Öğretimle İlgili Temel Kavramlar ve Program Geliştirme

1. BÖLÜM: 1 Öğretimle İlgili Temel Kavramlar ve Program Geliştirme

2. Öğrenme Öğretme Öğretim Eğitim Program Eğitim Programı Öğretim Programı Ders Programı Öğretim Ortamı Öğretim Takvimi Öğrenme Yaşantısı Program GeliştirmeSüreci TEMEL KAVRAMLAR 1. Hafta ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ

3. Temel Kavramlar • Canlılar arasında, insan gibi kendi ayakları üstünde durmak ve ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla bu kadar süreli bir eğitime gereksinimi olan başka bir canlı yoktur. İnsanlar belli bir çevrede doğar ve yaşam boyu çevresiyle etkileşimde bulunarak çevrelerine uyum sağlamaya çalışırlar. • İnsanlar, çevreleriyle girdikleri etkileşim sonucunda formal ve informal olarak iki yolla eğitim alırlar. • Bireylerin çevreleriyle kurdukları serbest etkileşimleri sonucunda aldıkları eğitime “kendiliğinden kültürlenme-informal”, okulda aldıkları eğitime ise “kasıtlı kültürlenme-formal” denilmektedir. ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ

4. Eğitimi nasıl tanımlayabiliriz? Eğitim:En geniş anlamıyla eğitim bireyde kendi yaşantıları yoluyla davranış değişikliği meydana getirme süreci olarak tanımlanabilir. Tanımın üç temel özelliği vardır: 1. Eğitim bir süreçtir. 2. Eğitim sonucunda bireyde davranış değişikliği meydana gelir. 3. Davranış değişikliği bireyin yaşantıları sonucu meydana gelir. ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ

5. İşleme • Okulda alınan eğitim planlı, programlı, amaçlı formal bir eğitimdir. • Bu amaçla, okullarda uygulanmak üzere öğretim programları geliştirilmiştir. Öğretmenlerin görevi programlarda yer alan hedefler doğrultusunda planlama yapmak, öğretme öğrenme sürecini öğrencilerin yeni davranışlar kazanmalarını sağlayacak biçimde düzenlemektir. ÇIKTI GİRDİ Okulun Görevleri • Yeni davranışlar kazandırmak, • İstenilmeyen davranışları ortadan kaldırmak • İstendik davranışları pekiştirmektir. Tartışma:Okulda informal bir eğitim var mıdır? ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ

6. Öğrenme Nedir? “Öğrenme, bireyin olgunlaşma düzeyine göre, çevresiyle etkileşimi sonucu davranışlarında olan kalıcı değişmeler” dir. Tanıma göre öğrenmenin oluşabilmesi üç etkene bağlıdır: • Davranışlarda bir değişme olmalıdır. • Bu değişme kalıcı olmalıdır. • Değişme kişinin çevresiyle etkileşimi sonucunda oluşmalıdır. ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ

7. Öğrenmenin iki yolu vardır. • Kendi yaşantılarımız. • Eğitimimiz Davranış:Bireylerin başkaları tarafından doğrudan doğruya ya da dolaylı olarak gözlenebilen etkinlikleridir. İnsan davranışlarının zihinsel, duygusal ve bedensel yönleri vardır. Öğretme:Bireyin davranışlarında değişim meydana getirmek için yapılan etkinliklerdir. Diğer bir ifadeyle öğretme; öğreticilerin öğrencilere yönelik yaptıkları faaliyetlerin tümüdür. ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ

8. Öğrenme Alanları • Bilişsel Alan:Zihinsel etkinliklerin ön planda olduğu alandır. • Duyuşsal Alan: Çeşitli nesne ve olaylara karı gösterdiğimiz duygu ve tutumlarımızdır. • Devinişsel Alan: Bir veya birden çok organımızı kullanarak ortaya koyduğumuz davranışlardır. ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ

9. Öğretim:Öğretme-öğrenme sürecinin planlanması ve bu sürecin istenilen davranışları gerçekleştirebilecek şekilde uygulanmasıdır. Öğretim: Öğretme +Öğrenme • Öğretim faaliyetleri önceden belirlenmiş hedefler doğrultusunda, planlı, programlı, yöntemli, öğrenme ve öğretme ilkelerine uygun olarak yapılır. • Öğretmen, öğretme-öğrenme sürecinin düzenleyicisidir. • Öğretimde öğretme ve öğrenme diye iki etkinlik vardır. Öğretme, öğretmenin etkinliği; öğrenme, öğrencinin etkinliğidir. • Öğretim faaliyeti sürecinde öğretmen öğretir; öğrenci öğrenir. ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ

