Namık Kemal Uyanık Maliye Başmüfettişi

1. OECD ULUSLAR ARASI TİCARİ İŞLEMLERDE YABANCI KAMU GÖREVLİLERİNE RÜŞVET VERİLMESİNİN ÖNLENMESİ SÖZLEŞMESİ VE MALİYE BAKANLIĞININ ROLÜ Namık Kemal Uyanık Maliye Başmüfettişi

2. I-YOLSUZLUKLA MÜCEDELE AMAÇLI DEVLETLERARASI BAZI ANLAŞMALAR VE PROGRAMLAR-1 1- Financial Action Task Force (FATF) Tavsiyeleri. (Kara para aklama ile mücadele, terörün finansmanının engellenmesi) 2- Avrupa Birliği’nin Avrupa Toplulukları ve Üye Ülke Görevlilerinin Yolsuzluğa Karşı Mücadele Sözleşmesi (AB üyesi ülkeleri kapsar) 3- AB komisyonunun Dolandırıcılıkla Mücadele Bürosu (OLAF) 4- Avrupa Konseyinin Yolsuzluğa Karşı Ceza Hukuku Sözleşmesi. 5- Avrupa Konseyinin Yolsuzluğa Karşı Özel Hukuk Sözleşmesi. -3&4= GRECO The Group of States Against Corruption AVRUPA KONSEYİ 1999 -Yolsuzlukla mücadeleyi destekleyen programlar; Paco, Moneyval ve -Avrupa Konseyi ve Komisyonun birlikte uyguladığı Octopus.

3. I-YOLSUZLUKLA MÜCEDELE AMAÇLI DEVLETLERARASI BAZI ANLAŞMALAR VE PROGRAMLAR-2 6- Birleşmiş Milletler; 6.1-Yolsuzluğa Karşı BM Sözleşmesi 6.2-Sınır Aşan Örgütlü Suçlara Karşı BM sözleşmesi 6.3-Uluslar arası Ticari İlişkilerde Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Deklarasyonu 6.4-Yolsuzluğa karşı Eylem ve Kamu Görevlileri İçin Uluslararası Davranış Kuralları. 8- Dünya Bankası yolsuzlukla mücadele çalışmaları; -Politik hesap verme sorumluluğunun artırılması, Sivil toplum desteğinin güçlendirilmesi, Rekabetçi bir özel sektörün kurulması, Devlet kurumalarının güçlerinin etkin bir şekilde kullanılması ve Kamu yönetiminin iyileştirilmesi unsurlarına önem vermektedir. 7- Güney Afrika Kalkınma Topluluğunun Yolsuzlukla Mücadele Protokolü. 9- Amerikan Devletleri Arası Yolsuzlukla Mücadele Sözleşmesi

4. II-YOLSUZLUKLA MÜCADELEDE ÖZEL SEKTÖR KURUMLARININ ÇALIŞMALARI: II-1-Uluslar arası sivil toplum kuruluşlarının faaliyetleri 1-Uluslararası Ticaret Odasının (IIC )Rüşvetin Önlenmesinde İşlem Kuralları (1997, 1999). 2-Transparency International and Social Accountability International’ın geliştirdiği Rüşvetle Mücadelede Ticari Kurallar. II- 2- Sektör faaliyetleri 1-Uluslar arası Danışman Mühendisler Federasyonu (International Federation of Consulting Engineers (FIDIC)) FIDIC Dürüstlük Politikası Açıklaması yolsuzluğun önlenmesini içermektedir. 2- Wolfsberg Anti-Money Laundering Principles, 12 Uluslar arası bankanın karapara aklama faaliyetlerinin önlenmesi konusundaki rehberi. Transparency International ile birlikte hareket ederek hazırlanmıştır. 3- International Association of Oil and Gas Producers (OGP), şeffaflık konusunda bir bildiri hazırlamıştır. 4-International Council on Mining and Metals (ICMM) Sürdürülebilir Kalkınma Bölümünde şirketlerin genel sorumlulukları ve yolsuzluğa karşı tavır almaları önerilmektedir. 5-TRACE (Transparent Agents and Contracting Entities), UNICORN (trade union anti-corruption network: TUAC, the International Confederation of Free Trade Unions and Public Services International)

5. III- OECD RÜŞVETLE MÜCADELE VE DÜRÜSTLÜĞÜN ARTIRILMASI ÇALIŞMALARI-1 -1 OECD RÜŞVETLE MÜCADELE ÇALIŞMALARI: 1-Uluslar arası ticari işlemlerde rüşvetin önlenmesi hakkında Konsey tavsiyesi (1994; Rev.23.5.1997); 2-Yabancı kamu görevlilerine verilen rüşvetin vergiden indirilemeyeceği hakkında Konsey tavsiyesi (11.4.1996); 3-Resmi kalkınma yardımlarıyla fonlanan ihalelerde yolsuzluk karşıtı hükümler bulunması hakkında Konsey tavsiyesi; 4-Uluslar arası ticari işlemlerde yabancı kamu görevlilerine rüşvet verilmesinin önlenmesi sözleşmesi (OECD Rüşvet Sözleşmesi 21.11.1997); 5-Devletler tarafından sağlanan ihracatı destekleme kredileri ve rüşveti önleme harekatı planı.

6. III-OECD RÜŞVETLE MÜCADELE VE DÜRÜSTLÜĞÜN ARTIRILMASI ÇALIŞMALARI-2 -2-OECD DÜRÜSTLÜĞÜN ARTIRILMASI ÇALIŞMALARI: 1-Kamu Yönetiminde Etik Değerlerin Geliştirilmesi Hakkında Konsey Tavsiyesi; 2-OECD Şirket Yönetişimi Prensipleri; 3-OECD Uluslararası Şirketler Rehberi; (Chapter VI, 2000 Baskısı rüşvetin önlenmesi kısmını içerir ve 2002 OECD Bakanlar konseyi açıklamasında da vurgulanmıştır. Tanım çok geniş olduğu için özel kişileri de kapsamaktadır. Rehber şirket içi kontrol sistemi, muhasebe ve denetim kuralları da içermektedir. 4-Kamu Yönetiminde Çıkar Çatışması Yönetimi Rehberi.

7. OECD RÜŞVET SÖZLEŞMESİ-1 ULUSLARARASI TİCARÎ İŞLEMLERDE YABANCI KAMU GÖREVLİLERİNE VERİLEN RÜŞVETİN ÖNLENMESİ SÖZLEŞMESİ GİRİŞ Âkit Taraflar, Rüşvetin, ticaret ve yatırım alanları dahil olmak üzere, uluslararası ticarî işlemlerde ciddî ahlakî ve siyasî kaygılara sebep olan, kamu idaresini ve ekonomik gelişmeyi etkileyen ve uluslararası rekabet şartlarını bozan yaygın bir olgu olduğunu dikkate alarak, Uluslararası ticarî işlemlerde rüşvetle mücadelenin sorumluluğunun bütün ülkelerden beklendiğini dikkate alarak, Uluslararası ticarî işlemlerde, yabancı kamu görevlilerine verilen rüşvetin caydırıcı, rüşveti önlemek ve mücadele etmek için etkin önlemler alınmasını ve özellikle bu nev’i rüşvetin, ortak unsurlar ve yetki ilkeleri ile her ülkede uygulanabilen diğer temel hukuk ilkelerine uygun şekilde süratle cezalandırılabilirliğini talep eden İktisadî İşbirliği ve Gelişme Teşkilâtının (OECD) 23 Mayıs 1997 tarih ve C (97) 123 Nihaî Sayılı Kararını da gözönünde bulundurarak, Bilhassa, Birleşmiş Milletler, Dünya Bankası, Uluslararası Para Fonu, Dünya Ticaret Örgütü, Amerika Devletleri Örgütü, Avrupa Konseyi ve Avrupa Birliği tarafından yürütülenler olmak üzere, kamu görevlilerine rüşvet verilmesi ile mücadeledeki ittifak ve işbirliğini geliştiren son zamanlardaki diğer girişimleri memnuniyetle karşılayarak, Kuruluşların, işveren ve sendikal örgütlerin ve diğer hükümetler dışı örgütlerin rüşvete karşı mücadeledeki gayretlerini kutlayarak, Hükümetlerin, birey ve kuruluşların uluslararası ticarî işlemlerdeki bahşiş talepleri ile mücadeledeki rolüne minnettar olarak, Bu alandaki her türlü aşamanın, sadece ülkelerin tek başlarına çabalarını değil, aynı zamanda çok taraflı düzeyde bir işbirliği, denetim ve takibini de gerektirdiğinin bilincinde olarak, Âkit Tarafların almaları gereken önlemler arasındaki denkliğin sağlanmasının, sözleşmeyi, bu denkliği etkileyecek aykırılık şerhi öne sürmeksizin onaylamaları gerektiği hususunun, bu sözleşmenin başlıca konu ve amacını teşkil ettiğinin bilincinde olarak, Aşağıdaki hususlarda anlaşmışlardır.

