CPE: weer een vreemde eend in de bijt

1. CPE:weer een vreemde eendin de bijt André De Haes verpleegkundige-ziekenhuishygiënist AZ St. Maarten Mechelen-Duffel

2. 1. CPE: omschrijving CPE = carbapenemase producerende enterobacteriaceae productie van een enzyme: carbapenemase <--------------------------------------> Gram- bacteriën oa:Carbapenemoa: Klebsiella pneumoniae, Citrobacterfreundii, Meronem, Imipenem Escherichia coli, Enterobactercloacae, … Carbapenemasen-types:oa: OXA-48, KPC, VIM, NDM,…. Resistente enterobacteriaceae: • B-lactamase producerende enterobacteriaceae:  ESBL • carbapenemaseproducerende enterobacteriaceae:  CPE R

3. 2. Epidemiologie Klebsiella pneumoniae Microbiologie: • Gram- staafje; familie Enterobacteriaceae • ontdekking van Duits-Zwitserse microbioloog: Theodor Klebs Pathologie: • conventioneel – conditioneel – opportunist – niet-pathogeen • infecties bij pat. met verminderde weerstand / besmetting steriele weefsels • urineweginfecties – respiratoire infecties – septicemieën • bij kolonisatie (symptoomloos) is er geen direct verhoogd gezondheidsrisico Epidemiologie: • darmbewoner (huid – bovenste luchtwegen) • aantal gekoloniseerden ???; dekolonisatie onmogelijk • overdracht: via handen; materialen!!! • probleem voor hoog-risicodiensten: inzo, oncologie, hematologie, brandwonden, … Weerstand: • resistentie (ESBL – CPE) • overleeft in water; weerstaat slecht aan uitdroging ??? (30 maanden – 2 uur)

4. 3. CPE Klebsiella pneumoniae in Europa Proportion of Carbapenems (R) resistant Klebsiellapneumoniae isolates in participating countries in 2010 www.ecdc.eu

5. 4. Type CPE en type carbapenemase België 2012

6. 5. CPE: probleemstelling • toename CPE-isolaten in Belgische ziekenhuizen: tot en met 1ste trimester 2012: 1ste helft 2012: 206 isolaten Bron: WIV • toename CPE-dragerschap in de samenleving: antecedenten • recent ziekenhuisverblijf/transfert buitenland: 11% (Turkije-Marokko-Griekenl.-Vietnam-Italië) • recent ziekenhuis- of WZC verblijf in België: 43% • geen recent ziekenhuisverblijf in de voorgeschiedenis: 46%

7. 5. CPE: probleemstelling (vervolg) • onduidelijk patiëntenprofiel voor screening in een ziekenhuis • CPE-infecties: vaak dodelijke afloop (therapeutische impasse) • resistentieverspreiding hoog: horizontale plasmide gemedieerde overdracht • problematisch antibioticagebruik

8. 6. Opsporing CPE in AZ ST. MAARTEN Detectie CPE: Het labo bacteriologie beschikt over een toestel BD Phoenix TM • geautomatiseerde bepaling identificatie en antibiogram • betere en betrouwbare detectie resistente stammen (CPE kan met de gangbare manuele technieken niet altijd worden aangetoond) • verdachte stammen hoeven niet naar referentielabo voor confirmatie (tenzij het een nieuw speciës betreft) Patiënten (situatie 31/07/2012): • sinds 10/11/’11: 26 patiënten 12 ontslag huis – 9 ontslag WZC/PC – 5 overleden

9. 7. CPE: ondernomen acties in AZ St. Maarten 1 VERHOOGDE + ALGEMENE AANDACHT INTENSIFIËREN VOOR STANDAARD VOORZORGSMAATREGELEN IN GANSE ZIEKENHUIS Handhygiëne en correct gebruik persoonlijke beschermingsmiddelen! 2 SCREENING OP CPE-DRAGERSCHAP • bij opname • tijdens hospitalisatie 3 MAATREGELEN BIJ CPE GEKOLINISEERDE/GEINFECTEERDE PATIËNTEN • contactisolatie: isolatiekamer + gebruik persoonlijke beschermingsmiddelen • aanvullende maatregelen: • dagelijks toilet met Isobetadinewasemulmsie (uitgezonderd haren) • toepassing geïntegreerde verpleging • dagelijks desinfectie van de kamer en van de high-touch oppervlakken • transferts beperken (intern en extern) • informatie familie + afspraken bezoek • communicatie bij ontslag patiënt • team ziekenhuishygiëne inschakelen