10. Öğretim dar kapsamlıdır. Eğitim geniş kapsamlıdır. Eğitim toplumun her kesimini içine alır. Öğretim toplumda belli yaştakileri içine alır. Öğretim yasal kurumlarda yapılır. Eğitim her yerde yapılır. Öğretimin özünde de bilgi, beceri ve değer duygusu barındırma vardır. Eğitimin içinde tavır, tutum ve alışkanlık kazandırma vardır. Öğretim bireyin yaşamının beli bir dönemi ile sınırlıdır. Eğitim yaşam boyu devam eder. Eğitim insan ve hayvana özgüdür. Öğretim yalnız insana özgüdür. Eğitimi seçme şansımız yok. Öğretimi seçme şansımız var. Eğitimin hedefleri geneldir. Öğretimin hedefleri özeldir. ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ

11. Öğrenmenin Oluşum Süreci Öğrenme-Öğretme Ortamı Öğrenme Yaşantısı ETKİLEŞİM KAYNAK/ ÖĞRETMEN ALICI/ ÖĞRENCİ Etkinliği: Öğrenme Etkinliği: Öğretme Dönüt (Geri-Bildirim) ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ

12. Öğretim Ortamı:Bir okulda ya da sınıf ortamında etkili öğretim yaşantılarının gerçekleşmesi amacıyla öğretmen öğrenci arasında oluşturulan olumlu havadır. • Öğrenme Yaşantısı:Öğrencilerin kalıcı izli davranış değişmesine imkan veren yaşantılardır. • Öğretim Yılı:Herhangi bir eğitim kurumunun eğitime başladığı tarihten derslerin bittiği tarihe kadar geçen süredir. • Öğretim Takvimi:Bir öğretim yılında yapılması düşünülen öğretim etkinliklerinin aylara veya haftalara dağıtılmasıdır. ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ

13. Eğitim Programlarının Temel Öğeleri ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ

14. Program Nedir? • Belirli şartlara ve düzene göre bir amaca ulaşmak için yapılması öngörülen işlemlerin bütünüdür. • Program, okulda öğretilecekleri içerir. • Program, bir dizi derstir. • Program, içeriktir. • Program, bir dizi materyaldir. • Program, bir dizi davranıştır. • Program, okul tarafından yönlendirilen okul içindeki ve dışındaki öğretilecekleri içerir. • Program, okul rehberliğinde öğrencinin tamamlayacağı birbirleriyle bağlantılı plan ve öğrenme yaşantıları dizisidir.

15. Milli Eğitimin amaçları doğrultusunda eğitimin hedeflerine ulaşmak için yapılacak etkinliklere eğitim programı denir. • Öğrenciye okul içinde ve dışında planlı etkinlikler yoluyla sağlanan öğrenme yaşantılarının tümüdür. • Belli bir öğretim basamağındaki sınıflarda okutulacak derslerin amaçlarını, içeriğini,süresini,öğretim yaşantılarını ve değerlendirme süreçlerini kapsayan çalışmalardır. • Eğitim kurumlarında okutulacak derslerin isimlerini ve ders saatlerini içeren listelerdir. • Türkiye’de eskiden, basılı okul programlarına müfredat programı denilirdi.

16. Bir ders süresi içinde yapılacak tüm etkinlikleri;dersin ,içeriği, öğrenme-öğretme süreci ve ölçme değerlendirmenin programlanmasıdır. • Öğrencilere hangi konuların hangi düzeyde ve nasıl kazandırılacağı ve değerlendirileceğini içeren plandır. • Hedef-kazanım, içerik, eğitim durumları ve değerlendirme durumlarında açıkça belirtilmeyen, eğitim kurumlarının önceden belirlenmiş hedefleri dışında gerçekleştirilen, okul içi ve dışında meydana gelen yaşantılar yoluyla elde edilen kazanımları kapsayan programa denir. • Örtük program resmi programın dışında, öğretme öğrenme süreci içinde ihtiyaçlara göre ortaya çıkan bilgi, etkinlik ve uygulamaları kapsar. • Örtük program öğrencinin değişik ihtiyaçlarını karşılamayı ve yaratıcı yönlerini geliştirmeyi amaçlar.

