Të kataloguarit praktik të materialeve audio vizuale: një kurs në formatin jo libër

1. Të kataloguarit praktik të materialeve audiovizuale: një kurs në formatin jo libër Rebecca L. Lubas Universiteti i Nju Meksikos rlubas@unm.edu 8

2. Qëllimet për sot • Të mësojmë për mjetet e katalogimit dhe burimet për këshilla në internet • Të mësojmë për parimet udhëheqëse në katalogimin e materialeve audio-vizuale në formatin MARC/AACR2

3. Rregullat bazë për sot • Do të flasim në kuadër të rregullave AACR2/MARC • Më bëni me dije nëse përdorni ndonjë skemë tjetër të metadatave • Ofrimi i qasjes është më i rëndësishëm sesa perfeksionimi

4. Temat për sot • Të njihemi • Temat për sot • Hyrje • Katalogimi i videove • Katalogimi i hartave • Koha për pyetje

5. Rregulla nr. 1 “Mos të na kap paniku” -- Jay Weitz, OCLC

6. Mjetet dhe burimet • Online Audiovisual Catalogers (Kataloguesit audio vizual në internet) • http://www.olacinc.org • Konferenca – postimi i të gjitha materialeve nga konferencat në internet, ka shumë udhëzues praktikë • Botimet falas të CAPC • OLAC-L (lista elektronike e emailave) • Informacionet për abonim: http://www.olacinc.org/drupal/?q=node/51

7. Katalogimi i videove (fotografive lëvizëse) • Rob Freeborn’s DVD Cataloging Guide (udhëzuesi për katalogimin e DVD-ve të Rob Freeborn-it) • http://www.olacinc.org/drupal/capc_files/DVD_guide_final.pdf • Seminari për video i Jay Weitz • http://www.olacinc.org/drupal/conference/2008/PDFs/VideoWks-handouts.pdf • Examples at: http://www.olacinc.org/drupal/conference/2008/PDFs/VideoWorkshopRecords.pdf

8. Llojet e videove në biblioteka • Të natyrës arsimore/dokumentar/udhëzues praktik/vetë shërbyes • Zakonisht në një temë specifike • Filma të metrazhit të gjatë • Shumë përcaktuese shtesë për to: aktorët, regjisorët, etj. • Animacione • Si filmat e metrazhit të gjatë, por zakonisht me më shumë shënime për kontribuuesit! • Se sa shumë detaje do të vendosni në njësitë kataloguese duhet të varet prej nevojave të bibliotekës/përdoruesve

9. Dy fjalë për fushat fikse dhe të koduara • Fushat 008, 007, 006, dhe fushat e tjera të koduara shpesh ndryshojnë se si paraqiten dhe si emërtohen në sisteme të ndryshme • Ne s’do të flasim sot për këto çështje, por nëse keni ndonjë pyetje, mund të bëni lirisht! • Për ndihmë sa i përket fushave të koduara, shihni • OCLC: http://www.oclc.org/bibformats/default.htm • MARC: http://www.loc.gov/marc/

10. Të fillojmë me video • Cili është titulli? • $h [video incizime] • A e shikoni njëherë videon, apo punoni vetëm me informacionin nga kutia dhe etiketat? • Burimi kryesor i informacionit për video, sipas radhës që preferohet, është si një vijim: • Vet ekzemplari – kuadrot e titullit dhe kreditet (kontribuuesit) • Mbajtësi dhe etiketat e mbajtësit, nëse është pjesë integrale e ekzemplarit – disku/mbështjellësi • 500 $a Titulli nga mbajtësi. • Burimet alternative të informacionit, sipas radhës që preferohet, janë: • Materiali shoqërues tekstual • Mbajtësi, nëse nuk është pjesë integrale e ekzemplarit (mbajtësi i diskut) • Burime të tjera • Nëse e përdorni ndonjërin prej këtyre burimeve, krijoni një vërejtje!

