Europejski Kongres Gospodarczy Katowice, 16-18 maja 2011 r.

1. Transport publiczny i otwartość komunikacyjna jako warunek konieczny rozwoju gospodarczego i jakości życia mieszkańców miastWstęp do dyskusji panelowejRafał AntczakDeloitte Europejski Kongres Gospodarczy Katowice, 16-18 maja 2011 r.

2. Rozwój aglomeracji źródłem wzrostu gospodarczego • Już obecnie ponad połowa światowej populacji żyje w miastach i na przedmieściach obszarów • metropolitalnych. Do 2050 r. 66 proc. ludności świata będzie żyło w miastach. Problemy miast stają się więc problemami gospodarczymi regionu i całego kraju. • W Polsce już w 2009 r. 60 proc. ludności mieszkało w miastach, a wskaźnik ten byłby jeszcze wyższy gdyby uwzględnić obszary metropolitalne. • Wraz z migracją ludności powodowaną czynnikami ekonomicznymi i społecznymi miasta się rozrastają i stają się metropoliami, które zaczynają żyć własnymi problemami. Opieka zdrowotna, edukacja, atrakcyjna przestrzeń publiczna są ważnymi składnikami jakości życia w mieście. • Jednak na pierwszym miejscu wśród czynników kluczowych dla rozwoju miast i metropolii jest transport. • Dostępność funduszy unijnych i zainteresowanie rynków finansowych projektami infrastrukturalnymi tworzą dla polskich metropolii unikalną szansę nadrobienia zapóźnień i wejścia na ścieżkę ekspansji. • Miejsca pracy w Polsce powstają i będą powstawać w metropoliach. Dlatego też szybka, ale i ekonomicznie efektywny rozwój metropolii powinien być priorytetem polityki gospodarczej rządu centralnego i władz lokalnych. Europejski Kongres Gospodarczy, Katowice 16-18 maja 2011 r.

3. Transport w miastachKoszty a korki Źródło: Deloitte, Raport o korkach w 7 największych miastach Polski Europejski Kongres Gospodarczy, Katowice 16-18 maja 2011 r.

4. Transport publiczny w miastach EuropyOdsetek osób korzystających Europa Polska Średnia europejska Źródło: European Green City Index, Siemens AG&EIU Deloitte, Raport o korkach w 7 największych miastach Polski Europejski Kongres Gospodarczy, Katowice 16-18 maja 2011 r.

5. Monopol Reforma Liberalizacja Konsolidacja Efekt cenowy liberalizacji transportu publicznego Proces transformacji Hiszpania Portugalia Niemcy System rynkowy z ograniczeniami Holandia miasta Włochy Cena System wolnorynkowy Francja W.B. Dania Holandiaregiony Szwecja Finlandia Czas

6. W 2009-2010 znacząco rosły zadłużenie i deficyt JST Dochody i wydatki JST Udział wydatków majątkowych w wydatkach ogółem Źródło: Sprawozdania z wykonania budżetów JST, 2007 - Q3 2010. *Estymacja na podstawie danych z Q1-Q3 z uwzględnieniem sezonowości Źródło: Sprawozdania z wykonania budżetów JST, 2007 - Q3 2010. *Estymacja na podstawie danych z Q1-Q3 z uwzględnieniem sezonowości Łączne zobowiązania JST Wyniki, jakimi zamknęły się budżety JST Źródło: Sprawozdania z wykonania budżetów JST, 2007 - Q3 2010. Źródło: Sprawozdania z wykonania budżetów JST, 2007 - Q3 2010.