10. 7. CPE: ondernomen acties in AZ St. Maarten(vervolg) 4 MAATREGELEN NAV CPE VERSPREIDING OP GERIATRIE CR • installatie multidisciplinaire crisiscel • aanleggen van een register van betrokken patiënten / uitgevoerde activiteiten • verhoogd toezicht toepassing standaardvoorzorgsmaatregelen • voorzien handontsmetting aan het bed • intensifiëring desinfectie high-touch oppervlakken meerdere malen/24u • aangepaste antibioticapolicy: overleg microbioloog - geriaters • cohortering verzorgingsequipe, schoonmaak, kiné, logistiek • tijdelijke opnamestop op de afdeling (opgeheven na 3 weken) Bron: advies HGR nr 8791 www.hgr-css.be

11. 8. Maatregelen extramurale zorgverstrekkers 1 Intensifiëren en toepassen van de standaardvoorzorgsmaatregelen bij contact met al uw patiënten en vooral het toepassen van een correcte handhygiëne. Dit betekent: • handen ontsmetten: • voor en na elk patiëntencontact • voor het uitvoeren van een zuiver-aseptische zorg (wondverzorging, bloedafname, injectie, …) • na het verwijderen van (on)steriele handschoenen • na contact met materiaal uit de directe omgeving van de patiënt • handschoenen dragen: • onsteriele handschoenen bij (mogelijk) contact met lichaamsvochten: stoelgang, urine, bloed, … • steriele handschoenen bij manipulatie met de handen van steriele materialen (bv inbrengen van een blaassonde) • handschoenen nadien onmiddellijk verwijderen en handen ontsmetten • handen wassen: • bij bevuiling van de handen (vb bij accidenteel contact met lichaamsvochten zonder dragen van handschoenen) + persoonlijke hygiëne • nadien handen ontsmetten

12. 8. Maatregelen extramurale zorgverstrekkers (vervolg) 2 Het is aangewezen om de patiënt als laatste op het programma te plaatsen vblaatste patiënt op de ronde van de voormiddag of van de namiddag 3 Reinigen en desinfecteren van gebruikt materiaal: vbstetoscoop, thermometer, … 4 Voor inwonende gezinsleden volstaan de maatregelen van persoonlijke hygiëne: • handen wassen voor het eten, na toiletgebruik, bij bevuilde handen • voor het schoonmaken van de woning volstaat gewoon reinigingsproduct • eetgerei wordt na gebruik afgewassen • vuil linnen wordt machinaal gewassen • afval kan via het normale afvalcircuit worden verwijderd 5 Heropname pat. in ziekenhuis: in verwijsbrief CPE-kolonisatie vermelden!

13. 9. CPE: antwoord op prangende vragen • in welke mate kan een CPE+ pat. negatief worden? • exacte wetenschap niet voor handen! • vermoeden: darm blijft voor altijd gekoloniseerd, MAAR • antibioticadruk ↓ en verbetering algemene weerstand: CPE concentratie ↓ • gevolg: de bacterie kan niet meer gekweekt worden • betrokkene wordt ziek, antibioticaverbruik ↑: CPE concentratie ↑ en wordt terug detecteerbaar • dit is een HYPOTHESE!!! • hamvraag: moet een pat. in dergelijke omstandigheden worden geïsoleerd??? • AZ Sint-Maarten: ja • screenen van medewerkers? Neen • transfert van CPE gekoloniseerde pat. naar WZC? Ja • www.zorginfecties.be (bron: dr. Bart Gordts, coördinator ziekenhuishygiëne ZNA Antwerpen)

14. VRAGEN ? Bron GVA 12/07/2012