17. Hedef-kazanım, içerik, eğitim durumları ve değerlendirme durumlarının açıkça belirtildiği, Anayasa ve Milli Eğitim Temel Kanunu doğrultusunda hazırlanan programa açık program denir. • Tüm eğitim kurumları bu programı gerçekleştirmeye çalışır.

18. Eğitim Programı Öğretim Programı Ders Programı

19. Programın Temel Öğeleri Hedefler-kazanımlar İçerik (Kapsam) Öğrenme-Öğretme Yaşantıları Ölçme ve Değerlendirme GERİ BİLDİRİM (DÖNÜT VE DÜZELTME) Temel Sorular: • Bireye hangi davranışlar kazandırılacak? • Davranış değişmesi için hangi yaşantılar gereklidir? • Yaşantılar nasıl düzenlenmelidir? • Tasarlanan sonuçlar gerçekleşti mi? ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ

20. 1.Hedef • Davranış • Uzak Hedefler • Genel Hedefler • Özel Hedefler • Davranışsal Hedefler • Niçin Eğitim? • Ne tip birey? • 3. Eğitim Durumları • (Öğrenme Yaşantıları) • Öğretim stratejileri • Yöntem ve teknikler • Araç ve gereçler Nasıl öğretelim? Nerede öğretelim? Ne zaman öğretelim? Ne ile öğretelim? 4. Sınama Durumları (Ölçme ve Değerlendirme) Ne kadar öğretildi? Ne düzeyde hedeflere ulaşıldı? • 2. İçerik (Kapsam) • Üniteler-Tema • Konular • Ne öğretelim? ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ

21. Niçin? Hedef (Davranış) Ne kadar? Ölçme ve Değerlendirme (Dönüt) Ne kadar? İçerik (Kapsam) Ne? Eğitim Durumları Öğretme-Öğrenme Yaşantıları Nasıl? ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ

22. Eğitim programının öğeleri • Hedef (Amaç ve kazanım): Yetiştirilecek bireyde bulunması uygun görülen, eğitim yoluyla kazandırılabilir istendik özelliklerdir. Bu aşamada sorulan soru “NİÇİN?” dir. • İçerik (Kapsam, konu, muhteva): Hedef ve kazanımları gerçekleştirmeyi sağlayacak bilgi, beceri ve tutum kazandırmaya yönelik oluşturulan bir bütündür. İçeriği, konu alanı uzmanı ve program geliştirme uzmanı birlikte belirlemelidir. Bu aşamada sorulan soru “NE?” sorusudur.

23. Eğitim programının öğeleri • Eğitim durumları (Öğretme – Öğrenme Yaşantıları): Hedef ve kazanımların gerçekleştirilmesine yönelik, içeriğin aktarılmasını sağlayacak öğretme-öğrenme süreç ve yaşantılarını kapsayan bir bütündür. Belli bir zaman süresi içinde bireyi etkileme gücünde olan dış şartlardır. Bu aşamada sorulan soru “NASIL?” dır. • Değerlendirme (Sınama Durumları): Hedef ve kazanımların gerçekleşip gerçekleşmediğini, gerçekleşmiş ise hangi seviyede gerçekleştiğini ortaya çıkarmayı sağlayan, ölçme ve değerlendirme süreç ve sonucunu kapsayan bir bütündür. Bu aşamada “NE KADAR? ve HANGİ SEVİYEDE?” soruları sorulur.

24. Soru: I. Niçin? II. Nasıl? III. Ne kadar? Bu sorular, program geliştirme sürecinde hangi temel öğelerle ilgilidir? (KPSS 2005) II III I • Hedef • Hedef • Değerlendirme • Eğitim durumu • Eğitim durumu Değerlendirme Eğitim durumu Eğitim durumu Hedef Değerlendirme Eğitim durumu Değerlendirme Hedef Değerlendirme Hedef CEVAP: B ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ

25. Soru: Bir öğretim programının temel öğeleri, aşağıdakilerin hangisinde tam olarak sunulmuştur?(KPSS 2003) A) Kritik davranışlar; öğretme-öğrenme etkinlikleri B) Öğretmen ve öğrenci; içerik; değerlendirme durumları C) Öğrenci; Öğretme-öğrenme etkinlikleri;okul yönetimi D) Özel hedefler; Öğretmen-öğrenme etkinlikleri; değerlendirme durumları E) Öğretmen ve öğrenci; okul yönetimi veli CEVAP: D ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ

26. Soru:Öğretme-öğrenme süreçleri üzerinde aşağıdakilerden hangisinin etkisi en azdır? (KPSS-2003) • Öğrencilerin • Öğretmenlerin • Öğretim programlarının • Doğal çevrenin • Ölçme değerlendirme süreçlerinin Soru: Aşağıdakilerden hangisi eğitim programlarının öğretim sürecine sağladığı yararlardan biri değildir? • Öğretmenlere rehberlik etmesi • Öğretme-öğrenme etkinliklerinin verimliliğini artırması • Öğretme-öğrenme faaliyetlerine yön vermesi • Öğrencilerin tamamen serbest ortamlarda gelişmesini sağlama • Ülkede ortak bir eğitim standardını sağlama ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ

27. Hedefler

28. Genel Hedefler Genel sonuçları gösterir. Ölçülebilir değildir. Öğretme-öğrenme sürecinin genel özelliklerini gösterir. Programın genel doğrultusunu gösteriri. Öğrenme amaçlarını tespit için bir ölçüt oluşturur. Öğrenme Hedefleri Öğretme-öğrenme süreci sonucunda ulaşılabilecek sonuçları gösterir. Ölçülebilir. (Davranışa dönüştürülerek) Davranış olarak ifade edilebilirler. Hedeflerin Türleri ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ

29. HEDEFLERİN /AMAÇLARIN SEVİYELERİ Ülkenin Eğitim Felsefesi Milli eğitimin uzak amaçları Belirli öğretim kurumlarının genel amaçları Belirli düzeyde okulların genel amaçları Dersin genel amaçları Belirli bir konunun öğretim amaçları Anayasal uzak amaçlar ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ

30. Türk Milli Eğitim Sisteminin Genel Hedefleri(1739) Türk Milli Eğitimin Genel Amaçları; Türk milletinin bütün fertlerini; 1.Atatürk inkılâp ve ilkelerine ve Anayasada ifadesi bulunan Atatürk Milliyetçiliğine bağlı; Türk milletinin milli, ahlâki, insani, manevi ve kültürel değerlerini benimseyen, koruyan ve geliştiren; ailesini, vatanını, milletini seven ve daima yüceltmeye çalışan; insan haklarına ve Anayasanın başlangıcındaki temel ilkelere dayanan demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devleti olan Türkiye Cumhuriyeti’ne karşı görev ve sorumluluğunu bilen ve bunları davranış haline getirmiş yurttaşlar yetiştirmek.

31. 2. Beden, zihin, ahlâk, ruh ve duygu bakımından dengeli ve sağlıklı şekilde gelişmiş bir kişiliğe ve karaktere, hür ve bilimsel düşünme gücüne, geniş bir dünya görüşüne sahip insan haklarına saygılı, gir,işken kişilik ve teşebbüse değer veren, topluma karşı sorumluluk duyan yapıcı, yaratıcı ve verimli kişiler olarak yetiştirmek. 3.İlgi, istidat ve kabiliyetlerini gerçekleştirerek, gerekli bilgi, beceri, davranışlar ve birlikte iş görme alışkanlığı kazandırmak suretiyle hayata hazırlamak ve onların kendilerini kutlu kılacak ve toplumun mutluluğuna katkıda bulunacak bir meslek sahibi olmalarını sağlamak.

32. Soyut Genel Eğitimin küresel amaçları Uluslar arası kuruluşlar Öneri niteliğinde UNESCO’nun belirlediği eğitimin küresel amaçları Yasa ile belirlenmiş (1739 S.K) Eğitilmiş bireyin genel özelliklerini yansıtır. Türk Milli Eğitimin Genel Amaçları Eğitimin Genel Amaçları Yasa ile belirlenmiş (1739 S.K 2547 YÖK) Okulun Amaçları Milli Eğitim kade-mesini bitiren bireylerin özellik-lerini yansıtır. İlköğretimin amaçları Sosyal Bilgiler dersinin amaçları Dersin Amaçları Birkomisyon tarafından hazırlanır TTKB onaylar Bir derste kazan-dırılması gereken hedeflerdir. Ünitenin Amaçları Bir komisyon tarafından hazırlanır TTKB onaylar Sağlığımızı koru-yalım ünitesinin amaçları Bir derste kazan-dırılması gereken hedeflerdir. Bir komisyon tarafından hazırlanır TTKB onaylar Bir konuda öğrenci-den beklenen davra-nışları ifade eder. Sağlığımızı korumanın önemini kavrayabilme Konunun amaçları Somut Davranışa dönük

