifikowalności projektów inwestycyjnych programów transgranicznych - postulowana szerokość – „jeden powiat” od granicy. Adresat rekomendacji:MRR Termin wdrożenia: 2014-2020 Status: kluczowa

4. Rekomendacja 3.Standardowe typy interwencji i obszary oddziaływania Rekomendacje programy transgraniczne EWT i EISP Należy opracować standardowy katalog typów interwencji i obszarów oddziaływania programów transgranicznych, który posłuży jako narzędzie oceny i monitorowania koncentracji zasobów programu na wybranych obszarach priorytetowych i stanie się bazą do budowy systemu wskaźników. • Narzędzie do oceny i profilowania programów operacyjnych na etapie programowania, aby osiągać koncentrację środków. • Podstawa do budowy standardowego katalogu wskaźników, który pozwoli na bieżące monitorowanie stopnia osiągania danego typu oddziaływania i może wspomagać proces wyboru projektów selekcjonując te, które w najsilniejszy sposób wpływają na dany obszar oddziaływania. Adresat rekomendacji:MRR Termin wdrożenia: 2014-2020 Status: kluczowa

5. Rekomendacja 4. Jednolity system wskaźników Rekomendacje programy transgraniczne EWT i EISP • jednolity system wskaźników dla wszystkich PO współpracy transgranicznej umożliwiający monitorowanie postępów operacyjnych programu i osiąganie jego celów, • katalog zamknięty i obowiązkowy, • system wskaźników oparty na założeniu, zgodnie z którym można ocenić oddziaływanie programu (lub grupy projektów) przez zliczenie bezwzględnej liczby projektów (lub względnej – odsetka liczby projektów), które spełniają określone kryteria np. wnoszą ‘jednostkowy’ wkład w oddziaływanie na dany obszar. Katalog wskaźników powinien powstać w oparciu o standardowy katalog typów interwencji. Adresat rekomendacji:MRR, ale bez regulacji na poziomie UE nie do spełnienia Termin wdrożenia: 2014-2020 Status: kluczowa Projekt INTERACT

6. Rekomendacja 5. Partnerstwo w projektach transgranicznych Rekomendacje programy transgraniczne EWT i EISP Należy kontynuować i rozwijać przyjętą w programach transgranicznych strategię wdrażania opartą o zasadę partnerstwa w projektach, jednak należy zróżnicować i zmodyfikować instrumenty programu służące realizacji zasady partnerstwa w zależności od szczebla (regionalnego, ponadlokalnego, lokalnego i na poziomie organizacji i obywateli), na którym partnerstwo jest realizowane. • Poziom regionalny - włączenie do procesu programowania i realizacji programów transgranicznych władz samorządowych szczebla regionalnego, poprzez udostępnienie dedykowanych instrumentów (projektów systemowych i kluczowych) wspierających proces tworzenia regionów funkcjonalnych. • Poziom „ponadlokalny” - wzmocnienie i rozwój euroregionów poprzez delegowanie zarządzania funduszami małych projektów – Euroregion jako beneficjent FMP a nie instytucja pośrednicząca. • Poziom lokalny – projekty inwestycyjne, które dostarczają najlepszej platformy współpracy partnerskiej jednostkom samorządu terytorialnego. • Poziom organizacji i obywateli - mikroprojekty, które dostarczają platformy współpracy innym poza samorządem organizacjom, rozszerzając w ten sposób spektrum reprezentowanych w programie środowisk. • Partnerstwo- wymagany wkład finansowy partnera z drugiej strony granicy. Adresat rekomendacji:MRR, programujący Termin wdrożenia: 2014-2020 Status: kluczowa

7. Rekomendacja 6.Partnerstwo w programowaniu i wdrażaniu oraz koszty zarządzania Rekomendacje programy transgraniczne EWT i EISP • kontynuacja strategii wdrażania programów w formule partnerskiej, co stanowi istotną ‘transgraniczną’ wartość dodaną dla uczestników, • obiektywizm procesu wyboru projektów zagwarantowany przez kolegialność ciał podejmujących decyzje o dofinansowaniu projektu(reprezentacja różnych gremiów eksperckich, społecznych i politycznych biorących udział w procesie wyboru) oraz pomoc techniczna świadczona przez sekretariaty techniczne. • postulowany poziom środków na zarządzanie – 5-7% alokacji programu gdyż wdrażanie programu transgranicznego w formule partnerskiej generuje dodatkowe koszty. Adresat rekomendacji:MRR, programujący Termin wdrożenia: 2014-2020 Status: kluczowa