11. Pika e qasjes për video • Titulli zakonisht është “përcaktuesja kryesore” (rrallë që ka ndonjë fushë “100” ose “110”) • Zakonisht ka disa tituj alternativ (fusha 246) • Mendoni për titullin që e kërkon përdoruesi • Varësisht prej llojit të videos, mund të jenë disa përcaktuese shtesë (700/710) për aktorët, kompanitë prodhuese, regjisorët, etj., etj.

12. Ribotimi (250) • Pse ka aq shumë njësi për titullin e njëjtë? • 250 $a Special ed. (botim i veçantë) • 250 $a Widescreen version. (version me ekran të gjerë) • 250 $a Standard version. (version standard) • 250 $a Director's cut. (Prerje e regjisorit) • 250 $a Extended version. (version i zgjeruar)

13. Botimi • Fusha 260 funksionon si për libra, porse duhet ta kërkoni informacionin në vende të ndryshme. • Datat mund të jenë konfuze – mbani në mend, ju nevojitet data e videos, e jo data e filmit. Një DVD për Casablanca nuk është botuar në vitin 1943! • Datat origjinale të nxjerrjes së botimit shkojnë në vërejtje

14. Përshkrimi fizik • Përnjë video tipikenë VHS • 300 $a 1 videocassette (120 min.) : $b sd., col. ; $c ½ in. • With • 538 $a VHS. Shqip: • 300 $a 1 videokasetë (120 min.) : $b sd., me ngjyra ; $c ½ inç. • Me • 538 $a VHS. • Përnjë DVD tipike • 300 $a 1 DVD (120 min.) : $b sd., col. ; $c 4 ¾ in. • --Or-- • 300 $a 1 videodisc (120 min.) : $b sd., col. ; $c 4 ¾ in. • with • 538 $a DVD.

15. Fushat e vërejtjes • Videot ofrojnë mundësi të shumta për vërejtje. Vendosni se cilat janë më të dobishme për ju dhe bibliotekën tuaj • Mbani në mend nëse sistemi i juaj e indekson secilin lloj të vërejtjeve para se të filloni t’i shtoni ato (dhe shini nëse keni kontroll për indeksimin e fushave të caktuara të vërejtjeve)

16. Fusha e vërejtjes! Lëshimi për të parë videon dhe gjuha • 538 – “kërkesat e sistemit” = pajisjet për lëshimin e materialit • NTSC kundrejt PAL për videokasetat (Evropa zakonisht e përdor sistemin PAL) • Kodimi rajonal për DVD • 546 – Gjuha. Të përmenden titrat për të ata me aftësi të kufizuara: • 546 $a Closed-captioned. (shq: titra të fshehura) • 546 $a In AlbanianwithEnglishsubtitles. (shq: Titrat në shqip dhe anglisht).

17. Fusha e vërejtjes! Fusha e përgjegjësisë • Rregulla 7.7B6 i përcakton kornizat porse mundëson edhe fleksibilitet. • Renditni aktorët, interpretuesit, narratorët, dhe/ose prezantuesit kryesorë • Renditni edhe personat e tjerë, përveç aktorit kryesor, të cilët kanë kontribuar në produksionin artistik dhe/ose teknik të një filmi dhe të cilët nuk janë përmendur në fushën e përgjegjësisë. • Secili emër ose grup i emrave duhet të paraprihet me një përshkrim të funksionit të tyre.

18. Fusha e vërejtjeve! Shembuj të fushave për personat përgjegjës • 511 1 $a Sarah Michelle Gellar, Anthony Stewart Head, Elisha Dusku, Alyson Hannigan, James Marsters. • 511 0 $a Narrator, Liam Neeson. • 508 $a Music, Jerry Goldsmith.

