3-5 Yaş Çocuklarının Duygu Durumları ve Davranış Özellikleri

1. 3-5 Yaş Çocuklarının Duygu Durumları ve Davranış Özellikleri Kırıkkale Rehberlik ve Araştırma Merkezi Kasım-2012 Yeşim AYYILDIZ

2. Bu Yaşlarda Çocuklarınız; • Meraklıdırlar. • Arkadaşlarıyla birlikte olmaktan hoşlanırlar. • Giyinme, yemek yeme gibi alışkanlıklarını kendileri belirlemek isterler. • Kurallara uymakta zorlanırlar. • Bazen evin patronu kendileriymiş gibi davranırlar. • Zaman zaman kavgacı ve hırçın olabilirler. • Kendi cinsinden olan ebeveyn ile çatışma halinde olabilirler.

3. … • Oyun oynamak hayatlarındaki en önemli olaydır. • Oyuncaklar en değerli eşyalarıdır. • Günün her saatini anne-babalarıyla geçirmek isterler. • Anne ya da baba ile birlikte iş yapmaktan çok zevk alırlar. • Kırılgan ve hassas olabilirler. • Korunmaya, sevilmeye ve övülmeye çok gereksinim duyarlar. • Kardeşleri varsa sürekli kavga halinde olabilirler.

4. Kişisel - Sosyal Gelişim • Çocuğunuzu, diğer insanlarla ve yaşıtlarıyla iletişim kurabilmesi için parklara, komşuya ya da marketlere götürün. • Çocuklar müzik dinlerken rahatlarlar. Çocuğunuzu müzik türleri ve müzik aletleriyle tanıştırın. Mümkünse ona bir müzik aletini çalmayı öğretin (piyano, mandolin, flüt, bu yaş çocukları için uygundur). • Çocuğunuzu başka çocuklarla oyun oynaması için sık sık dışarıya çıkarın. • Çocuğunuza masa toplama, yatağını düzeltme, ekmek alma gibi basit sorumluluklar verin.

5. … • Çocuğunuzun kendi başına yemeğini yemesi için zaman tanıyın, siz yedirmeyin. • Düzgün konuşabilmesi için; çocuğunuzla konuşurken kelimelerinizi ve cümlelerinizi doğru kullanın ve her olayı ayrıntıları ile anlatın. • Çocuğunuza zaman zaman günlük olaylarla ilgili sorular sorarak onu düşünmeye yönlendirin. • Çocuğunuzu disipline alıştırın. Disipline ederken çocuğu özgür bırakmanız gereken durumları doğru belirleyin. Örneğin istediği oyuncağı almasına, istediği giysiyi giymesine ya da düşüncesini söylemesine izin verin. Ancak televizyon programını ya da uyku saatini siz belirleyin. Nedenlerini açıklayın.

6. … • Çocuğunuz duygularını rahatça ifade edebilmelidir. Ağladığı ya da öfkelendiği zaman sabırlı olun ve nedenini bulmaya çalışın. Gerekirse duyguları geçene kadar onu rahat bırakın. Sakinleşince konuşmaya çalışın. • Temizlik alışkanlığı kazandırın. Siz el yıkayıp, diş fırçalarken seyrettirin. Çocuğunuza ait diş fırçası ve havlu bulundurun. !Çocuğunuzun bu yaşlarda cinsel kimliğini kazanması önemlidir. Aynı cins ebeveyn ile zaman geçireceği fırsatlar yaratın. Cinsiyetine uygun olmayan davranış ve tutumlardan kaçının!

7. Zihinsel – Dil Gelişimi • Çocuğunuza her gün resimli bir kitap okuyun. Resimler hakkında soru sorarak onunla konuşun. • Kitapları bazen siz okumayın, resimlerine bakarak çocuğunuzdan anlatmasını isteyin. • Günlük işlerinizi yaparken çocuğunuza sorular sorun ve ondan da soru sormasını isteyin (Ben neden ütü yapıyorum, ütülemezsem ne olur? Neden ellerimizi yıkıyoruz? gibi). • Çocuğunuzun düşünmesini sağlamak için soru sorduğu zaman hemen yanıtı vermeyin, aynı soruyu ona sorun. • Çocuğunuzun anlattığı olayları dikkatle dinleyin. Anlattığı olayla ilgili sorular sorun. • Bir kağıt üzerine içi boş bir elma, araba, çiçek gibi resimler çizerek bunları içini taşırmadan boyamasında çocuğunuza yardım edin.