8. Rekomendacja 7.Promocja programu Rekomendacje programy transgraniczne EWT i EISP • celem promocji programu powinno być wykreowanie pozytywnego wizerunku programu, który wspiera współpracę ponad granicą na zasadach partnerskich, • trangraniczność i partnerstwo jako wartość dodana projektów, a nie uciążliwe warunki dodatkowe obwarowujące uzyskanie dotacji, • wykreowanie wizerunku powinno być finansowane z projektu systemowego będącego w dyspozycji instytucji krajowej zarządzającej programem EWT; cel promocji -zachęta do udziału w programie, promocja idei współpracy transgranicznej. Adresat rekomendacji:MRR, programujący Termin wdrożenia: 2014-2020 Status: kluczowa

9. Rekomendacja 8.Promocja i informacja oraz doradztwo w regionach Rekomendacje programy transgraniczne EWT i EISP • rozszerzyć zakres i skalę stosowanych narzędzi promocji i informacji w regionach, • utrzymać pomoc doradczą dla wnioskodawców gdyż skutkuje to bardziej dojrzałymi projektami. • Promocja: wykorzystanie narzędzi i kanałów komunikacji PR, współpraca z prasą lokalną. • Informacja: wykorzystanie Internetu, działania informacyjne i szkoleniowe Regionalnych Punktów Kontaktowych. • Doradztwo: Regionalne Punkty Kontaktowe. Adresat rekomendacji: instytucje systemu wdrażania EWT centralne i regionalne Termin wdrożenia: obecna i przyszła perspektywa finansowa Status: kluczowa

10. Rekomendacja 9. Zaliczki dla beneficjentów Rekomendacje programy transgraniczne EWT i EISP Należy wdrożyć płatności zaliczkowe dla beneficjentów. • wypłata zaliczki po podpisaniu umowy lub • natychmiastowe ale warunkowe rozliczanie pierwszej płatności (ewentualne niezgodności korygowane przy kolejnym wniosku o płatność beneficjenta). Adresat rekomendacji: instytucje systemu wdrażania EWT centralne i regionalne Termin wdrożenia: obecna i przyszła perspektywa finansowa Status: kluczowa

11. Rekomendacja 10. System monitorowania Rekomendacje programy transgraniczne EWT i EISP Konieczne jest stworzenie prostego, ale jednolitego systemu monitorowania podstawowych danych o projektach (ewidencjonowanie również wniosków złożonych, ale nieprzyjętych do realizacji). System taki powinien zakładać istnienie przynajmniej następujących funkcjonalności: • rejestr wniosków o dofinansowanie, • rejestr wniosków o płatność, • rejestr sprawozdań, • rejestr przeprowadzonych kontroli, • moduł generowania raportów i statystyk. Adresat rekomendacji: instytucje systemu wdrażania EWT centralne i regionalne Termin wdrożenia:rekomendacja wdrożona z wyjątkiem EISP (do końca roku)

12. Pozostałe rekomendacje

13. Rekomendacja 1: Zmaksymalizowanie transgraniczności programu Granica wschodnia badanie ex post PBU • wprowadzenie wyraźnego kryterium transgraniczności jako kryterium „filtrującego” udział w programie, • możliwość finansowania wyłącznie projektów dot. ciągów komunikacyjnych bezpośrednio prowadzących do przejść granicznych lub projektów środowiskowych, które są zdolne wykazać się jasnym i silnym efektem transgranicznym. Rekomendacja 2: Zwiększenie wsparcia dla inicjatyw podnoszących sprawność instytucjonalną oraz aktywność społeczności lokalnych • stworzenie większej puli dla projektów transferu doświadczeń i praktyk administracyjnych między instytucjami publicznymi, • system warsztatów lub sieci informacyjnej skierowanej do organizacji pozarządowych, jak i projekty pomocy technicznej promujące strategie współpracy władz lokalnych i organizacji pozarządowych.

