Evropa u drugoj polovini 19.veka

1. Evropa u drugoj polovini 19.veka

2. Druga polovina 19.veka obeležena je promenom medjunarodnih odnosa i ravnoteže snaga u Evropi • Na to je presudno uticalo ujedinjenje Italije i Nemačke, čime su ostvarene nacionalne težnje dva velika evropska naroda, ali i stvorena suštinski drugačija politička slika Evrope

3. Viktorijanska Engleska • Englesku 19.veka obeležila je vladavina kraljice Viktorije • Tokom njene vladavine definitivno je oblikovan dvopartijski sistem (konzervativna i liberalna) i parlamentarna demokratija, u kojoj je premijer obavezno bio iz stranke koja je pobedila na izborima • Tokom 19.veka Britanija je nastavila da širi svoje kolonijalno carstvo u Africi i Indiji, kraljica Viktorija proglašena je za “caricu Indije” • Ovo doba britanske istorije naziva se “viktorijanska epoha

4. Kraljica Viktorija • Kraljica Engleske 1837-1901 • Poslednji vladar iz dinastije Hanover, nju je nasledila dinastija Vindzor

5. Rusija • Rusija je tokom 19.veka bila feudalna zemlja, sa apsolutističkom vladavinom careva iz dinastije Romanov • Početkom 19.veka car Aleksandar I je na početku vladavine pokušao da izvrši modernizaciju škola, ali je nakon početka Napoleonovih ratova odustao od reformi i bio je jedan od osnivača Svete alijanse

6. Njegov naslednik Nikolaj I je dodatno ojačao apsolutizam i od Rusije napravio policijsku državu • Protiv njegovog apsolutizma je 1825.god. izbila pobuna plemića, poznata kao “pobuna dekabrista” (ime po mesecu decembru), koja je bila surovo ugušena

7. Car Nikolaj I Romanov • Ruski car 1825-1855

8. On je strahovao od svakog revolucionarnog pokreta, ne samo u Rusiji, već i u čitavoj Evropi • Zato je Austriji pružio ključnu pomoć u gušenju madjarske revolucije 1849.god. • Sa druge strane vodio je izrazito antitursku politiku, ali je njegova politika naišla na otpor velikih sila i pretrpeo je poraz u Krimskom ratu (1853-1856) protiv koalicije Turske, Francuske i Engleske, pomognute Sardinijskom kraljevinom • Rat je završen Pariskim mirom 1856.god. kojim Rusija gubi deo Besarabije, gubi pravo držanja flote u Crnom moru i pravo zaštite svih hrišćana u Osmanskom carstvu • Porazom u Krimskom ratu Rusija postaje drugorazredna evropska sila

9. Naslednik Nikolaja I, car Aleksandar II je pokazao spremnost za reforme • On je 1861.god. ukinuo pravo feudalaca da poseduju kmetove (delimično ukida feudalizam)

10. Ujedinjenje Italije • Posle Bečkog kongresa Italija je ostala razjedinjena, a revolucija 1848-49.god. je to pitanje dodatno odložila • Nakon te revolucije Venecija i severna Italija bile su pod vlašću Habsburga, ostale države bile su Papska država i Napuljska kraljevina (dinastija Burbona) • Nosilac pokreta za ujedinjenje Italije bila je Savojska dinastija, koja je vladala u Pijemontu (Sardinijska kraljevina)

12. Ideja o ujedinjenju Italije pojavila se još početkom 19.veka • Politički pokret za ujedinjenje nazivao se Rizordjimento (preporod) • 30-tih godina 19.veka pojavio se i pokret “Mlada Italija”, na čelu sa Djuzepeom Macinijem, koji se zalagao za jedinstvenu italijansku republiku • Na čelu dobrovoljačkih odreda za ujedinjenje nalazio se čuveni italijanski revolucionar Djuzepe Garibaldi