7. Metody finansowania infrastruktury publicznej Cele inwestycji infrastrukturalnych Finansowanie wyłącznieze środków budżetowych • Zwiększenie zdolności wytwórczych oraz konkurencyjności gospodarki • Zapewnienie dostępności usług publicznych • Zagwarantowanie rozwoju ekonomicznego i podniesienie standardu życia społeczeństwa Model tradycyjnywspierany funduszami z UE Model tradycyjny wspierany finansowaniem z banków i/lub międzynarodowych instytucji finansowych Zaangażowanie sektora publicznego Partnerstwo Publiczno – Prywatne Możliwość łączenia z funduszami UE Prywatyzacja Zaangażowanie sektora prywatnego Źródło: Opracowanie własne Deloitte.

8. Zaawansowanie projektów w Polsce W Polsce rozważanych jest około 120 potencjalnych projektów PPP Podsumowanie planów realizacji projektów Liczba rozważanych projektów PPP wg sektorów • Obecnie sektor publiczny rozważa potencjalną realizację około 120 projektów w formule PPP (na podstawie ustawy o PPP albo ustawy o KNRBLU), dla których nie zostało jeszcze wszczęte postępowanie przetargowe. • Projekty dotyczą przede wszystkim infrastruktury sportowo-rekreacyjnej i komunalnej oraz związanej z transportem (w tym parkingów). W porównaniu do Europy stosunkowo niewiele jest projektów z sektora edukacji i ochrony środowiska. • Najbardziej aktywnymi są samorządy z największych miastw Polsce: Aglomeracji Śląskiej, Krakowa, Warszawy, Trójmiasta, Wrocławia i Łodzi. Źródło: Baza Danych Centrum PPP. Liczba rozważanych projektów PPP wg województw Udział liczby rozważanych projektów PPP wg sektorów Źródło: Baza Danych Centrum PPP. Źródło: Baza Danych Centrum PPP.

9. PPP w EuropieRozwój rynku PPP w Europie spowolniony przez kryzys finansowy Polski rynek PPP na tle krajów Europy Udział krajów w skumulowanej wartości projektów 1990-2009 • W ciągu ostatnich 15 lat liczba i wartość projektów realizowanych w formule PPP w Europie systematycznie rosła. Trend wzrostowy został zatrzymany w ostatnich latach w związku z kryzysem finansowym, jednak w większym stopniu wpłynął on na wartość projektów niż na ich ilość. • Polska jest na początkowym etapie rozwoju rynku PPP realizując projekty, których wartość stanowiła 1,7% ogólnej wartości projektów PPP w Europie w latach 1990-2009. • Wśród projektów realizowanych w Europie najwięcej jest z sektora transportowego i ochrony środowiska, natomiast obserwowany jest wzrost liczby projektówz zakresu edukacji i ochrony zdrowia. Źródło: EIB - Public-Private Partnerships in Europe - Before and during the recent Financial Crisis, July 2010. Projekty PPP zrealizowane w Europie 1990-2009 Liczba realizowanych projektów PPP wg sektorów 1990-2009 Źródło: EIB - Public-Private Partnerships in Europe - Before and during the recent Financial Crisis, July 2010. Źródło: EIB - Public-Private Partnerships in Europe - Before and during the recent Financial Crisis, July 2010.

10. Tezy do dyskusji panelowej • Łatwość przemieszczania się wewnątrz aglomeracji • Transport krwiobiegiem aglomeracji, a rozwój aglomeracji racją stanu Polski • Transport publiczny i czy lub transport indywidualny? • Perspektywy powiązania transportu kolejowego z lotniskiem • Koleją, czy samolotem? Usługa substytucyjna, czy komplementarna? • Rozwój sieci kolejowej a lotniska regionalne • Szanse utworzenia Linii Wysokich Prędkości • Możliwości finansowe rządu, samorządów, PPP • Tabor proekologiczny • Możliwości technologiczne na dziś i jutro • Stopa zwrotu z inwestycji w rachunku prostym oraz ciągnionym • Szanse rozwoju dróg wodnych i lotniczych • Czy jest jeszcze szansa na inne drogi transportowe? Europejski Kongres Gospodarczy, Katowice 16-18 maja 2011 r.