14. Granica wschodnia badanie ex post PBU Rekomendacja 3: Zintensyfikowanie działań na rzecz zwiększenia przepuszczalności granicy • stworzenie działania poświęconego bezpieczeństwu i przepuszczalności granicy. W jego ramach finansowane byłyby przede wszystkim wszelkie innowacyjne projekty poprawy procedur, płynności ruchu wizowego, informacji, bezpieczeństwa i komfortu ruchu granicznego. Tutaj miałyby też swoje miejsce wspólne projekty bezpieczeństwa np. drogowego, ochrony środowiska, koordynacji służb ratunkowych. Inspiracją dla takich projektów mogłyby być doświadczenia z PHARE-CBC Polska-Niemcy.

15. Program BSR oraz Program dla Europy Środkowej (CEP) Rekomendacje współpraca transnarodowa . 1. Rekomendacje systemowe (BSR) : • Zapewnienie w budżecie PT wyodrębnionych środków dla każdego z Państw uczestniczących w BSR 2014-2020 w celu wsparcia beneficjentów w fazie generowania pomysłów na projekty i aplikowania o środki. 2. Działania informacvjno-promocyjne (BSR i CEP): • Zmniejszenie liczby seminariów ogólnych, skierowanych do szerokiego grona odbiorców na rzecz działań, adresowanych do konkretnych grup beneficjentów: władz samorządowych, uczelni wyższych, instytucji i agend państwowych, organizacji pozarządowych, • Wsparcie dla beneficjentów poprzez szkolenia ogólne (I stopień) i specjalistyczne (II stopień). Najpierw szkolenia, później doradztwo, • Szczególne wsparcie dla podmiotów, które chcą być liderami projektów w zakresie: tworzenia aplikacji, przygotowania szczegółowych procedur rozliczania, podziału pakietów roboczych etc. Na etapie doradztwa lub animacji beneficjent byłby skierowany na szkolenia specjalistyczne III stopnia, poświęcone tylko kosztom kwalifikowanym, wypełnianiu aplikacji, przepływom finansowym, rozliczaniu wydatków partnerów zagranicznych i monitoringowi (prowadzone przez Instytucję Kontroli I stopnia i MRR lub trenerów zewnętrznych).

16. Rekomendacje współpraca transnarodowa • zgromadzeniu w jednym miejscu, w postaci biblioteki lub bazy danych dokumentów elektronicznych (studiów, strategii, wytycznych, analiz, studiów, narzędzi badawczych, prezentacji multimedialnych etc.) powstałych w wyniku projektów 2000-2006 oraz 2007-2013. Elementem katalogu powinna być wyszukiwarka zawierająca filtry umożliwiające znalezienie dokumentu, powstałego na potrzeby: konkretnego projektu (z podziałem na priorytety, działania), w oparciu o słowa kluczowe, nazwę beneficjenta oraz powiązania z innymi projektami podobnymi lub komplementarnymi. 3. Rekomendacje instytucjonalne (BSR) : Wsparcie etatowe dla MRR, RPK (ujednolicenie poziomu pracy punktów kontaktowych w województwach) oraz WWPE jako Instytucji kontroli I stopnia. .

17. 4. Podnoszenie świadomości korzyści z „miękkich” projektów sieciowych (BSR i CEP): Rekomendacje współpraca transnarodowa • RPK powinno prezentować konkretne efekty projektów sieciowych realizowanych z programu CEP i BSR (produkty: analizy, dokumenty, małe inwestycje, procedury etc.) a następnie sposób ich wykorzystywania przez konkretne grupy użytkowników i wyeksponowaniem takich projektów, które wykazały się trwałością (np. MAGIC, HERMES) i w których polskie instytucje wykorzystują cały czas wytworzone w nich produkty. 5. Wspieranie współpracy między wszystkimi partnerami (BSR i CEP): • promowanie multilateralnego modelu relacji (między partnerami). Kluczem jest zaangażowanie i bezpośrednie relacje na pierwszych etapach projektu. • proponuje się umieszczenie w wymogach aplikacji, by składane projekty przewidywały w początkowej fazie wdrażania (tzw. Inception phase) kilka wspólnych spotkań partnerów konsorcjum poświęconych wspólnej dyskusji nad: wyjaśnieniem mandatów (instytucjonalnego umocowania, formy działania, ograniczeniach prawno-finansowych) i oczekiwaniami poszczególnych instytucji, wypracowaniem wspólnego rozumienia projektu (definicji projektu, oczekiwanych rezultatów), oraz jednoznacznej wizji projektu.

18. www.funduszeeuropejskie.gov.plwww.ewt.gov.pl