33. Soru:Türk eğitim sisteminde genel hedefler aşağıdakilerden hangisine dayalıdır?(KPSS-2005) • Türk Milli Eğitim Temel Kanunu’na B) Okul Yönetmeliklerine C) Tebliğler Dergisine D) Şura Kararlarına • Öğretim Programlarına Soru:Aşağıdakilerden hangisi Türk Milli Eğitim Kanunu’nda belirlenen Türk Milli Eğitiminin temel ilkelerinden birisi değildir? • Laiklik B) Karma eğitim C) Okul-Aile işbirliği • Yöneltme E) Toplumsallaşma Soru:Aşağıdakilerden hangisi uzak hedef ifadesidir? • İletişim becerilerini geliştirebilme • Karşılaştığı problemlere bilimsel araştırma yöntemlerini kullanabilme • Teknolojiyi ve bilimsel gelişmeleri takip edebilme • Çağdaş uygarlık seviyesine ulaşabilme • Sağlıklı yaşam alışkanlıklarını kazanabilme

34. Hedef Belirleme Belirleyiciler Süzgeçler Öğrenme Ürünleri Toplumun Gerçekleri ve İhtiyaçları Eğitim Felsefesi Bilişsel Duyuşsal Devinişsel Olası Hedefler Konu (disiplin) Alanının Nitelikleri Aday Hedefler Eğitim Psikolojisi Eğitim Sosyolojisi Bireyin İlgi ve İhtiyaçları Eğitim Ekonomisi Doğanın Denge ve Niteliği Kazanımlar

35. Program Çeşitleri Açık Program • Hedef-kazanım, içerik, eğitim durumları ve sınama durumlarının açıkça belirtildiği, Anayasa ve Milli Eğitim Temel Kanunu doğrultusunda hazırlanan programa açık program denir. Bu tür programda yetiştirilmek istenen bireydeki özellikler açık ve ayrıntılı bir şekilde herkesin anlayabileceği bir dille belirtilir. Tüm eğitim kurumları bu tür programı gerçekleştirmeye çalışır.

36. Örtük (Gizil) Program • Hedef-kazanım, içerik, eğitim durumları ve sınama durumlarında açıkça belirtilmediği, eğitim kurumlarının hedefi dışında gerçekleştirilen, okul içi ve dışında meydana gelen yaşantılar yoluyla elde edilen kazanımları kapsayan programa örtük program denir. • Bu tür program, kurum içi ve dışında kazanılan değer, norm, görüş, yaşantı biçimleri vb. içerir. Örtük program, eğitim programı, öğretim programı ve ders programı kapsamında oluşan öğrenci kazanımlarını da kapsar (Demirel, 1999; Marsh, 1997; Wragg, 1997).

37. Konumsal Açıdan Program • Program geliştirme çalışmaları konumsal açıdan iki çeşittir; merkez örgütü olan Milli Eğitim Bakanlığı tarafından geliştirilen ve bürokratik yapıya dayandırılan merkezi program, • Yerel yönetimler içerisinde yer alan Milli Eğitim Müdürlükleri bünyesinde ya da okullar tarafından geliştirilen yerel programdır.

38. Merkezi Program • Milli Eğitim Bakanlığı Merkez Teşkilatı tarafından geliştirilen merkezi program, tüm ülkede belirli bir standardın oluşturulması amacıyla değişik alanlardaki uzmanların bir araya gelerek geliştirdikleri programdır. • Merkezi programın hazırlanmasının temel nedeni, aynı hedefler doğrultusunda benzer nitelikleri taşıyan bireyler yetiştirmektir. Bu tür programların temel amacı, ülkede nitelik birliği sağlamaktır.