8. OECD RÜŞVET SÖZLEŞMESİ-2 Madde 1- Yabancı kamu görevlilerine rüşvet verme suçu 1. Her Âkit Taraf, uluslararası ticaretin yürütülmesinde bir işin veya haksız bir yararın elde edilmesi ve muhafazası gayesiyle resmî görevlerin ifası zımnında hareket etme veya hareket etmekten kaçınması için, yabancı bir kamu görevlisine kasıtlı olarak doğrudan veya aracılar vasıtasıyla hak edilmemiş para veya diğer yararlar öneren, vaat eden veya veren kişi için, o kamu görevlisi veya üçüncü kişi için hukukları kapsamında suç ihdas edilmesini teminen gerekli tedbirler alacaktır. 2. Her Âkit Taraf, teşvik, yardım veya yetkilendirme sureti de dahil olmak üzere, yabancı bir kamu görevlisine rüşvet verilmesine ortak olma fiilinin suç teşkil etmesi için gereken önlemleri alır. Yabancı bir kamu görevlisine rüşvet verme amaçlı teşebbüs veya suç ortaklığı, teşebbüs veya suç ortaklığının o Âkit Tarafın ulusal kamu görevlisine rüşvet verilmesinin de suç teşkil ettiği ölçüde, suç olarak addedilecektir. 3. Yukarıdaki 1 inci ve 2 nci paragraflarda belirtilen suçlar, bundan sonra “yabancı bir kamu görevlisine rüşvet verme” olarak anılacaktır. 4. Bu Sözleşmenin amaçlarına uygun olarak, a. “Yabancı kamu görevlisi” yabancı bir ülkede, seçilmiş ya da atanmış olsun, yasama, idarî veya adlî bir görevi uhdesinde bulunduran, bir kamu kurum ya da kuruluşu da dahil olmak üzere, yabancı bir ülke için kamu görevi ifa eden her şahıs ve uluslararası bir kamu kuruluşunun memur veya görevlisini belirtir; b. “Yabancı ülke” tabiri ulusal düzeyden mahallî düzeye kadar Hükümetin bütün seviyeleri ve alt bölümlerini kapsar; c. “Resmî görevlerinin ifası zımnında harekete geçmek veya görevini ihmal” tabiri, kamu görevlisinin resmî konumunun icap ettirdiği görevini, kendisine verilen yetkiler dahilinde olsun veya olmasın kullanışını belirtir.

9. OECD RÜŞVET SÖZLEŞMESİ-3 Madde 2- Tüzel kişilerin sorumluluğu Her, Âkit Taraf, kendi hukuk ilkelerine uygun olarak, yabancı bir kamu görevlisine rüşvet verilmesi halinde tüzel kişilerin sorumluluğunu sağlamak için gereken önlemleri alır.  Madde 3- Yaptırımlar 1. Yabancı bir kamu görevlisine rüşvet verilmesi, etkili, orantılı ve caydırıcı cezaî yaptırımlarla cezalandırılabilir kılınacaktır. Cezai yaptırımların baremi, Âkit Tarafın kendi kamu görevlisine rüşvet verilmesi halinde uygulanabilir yaptırımlarla kabil-i kıyas olacak ve gerçek kişilerle ilgili olarak, etkili karşılıklı adlî yardımı ve iadeyi mümkün kılacak yeterli hürriyeti kısıtlayıcı cezaları içerecektir. 2. Eğer, bir Âkit Tarafın hukuk sisteminde cezaî sorumluluk tüzel kişilere uygulanabilir değilse, o Âkit Taraf, yabancı kamu görevlilerine rüşvet verilmesi halinde, tüzel kişilerin para cezaları da dahil olmak üzere, etkili, orantılı ve caydırıcı diğer yaptırımlara maruz kalmalarını sağlayacaktır. 3. Her Âkit Taraf, yabancı kamu görevlisine verilen rüşvetin ve bundan kaynaklanan kazancın veya bu kazançla eş değerdeki mal varlığının, el koyma ve müsadereye tabi tutulmasını veya aynı etkileri parasal yaptırımların uygulanmasını sağlamak için gerekli tedbirleri alacaktır. 4. Her Âkit Taraf, yabancı bir kamu görevlisine rüşvet vermekten dolayı yaptırıma tabi her şahıs için ilave medenî ve idarî yaptırımların uygulanmasını gözönünde bulundurur.

10. OECD RÜŞVET SÖZLEŞMESİ-4  Madde 4- Yetki 1. Yabancı bir kamu görevlisine rüşvet verilmesi suçunun tamamının ya da bir bölümünün kendi ülkesinde işlenmesi karşısında her Âkit Taraf yargı yetkisini ihdas etmek için gereken tedbirleri alacaktır. 2. Yurtdışında işledikleri suçlar nedeniyle vatandaşlarını kovuşturma yetkisine sahip bulunan her Âkit Taraf, aynı ilkelere göre, yabancı bir kamu görevlisine rüşvet verilmesi ile ilgili aynı yetkiyi ihdas etmek için gereken tedbirleri alacaktır. 3. Bu Sözleşmede tanımlanan bu suça ilişkin birden fazla Âkit Tarafın yargı yetkisinin mevcudiyeti halinde, aralarından birinin talebi üzerine, ilgili Taraflar, kovuşturma için en uygun yargı yetkisinin belirlenmesine yönelik istişarede bulunacaklardır. 4. Her Âkit Taraf yabancı kamu görevlilerine rüşvet verilmesi ile mücadelede, yargı yetkisinin mevcut dayanaklarının etkili olup olmadığını gözden geçirecek, etkili değilse telafi edici girişimlerde bulunacaktır.

11. OECD RÜŞVET SÖZLEŞMESİ-5 Madde 5 - Uygulamaya koyma Yabancı bir kamu görevlisine rüşvet verilmesi durumunda, soruşturma ve kovuşturmalar her Âkit Tarafın uygulanabilen kaide ve ilkelerine göre yapılır. Kovuşturmalar ulusal ekonomik çıkar mülahazaları, diğer bir Devlet ile ilişkilere olası etkileri ya da bahsekonu gerçek ya da tüzel kişilerin kimliğinden etkilenmeyeceklerdir.  Madde 6 - Zamanaşımı Yabancı bir kamu görevlisine rüşvet verilmesi suçuna uygulanabilecek zamanaşımı, bu suçun soruşturulması ve kovuşturulması için yeterli bir süreye cevaz verecektir.  Madde 7 - Para aklanması Kendi kamu görevlisine rüşvet verilmesini, kara para aklama mevzuatının uygulanması amacıyla mesnet suç haline getiren Âkit Taraf, rüşvet vermenin gerçekleştiği yere bakmaksızın, bunu yabancı kamu görevlisine rüşvet verilmesi durumu için de aynı şartlarla uygulayacaktır.

12. OECD RÜŞVET SÖZLEŞMESİ-6  Madde 8 - Muhasebe kuralları 1. Yabancı kamu görevlilerine rüşvet verilmesi ile etkili mücadele için her Âkit Taraf, kendi kanun ve yönetmeliklerine tabi şirketlerce, yabancı kamu görevlilerine rüşvet vermek veya bu rüşveti gizlemek amacıyla, sahte belge kullanılmasını, kayıt dışı hesap oluşturulmasını, kayıt dışı veya yeterince belirtilmeyen işlemler yapılmasını, mevcut olmayan giderler kaydedilmesini, ne olduğu doğru olarak belirtilmeyen borç girişinin yapılmasını önlemek için, defterlerin ve kayıtların, malî bilanço açıklamalarının, muhasebe ve denetleme standartlarının sürdürülmesine ilişkin kendi kanunları ve yönetmelikleri çerçevesinde gerekli tedbirleri alacaktır. 2. Her Âkit Taraf, bu şirketlerin defterlerinde, belgelerinde, hesaplarında ve malî bilançolarında bu nev’iden eksiklik veya hilelerin bulunması halinde, etkili, orantılı ve caydırıcı medenî, idarî ve cezaî yaptırımlar öngörür.

13. OECD RÜŞVET SÖZLEŞMESİ-7 Madde 9 - Adlî yardımlaşma 1. Her Âkit Taraf, yürürlükteki yasalarının ve uluslararası belgelerin elverdiği ölçüde, diğer Tarafa, bu Tarafın tüzel kişilere karşı açtığı cezaî olmayan davalar da dahil olmak üzere, bu Sözleşmeye konu suçlara ilişkin soruşturma ve ceza davaları ile ilgili hızlı ve etkili bir adlî yardım sağlayacaktır. Talep edilen Taraf talep eden Tarafı adlî yardıma dayanak olacak, takdimi gerekli her veri ve ek belgeden ve talep üzerine bu adlî yardım talebinin akibetine ilişkin olarak gecikmeksizin haberdar eder. 2. Âkit Taraflardan birinin adlî yardıma konu suçu her iki ülkede de cezalandırılabilir bir suç olarak görmesi durumunda, eğer suç bu Sözleşmeye konu ise, her iki ülkede cezalandırılabilme şartı var olmayı sürdürecektir. 3. Bu sözleşme çerçevesindeki adlî yardım talebi Taraflarca banka sırrı öne sürülerek reddedilemez.

14. OECD RÜŞVET SÖZLEŞMESİ-8 Madde 10 - İade 1. Yabancı bir kamu görevlisine rüşvet verilmesi, Âkit Tarafların hukuku ve aralarındaki iade sözleşmeleri gereğince iadeyi konu bir suç olarak addedilir. 2. İadeyi bir iade sözleşmesinin mevcudiyeti koşuluyla yapan Taraflardan biri, kendisi ile iade sözleşmesi bulunmayan bir diğer Taraftan bu nev’i bir talep alırsa, yabancı bir kamu görevlisine rüşvet verilmesi suçu ile ilgili olarak, bu Sözleşmeyi, iade için hukukî temel olarak addedebilir. 3. Her Âkit Taraf, yabancı bir kamu görevlisine rüşvet verilmesi suçundan dolayı vatandaşları hakkında kovuşturma yapmak veya onları iade etmek için gerekli önlemleri alır. Yabancı bir kamu görevlisine rüşvet verilmesi suçundan ötürü, o şahsın iade talebini, tek neden olarak, şahsın vatandaşı olması sebebiyle reddeden Taraf, meseleyi kovuşturmanın yapılabilmesi amacıyla yetkili makamlarına tevdi etmelidir. 4. Yabancı bir kamu görevlisine rüşvet verme suçundan iade, ulusal hukuka ve her Âkit Taraf için uygulanabilir sözleşme ve uzlaşma ile belirlenen şartlara tabidir. Taraflardan biri iadeyi her iki ülkede de cezalandırabilir bir suç olma şartına bağlarsa ve suç bu Sözleşmenin 1. maddesinde yazılı suçlardan ise, bu şart yerine gelmiş sayılır.  Madde 11 – Sorumlu makamlar 4. maddenin 3. paragrafındaki istişarenin, 9. maddede öngörülen adlî yardımlaşmanın ve 10. maddede öngörülen iadenin amaçlarına uygun olarak, her Âkit Taraf, OECD Genel Sekreterine, aralarında mevcut diğer düzenlemelerden ayrı olarak, o Taraf için bu konulara ilişkin taleplerinin gönderim ve kabulünden sorumlu bir makamı veya makamları bildirir.