8. … • Kağıt üzerine daire, kare, üçgen şekilleri çizin, çocuğunuzdan da çizmesini isteyin. • Çocuğunuza giysilerin, eşyaların ve oyuncakların renklerini öğretin. • Her gün çocuğunuza yaratıcılığını kullanabileceği serbest resim çalışması yaptırın. Siz yönlendirmeyin. Ona renkli ve değişik çeşitte boya malzemesi temin edin. • Çocuğunuz kağıt üzerinde bir insan resmi çizebilmelidir. Her parçanın olduğu insan resmi çizmesini öğretin. • Takmalı-çıkarmalı legolarla her gün oyun oynayın. • Yumuşak hamurlarla çeşitli şekiller yaratın. Hamur şekillerini sonradan boyayabilirsiniz.

9. … • Değişik malzemeler kullanarak (elişi kağıdı, renkli karton gibi) yırtma-yapıştırma şeklinde resimler oluşturun. Çocuğunuzun yaratıcılığını kullanmasına önem verin. • Birlikte aynı iki resim arasındaki farklar, resimdeki saçma olaylar türü zihin jimnastiği oyunları oynayın. Az parçalı yap-boz türü oyuncaklarla oynamasını sağlayın. Çocuğunuzun yaşı büyüdükçe parça sayısı fazla olan yap-boz’larla oynayabilirsiniz.

10. … • Çocuğunuzun keskin uçlu olmayan makas kullanmasına fırsat yaratın. Kağıt üzerinde düz bir çizgi çizerek makasla kesmesine yardım edin. Makas kullanırken mutlaka yanında olun, sizin olmadığınız durumlarda makası ortada bırakmayın.

11. … • Evde biriken kutular, makaralar, pet şişeler, rulolar gibi malzemeleri atmayın. Zaman zaman çocuğunuzla bu malzemeleri kullanarak oyuncaklar yaratın. İlaç kutularını kağıtla kaplayıp boyayarak tren yapabilirsiniz. Çocuklar anne-babalarıyla birlikte yarattıkları oyuncaklardan çok zevk alırlar. • Küplerle kule yapabileceği ve şekiller oluşturabileceği oyunlar oynayın. • Çocuğunuza yaşantınız içinde büyük-küçük, az-çok, uzun-kısa, boş-dolu, ağır-hafif gibi zıt kavramları ve siyah-kara, küçük-minik gibi eş kavramları öğretin. • Büyükten küçüğe, azdan çoğa, açıktan koyuya gibi (sıralama) kavramları çocuğunuza öğretin. • Çocuğunuzla birlikte kullandığı oyuncak ve eşyaları sayın. Ona sayı saymasını öğretin. • Resimlerle olay sıralama oyunları oynayın (Uyanma, yüz yıkama, kahvaltı, okula gitme gibi).

12. … Çocuğunuza para kavramını, ekmeğin ya da şekerin kaç liraya alınabileceğini öğretin.

13. Hareket Gelişimi • Çocuğunuzun atlama, zıplama, top oynama, koşma gibi hareketleri rahatça yapabileceği güvenli ortamlar yaratın. Büyük bir odada yer açın ya da oyun bahçeleri ve açık alanları bu oyunlar için kullanın.

14. GÜVENLİK • Yabancılara karşı dikkatli olmayı, yabancıların isteklerine karşı sorgulayıcı olmayı çocuğunuza öğretin. • Araç kullanıyorsanız çocuğunuzu emniyet kemeri kullanmaya alıştırın. • Evde kısa süre için bile olsa onu yalnız bırakmayın. • Banyo yaparken küvet ve leğen gibi su dolu ortamlarda boğulma riskine karşı çocuğunuzun yanında olun.

15. … KIRIKKALE REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