39. İhtiyaçlar Belirlenmesi Genel Hedeflerin Belirlenmesi Alanın Kavram, İlke ve Becerilerinin Belirlenmesi Öğrenme Alanları ve Alanı Kapsayan Kazanımların Belirlenmesi Diğer Alanlarla Bağlantılar Öğretim Etkinlikleri, Ölçme Değerlendirme ve Öğretmen Kılavuzu MEB, Program Geliştirme Modeli Öğrenme Alanlarının Kapsadığı Ünitelerin/Temalarının Belirlenmesi Kavram Haritalarının Oluşturulması Paydaşlarla Paylaşımın Sağlanması Materyal Geliştirilmesi Programların Onaya Sunulması Programların Denenmesi İzlenmesi/Değerlendirilmesi

40. Soru • Millî Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı tarafından hazırlanarak uygulamaya konan öğretim programlarında belirtilen amaç ve etkinlikleri kapsamaz. • Öğretme - öğrenme süreci içerisinde ortaya çıkan bilgiler, düşünceler, değerler, uygulamalar ve bu uygulamalar sonucunda öğrencilerde meydana gelen bütün özellikleri kapsar. • Okulun düzeni, kuralları, fiziksel ve psikolojik çevresi, yöneticilerin ve öğretmenlerin sözlü ya da sözsüz olarak verdikleri bütün iletileri kapsar. Yukarıda özellikleri verilen program türü aşağıdakilerden hangisidir? (KPSS-2008) • Resmî B) Uygulamadaki C) Örtük D) Ekstra E) İhmal edilen (geçersiz)

41. Soru. Posner beş tür eğitim programı olduğunu söylemektedir.Bunlar; resmi program, uygulamadaki program,örtük program, ekstra program ve ihmal edilen (geçersiz) programdır. Posner’in eğitim programını bu şekilde ayırmasının uygulamadaki anlamı ya da katkısı ne olabilir? A) Eğitim araştırmacılarının resmî programın önemini kavramalarına neden olur. B) Eğitim reformlarının başarı ve başarısızlıklarının nedenlerini belirlemeye yardımcı olur. C) Program geliştirme alanının ne kadar dinamik bir süreç olduğunun kavranmasına yardımcı olur. D) Program değerlendirmenin sistematik olarak yapılması gerektiğini ortaya koymaya yardımcı olur. E) Aynı programın farklı boyutlarını ve farklı akademik çıktılarını belirlemeye yardımcı olur.

42. Soru. Sarmal programın dayandığı temel düşünce aşağıdakilerden hangisidir? A) Öğrencilerin, önemli bilgileri kendi kendilerine keşfetmeleri B) Öğrenme sürecinde deneyimden önce bilginin gerekli olduğu C) Öğrencilere belli kavramların belli gelişim düzeylerinde verilmesi D) Yeni öğrenilenlerin ön öğrenmeler üzerine inşa edilmesi E) Öğrencilerin, öğretmen kılavuzluğunda araştırmalar yaparak kendi kendilerine öğrenmeleri

43. Programın Özellikleri Bilimsellik: Programların en belirgin ve önemli özelliği bilimsel olmasıdır. Tartışmaya açık ya da tartışmalı bilgiler yerine test edilmiş ve ispatlanmış bilgiler programa alınır. Uygulanabilirlik: Program, teorik olmaktan ziyade insan kaynakları ve maddi kaynaklar açısından uygulanabilir olmalıdır. Aynı zamanda program, öğrencinin gelişim özellikleri, ilgi ve ihtiyaçlarına yanıt verebilecek düzeyde düzenlenmelidir.

44. Esneklik: Program, adım adım takip edilecek bir kaynak değil, uygulama alanının özelliğine göre (kırsal ve kentsel bölge, okulun fiziksel olanakları, öğrencinin durumu vs) uygulamacılar tarafından değişiklik yapılabilecek şekilde esnek olmalıdır. Çünkü, ülkemizde programlar merkezi yönetim tarafından geliştirildiğinden programların ülkenin her tarafında aynı şekilde uygulanmasını beklemek hatalı olabilecektir. Anlaşılırlık: Programın hedef/kazanımları, içeriği, öğrenme-öğretme süreçleri ve ölçme değerlendirme gibi unsurlarının herkes tarafından aynı anlama gelebilecek şekilde açık bir şekilde belirtilmesi gerekir.

45. Uygulayıcılara yardımcı olma: Program, uygulayıcı konumunda bulunan öğretmenlere açıklayıcı bilgi, örnek uygulamalar, hangi etkinliklere ne kadar zaman ayırabileceği gibi konulara yönelik kılavuz olma niteliğinde olmalıdır. Ekonomiklik: Eğitim, insan ve maddi kaynaklarının kullanımı açısından oldukça pahalı bir hizmet olduğundan dolayı program, asgari ölçüde kaynakların kullanılarak öğrenci kazanımlarını gerçekleştirecek nitelikte olmalıdır.