15. OECD RÜŞVET SÖZLEŞMESİ-9 Madde 12 - Denetim ve takip Bu Sözleşmenin tam olarak uygulanmasının denetimi ve geliştirilmesi amacıyla Taraflar düzenli bir takip programı ortaya koymak üzere işbirliği yaparlar. Tarafların aldıkları aksine bir karar haricinde, bu çalışma karşılıklı rıza ile, OECD’nin Uluslararası Ticarî İşlemlerde Rüşvet Çalışma Grubunun bünyesinde, bu gruba tevdi edilen vazife doğrultusunda ifa olunur ya da anılan kurumun görevlerini üstlenebilecek bir başka kurum tarafından yerine getirilir. Taraflar, bu kurumun uygulanan kuralları doğrultusunda programın masraflarını üstlenir. Madde 13 - İmza ve katılım 1. Bu Sözleşme, OECD üyesi ülkeler ve Uluslararası Ticarî İşlemlerde Rüşvet Çalışma Grubunun faaliyetlerine tam katılımcı olarak davet edilen üye olmayan ülkelerin imzalarına yürürlüğe giriş tarihine kadar açıktır. 2. Yürürlüğe girmesinden sonra, bu Sözleşme, İmzacı olmayan OECD üyelerine ve Uluslararası Ticarî İşlemlerde Rüşvet Çalışma Grubuna veya onun yerini alan oluşuma tam katılımcı olanlara, katılım için açık olacaktır. İmzacı olmayanlar için Sözleşme, katılım belgesinin tevdiini takip eden altmışıncı gün yürürlüğe girecektir. Madde 14 - Onay ve onay belgelerinin tevdii 1. Bu Sözleşme, İmzacıların her birinin hukukuna uygun olarak, kabul, uygun bulma veya onaylamasına tabidir. 2. Kabul, tanıma, onay ve katılım belgeleri bu Sözleşmenin Depoziteri olan OECD Genel Sekreterine tevdii olunur.

16. OECD RÜŞVET SÖZLEŞMESİ-10  Madde 15 - Yürürlüğe girme 1. Bu Sözleşme ek belgede öngörülen en büyük ihracat payına sahip on ülke arasından, bu on ülkenin birleşik toplam ihracatının en az yüzde altmışını temsil eden beşinin, kabul, uygun bulma veya onay belgelerini tevdi tarihini takip eden altmışıncı gün yürürlüğe girecektir. Bu şekilde yürürlüğe giriş sonrası, Sözleşme, ilgili belgesini tevdi eden her İmzacı için tevdii takip eden altmışıncı gün yürürlüğe girecektir. 2. Sözleşme, 1 no. lu paragrafa uygun olarak 31 Aralık 1998’e kadar yürürlüğe girmemiş olursa, kabul veya onay belgesini tevdi eden her imzacı ülke yazılı olarak Sözleşmenin yürürlüğe girmesini kabule hazır olduğunu mevcut 2 no. lu paragrafa uygun olarak Depozitere bildirebilirler. Sözleşme, böyle bir bildirimin en az iki İmzacı tarafından yapılmasını takip eden altmışıncı gün yürürlüğe girecektir. Madde 16 - Değişiklik Her Âkit Taraf bu Sözleşmenin değiştirilmesini teklif edebilir. Teklif edilen değişiklik, Tarafları bir toplantıya davet için en az altmış gün önceden diğer Taraflara bunu ileten Depozitere sunulacaktır. Tarafların konsensusu ile veya Tarafların konsensus ile belirleyecekleri bir yöntem ile kabul edilen değişiklik, tüm Tarafların onay, kabul veya uygun bulma belgelerini tevdiinden sonraki altmışıncı gün veya değişikliğin Taraflarca kabulü sırasında tespit edecekleri diğer başka şartlara göre yürürlüğe girecektir. Madde 17 - Çekilme Bir Âkit Taraf, Depozitere yazılı bildirimde bulunmak suretiyle bu Sözleşmeden çekilebilir. Bu çekilme, bildirimin alınmasından bir sene sonra hüküm doğuracaktır. Çekilmenin hüküm doğurma tarihinden önce sunulan ve sonuçlanmayan adlî yardım ve iade talepleri için Taraflar ve çekilen Taraf arasındaki işbirliği çekilmeden sonra devam edecektir. Onyedi Aralık bindokuzyüzdoksanyedi tarihinde Paris’te, Fransızca ve İngilizce olarak hazırlanmıştır, her iki metin eşit şekilde geçerlidir.

17. 2.1-OECD BAKANLAR KONSEYİNİN ULUSLAR ARASI TİCARİ İŞLEMLERDE YABANCI KAMU GÖREVLİLERİNE VERİLEN RÜŞVETİN VERGİ İNDİRİMİ KONUSUNDAKİ TAVSİYELERİ 1996 Konsey, sözleşme ve diğer kararları dikkate alarak ve mali işler komitesi ve uluslar arası yatırım ve çok uluslu şirketler komitesinin önerisi doğrultusunda aşağıdaki tavsiyeyi kabul etmiştir. I. Yabancı kamu görevlilerine verilen rüşvetin yasal olarak vergiden indirilmeyeceğini kabul etmeyen üye ülkelerin bu indirimin reddedilmesi niyetiyle bu durumlarını gözden geçirmelerini tavsiye eder. Bu hareket sonucunda yabancı kamu görevlilerine rüşvet verilmesinin yasal olmadığı kabul edilir. II. Mali İşler Komitesine, Uluslararası Yatırım ve Çok Uluslu Şirketler Komitesi ile işbirliği yaparak, bu tavsiyenin uygulanmasını gözetlemek ve bu tavsiyenin üye olmayan ülkelerde de kabul edilmesi için çaba göstermesini ve uygun bir şekilde Konseye rapor etmesi görevini vermiştir.

18. 2.2-OECD BAKANLAR KONSEYİNİN ULUSLAR ARASI TİCARİ İŞLEMLERDE RÜŞVETİN ÖNLENMESİ GÖZDEN GEÇİRİLMİŞ TAVSİYELERİ 1997-1 Giriş ….. Genel olarak I- Üye ülkelerin sözleşme gereği ülkelerin yabancı kamu görevlilerine verilen rüşvetin cezasını etkin, orantılı ve caydırıcı cezalarla temin edecek etkin önlemlerin alınmasını tavsiye eder. II- Üye ülkelerin, kendi temel kanuni ilkeleri ve hükümranlık hakları ile uyumlu olarak, aşağıdaki alanlardaki durumlarını gözden geçirmelerini ve bu amacı sağlayacak anlamlı ve sağlam adımlar atmalarını tavsiye eder: i-Ceza kanunu ve uygulaması, III bölüm ve bu tavsiye eklerine göre uygulanmalıdır. ii-Vergi kanunlarında, düzenlemelerde ve uygulanmasında, IV bölümle uyumlu olarak rüşveti dolaylı olarak destekleyen hükümleri ortadan kaldırmalıdır. iii-Şirketler ve ticari muhasebe kurallarında, dış denetim ve şirket içi denetim kuralları ve uygulamasında V bölümle uyumlu tedbirleri almalıdır. iv-Bankacılık, finansal ve diğer ilgili düzenlemelerde uygun kayıtların yapılmasını sağlamak ve denetim ve soruşturmalarda ibrazını sağlamalıdır. v-Yabancı kamu görevlilerine rüşvet verilmesi halinde, VI bölümündeki yardım ve ihale sözleşmeleri uyumlu olarak, kamu yardımları, lisanlar, kamu ihaleleri sözleşmeleri ve diğer kamu desteklerinin verilmesi uygun durumlarda bir ceza olarak reddedilmelidir. vi-Medeni, ticari ve idari kanun ve düzenlemelerde yabancı kamu görevlilerine rüşvet verilmesinin suç olduğu kabul edilmelidir. vii-Soruşturma ve diğer yasal işlemlerde, VII bölümle uyumlu olarak, uluslar arası işbirliğinde bulunmalıdır.

19. 2.2-OECD BAKANLAR KONSEYİNİN ULUSLAR ARASI TİCARİ İŞLEMLERDE RÜŞVETİN ÖNLENMESİ GÖZDEN GEÇİRİLMİŞ TAVSİYELERİ 1997-2 Yabancı kamu görevlisine rüşvet verilmesinin suç olarak kabul edilmesi  III- Üye ülkelerin, bu tavsiyeye ek üzerinde anlaşma sağlanmış konularla uyumlu olarak, yabancı kamu görevlisine rüşvet verilmesinin suç olarak kabul edilmesine yönelik tasarı tekliflerini 1 Nisan 1998 tarihine kadar yasama organlarına sunmalarını ve 1998 yılı sonuna kadar bu tekliflerin kabul edilmesini tavsiye eder: Bu kapsamda, üzerinde anlaşılan ortak konularla uyumlu olarak yabancı kamu görevlilerine verilen rüşvetin suç sayılmasını öngören uluslar arası sözleşmenin yapılması için görüşmelerin başlamasına, sözleşmenin 1997 yılı sonuna kadar imzaya açık olmasına ve kabul edilmesinden 12 ay sonra yürürlüğe girmesi görüşü ile karar vermiştir. Vergi indirimi  IV. Üye ülkeleri “yabancı kamu görevlilerine verilen rüşvetin yasal olarak vergiden indirilmeyeceğini kabul etmeyen üye ülkelerin bu indirimin reddedilmesi niyetiyle bu durumlarını gözden geçirmelerini tavsiye eder” ifadesini uygulamaları konusunda uyarır.

