1 / 47

Patlamadan korunma dokümanI

Patlamadan korunma dokümanI. ŞERİF GÖZLEMEN EMEKLİ BAŞ İŞ MÜFETTİŞİ TUDEV YÖNETİM KURULU BAŞKANI. PATLAYICI ORTAMLARIN TEHLİKELERİNDEN ÇALIŞANLARIN KORUNMASI HAKKINDA YÖNETMELİK MADDE:10. PATLAMA RİSKİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ. ORGANİZASYONEL ÖNLEMLER.

ina
Download Presentation

Patlamadan korunma dokümanI

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Patlamadan korunma dokümanI ŞERİF GÖZLEMEN EMEKLİ BAŞ İŞ MÜFETTİŞİ TUDEV YÖNETİM KURULU BAŞKANI

  2. PATLAYICI ORTAMLARIN TEHLİKELERİNDEN ÇALIŞANLARINKORUNMASI HAKKINDA YÖNETMELİK MADDE:10 PATLAMA RİSKİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ • ORGANİZASYONEL ÖNLEMLER • PATLAYICI ORTAM OLUŞABİLECEK YERLERİN SINIFLANDIRILMASI PATLAMADAN KORUNMA DOKÜMANI • TEKNİK ÖNLEMLER

  3. PATLAYICI ORTAMLARIN TEHLİKELERİNDEN ÇALIŞANLARINKORUNMASI HAKKINDA YÖNETMELİK MADDE: 6 TEHLİKELİ BÖLGELER PROSES ŞARTLARI KİMYASAL MADDELERİN ÖZELLİKLERİ PATLAMA RİSKİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ PATLAYICI ORTAM OLUŞMASINI ÖNLEME TUTUŞTURUCU KAYNAKLAR PATLAMANIN ETKİSİNİNAZALTILMASI

  4. PROSES Proses adımları ve/veya aktivitelerin tanımlanması • Bu tanımlama patlamadan korunma için önemli olan bütün bilgileri içermelidir. • Dizayn ve operasyonel verilerin bir tanıtımı (sıcaklık, basınç,hacim, hammadde miktarı üretilen iş, dönel hız, iş ekipmanları),

  5. KİMYASAL MADDELER KİMYASAL MADDELERİN GÜVENLİK PARAMETRELERİ • Parlama (Flash) Noktası: • Kendi kendine Tutuşma Noktası • Patlama Limitleri; LEL -UEL • Kaynama noktası: • Yoğunluk: • Buhar Yoğunluğu: • Buhar Basıncı:

  6. PATLAMA RİSKİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ RİSK DEĞERLENDİRME YÖNTEMİNİN TANIMLANMASI PHA HAZOP LOPA BOW-TİE

  7. PATLAMA RİSKİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ PATLAYICI ORTAM OLUŞMASINI ÖNLEME İKAME KONSANTRASYONLARI SINIRLANDIRMA İNERTLEŞTİRME

  8. PATLAMA RİSKİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ TUTUŞTURUCU KAYNAKLAR EN 1127-1 PATLAYICI ORTAMLAR - PATLAMAYI ÖNLEME VE KORUNMA – BÖLÜM 1: TEMEL KAVRAMLAR VE METODOLOJİ SICAK YÜZEYLER ALEVLER, SICAK GAZLAR, KIVILCIMLAR ELEKTRİKLİ CİHAZLAR, STATİK ELEKTRİK YILDIRIM

  9. PATLAMA RİSKİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ PATLAMANIN ETKİSİNİN AZALTILMASI PATLAMAYA DAYANIKLI TASARIM PATLAMA KAPAKLARI PATLAMAYI BASTIRMA PATLAMANIN İZOLE EDİLMESİ

  10. PATLAMA RİSKİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Normal işlemler sırasındaki tehlikeler Temizlik sırasında oluşabilecek riskler Arıza halinde tehlikeler İşlem veya üründe değişikliği halinde tehlikeler.

  11. PATLAYICI ORTAM OLUŞABİLECEK YERLERİN SINIFLANDIRILMASI TS 3491 EN 60079-10 PATLAYICI GAZ ORTAMLARINDA KULLANILAN ELEKTRİK CİHAZLARI İÇİN GENEL KURALLAR – BÖLÜM 10: TEHLİKELİ BÖLGELERİN SINIFLANDIRILMASI

  12. PATLAYICI ORTAM OLUŞABİLECEK YERLERİN SINIFLANDIRILMASI Amaç: Sınıflandırma, patlayıcı gaz ortamlarının meydana gelebileceği yerlerde, cihazların bu ortamda emniyetle kullanılabilmesini temin etmek üzere, cihazların seçilmesini ve montajını kolaylaştırmak amacıyla, gaz gruplarını ve sıcaklık sınıflarını dikkate alarak, ortamın analiz edilmesi ve sınıflandırılması metodudur.

  13. PATLAYICI ORTAM OLUŞABİLECEK YERLERİN SINIFLANDIRILMASI • Tehlikeli bölge İçinde cihazların yapılması, kurulması ve kullanılması için özel tedbirlerin alınmasını gerektirecek miktarlarda patlayıcı gaz ortamı bulunan veya bulunması beklenen bölge. • Tehlikesiz bölge İçinde cihazların yapılması, kurulması ve kullanılması için özel tedbirlerin alınmasını gerektirecek miktarlarda patlayıcı gaz ortamı bulunmayan veya bulunması beklenmeyen bölge.