46. Temel Program Kuramları Esasicilik • Plato’nun “Devlet” adlı yapıtında temel halk hizmeti olarak öğretmenlerden politik yapıya hizmet edebilecek şekilde davranış göstermeleri beklenir. Bu kuramda eğitim, toplumun sürdürülebilmesinin temel unsurudur. • Plato’nun eğitim anlayışında sosyal sınıflar ayırımı bulunur. • Eğitimde mantığın, doğruluğun ve güzelliğin geliştirilmesi önemlidir. • Bilgi nedir? sorusuna Plato, güzellik ve soyut anlamda bilgidir, yanıtını vererek programda olması gereken bilgi ya da anlayışa dikkat çeker. Ona göre, müzik ve beden eğitimi dersleri eğitimin içeriğini oluşturur. Matematik, coğrafya ve astronomi ise zihni geliştirmeli ve bireylere sonsuz şeyler hakkında ileri görüşlülük sağlamalıdır. • Plato’ya göre eğitimin, topluma hizmet edecek üst düzey politik liderler yetiştirmesi gerekir.

47. Ansiklopedik Kuram • Ansiklopedik kurama göre okul programı, insanoğlunun ürettiği bütün bilgileri içermesi gerekir. • Commenius eğitim sistemlerini, doğanın kanunlarını içermediği ya da takip etmediği için eleştirmiştir. Öğrenmede doğanın gözlemlenmesi ve onun kanunlarının öğrenilmesi gerekir. • Öğrenme, duyu organlarıyla gerçekleşeceğinden Commenius program anlayışını programın ilk önce duyu organlarının geliştirilmesi üzerine yoğunlaşması gerektiğini savunmuştur. • Ona göre öğrenciler, kitaptan öğrenmek yerine, doğanın kitabından öğrenmelidirler. Bu kuramda, doğanın bilgileri ile kitaplardaki sözcüklerin birlikte öğrenilmesi gerekir. • Bu kurama göre program; matematik, klasik diller, modern diller, fizik, biyoloji, coğrafya, tarih ve güzel sanatları içermelidir.

48. Politeknik Kuram • Esası; Lenin’in insanoğlunun bütün sosyo-ekonomik ve tarihsel deneyimleri okul programında olmalıdır düşüncesidir. • Bu kuramının temel hareket noktası, eğitimin bireyleri toplumsal yaşama üretici olarak dâhil etmesidir. • Politeknik programın temel politikası, kapitalist üretim toplumdan insanları uzaklaştırarak toplumsal üretime etkin katılan sosyalist insanlar yetiştirmektir. • Politeknik kuramcılar, okul programlarının toplumsal ve ekonomik uygulamalara katkıda bulunan eşit insanlar yetiştirmek olduğunu ileri sürmüşlerdir.

49. Pragmatizm • Bilim ve teknolojinin endüstri sürecine uygulanması açısından ABD’de değişim daha hızlı meydana gelmiş ve XIX. yüzyılın sonlarına doğru politeknik programa alternatif bir kuram geliştirilmiştir. • Pragmatistler, Amerikan kurumlarının sosyal değişimlere eşit bir şekilde yanıt verebilmeleri için kuramsal olarak kanun, psikoloji, matematik, tıp ve eğitim alanlarında değişimin gerekli olduğunu fark etmişlerdir. • Pragmatist program, John Dewey ve Herbert Spencer’in düşüncelerinden etkilenmiştir.

50. Pragmatizm • “Hangi bilgi daha önemlidir?” sorusuna “bireylerin yetişkin olduklarında karşılaşabilecekleri sorunların üstesinden gelebilecek ve bunları çözebilecek türden bilgi önemlidir” yanıtı pragmatist kuramı özetlemektedir. • Bireylerin karşılaşabilecekleri sorunlar çoğunlukla; sağlıklı yaşam, ekonomik bağımsızlık, aile hayatı, topluma katılım, serbest zamanın değerlendirilmesi ve ahlaki kararlardır. Okul programlarının bu doğrultuda bireyleri yetiştirmesi gerekir. • Dewey’in pragmatist program kuram anlayışı çoğunlukla ilköğretime yönelik olmasına rağmen birçok Avrupa ülkesinde ortaöğretim için de benimsendiği görülmektedir. Özellikle 1945 yılından itibaren sosyal değişime uyum sağlayabilmek için okul programları bu doğrultuda düzenlenmiştir.