20. 2.2-OECD BAKANLAR KONSEYİNİN ULUSLAR ARASI TİCARİ İŞLEMLERDE RÜŞVETİN ÖNLENMESİ GÖZDEN GEÇİRİLMİŞ TAVSİYELERİ 1997-3 Muhasebe gereklilikleri dış denetim ve şirket içi kontroller V. Üye ülkelere muhasebe gereklilikleri, dış denetim ve şirketi içi kontroller konusundaki kanun, kural ve uygulamalarının uluslar arası ticari işlemlerde yabancı kamu görevlilerine rüşvet verilmesini tespit edecek ve önleyecek şekilde ve aşağıdaki prensiplerle uyumlu olacak şekilde teminini sağlayacak adımların atılmasını tavsiye eder. A. Uygun muhasebe gereklilikleri i- Üye ülkeler şirketlerinin muhasebe kayıtlarının, şirketlerin tahsil ettikleri ve şirketler tarafından harcanan paraların bu tahsilat ve harcamaların hangi olayla bağlantılı olduğunu açıkça ortaya koyacak şekilde tutmalarını zorunlu tutmalıdır. ii- Üye ülkeler şirketlerinden finansal raporlamalarında şartlı tüm maddi yükümlülüklerinin açıklanmasını zorunlu kılmalıdır. iii- Üye ülkeler muhasebe hataları, yolsuzlukları ve hilelerine uygulanacak cezaları etkili şekilde cezalandırmalıdır.

21. 2.2-OECD BAKANLAR KONSEYİNİN ULUSLAR ARASI TİCARİ İŞLEMLERDE RÜŞVETİN ÖNLENMESİ GÖZDEN GEÇİRİLMİŞ TAVSİYELERİ 1997-4   B. Bağımsız dış denetim i-Üye ülkeler şirketlerin dış denetim zorunluluğunun uygun olup olmadığını değerlendirmelidir. ii- Üye ülkeler ve profesyonel mesleki birlikler, dış denetçinin şirket hesaplarının, finansal raporlarının ve iç kontrollerinin durumu hakkında objektif değerlendirmeler yapmasına imkan verecek şekilde bağımsızlığını sağlayacak ilkeleri kabul etmelidir. iii- Üye ülkeler denetçilerine muhtemel yasa dışı rüşvet fiili belirtilerini şirket yönetimi ve uygun bulunması halinde şirket denetleme kurullarına bildirilmesi zorunluluğunu getirmelidir. iv- Üye ülkeler denetçilerine muhtemel yasa dışı rüşvet fiilleri belirtilerini yetkili makamlara bildirilmesi zorunluluğunu getirmeyi değerlendirmelidir.   C. Şirket içi denetimler i- Üye ülkeler, işlem standartları dahil uygun şirket kontrollerini kabul etmeli ve geliştirilmesini teşvik etmelidir. ii- Üye ülkeler, şirket yönetimlerini rüşveti önleyen önlemler dahil şirket içi kontrol mekanizmaları konusunda yıllık raporlarında bilgi vermeye teşvik etmelidir. iii- Üye ülkeler, şirket yönetiminde bağımsız şekilde denetim kurulu veya yönetim kurulu komitesi gibi denetleme kurullarının kurulmasını teşvik etmelidir. iv- Üye ülkeler, şirketleri, profesyonel kuralları veya ahlaki değerleri ihlal etmek istemeyen çalışanları yüksek yöneticilerin baskısından koruyacak haberleşme kanalları ve koruma yöntemlerini kabul etmeleri konusunda teşvik etmelidir.

22. 2.2-OECD BAKANLAR KONSEYİNİN ULUSLAR ARASI TİCARİ İŞLEMLERDE RÜŞVETİN ÖNLENMESİ GÖZDEN GEÇİRİLMİŞ TAVSİYELERİ 1997-5 Kamu ihaleleri VI. tavsiyeler i- Üye ülkeler, Dünya Ticaret Örgütünün kamu ihalelerinde şeffaflık anlaşması çabalarını desteklemelidir. ii- Üye ülkelerin kanun ve düzenlemeleri, kamu ihale otoritelerinin üye ülkenin kanunlarına aykırı olarak yabancı kamu görevlisine rüşvet verdiği tespit edilen şirketlerin kamu ihalelerinden yasaklamasına izin vermelidir. Yurtiçinde rüşvet veren şirketlerin kamu ihalelerinden yasak olduğu üyeler bu kuralı aynı şekilde yurtdışı rüşvete de uygulamalıdır. iii- Üye ülkeler, Kalkınma Asistanlığı Komitesi tavsiyeleri ile uyumlu olarak, hibelerle finanse edilen ihalelerde yolsuzluk karşıtı hükümler bulunmasını zorunlu tutmalı, uluslar arası kalkınma kurumlarında bulunan yolsuzluk karşıtı hükümlerin uygun şekilde uygulanmasını ileri götürmeli ve her türlü kalkınma işbirliği çabalarında yolsuzlukla mücadelede kalkınma ortakları ile yakın işbirliği yapmalıdır.

23. 2.2-OECD BAKANLAR KONSEYİNİN ULUSLAR ARASI TİCARİ İŞLEMLERDE RÜŞVETİN ÖNLENMESİ GÖZDEN GEÇİRİLMİŞ TAVSİYELERİ 1997-6 Uluslar arası işbirliği VII. tavsiye bilgi değişimi, adli yardımlaşma ve iade konularındaki uluslar arası işbirliği esaslarını konu alır. İzleme ve kurumsal anlaşmalar VIII. tavsiyede, Mali İşler Komitesi, Kalkınma Asistanlığı Komitesi ve diğer OECD komiteleri ile işbirliği halinde Uluslararası Yatırım ve Çok Uluslu Şirketler Komitesine, Uluslar arası Ticari İşlemlerde Rüşvetin Önlenmesi Çalışma Grubu aracılığıyla bu grubun hazırlayacağı sistematik bir programla tavsiyenin uygulanmasını denetlemek amacıyla verilen geniş yetkiler verilmiş ve denetleme sisteminin özellikleri vurgulanmıştır. (.) IX. Sözleşmenin 3. Maddesi hükmü gereği üye ülkelerin bu izleme programlarındaki yakın işbirliği yükümlülüğü not edilmiştir.  X. Uluslararası Yatırım ve Çok Uluslu Şirketler Komitesine III bölümdeki uygulamanın gözden geçirilmesi ve Mali İşler Komitesi ile işbirliği halinde bu tavsiyenin IV bölümdeki uygulamanın gözden geçirilmesini ve 1998 yılı Bakanlar Konseyine ve ilk gözden geçirmeden sonra ve uygun gördüğü durumlarda Konseye ve gözden geçirilmiş tavsiyenin kabul edilmesinden üç yıl sonra gözden geçirilmesinin raporlanması görevi verilmiştir.

24. 2.2-OECD BAKANLAR KONSEYİNİN ULUSLAR ARASI TİCARİ İŞLEMLERDE RÜŞVETİN ÖNLENMESİ GÖZDEN GEÇİRİLMİŞ TAVSİYELERİ 1997-7 Üye olmayan ülkelerle işbirliği XI. OECD üyesi olmayan ülkelerin bu tavsiyeyi kabul etmesi ve uygulama mekanizmalarında ve kurumsal izlemelerde yer alması tavsiye edilmektedir. XII. Uluslararası Yatırım ve Çok Uluslu Şirketler Komitesine, Rüşvet Çalışma Grubu aracılığıyla bu tavsiyeyi kabul etmeyen ülkelerle değerlendirme için bir forum düzenlemesi grubun hazırlayacağı sistematik bir programla OECD üyesi olmayan ülkelerin tavsiyeyi uygulaması tavsiye edilmektedir. Uluslararası devletler arası ve sivil toplum kuruluşları ile ilişkiler XIII. tavsiyede Uluslararası Yatırım ve Çok Uluslu Şirketler Komitesine, Rüşvet Çalışma Grubu aracılığıyla uluslar arası kuruluşlarla işbirliği yapması tavsiye edilmektedir. bu tavsiye ve devamlarında yer almalarını teşvik etmek amacıyla bu tavsiyeyi kabul etmeyen ülkelerle değerlendirme ve istişare etmek için bir forum oluşturması tavsiye edilmektedir.

25. 2.3- Resmi olarak desteklenen ihracat kredilerinde rüşvet verilmesinin önlemesi konusunda OECD tavsiyesi ve 2000 ve 2006 harekat açıklamaları Sözleşme ve diğer tavsiyeler dikkate alınarak OECD İhracat Kredileri ve Kredi Garantileri Çalışma Grubu’nun üyelerinin önerisi doğrultusunda tavsiyeyi ve 2000 ve 2006 harekat beyanlarını kabul etmiştir. 1-Kredi alacak şirketlerin rüşvet verip vermedikleri kontrol edilmelidir. 2-Kredi alacak şirketlerin rüşvet vermeyeceklerine yönelik taahhüt alınmalıdır. 3-Kredi almış şirketlerin rüşvet vermeleri halinde yasaklar uygulanmalı ve cezalandırılmalıdır. 4-Kamuya açık liste ile ilan edilmeli ve bu kişiler uluslar arası finansal kurumlara bildirilmelidir. 5-Banka çalışanlarının tespit halinde bildirim yükümlülüğü bulunmalı ve Banka çalışanlarına eğitim verilmelidir.

26. SÖZLEŞME VE TAVSİYELERİN GENEL ÖZELLİKLERİ • OECD Rüşvet Sözleşmesi yabancı kamu görevlilerine verilen rüşveti ülkelerin kendi ceza kanunu hükümleri ile önlemeye çalışır. • Sözleşme rüşvetin aktif tarafını, rüşvet veren kişiyi, cezalandırmayı amaçlar. • Rüşveti veren ve alan kişinin aynı ülkede bulunması halinde uygulanmaz. • Rüşvet alan kişinin kamu görevlisi olmadığı hallerde uygulanmaz. • Sözleşmenin konusunu ticari işlemlerle sınırlı rüşvet oluşturur. • Sözleşme gözden geçirilmiş tavsiyelerle güçlendirilmiştir; taraf ülkelerin vergi, muhasebe, denetim, lisans ve kredi verilmesi ve kamu ihaleleri kuralları.

