ZASADY INTERWENCJI PROFILAKTYCZNEJ

1. ZASADY INTERWENCJI PROFILAKTYCZNEJ „AGAPE” Katolickie Stowarzyszenie Pomocy Osobom Uzależnionym

2. OSTRZEGAWCZE SYGNAŁY • NIEUZASADNIONE NIEOBECNOŚCI • OBOWIĄZKI DOMOWE • PRZYJAŹNIE/ POROZUMIEWANIE SIĘ Z LUDŹMI • ZMIANA NAWYKÓW JEDZENIOWYCH • ZMIANA RYTMU SNU I CZUWANIA • WŁASNE SKRYTKI/ KRADZIEŻE • WIARA/ RELIGIA • JĘZYK – SŁOWNICTWO • WYGLĄD POKOJU • PROBLEMY SZKOLNE • ZMIANY STANU FIZYCZNEGO (OCZY, NOS, JAMA USTNA, HIGIENA, KONTROLA CZYNNOŚCI RUCHOWYCH) • AKCESORIA

3. Co poprzedza interwencje • Ustalenie w szkole reguł, zasad oraz procedur, aktualizacja szkolnych przepisów – zapisy w statucie • Zapoznanie społeczności szkolnej z procedurami postępowania w sytuacji zachowań świadczących o złamaniu przyjętych norm, zasad. • Program profilaktyki w szkole uwzględniający problematykę przeciwdziałania uzależnieniom. • Realizacja przyjętych treści programu profilaktyki – zajęcia psychoedukacyjne i profilaktyczne. • Wczesna interwencja – kontakty pomocne – rozmowy , kiedy zauważymy najmniejsze symptomy świadczące o zmianie zachowania

4. Program profilaktyki (w szkole/placówce) • To dokument, który jest tworzony przez szkołę, a którego realizacja zaplanowana jest na kilka lat. • Zawiera treści, które realizować mają potrzeby środowiska - wynikające z diagnozy. • Do jego realizacji powinni włączyć się wszyscy nauczyciele. • Powinien swoimi działaniami edukacyjnymi obejmować wszystkie podmioty w szkole (uczniów, nauczycieli, rodziców, administrację). • Powinien opisywać szereg innych działań jak: zajęcia pozalekcyjne, współpracę z instytucjami, działania podejmowane na rzecz społeczności lokalnej czy we współpracy z nią.

5. Profilaktyka uzależnień w szkole Może być realizowana jako jedno z zadań programu profilaktyki w szkole. Używanie alkoholu i innych środków odurzających należy bowiem do najczęściej wymienianych zachowań dysfunkcjonalnychz jakimi stykamy się w szkole obok: wczesnej aktywności seksualnej, braku zainteresowania nauką, problemów z dyscypliną, stosowania różnorodnych form przemocy lub bycia ofiarą przemocy, agresji itp.

6. Interwencja Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia2003r. • w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem §9.Szkoły i placówki podejmują działania interwencyjne polegające na powiadomieniu rodziców i Policji w sytuacjach kryzysowych, w szczególności gdy dzieci lub młodzież używają, posiadają lub rozprowadzają środki lub substancje psychoaktywne

7. cd. rozporządzenia • §10.Szkoły i placówki opracowują, zgodnie ze statutem, strategię działań wychowawczych i zapobiegawczych oraz interwencyjnych wobec dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem, która uwzględnia w szczególności: Procedury postępowania w sytuacjach szczególnych zagrożeń związanych z ze środkami odurzającymi i psychotropowymi i uwzględnieniem zadań osób podejmujących interwencję Współpracę z rodzicami w zakresie działań wychowawczych i zapobiegawczych, prozdrowotnych oraz interwencyjnych Sposób współdziałania pracowników szkoły ze służbą zdrowia i Policją w sytuacjach wymagających interwencji

8. Po co procedury interwencji? „Uznajemy, ze branie narkotyków, picie alkoholu czy palenie papierosów przez młodych ludzi jest szkodliwe. Przepisy te powstały po to, aby uczniowie mogli uczyć się i dorastać w środowisku bezpiecznym, zdrowym i wolnym od środków odurzających.”

9. KOGO OBOWIĄZUJĄ? „Dotyczą one posiadania, sprzedawania, używania narkotyków w szkole oraz na terenia do niej należącym. Obowiązują wszystkich uczniów w czasie lekcji i zajęć pozalekcyjnych odbywających się w szkole lub poza nią (imprezy sportowe, festyny, obozy, wycieczki szkolne itp.)

