130 likes | 454 Views
Espezie inbaditzaileak. Zer dira? Ezaugarriak. Euskal Herriko espezie inbaditzaileak. Irungo Plaiaundin koipua. Inbaditzaileak eta bioaniztasuna. Zer dira?. Espezie inbaditzailea jatorrizkoa ez den ekosistema batean sartu eta bertako oreka ekologikoa suntsitzen duen espeziari esaten zaio.
E N D
Espezie inbaditzaileak • Zer dira? • Ezaugarriak. • Euskal Herriko espezie inbaditzaileak. • Irungo Plaiaundin koipua. • Inbaditzaileak eta bioaniztasuna.
Zer dira? • Espezie inbaditzailea jatorrizkoa ez den ekosistema batean sartu eta bertako oreka ekologikoa suntsitzen duen espeziari esaten zaio. • Gehien bat, azkar hazi eta ugalketa-ziklo laburrak dituzten espezieak dira. • Ingurune askotan bizitzeko gaitasuna dute, habitatari ez baitiote bizi-baldintza zorrotzik eskatzen. Espezie inbaditzaileak erruz ugaldu eta modu ezin hobean egokitzen dira bizileku berrira eta, askotan, harrera-ekosistemako jatorrizko espezieak arriskuan jartzen dituzte. Halako inbasioak, munduko biodibertsitatea gordetzeko arazo larria izateaz gain, konponbide zaila izaten dute.
Ezaugarriak Kanpotik datozen espezie guztiak ez dira inbaditzaileak, jakina.Horrelakoak kontsideratzeko bertako organismoen iraupena mehatxatu behar dute eta hori lortzen dute besteak beste, ezaugarri hauek dituztelako: • Azkar hazten dira lur berrietan eta horrekin espazioa eta elikagaiak kentzen dizkiete hazkunde geldoagoa duten bertako espeziei. • Ez dute lurzoru mota berezia hazteko eta ia edozeinetan haz daitezte. • Baldintza klimatiko zabaletara daude moldatua. • Ugaltzen tasa handia izaten dute,baita birsotzeko gaitasuna moztu ondoren ere. Euskal Herrian dauden espezie batzuk deskribatzen dira.Ez dira bakarrak baina bai kaltegarrienetakoak.
Euskal Herriko landare inbaditzaileak. • Cartaderia selloana:Hego Amerikatik dator.Apaingarri gisa ekarri zen baina oso azkar naturalizatu da. • Carpobrotus edulis:Hego Afrikatik dator.Belarkada hau apaungarri gisa ekarri zen eta bere loreak oso ederrak dira. • Robinia pseudoacacia:Ipar Amerikatik dator.Zuhaitz hau lorategiak eta kaleak apaintzeko erabiltzen da.
Euskal Herriko animali inbaditzaileak • Procambarus clarkii:Ipar Amerikatik dator.Arrantza espezie moduan ekarri zen. • Mustela vison:Ipar Amerikatik dator.Bere larruaz baliatzeko ekarri zen estatura duela 50 urte. • Dreissena polymorpha:Kaspio itsasoa eta Itsaso Beltzaren arroak.Ur gezako espeziea da.
Coypua • Irungo plaiaundi parke ekologikoan Coypu edo Myocastor Coypus, hegoamerikako marraskari haundi bat Irungo Plaiaundi parke ekologikoan jarri ziren bizitzen eta horko ekosistema apurtu zuten. • Marraskari honek 10 kg-ko pisua izan dezake. • Jateko nahi handia dute eta oso azkar ugaltzen dira. • Ur geldo eta sakonak dira esepezie horren habitat-a. Beraz, oso ohikoa da paduretan eta hezegunetan, toki horietan bizi diren landareak jaten dituzte eta horrek arriskua dakar beste hegazti eta animalia batzuentzako babesleku izaten dierlako landare horiek.
Espezie inbaditzaileak • Ekosistema bateko organismoek sare trofiko konplexu bat eratzen dute. Espezie jakin baten populazioaren gorabeherek eragina dute beste organismo batzuetan; espezien horren elikagai diren organismoetan eta espezie hori janez elikatzen direnetan, hain zuzen. • Aldaketa horiek sare trofiko guztian zehar trasmititzen dira, eta kasu gehienetan, ekosistema lehengora itzultzen da handik denbora batera. Batzuetan, ordea, ekositemaren dinamika iraultzen duten aldaketak gertazen dira sare trofikoan.
Ekosistema batera espezie berri bat iristen denean, bi gauza gerta daitezke: • Etorri berria bertako ingurume baldintzera edo erlazio trfikoetara ezin egokitzea eta hil eta desargertzea. • Ingurumen baldintza berrietara ondo egokitzea, berehala ugaltzea eta bertako biozenosiaren beste elementu bat izatea heltzea. • Espezien berriak bere lekua egin duenean, beste erlazio trofiko batzuk ezartzen dira, eta sare trofikoa berrantolatzen da.
Horrez gainera, ugalketa-tasa handia badu edo bertako espeziekin lehiatzen bada espazio eta elikaia lortzeko, desoreka larria eragin ditzake ekosistemaren ohiko funtzionamenduan; bertako espezieak zokoratu eta desagerrarazi ere egin ditzake. • Espezie inbaditzaile bat dela esaten dugu. Batzuetan, gainera, kanpotik etorritako espeziea ez du ekosistema berrian harraparirik izaten, eta kalteak are larriagoak izan daitezke.
Animali inbaditzaileak. • Especie mota horiek ez dira hemengoak. • Moluskoen artean, zebra moskuilua da especie horietako da. • Krustazeo edo oskuldunei dagokienez, ibai-karramarro amerikara aipatu behar. • Ibaietako arrain inbaditzaileak honako auek dira: Danubionko izokina ,ortzadar amuarraina,lutxoa,perka amerikarra, eta bach-bass,besteak beste. • Narrastien artean,Floridako apoarmatua da adibide ezagunena. • Ugaztunen artean,berriz,bisoi amerikarra eta koipua aipatu behar.
Landare inbaditzaileak. • Baccaris halimofolia eta panpa-lezka dira landare inbaditzaile ezagunenak. • Animalia horiek hobeto bizi dira beren jatorrizko tokian, eta han ez dute arazorik sortzen