27. SÖZLEŞMENİN UYGULANMASI 1-Birinci Aşama İncelemeleri: 2-İkinci Aşama İncelemeleri: 3-Üçüncü Aşama İncelemeleri:

28. SÖZLEŞMENİN UYGULANMASI Birinci Aşama İncelemeleri: -Taraf ülkenin ulusal mevzuatının sözleşmeye uygun olup olmadığının tespiti yapılır. -İncelemeler, soru belgesinin, sualname, incelenecek ülkeye gönderilmesi ile başlanır. -İncelenecek ülke, soru belgesini yanıtlayarak lider inceleyici ülkelere ve OECD Sekretaryasına gönderir. -Soru belgesi yanıtları üzerine Sekretarya ve lider inceleyici ülkeler taslak bir rapor hazırlar. -Taslak raporda, incelenen ülkenin rüşvetle mücadele konusundaki mevzuatının sözleşmeye ne derecede uygun olduğu ve varsa uygun olmayan hususların hangileri olduğu açıklanır. -Taslak rapor Çalışma Grubu'nda müzakere edilir. -Çalışma Grubunda Ülke Raporları ve Tavsiyeler kabul edilir ve basın bildirisi hazırlanır.

29. SÖZLEŞMENİN UYGULANMASI İkinci Aşama İncelemeleri: -İncelenen ülke mevzuatının uygulamadaki etkinliği ve sonuçları; yabancı kamu görevlilerine rüşvet verilmesi suçunun tespiti, takibi ve kovuşturulmasında fiili durum değerlendirilir. -Lider inceleyiciler ve OECD görevlileri incelenen ülkeye giderek "Yerinde inceleme ziyareti“ yapar. Toplantılar başkent ve özel sektör temsilcilerinin yoğun olduğu şehirlerde yapılır. -Adalet, İçişleri ve Maliye Bakanlığı olmak üzere ilgili sözleşme hükümlerini uygulayacak bakanlık, sivil toplum, basın ve özel sektör temsilcileri ile görüşülür. Hakim ve savcılarla, rüşvet suçunun takibinden sorumlu emniyet makamları, yolsuzlukla ilgili uzmanlaşmış makamlar, vergi inceleme elemanları, muhasebeci ve mali müşavir odaları temsilcileri, ihracat kredisi kuruluşları, barolar, işçi ve işveren kuruluşları, sivil toplum örgütleri, medya ve iş alemi temsilcilerinin bilgileri ve uygulamaların değerlendirilmesi amaçlanır. -Varsa yabancı kamu görevlilerine rüşvet verilmesi suçuyla ilgili soruşturma, dava ve mahkeme kararları incelenir ve herhangi bir mahkumiyetin bulunmaması halinde nedeni araştırılır. -İkinci Aşama incelemeleri de birinci aşama incelemeleri gibi Çalışma Grubu toplantılarında yapılan görüşmelerle sona erer. İncelenen ülke hakkındaki tavsiyeler ve ülke raporları kabul edilir. Yeniden ikinci aşama incelemesi yapılmasına karar verilebilir. -Ülkeler Çalışma Grubuna incelemenin tamamlandığı tarihten 1 yıl sonra sözlü ve 2 yıl sonra yazılı rapor sunar.

30. SÖZLEŞMENİN UYGULANMASI Üçüncü aşama incelemeleri: - Çalışma Grubunun iki aşamalı inceleme ile yetinmeyerek bir çeşit sürekli gözlem mekanizmasını kurmak amacıyla üçüncü aşama incelemeler yapılmasını sağlamaya yöneliktir. - Çalışma Grubunun üçüncü aşama inceleme esaslarını tespit çalışmaları devam etmektedir. - Üçüncü aşama incelemelerinin kabulü halinde grubun çalışmaları da süreklilik kazanacaktır. Bu nedenle çalışma grubunun önümüzdeki yıllarda FATF benzeri bir yapıya dönüşmesi kuvvetle muhtemeldir.  

31. TÜRKİYE’NİN SÖZLEŞME KARŞISINDAKİ DURUMU 1- Türkiye Cumhuriyeti tarafından 1997 yılında imzalanan sözleşme, 2000 yılında onaylanmış ve onay belgesi 20.07.2000 tarihinde OECD Genel Sekreterine tevdi edilmiştir. 2- I. Aşama incelemesi lider inceleyici ülkeleri Brezilya ve Slovenya. Rapor 11-13 Şubat 2004 tarihlerinde arasındaki toplantıda tartışılmıştır. Türkiye Raporu'nda, Türk mevzuatının genel itibarıyla sözleşmeye uygun olduğu ancak yabancı kamu görevlisi tanımı, etkin pişmanlık, gerçek ve tüzel kişilere uygulanan yaptırımlar ve rüşvetin vergiden indirilemeyeceği konularında düzenlemeler yapılması istenmiştir. 3-Sözleşmenin Türk iç hukukunda uygulanabilmesi amacıyla hazırlanan ve Türk Ceza Kanunu başta olmak üzere, bazı kanunlarda değişiklik yapılmasını öngören 4782 sayılı "Uluslararası Ticari işlemlerde Yabancı Kamu Görevlilerine Rüşvet Verilmesinin Önlenmesi için Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun" 2 Ocak 2003 tarihinde TBMM tarafından kabul edilmiş ve 11 Ocak 2003 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. 4- Yabancı kamu görevlilerine rüşvet verilmesi suçu, 5237 sayılı yeni Türk Ceza Kanunu'nun 252. maddesinin 5. fıkrasında düzenlenmiştir. Yeni Kanun'a yapılan ilaveyle, Türkiye'nin 1. Aşama incelemesi sırasında eleştirilen "yabancı kamu görevlisi" tanımındaki eksiklik giderilmiştir. 5- II. Aşama yerinde incelemesi lider inceleyici ülkeler Almanya ve Bulgaristan. İkinci aşama incelemeleri 2007 Mayıs’ında yapılmış Türkiye Raporu 2007 Kasım ayındaki OECD çalışma grubunda sunmuştur. Toplantıda Türkiye hakkında “bir yıl içinde ikinci kez ikinci aşama yerinde incelemesi” kararı verilmiş olup 2009 Ocak ayının üçüncü haftasında yapılacaktır.

32. tavsiyeler TÜRKİYE İKİNCİ AŞAMA İNCELEMELERİ OECD RÜŞVET ÇALIŞMA GRUBUNUN TAVSİYELERİ (ARALIK 2007) Yabancı kamu görevlilerine rüşvet verilmesinin etkili şekilde önlenmesini ve tespit edilmesini sağlamak amacıyla; 5a. (i) Resmi kalkınma yardımları ile desteklenen ihalelerde yer alan görevliler de dahil olmak üzere, dış pazarlarda faaliyet gösteren Türk Şirketleri ile temas halinde olan kamu görevlileri, ve ii) küçük ve orta ölçekli işletmeler de dahil olmak üzere, yolsuzluğa açık coğrafya ve sektörlerde faaliyet gösteren şirketler için acilen farkındalılık arttırıcı programların yapılması ve uygulanması [1997 Gözden Geçirilmiş Tavsiye, paragraf I, II ve VI iii]; 5b. Gecikmeksizin, büyükelçilik personeli de dahil olmak üzere dış temsilciliklerin farkındalıklarının arttırılması ve dış temsilciliklerin, yabancı kamu görevlilerine rüşvet verilmesinin riskleri hakkında Türk şirketleri ve bireylerini bilgilendirmelerinin temini; [1997 Gözden Geçirilmiş Tavsiye, paragraf I]; ve 5c. Yabancı kamu görevlilerine verilen rüşvetin vergiden düşürülemeyeceği hususunda vergi ile ilgili memurlar, vergi meslek mensupları ile özel sektörün farkındalıklarının arttırılması için daha fazla çaba gösterilmesi ve bu ödemelerin ortaya çıkarılması konusunda vergi memurlarının eğitimi [Sözleşme, Madde 13; 1997 Gözden Geçirilmiş Tavsiye, paragraf IV; 1996 Tavsiyesi]; 6a. Bir Türk şirketi veya vatandaşının yabancı kamu görevlisine rüşvet verdiği veya bu yönde girişimlerde bulunduğu hususunda ciddi iddiaların ortaya çıkması halinde, bu iddiaları Türkiye’deki yetkili makamlara rapor etme de dahil olmak üzere, atılacak adımlar hakkında, Büyükelçilik personelini de kapsayacak şekilde dış temsilciliklere spesifik talimatlar verilmesi [1997 Gözden Geçirilmiş Tavsiye, paragraf I] 6b. Resmi kalkınma yardımları ile fonlanan ihalelerde görev alan personele, yabancı kamu görevlilerine rüşvet verme şüphelerini ortaya çıkarma ve rapor etme konusunda eğitim sağlanması [1997 Gözden Geçirilmiş Tavsiye, paragraf I, IIv ve VI] 6c. Kamu ve özel sektördeki ihbarcıları, işverenleriden kaynaklanabilecek misilleme ve cezalardan koruyacak tedbirlerin güçlendirilmesi [1997 Gözden Geçirilmiş Tavsiye, paragraf I]; ve 6d.Halen Parlamento’da bulunan Tanık Koruma Kanununun mümkün olan en kısa süre içerisinde kabul edilmesi [1997 Gözden Geçirilmiş Tavsiye, paragraf I] 7.(i)Resmi kalkınma yardımlarıyla fonlanan sözleşmelere sistematik olarak yolsuzluk karşıtı şartların konulması; ve 7.(ii) Daha önceden yabancı kamu görevlilerine rüşvet verme suçuna karışmış olan kişi ve şirketleri, bu tür sözleşme imkanları (özelleştirme, kamu ihaleleri veya kamu kaynaklarıyla fonlanan kalkınma yardımı ihaleleri) dışında tutacak bir mekanizma kurulmasının değerlendirilmesi. [1997 Gözden Geçirilmiş Tavsiye, paragraf I, II v ve VI iii] 8 (i) Vergi kanunlarında rüşvet ödemelerinin vergiden indiriminin açıkça reddedilmesi veya bu sonucu sağlayan bağlayıcı ve kamuya açık uygun diğer bir mekanizma ihdas edilmesi: 8(ii) Yasal harcama olarak gösteririlmiş rüşvet ödemelerinin ortaya çıkarılması hususunda vergi görevlilerine eğitim sağlanması; ve 8(iii) Vergi otoriteleri ile yolsuzluk suçlarıyla ilgili adli ve kolluk görevlilerinin karşılıklı bilgi paylaşımına izin veren OECD Model Vergi Sözleşmesinin 26(2). Maddesinin Yorumunu (Commentary) mevcut ve müstakbel vergi sözleşmelerine dahil etmeye devam etmek [Sözleşme, 13. Madde; 1997 Gözden Geçirilmiş Tavsiye, Paragraf IV; ve 1996 Tavsiyesi]. 9a. Dış pazarlarda faaliyet gösteren küçük ve orta ölçekli işletmeler de dahil olmak üzere şirketleri, spesifik olarak yabancı kamu görevlilerine rüşvet suçuna yönelik davranış kurallarını ve uygun olduğu ölçüde etik komitelerini kapsayan dahili şirket kontrollerini uygulamaya koymak amacıyla teşvik edici çabaları güçlendirmek [1997 Gözden Geçirilmiş Tavsiye, paragraf V C]; ve 9b.Dış denetime tabi olan özel şirketlerin kapsamının, dış pazarlarda faaliyet gösteren ve dış denetime tabi olmayan (non-listed companies) şirketleri de içerecek şekilde genişletilmesi, ve devlet (Sayıştay) denetimine tabi olan kamu teşebbüşlerinin kapsamının dış denetime tabi olmayan devlete ait veya devlet tarafından kontrol edilen şirketleri ve resmi ihracat kredi desteği, kamu ihaleleri, özelleştirme ve resmi kalkınma yardım fonlarıyla desteklenen ihale sözleşmelerine dahil olan ajansları içerecek şekilde genişletilmesi [1997 Gözden Geçirilmiş Tavsiye, paragraf I ve VB] 10.a.Bakanlar Kurulu Kararı çıkarılmak üzere Başbakanlığa sunulan ve muhasebeciler ile avukatlara şüpheli işlem bildiriminde bulunma yükümlülüğü öngören yönetmeliğin bir an önce çıkarılması; 10.b. MASAK tarafından hazırlanan ve şüpheli işlem bildiriminde bulunan yükümlülere geri bildirim sağlanmasını gerekli kılan yönetmeliğin bir an önce çıkarılması, yabancı kamu görevlilerine rüşvet verilmesi suçunun öncül suç olduğu durumlarda güncel karapara suç tipolojilerine ilişkin, bildirimde bulunan taraflara gelişmiş rehber ilkeler sağlanması; 10c. MASAK’a yapılan şüpheli işlem bildirimi sayılarının düşük olmasının nedenlerinin değerlendirilmesi