10. DEKLARACJA WSPÓŁPRACY „W celu rozpowszechnienia informacji o procedurze interwencyjnej wszyscy uczniowie oraz ich rodzice zostają zapoznani z procedurami a także podpisują Deklarację Współpracy, która jest zobowiązaniem do przestrzegania przepisów na terenie szkoły”

11. CELE PROGRAMU: • Zapobieganie rozpowszechnianiu się problemów związanych z używaniem substancji psychoaktywnych przez młodzież szkolną (narkotyki i alkohol) •  Zapobieganie procesowi przechodzenia od fazy okazjonalnego używania tych substancji do fazy nadużywania lub uzależnienia •  Zapobieganie handlu narkotykami na terenie szkół (eliminacja przestępczości narkotykowej)

12. PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA • Krótka – ograniczona do doraźnej reakcji na sytuację łamania przez ucznia zasady nie używania substancji psychoaktywnych • Realna – dostosowana do możliwości i umiejętności pracowników oświaty • Nieuchronna – prowadzona z każdym uczniem, który przyszedł do szkoły będąc pod wpływem substancji psychoaktywnych • Niezwłoczna – (natychmiastowa) prowadzona po stwierdzeniu problemu, bez odraczania w czasie • Oparta na współpracy pomiędzy nauczycielami a rodzicami oraz innymi instytucjami lokalnymi

13. W przypadku, gdy nauczyciel podejrzewa, że na terenie szkoły znajduje się uczeń pod wpływem alkoholu lub narkotyków powinien podjąć następujące kroki: • Należy powiadomić o swoich przypuszczeniach, pedagoga, wychowawcę klasy i dyrektora • Należy odizolować ucznia od reszty klasy, jednak ze względów bezpieczeństwa nie pozostawiać go samego; stworzyć warunki, w których nie będzie zagrożone jego życie ani zdrowie • Wezwać lekarza w celu stwierdzenia stanu trzeźwości lub odurzenia, ewentualnie udzielenia pomocy medycznej. • Zawiadomić rodziców/opiekunów, których należy zobowiązać do niezwłocznego odebrania ucznia ze szkoły.

14. c.d. • Dyrektor szkoły zawiadamia najbliższą jednostkę policji, gdy rodzice ucznia będącego pod wpływem alkoholu – odmawiają przyjścia do szkoły, a jest on agresywny, bądź swoim zachowaniem daje powód do zgorszenia albo zagraża życiu lub zdrowiu innych osób. • Gdy rodzice/opiekunowie odmówią odebrania dziecka, o pozostawieniu ucznia w szkole, czy przewiezieniu do placówki służby zdrowia, albo przekazaniu go do dyspozycji funkcjonariuszom policji – decyduje lekarz, po ustaleniu, aktualnego stanu zdrowia ucznia i w porozumieniu z dyrektorem szkoły/placówki. • W przypadku stwierdzenia stanu nietrzeźwości, policja ma możność przewiezienia ucznia do izby wytrzeźwień, albo do policyjnych pomieszczeń dla osób zatrzymanych, na czas niezbędny do wytrzeźwienia (maksymalnie do 24 godzin). O fakcie umieszczenia zawiadamia się rodziców/opiekunów oraz sąd rodzinny jeśli uczeń nie ukończył 18 lat

15. W przypadku, gdy nauczyciel podejrzewa, że uczeń posiada przy sobie substancję przypominającą narkotyk, powinien podjąć następujące kroki: • W obecności innej osoby (wychowawca, pedagog, dyrektor, itp..) ma prawo zażądać, aby uczeń przekazał mu substancję, pokazał zawartość torby szkolnej oraz kieszeni (we własnej odzieży), ewentualnie innych przedmiotów budzących podejrzenie co do ich związku z poszukiwaną substancją. Nauczyciel nie ma prawa samodzielnie wykonać czynności przeszukania odzieży ani teczki ucznia – jest to czynność zastrzeżona wyłącznie dla policji. • O swoich spostrzeżeniach ma obowiązek powiadomić dyrektora szkoły oraz rodziców/opiekunów ucznia i wzywać ich do natychmiastowego stawiennictwa

16. c.d. • W przypadku, gdy uczeń, mimo wezwania, odmawia przekazania nauczycielowi substancji i pokazania zawartości teczki, dyrektor szkoły wzywa policję, która przeszukuje odzież i przedmioty należące do ucznia oraz zabezpiecza znalezioną substancję i zabiera ją do ekspertyzy. • Jeżeli uczeń wyda substancję dobrowolnie, nauczyciel po odpowiednim zabezpieczeniu, zobowiązany jest bezzwłocznie przekazać ją do jednostki policji. Wcześniej próbuje ustalić, w jaki sposób i od kogo, uczeń nabył substancję. Całe zdarzenie nauczyciel dokumentuje, sporządzając możliwie dokładną notatkę z ustaleń wraz ze swoimi spostrzeżeniami.