19. Fusha e vërejtjeve! Ribotimi dhe historia • 500 $a Originally produced as a documentary film in 2004. (shq: I prodhuar në fillim si film dokumentar në vitin 2004) • 500 $a Originally released as a motion picture in 1949. (shq: I publikuar në fillim si film në vitin 1949) • 500 $a Originally broadcast on RAI television during the 2005-2006 season. (I transmetuar në fillim në televizionin RAI gjatë sezonës 2005-2006)

20. Fusha e vërejtjeve! Përshkrimi përmbledhës • Fusha e vërejtjes 520 • Përpiqeni që gjithmonë ta keni këtë fushë, posaçërisht nëse i keni koleksionet e hapura • Me shpresë që të mund të kërkohet me fjalë kyçe në sistemin tuaj • www.imdb.com është burim i mirë për filma dhe për dokumentarë. Gjersa prodhimet amerikane mbizotërojnë, kemi një përfaqësim megjithatë mjaft të mirë të prodhimeve mbarë botërore.

21. Fusha e vërejtjeve! Materialet shoqëruese • A jeni duke i mbajtur edhe materialet shoqëruese? Mos i shënoni në fushë të vërejtjes nëse nuk i vëni në dispozicion për përdoruesit. • 500 $a Includes student guide. Shqip: 500$a Ka udhëzuesin për studentë • 500 $a Includes timeline poster. Shqip: 500$a Ka një poster kronologjik

22. Fusha e vërejtjeve! Fusha e përmbajtjes • Disa filma në një shirit/disk • Tituj të kapitujve në një dokumentar • Episodet e një seriali televiziv • DVD-të shpesh kanë disa veçori. Përdorni gjykimin tuaj se sa detaje do t’i vëni në fushën e vërejtjes.

23. Analiza lëndore për videot • Për dokumentare, përcaktueset lëndore tematike (fushat 650) funksionojnë si ato për libra • Përcaktueset e zhanrit (fushat 655) • Filmat e metrazhit të gjatë • Filma dokumentarë • Filma për kaubojt • Etj. • Mbani mend që të kontrolloni se cilat fusha 6xx indeksohen nga sistemi i juaj

24. 245 00 3:10 to Yuma |h [videorecording] / |c Columbia Pictures Corporation ; directed by David Heilweil ; produced by Delmer Daves. 246 3 Three-ten to Yuma 260 Burbank, CA :|b Columbia TriStar Home Entertainment, |c2002. 300 1 videodisc (ca. 92 min.) :|b sd., b&w ; |c 4 3/4 in 538 DVD. 546 Closed-captioned. In English with optional subtitles in English, French, Spanish, and Portuguese 500 Originally released as a motion picture in 1957. 500 Based on a story by Elmore Leonard. 500 Special features: theatrical trailers. 508 Screenplay, Halsted Welles ; music composed by George Duning and conducted by Morris Stoloff ; title song by Ned Washington and George Duning ; photography, Charles Lawton, Jr. ; film editor, Al Clark.

25. 511 1 Glenn Ford, Van Heflin, Felicia Farr, Leora Dana, Henry Jones, Richard Jaeckel, Robert Emhardt, Sheridan Comerate, George Mitchell, Robert Ellenstein, Ford Rainey. 520 As other volunteers quit or are killed, a rancher is left alone to deal with the responsibility of putting a captured outlaw aboard a Fort Yuma-bound train. 650 0 Western films. 650 0 Feature films. 650 0 Video recordings for the hearing impaired 700 1 Leonard, Elmore, |d 1925- 700 1 Ford, Glenn, |d 1916-2006 700 1 Heflin, Van, |d 1910-1971 700 1 Farr, Felicia. 700…..

26. Materialet kartografike • Hartat në letër • Globet • Atlaset • Informatat GIS (përzierje e rregullave të katalogimit të hartave dhe të burimeve elektronike)

27. Fjalor për harta • Recto – ana e përparme • Verso – ana e prapme • Vijat e rregullta (ang:Neat lines) – vijat që e kufizojnë hartën • Shkalla – paraqitja matematikore e distancës në një hartë karshi distancës reale • Paneli – hapësira e një harte të palosur që zakonisht e paraqet informacionin e titullit

28. Atlaset • Katalogohen kryesisht si librat, por me prani të fushave kartografike dhe matematikore (në lidhje me llojin e njësisë “e” në OCLC) • Do të gjeni shumë njësi në OCLC të atlaseve të kataloguara si libra (lloji “a”), posaçërisht për titujt e vjetër. • Kini parasysh se si funksionon indeksi/kërkimi i katalogut tuaj për të gjetur mënyrën më të mirë për bibliotekën tuaj.