33. tavsiyeler TÜRKİYE İKİNCİ AŞAMA İNCELEMELERİ OECD RÜŞVET ÇALIŞMA GRUBUNUN TAVSİYELERİ (ARALIK 2007) Yabancı kamu görevlilerine rüşvet verilmesi ve ilgili suçlarda etkili soruşturma yapılması, tutuklanması ve cezalandırılmasını sağlamak amacıyla; 11. Yabancı kamu görevlilerine rüşvet verilmesi suçunun soruşturulması ve yargılamasına ilişkin, soruşturma makamları, savcılar ve hâkimlere, yabancı kamu görevlilerine rüşvet suçu ile ilgili düzenli eğitim verilmesinin ve bu eğitimlerin yoğunlaştırılmasının sağlanması (Sözleşme, Madde 5) 12. Yabancı kamu görevlilerine rüşvet verme suçunun bir Türk vatandaşı veya şirketi tarafından yurt dışında işlendiği spesifik bir davada Adalet Bakanının “evrensel yargı yetkisi” ilkesinin uygulanmasını talep etmesini öngören Türk Ceza Kanununun 13/2. maddesinde ilişkin olarak Çalışma Grubu: (i) Türkiye’nin ya bu gerekliliği kaldırmasını; veya (ii) Bakanın böyle bir uygulamayı talep etmeye ilişkin takdir yetkisini kullanırken “milli ekonomik çıkar, diğer bir Devlet ile ilişkiler ya da suça karışan gerçek ya da tüzel kişinin kimliği üzerindeki siyasi etki” gibi hususlar da dahil olmak üzere herhangi bir siyasi çıkar tarafından etkilenmeyeceğinin garanti altına alınmasını tavsiye eder. [Sözleşme, Madde 4.2 ve 5] 13. Türk Ceza Kanunun 252/5. maddesinde düzenlenen yabancı bir kamu görevlisine rüşvet verme suçunun uygulanması ile ilgili olarak, Çalışma Grubu, Türkiye’nin yabancı kamu görevlisine rüşvet suçu bakımından suçluyu cezaî sorumluluktan kurtarıcı etkisi olan “etkin pişmanlık” uygulamasının kaldırmasını tavsiye eder. [Sözleşme, Madde 1] 14. Türkiye’nin yabancı kamu görevlilerine rüşvet verme suçunda tüzel kişilerin cezai sorumluluğunun ilgasına ilişkin olarak, Çalışma Grubu, Türkiye’nin böyle bir sorumluluğu Sözleşmenin 2. maddesine uygun olarak acilen yeniden oluşturmasını tavsiye eder. [Sözleşme, madde 2 ve 3.2] 15a.Yabancı kamu görevlilerine rüşvet davalarında mahkumiyet halinde savcıların, mümkün olduğu ölçüde müsadere talebinde bulunmalarının teşvik edilmesi 15b.Adi rüşvet ve yabancı kamu görevlilerine rüşvet suçuna uygulanan yaptırımlara ilişkin daha detaylı istatistik tutulması ve 15c.Yabancı kamu görevlilerine rüşvet verme suçundan mahkum olan gerçek şahıslar ve şirketlerin özelleştirme, kamu ihalaleri ve resmi kalkınma yardımları ile fonlanan kamu ihale sözleşmelerinin dışında bırakılmaları için uygun önlemlerin alınmasının değerlendirilmesi [Sözleşme, madde 3.4; 1997 Gözden Geçirilmiş Tavsiye, Paragraf II v). 16i. Hileli muhasebe suçlarına ilişkin olarak, Çalışma Grubu (i) Türkiye’nin bu suçlara uygulanacak cezaların etkin, orantılı ve caydırıcı olmasının sağlamasını tavsiye eder; ve 16(ii) Hileli muhasebe suçları, özellikle Vergi Usul Kanunun 359. maddesine muhalefet suçlarına uygulanan yaptırımlar hakkında daha detaylı istatistik derlenmesini tavsiye eder. [Sözleşme, madde 8; 1997 Gözden Geçirilmiş Tavsiye, Paragraf V A iii) ÇALIŞMA GRUBU TARAFINDAN İZLEMEYE ALINAN KONULAR 17a. Yabancı kamu görevlilerine rüşvet verme suçlarına önceden karışan şirket ve bireylerin resmi ihracat kredi destekli sözleşmelerden dışlanmasına ilişkin mekanizmalar da dahil olmak üzere, Türk Eximbank tarafından bu suçla mücadele için öngörülen usuller [1997 Gözden Geçirilmiş Tavsiye, Paragraf I and II v] 17b.(i) Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı ve Asayiş Dairesi Başkanlığı arasındaki yetki paylaşımı; ve (ii) Cumhuriyet savcısının talebi olmaksızın polis görevlilerinin soruşturma başlatma yetkisinin olmaması da dahil olmak üzere; yabancı kamu görevlilerine rüşvet olaylarının soruşturulması 17.c.Kara para suçundan yargılama ve soruşturma sayıları 17d. Yabancı kamu görevlilerine rüşvet verme suçunun etkin şekilde aşağıdaki durumları karşılayıp karşılamadığına ilişkin gelişmeler: i.Takdir yetkisinin kötüye kullanılmasını sağlamak amacıyla rüşvet verme ve yabancı kamu görevlisinin yetkisi dışındaki kalan bir işin yapılmasını ya da yapılmamasını sağlamak amacıyla rüşvet verme; ii. Basit rüşvet (örneğin, bir görevin yapılması ya da yapılmamasını sağlamak için rüşvet) iii.Rüşvetin, rüşvet veren ile rüşvet alan yabancı kamu görevlisi arasında varılan anlaşma ile, örneğin bir hayır kuruluşu, ya da siyasi parti veya aile üyesi gibi, üçüncü bir kişiye iletilmesi için verilmesi. iv. Rüşvet verilen kişi yabancı bir ülkede ya da uluslararası örgütte kamu görevi ifa ediyor ancak, atanmamış veya seçilmemiş ya da yasama, yürütme veya yargı yetkisini ifa etmiyor ise (ör: kamu ihalesi ile alınan bir sözleşmenin yerine getirilmesinde çalışan)  17e.Yabancı kamu görevlilerine rüşvet verilmesi ve kara para aklama suçlarında uygulanan yaptırımlar [Convention, Articles 3 and 7]