17. Przebieg interwencji Rozmowa z uczniem diagnoza porada Rozmowa z rodzicami diagnoza, porada, wspólne opracowanie postępowania kontraktu Wspólna rozmowa z uczniem i rodzicami uczeń negocjuje i podpisuje kontrakt Monitorowanie wymiana informacji między szkołą a rodzicami

18. Rozmawiać, rozmawiać, rozmawiać... • Rozmowa może budować porozumienie, ułatwia prawdziwy kontakt. • Prowadzona w atmosferze życzliwości pozwala ujawniać uczucia. • Dzięki niej możemy ustalić przyczyny. • Jeżeli jesteśmy do niej przygotowani, to pomaga rozwiązywać problemy. • Można podczas niej przekonać młodego człowieka do zmiany zachowań, albo zachęcić do leczenia.

19. Rozmowa z uczniem DIAGNOZA mająca na celu zaplanowanie adekwatnych działań wobec ucznia oraz ocenę skali problemów związanych z używaniem przez niego środków odurzających

20. Rozmowa z uczniem PORADA, w czasie której zostaje jasno wyrażone stanowisko szkoły zabraniające używania substancji psychoaktywnych oraz motywowanie ucznia do zmiany zachowań poprzez ukazanie szkodliwości używania substancji psychoaktywnych

21. Rozmowa z uczniem • Informuje się, że sprawa zostaje przekazana rodzicom.

22. Rozmowa z uczniem • Jasne i konkretne określenie problemu • Wyrażenie troski i zaniepokojenia o ucznia • Przekazanie uczniowi spostrzeżeń na temat zmian, jakie zaszły w jego funkcjonowaniu na skutek używania substancji psychoaktywnych • Przekazanie rzeczowych informacji na temat zagrożeń dla zdrowia fizycznego i psychicznego

23. Rozmowa z uczniem • przekazanie jednoznacznego komunikatu o zakazieużywania substancji psychoaktywnych i konsekwencjach nieprzestrzegania tego zakazu • przekazanie propozycji umowy/kontraktu jako szansy na rozwiązanie problemu

24. Motywowanie do zmiany zachowań - KONTRAKT • ustalenia dotyczące zasad zachowania ucznia w szkole i w domu • konsekwencje ponoszone przez ucznia w przypadku nieprzestrzegania tych zasad • zobowiązanie ucznia do powstrzymywania się od używania substancji psychoaktywnych i przestrzegania ustalonych zasad • ustalenia dotyczące podjęcia kontaktu/konsultacji w poradni lub ośrodku terapeutycznym • zgodę na poniesienie konsekwencji w przypadku złamania warunków umowy • określenie zasad odzyskiwania przywilejów

25. Wspieranie zmian w zachowaniu ucznia: MONITOROWANIE • Obserwacja ucznia w szkole i w domu • Wymiana informacji pomiędzy nauczycielem a rodzicami • Nagradzanie korzystnych zmian w zachowaniu (odzyskiwanie przywilejów)

26. W przypadku łamania warunków kontraktu uczeń musi liczyć się z zawieszeniem w prawach ucznia i konieczności podjęcia terapii jako warunku kontynuacji nauki.

27. INTERWENCJA PROFILAKTYCZNA Rolą szkoły jest wspieranie rodziców i ucznia w rozwiązywaniu problemów.

28. Nie stosować interwencji profilaktycznej: Metoda ta nie przynosi pożądanych skutków w pracy wobec uczniów z bardzo dużymi trudnościami – syndromem zachowań problemowych.

29. BARIERY • Niepewność, że uczeń używa środków psychoaktywnych • Minimalizowanie problemu przez nauczycieli • Bezradność nauczycieli w sytuacji braku współpracy ze strony rodziców • Stosowanie przez rodziców mechanizmów obronnych • Trudności w egzekwowaniu zasad kontraktu • Brak współpracy między personelem szkoły

30. NARKOTESTY W SZKOLE I CO DALEJ...?

31. Zapraszam do dyskusji na temat zasad interwencji w stosunku do osób eksperymentujących z substancjami psychoaktywnymi