29. Hyrje në katalogimin e hartave në fletë • Burimi kryesor është e tërë harta. • Nëse e përdorni titullin në panel, krijoni një vërejtje • Hartat kanë zakonisht një autor korporativ (mendoni për “AAA” ose “Rand McNally”)

30. Informacionet matematikore • Kjo është pjesa më e vështirë e katalogimit të hartave për shumicën e njerëzve, por nuk duhet të jetë e tillë! • Mund ta shkruani lartësinë dhe gjatësinë. Nuk jeni të detyruar ta bëni. • Kërkoni për informacionet e shkallës. Nëse është aty thjeshtë përshkruani siç është (Scale 1:100000) • Nëse nuk shihet shkalla, atëherë mund të thoni: • Shkalla nuk është dhënë.

31. Përshkrimi fizik • Numëroni sa harta janë • 1 hartë • 3 harta në një fletë • Një ngjyrë? Shumëngjyrësh? • Bardh e zi • Me ngjyra • Mateni lartësinë e hartës me gjerësinë • 30 x 20 cm.

32. Vërejtjet! • Hartat mund të kenë po aq vërejtje sa edhe videot. Edhe njëherë mendoni se çka do të jetë e dobishme dhe mund të kërkohet në sistemin tuaj. • Gjithmonë krijone një vërejtje “Titulli prej” nëse titulli është dikund tjetër përveç pjesës së përparme të hartës, e posaçërisht nëse jeni duke kataloguar në OCLC meqë shumë harta e kanë titullin e ngjashëm

33. Vërejtje! Fushëveprimi i hartave • Shumë herë nuk është e qartë se me çka ka të bëjë harta nga titulli i saj. Për shembull, një hartë e emëruar “New Mexico” mund të jetë një hartë rrugore ose një hartë topografike. Një vërejtje për fushëveprimin mund të jetë e dobishme • 500 Shows roads and state parks. Shqip: 500 tregon rrugët dhe parqet shtetërore

34. Vërejtje! Përmbajtja, formale dhe joformale Nëse keni përmbajtje që nuk është vet harta, atëherë do të ishte mirë të krijohej një vërejtje joformale e përmbajtjes: • Ka indeks të vendeve rekreative dhe kalendar të ngjarjeve. • Nëse i keni disa harta, atëherë do të ishte mirë të krijohej një vërejtje formale e përmbajtjes: • Boston – Cambridge – Norwood – Somerville -- Brighton.

35. Përcaktueset lëndore për hartat • Keni parasysh tematikën e hartës dhe mbulimin e hapësirës gjeografike. • Nëse harta ka fokus tematik, si: • Parks – New Mexico – Maps. Shqip: Parqe – Nju Meksiko – Harta. • Do t’ju rekomandoja të shtoni edhe: • New Mexico – Maps. Shqip: Nju Meksiko – Harta.

36. Shembull i njësisë së një harte • 110 1 Albuquerque (N.M.). |b Municipal Development Dept. |b Transportation Division. • 245 10 2007 Albuquerque bicycle map & bicycle commuter guide / |c City of Albuquerque Department of Municipal Development, Transportation Division. • 246 30 Albuquerque bicycle map & bicycle commuter guide • 255 Scale 1:40,550. • 260 Albuquerque, N.M. : |b Municipal Development Dept., Transportation Division, |c [2007]. • 300 1 map :|b col. ; |c 61 x 81 cm.

37. Shembull i njësisë së një harte - vazhdim • 500 Panel title. • 500 Includes text, col. ill., resource guide, safety tips, and excerpts of Chapter 8.3 of the Albuquerque Code of Ordinances on verso. • 650 0 Bicycle trails |z New Mexico |z Albuquerque |v Maps. • 651 0 Albuquerque (N.M.) |v Maps.

38. Ju faleminderit!