34. 2-MALİYE BAKANLIĞINI İLGİLENDİREN TAVSİYELER KONUSUNDA YAPILMASI GEREKENLER Uluslar arası ticari işlemlerde yabancı kamu görevlilerine rüşvet verilmesinin önlenmesi bilincinin artırılması amacıyla; 1-a-Gelir İdaresi Başkanlığınca yapılması gerekenler: - Vergi idaresi çalışanlarına ve özel sektöre özellikle de yurtdışı faaliyetlerde bulunan şirketlere sözleşme hükümleri, sorumluluklar ve yaptırımlara hakkında bilgi verilmesi amacıyla seminer, sempozyum ve toplantılar düzenlenmeli ve bu bilgilere Gelir İdaresi Başkanlığı internet sitesinde yer verilmelidir. - Meslek mensuplarına sözleşme hükümleri, sorumlulukları ve yaptırımları hakkında bilgi verilmesi ve odalarda seminerler düzenlemesi gerektiği Türmob’a bildirilmeli ve sözkonusu hususlara internet sitesinde yer vermesi sağlanmalıdır. 1-b-Masak başkanlığınca yapılması gerekenler: -Masak tarafından öncül suçun yabancı kamu görevlilerine rüşvet verilmesi olduğu güncel karapara aklama örnek olaylarını bildirimle sorumlu kişilere daha fazla rehberlik sağlayacak bilgiler hazırlanmalıdır. 2- Uluslar arası ticari işlemlerde yabancı kamu görevlilerine rüşvet verilmesinin önlenmesi amacıyla verilecek eğitimler; 2-a-Teftiş Kurulu Başkanlığınca yapılması gerekenler: Maliye Müfettişlerine yasal bir ödeme gibi gizlenmiş rüşvet dahil rüşvet ödemelerinin tespit edilmesi konusunda eğitimler verilmelidir. 2-b-Hesap Uzmanları Kurulunca yapılması gerekenler: Hesap Uzmanlarına yasal bir ödeme gibi gizlenmiş rüşvet dahil rüşvet ödemelerinin tespit edilmesi konusunda eğitimler verilmelidir. 2-c-Gelir İdaresi Başkanlığınca yapılması gerekenler: - Gelirler Kontrolörlerine, Vergi Denetmenlerine ve Gelir İdaresi Başkanlığı çalışanlarına yasal bir ödeme gibi gizlenmiş rüşvet dahil rüşvet ödemelerinin tespit edilmesi konusunda eğitimler verilmelidir.

35. 2-MALİYE BAKANLIĞINI İLGİLENDİREN TAVSİYELER KONUSUNDA YAPILMASI GEREKENLER 3- Uluslar arası ticari işlemlerde yabancı kamu görevlilerine rüşvet verilmesinin önlenmesi amacıyla yapılacak yasal ve idari çalışmalar; 3-a-Gelir İdaresi Başkanlığınca yapılması gerekenler: - Rüşvet ödemelerinin vergiden indirilemeyeceği konusunda Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunlarında değişiklik yapılması veya tebliğlerle (uygun mekanizmalarla) bunun sağlanması. - Türkiye’nin yapacağı çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmalarında OECD model vergi anlaşmasının 26(2) maddesindeki bilgi değişimi hükmüne yer verilmesi ve yolsuzluklarla ilgili soruşturmalarda, karşılıklı olarak, vergi idaresinin vergisel bilgileri diğer kanun uygulayıcı kurumlar ve yargı yetkilileri ile paylaşmasına izin vermesi konusunda yapılacak bir işlem bulunmadığı düşünülmektedir. Türkiye üye ülkelerin tamamı ile çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması imzalamış bir ülkedir. Bu nedenle, Gelir İdaresi Başkanlığının çalışma grubuna yazacağı bir yazı ile Türkiye’nin OECD model vergi anlaşmasını esas alarak anlaşmalarını yaptığı ve bundan sonra yapacağı anlaşmalarda 26(2) maddesindeki bilgi değişimi hükmüne yer verilmeye devam edeceğine ilişkin bir yazı yazılmasının çalışma grubunun bu konudaki tavsiyesinin uygulanmış olarak kabul edilmesinde veya izlenecek konular arasına alınmasında etkili olacağı düşünülmektedir. - Gelir İdaresi Başkanlığınca yayımlanmış farklı tarihlerdeki genel tebliğlerde tam tasdike tabi şirketler ve işlemlere ilişkin belirlemeler yapılmış olmasına rağmen bu konuların güncellenerek yeniden belirlenmesinin ve bir sirküler yayımlanmasının faydalı olacağı düşünülmektedir. - Gelir İdaresi Başkanlığınca yayımlanacak bir genel yazı ile vergi dairesi başkanlıklarının VUK 359. maddesine ilişkin yargı kararlarına ilişkin olarak ayrıntılı istatistiki bilgiler toplanmalıdır. 3-b-Masak Başkanlığınca yapılması gerekenler: -Masak yapılan şüpheli işlem bildirimlerinin az sayıda olmasının nedenlerini değerlendirmelidir.

36. 3-BAKANLIK TARAFINDAN YAPILAN ÇALIŞMALAR 1- VUK’nun 359. Maddesinin vergi suçu ve cezaları hükümlerinde 08.02.2008 tarih ve 26781 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 5728 sayılı Kanunla yapılan değişiklikler. 2- Vergi inceleme elemanları için hazırlanan OECD Rehberinin tercüme edilmesi ve Türmob dahil ilgili kurumlara dağıtılması ve medya araçları ile tanıtımı 3-Türmoba gönderilen meslek mensuplarının bildirim yükümlülüğü yazıları 4-Büyük mükelleflere (yaklaşık 150.000) gönderilen elektronik yazı. 5- Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik 9/1/2008 tarihli ve 26751 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak 1/4/2008 tarihinde yürürlüğe girmiş ve Yönetmelik uyarınca yükümlü sayılanlar tarafından müşterinin tanınması ilkesi kapsamında uyulması gereken basitleştirilmiş tedbirleri açıklayan 5 sıra numaralı Masak Genel Tebliği 9.4.2008 tarih ve 26842 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. 6- Sözleşme konusunda verilen seminerler. 7-Rüşvetin vergiden indirilemeyeceğine ilişkin açıklamaların yer aldığı KVK 3 numaralı Genel Tebliğinin yayımlanması

37. Türkiye’nin tekrar ikinci aşama yerinde incelemesine tabi tutulmasının nedenleri: • Türk yetkililerin özel sektör ve sivil toplum kuruluşlarının toplantılara katılmalarını teşvik etmelerinde yeterli çabayı göstermemeleri ve özel sektör kuruluşlarının toplantılara katılmalarını sağlayamaması • Türk hükümetinin kamuda sözkonusu sözleşme hakkında yeterli bilinci oluşturmadığı, • Toplantıya katılan sınırlı sayıdaki (üç) özel sektör temsilcisinin komşu ülkelerde rüşvet verilmeden iş yapılamayacağını ifade etmeleri ve Türk şirketlerinin yabancı kamu görevlilerine rüşvet verilmesi suçuyla ilgili önceliklerinin bulunmadığı kanaatinin oluşması, • Türk Ceza Kanununda 2005 yılında yapılan değişiklik sırasında tüzel kişilerin sorumluluğu düzenlemesinin kaldırılarak yerine kapsamı daha dar ve para cezası içermeyen özel güvenlik önlemleri düzenlemesinin getirilmesi, • Bir Türk holdingi hakkındaki yabancı kamu görevlisine rüşvet verilmesi soruşturması ile Birleşmiş Milletlerin 2005 yılı raporunda belirtilen ve Irak ile yapılan gıda karşılığı yardım programı çerçevesinde Irak hükümetine yasal olmayan ödemeler yaptığı belirlenen şirketler hakkında 2 yılı aşan bir gecikmeye rağmen soruşturma yapılmamasıdır.

38. VERGİ İNCELEME ELEMANLARI VE SÖZLEŞME 1-VERGİ İNCELEMESİ YAPANLARIN TESPİT ETTİKLERİ RÜŞVET OLAYLARINI SAVCILIKLARA BİLDİRİM YÜKÜMLÜLÜĞÜ 1-VUK 367:VUK’nun Bazı Kaçakçılık Suçlarının Cezalandırılmasında Usul başlıklı 367 maddesi hükmüne göre yaptıkları inceleme sırasında 359 uncu maddede yazılı suçların işlendiğini tespit eden maliye müfettişleri, hesap uzmanları ile bunların yardımcıları ve gelirler kontrolörleri ile stajyer gelirler kontrolörleri tarafından doğrudan doğruya ve vergi incelemesine yetkili olan diğer memurlar tarafından ilgili vergi dairesinin bağlı bulunduğu vergi dairesi başkanlığının veya defterdarlığın mütalaasıyla, keyfiyetin Cumhuriyet başsavcılığına bildirilmesi mecburidir. 2- TCK 279:Türk Ceza Kanunu’nun Kamu Görevlisinin Suçu Bildirmemesi kenar başlıklı 279. maddesinin 1. fıkrasında, kamu adına soruşturma ve kovuşturmayı gerektiren bir suçun işlendiğini göreviyle bağlantılı olarak öğrenip de yetkili makamlara bildirimde bulunmayı ihmal eden veya bu hususta gecikme gösteren kamu görevlisinin, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacağını, aynı maddenin 2. fıkrasında da, suçun adli kolluk görevini yapan kişi tarafından işlenmesi halinde, yukarıdaki fıkraya göre verilecek cezanın yarı oranında arttırılacağı hüküm altına alınmıştır. Buna göre, vergi denetim elemanlarının yaptıkları incelemeler esnasında, gerek rüşvet ve gerekse yolsuzlukla ilgili bir işlemi öğrenmeleri durumunda, ilgili mercileri haberdar etmeleri yasal bir zorunluluk olmaktadır. 3- Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu:Kanunun 17'nci maddesinde irtikap ve rüşvet suçlarından veya bu suçlara iştirak etmekten sanık olanlar hakkında 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun hükümlerinin uygulanmayacağı, 18 inci maddesinde bu suçlardan dolayı müfettiş ve muhakkiklerin de soruşturma neticesinde delil veya emare elde ettikleri taktirde, işi yetkili ve görevli Cumhuriyet Başsavcılığı’na ihbar ve evrakı tevdi edecekleri, 17'nci maddede yazılı suçlardan dolayı delil veya emare elde eden müfettiş ve muhakkiklerin durumu yetkili ve görevli Cumhuriyet Başsavcılığı’na ihbar ve evrakı tevdi etmedikleri taktirde bunlar hakkında da yapılacak takibattan dolayı Memurun Muhakematı Hakkında Kanunu Muvakkat hükümlerinin uygulanmayacağı, hüküm altına alınmıştır.