13. Nakon revolucije 1848-49, vodeću ulogu u procesu ujedinjenja preuzeo je predsednik vlade Pijemonta grof Kamilo Kavur; on je stao na čelo Rizordjimenta • Kavur je bio svestan da je ujedinjenje Italije nemoguće bez poraza Austrije, a za to mu je bio potreban moćan saveznik • Za svoj plan on je pridobio francuskog cara Napoleona III, ali je morao da mu ustupi Nicu i Savoju • Pijemont je učestvovao u Krimskom ratu protiv Rusije, zahvaljujući čemu je dobio priliku da velike sile upozna sa idejom ujedinjenja Italije

14. Grof Kamilo Benco Kavur (1810-1861)

15. Do rata Pijemonta i Austrije došlo je 1859.god., na stranu Pijemonta stala je Francuska • Austrijanci su pretrpeli poraze u bitkama kod Madjente i Solferina • Mirovnim ugovorom Pijemont je dobio Lombardiju, Francuska Nicu i Savoju, dok je Austrija zadržala Veneciju • Pobeda Pijemonta je pokrenula revolucionarni talas, tako da su vojvodstva Parma, Toskana i Modena proglasila ujedinjenje sa Pijemontom • Zatim je došlo do ustanka na Siciliji, ustanicima se pridružio Garibaldi sa dobrovoljcima, pobuna se proširila i na južnu Italiju, tako da je Garibaldi ušao u Napulj i proglasio ujedinjenje sa Pijemontom

16. 1861.god. u Torinu je proglašeno stvaranje Kraljevine Italije, na čelu sa kraljem Vitoriom Emanuelom II • Izvan Italije ostali su Venecija i Rim • Napoleon III je uvideo da će doći do stvaranje moćne italijanske države, što mu nije odgovaralo, tako da je francuska vojska ušla u Rim i štitila Papsku državu

17. Nakon izbijanja austrijsko-pruskog rata 1866.god., Italija je postala saveznik Pruske i zauzvrat je dobio Veneciju • Zbog rata sa Pruskom, 1870.god. povučen je francuski garnizon iz Rima, što je iskorišćeno za osvajanje Rima, koji postaje prestonica • Rimski papa nije priznao pripajanje Rima Italiji, odnos Vatikana i Italije regulisao je tek 1929.god. Benito Musolini

18. Ujedinjenje Nemačke • Dolaskom na presto Pruske kralja Viljema I 1861.god. i njegovim imenovanjem za kancelara Ota fon Bizmarka 1862.god. ubrzan je proces ujedinjenja Nemačke • Bizmark je, uz pomoć načelnika generalštaba Helmuta fon Moltkea izvršio vojnu reformu, stvorivši jaku i modernu vojsku • Poznat je kao “gvozdeni kancelar”, nadimak je dobio zbog izjave da se velika pitanja tog vremena neće rešavati govorima nego gvoždjem i krvlju

19. Oto von Bizmark • Kancelar Pruske (1862-1871) • Kancelar Nemačke (1871-1890)

20. Za Bizmarka je jedina opcija ujedinjenja bila pod vodjstvom Pruske, zato je sukob sa Austrijom bio neizbežan • Do rata Pruske i Austrije došlo je 1866.god. • Pruska vojska je odlučujući poraz nanela Austrijancima u bici kod Sadove (Kenigrec), čime je Austrija bila izbačena iz borbe za nemačko ujedinjenje • Austrija je morala da prihvati raspuštanje Nemačkog saveza i stvaranje Severnonemačkog saveza, pod vodjstvom Pruske

21. Severnonemački savez

22. Jačanje Pruske uznemirilo je Francusku, tako da je 1870.god. došlo do rata • Pruska vojska nanela je odlučujući poraz Francuzima kod Sedana, u kojoj je zarobljen i car Napoleon III • Poraz kod Sedana 1870.god. doveo je do pada Drugog carstva i uspostavljanja Treće republike u Francuskoj • Severnonemačkom savezu su se pridružile i južne nemačke države

23. Početkom 1871.god. u Versaju proglašeno je Nemačko carstvo (Drugi rajh); pruski kralj Viljem I proglašen je za nemačkog cara, dok je kancelar ostao Bizmark • Rat sa Francuskom okončan je mirom u Frankfurtu 1871.god., kojim je Francuska morala da se odrekne pokrajina Alzas i Loren u korist Nemačke

24. Proglašenje nemačkog carstva