39. VERGİ İNCELEMELERİ VE SÖZLEŞME 2-RÜŞVET VE VERGİ İNDİRİMİ-1- Sözleşme öncesi rüşvet ve vergi indirimi; Sözleşme öncesi İskandinav ülkelerinde rüşvet ödemeleri belgelendirilir ve eğer alan memurun bulunduğu ülke yasalarına göre yasak değilse gider yazılabilmekte, buna karşın Avusturya, Fransa, Almanya, Hollanda, Portekiz, İsveç Avustralya gibi ülkelerde ise prensip olarak diğer ticari giderler gibi indirime konu olabilmekteydi. -Sözleşme sonrası rüşvet ve vergi indirimi; Ülkeler vergi yasalarında rüşvetin vergiden indirilemeyeceğini açıkça belirten düzenlemeler yapmışlardır. Rüşvet ve kolaylaştırma ödemeleri : 1. Maddenin yorumunda yabancı kamu görevlisine sağlanan maddi avantaj kanunlarda yer alan veya izin verilen bir ödemeler ile küçük kolaylaştırıcı ödemelerin rüşvet olmadığı kabul edilmiştir. Rüşvet ve finansal aracılar: Finansal aracılar kullanılarak verilmesi en önemli engeller arasında gösterilmektedir.

40. VERGİ İNCELEMELERİ VE SÖZLEŞME 2-RÜŞVET VE VERGİ İNDİRİMİ-2- VUK 228: tevsiki zaruri olmayan kayıtlar Aşağıdaki giderler için ispat edici kağıt aranmaz: 1-Örf ve teamüle göre bir vesikaya istinat ettirilmesi mutad olmayan müteferrik giderler; 2-Vesikanın teminine imkan olmayan giderler yapılan ödemeler 3-Vergi kanunlarına göre götürü olarak tespit edilen giderler 1 ve 2 numaralı fıkralarda yazılı giderlerin gerçek miktarları üzerinden kayıtlara geçirilmesi ve miktarlarının işin genişliğine ve mahiyetine uygun bulunması şarttır. Gelir Vergisi Kanunu - İndirilecek Giderler Madde 40- Safi kazancın tespit edilmesi için, aşağıdaki giderlerin indirilmesi kabul edilir: 1-Ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderler; (4108 sayılı Kanunun 19'uncu maddesiyle eklenen hüküm Geçerlilik; 1.1.1995 Yürürlük: 2.6.1995) (İhracat, yurt dışında inşaat, onarma, montaj ve taşımacılık faaliyetlerinde bulunan mükellefler, bu bentte yazılı giderlere ilaveten bu faaliyetlerden döviz olarak elde ettikleri hâsılatın binde beşini aşmamak şartıyla yurt dışındaki bu işlerle ilgili giderlerine karşılık olmak üzere götürü olarak hesapladıkları giderleri de indirebilirler.)

41. VERGİ İNCELEMELERİ VE OECD RÜŞVET REHBERİ Rüşvet Ödeme Yöntemleri Örnekleri Meşru işyeri vasıtası ile fonların mübadelesi: Sahte işyeri aracılığıyla fonların devri : Kampanya Harcamalarının Ödenmesi: Kamu görevlilerine yapılan dolaylı ödemeler: Kar amacı gütmeyen vakıflara yapılan ödemeler: Gerçek piyasa fiyatıyla karşılaştırıldığında abartılı bir tutarla fatura verilmesi: Vergi cennetlerindeki banka hesaplarına yapılan ödemeler: Royalti gelirleri;   Profesyonel Hizmetler İçin Yapılan Ödemeler: Seyahat ve Eğlence Masrafları: Hayali (Uydurma) Çalışanlar

42. VERGİ İNCELEMELERİ VE OECD RÜŞVET REHBERİ Rüşvetin Göstergeleri: Defter ve Kayıtlar • Çift defter tutmak veya hiç defter tutmamak . • Defterlere yanlış kayıtlar girmek veya kayıtlar üzerinde oynamak, geçmiş tarihli veya ileri tarihli belgeler, sahte faturalar, usulsüzlükler, beyanlar, diğer hatalı belge ve uygulamalar. • Gerekli kayıtları yapmada ihmal, kayıtları gizleme veya kesin ve doğru kayıtları yapmaktan kaçınmak vs.

43. VERGİ İNCELEMELERİ VE OECD RÜŞVET REHBERİ Rüşvetin Göstergeleri: Mükellefin Tutumu • İncelemeyi engellemeye kalkışmak veya incelemeden kaçınmak; sorulara yanlış cevaplar vermek, randevu iptalleri veya kayıtları temin etmeyi reddetmek. • Çalışanların, mükellefin gayri tabii işlemlerine ilişkin verdiği ifadeler. • Defter ve kayıtların yok edilmesi. • Kamu görevlileri için yapılan olağandışı harcamalar • İnceleme elemanına rüşvet vermeye teşebbüs etmek.

44. VERGİ İNCELEMELERİ VE OECD RÜŞVET REHBERİ Rüşvetin Göstergeleri: Rüşveti Gizleme Yöntemleri • Normal iş akışının dışındaki işlemler, • Gizli işlemler, • Para transfer eden veya edilenin defterlerindeki yanlış kayıtlar, • Gizli banka hesapları, • Hamiline hesaplar veya • Şirket işlemlerinin sahte isimler altında yürütülmesi.

45. VERGİ İNCELEMELERİ VE OECD RÜŞVET REHBERİ Komisyon ve Benzeri Ödemelerin Zorunlu Olarak Rapor Edilmesi • Lehtarların vergi cennetlerinde bulunması, • Şimdiye kadar küçük tutarlarda ödeme yapılan bir lehtara yüksek tutarda ödeme yapılması, • Ödemelerdeki ve lehtar sayısındaki artış, • Yurt dışındaki avukatlara ve meslek mensuplarına önemli tutarlarda ödeme yapılması, • Şirketin hiç bir faaliyetinin bulunmadığı coğrafi bölgelerdeki kişilere ödemede bulunması.

46. VERGİ İNCELEMELERİ VE OECD RÜŞVET REHBERİ • İnceleme Planı ve Uyum Kontrolleri -İç denetim raporları ve çalışma belgelerinin incelenerek, örtülü şirket sermayesinin oluşumuna dair bir emarenin bulunup bulunmadığının tespit edilmesi. -Diğer kamu kurumlarına verilen raporların mükellef kopyasının incelenmesi -Yabancı varlıkların, işlemlerin, akdi veya fiyat düzenlemelerinin, fon transferlerinin uygunluğu ile vergi cennetlerinin kullanımının göz önüne alınması. • Diğer Kamu Kurumlarından Sağlanan Bilgiler • Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması Taraflarından Elde Edilebilecek Bilgiler • Eşzamanlı Vergi İncelemeleri

47. VERGİ İNCELEMELERİ VE OECD RÜŞVET REHBERİ • Rüşveti Tespit Etmeye Yönelik Kanıt Toplama Yöntemleri : 1-Analitik Testler – Yüksek tutarlı, olağandışı veya şüpheli hesapların, bilanço kalemlerinin analiz edilmesi yöntemidir. 2-Belgelendirme – Örneğin, mükellefin defter ve kayıtlarının muhteviyat itibariyle doğruluğunun belirlenmesi ve verilen beyannamelerde beyan edilen vergilerin doğruluğunun ispatı için incelenmesi yöntemidir. 3-Soruşturma ve görüşmeler–Bu yolla, bağımsız 3. şahıslardan alınan bilgilerle, mükelleften alınan bilgilerin doğruluğu pekiştirilebilir veya doğru olup olmadığı sınanabilir. 4-Test - Muamelelerin, mükellefin belge ve defterlerinde doğru kayıt edilip edilmediğinin tespit edilmesidir. • Görüşmelerde Amaç • Kimlerle Görüşme Yapılması Gerekir • Görüşmelerin Belgelendirilmesi • Görüşme Teknikleri ve Soru Hazırlama:ucu açık, ucu kapalı, sınama ve yönlendirme soruları

48. VERGİ İNCELEMELERİ VE OECD RÜŞVET REHBERİ Mükellefin İç Denetim Sisteminin Değerlendirilmesi • Denetimin Çevresi • Muhasebe Sistemi • Denetim Prosedürleri • Örtülü Fonlar

49. BAŞARISIZ TEKRAR İKİNCİ AŞAMA İNCELEMELERİ SONUÇLARI Her Çalışma Grubu toplantısında konuya ilişkin Rapor sunmasının talep edilmesi, Çalışma Grubu tarafından seçilecek bir grup ülkenin, Sekretarya ile birlikte, Sözleşme'yi gerektiği gibi uygulamayan ülkedeki durumu değerlendirmesi ve ileride atılacak adımlara ilişkin tavsiyede bulunma konularında yetkilendirilmesi, Çalışma Grubu Başkanı'nın, ilgili ülkenin Bakan/Bakanlarına konuya ilişkin bir mektup yazması, Çalışma Grubu Başkanı, OECD Yolsuzlukla Mücadele Bölümü Başkanı ve Çalışma Grubu'na üye bazı ülkelerin heyet başkanlarından oluşan üst düzey görevlilerin, konuya ilişkin görüşmelerde bulunmak üzere ilgili ülkeyi ziyaret etmeleri, Bahis konusu ülkenin Sözleşme'yi yeterince uygulamadığı hususunu ve Sözleşme'nin derhal uygulanması talebini içeren resmi bir açıklama yayımlanması. Sözleşmenin yerine getirilmemesi halinde uygulanacak yaptırımlar (İngiltere)