  14. Tehlike bölgeleri

  15. TEHLİKE BÖLGELERİ

  16. TEHLİKE BÖLGELERİ

  17. Tehlİkelİ BÖLGE HESAPLAMASINDA KRİTERLER • BOŞALMA KAYNAKLARI • Patlayıcı gaz ortamı oluşacak şekilde atmosfere yanıcı gaz, buhar veya sıvının boşalmaya başladığı nokta veya yer.

  18. Tehlİkelİ BÖLGE HESAPLAMASINDA KRİTERLER • Boşalma dereceleri • Patlayıcı gaz ortamının oluşma sıklığı ve ihtimalinin azalan sırasına göre aşağıda listelenen üç temel boşalma derecesi vardır: • a) Sürekli derece, • b) Ana derece, • c) Tali (ikincil) derece.

  19. PATLAYICI ORTAM OLUŞABİLECEK YERLERİN SINIFLANDIRILMASI Tehlİkelİ BÖLGE HESAPLAMASINDA KRİTERLER • Sürekli boşalma derecesi veren kaynaklar a) Sabit bir çatı tankında bulunan ve atmosfere kalıcı havalandırması olan yanıcı bir sıvının yüzeyi, b) Atmosfere devamlı olarak veya uzun sürelerle açık olan yanıcı bir sıvının yüzeyi (su/yağ ayırıcısı gibi).

  20. PATLAYICI ORTAM OLUŞABİLECEK YERLERİN SINIFLANDIRILMASI Tehlİkelİ BÖLGE HESAPLAMASINDA KRİTERLER ANA BOŞALMA DERECESİ VEREN KAYNAKLAR a) Normal çalışmada yanıcı madde yayması beklenen pompa, kompresör ve vana keçeleri, b) Kaplarda bulunan ve normal çalışmada su tahliye edilirken atmosfere yanıcı madde yayması mümkün olan su tahliye noktaları, c) Normal çalışmada atmosfere yanıcı madde yayması beklenen numune alma noktaları, d) Normal çalışmada atmosfere yanıcı madde yayması beklenen tahliye vanaları, havalandırma vanaları ve diğer açıklıklar.

  21. PATLAYICI ORTAM OLUŞABİLECEK YERLERİN SINIFLANDIRILMASI Tehlİkelİ BÖLGE HESAPLAMASINDA KRİTERLER • Tali boşalma derecesi veren kaynaklar a) Normal çalışmada yanıcı madde yayması beklenmeyen pompa, kompresör ve vana keçeleri, b) Normal çalışmada yanıcı madde yayması beklenmeyen flanşlar, bağlantılar ve boru bağlantı parçaları, c) Normal çalışmada atmosfere yanıcı madde yayması beklenmeyen numune alma noktaları, d) Normal çalışmada atmosfere yanıcı madde yayması beklenmeyen tahliye vanaları, havalandırma vanaları ve diğer açıklıklar.

  22. PATLAYICI ORTAM OLUŞABİLECEK YERLERİN SINIFLANDIRILMASI • GAZIN VEYA BUHARIN BOŞALMA HIZI Boşalma hızı ne kadar yüksek olursa tehlikeli bölgenin yayılma sınırı da o kadar büyük olur. • Boşalma hızının kendisi de aşağıdaki parametrelere bağlıdır a) Boşalma kaynağının geometrik şekli Bu husus boşalma kaynağının fiziksel özelliğiyle ilgilidir, açık yüzey, kaçak yapan flanş gibi b) Boşalma hareket hızı Belli bir boşalma kaynağı için, boşalma hızı boşalma hareket hızı ile doğru orantılı olarak artar.

  23. PATLAYICI ORTAM OLUŞABİLECEK YERLERİN SINIFLANDIRILMASI C) Yoğunluk Yayılan karışımdaki yanıcı gaz veya buhar yoğunluğu arttıkça boşalma hızı da yükselir. d) Yanıcı sıvının uçuculuğu Bu husus esas olarak buhar basıncına ve buharlaşma ısısına (entalpi) bağlıdır. Buhar basıncı bilinmiyorsa, kaynama noktası veya parlama noktası rehber olarak alınabilir. Parlama noktası ne kadar düşük olursa kuşağın yayılma sınırı da o kadar büyük olur. e) Sıvı sıcaklığı Buhar basıncı sıcaklıkla artar, böylece buharlaşmadan dolayı boşalma hızını yükseltir.

  24. PATLAYICI ORTAM OLUŞABİLECEK YERLERİN SINIFLANDIRILMASI • ALT PATLAYICILIK SINIRI (LEL) • Belirli bir yayılma hacmi için, LEL ne kadar düşük olursa tehlikeli bölgenin yayılma sınırı o kadar büyük olur. • % 15 LEL değerine sahip amonyak boşalması açık havada hızla dağılır ve bundan dolayı patlayıcı gaz ortamının sınırları ihmal edilebilecek kadar küçük olur.

  25. PATLAYICI ORTAM OLUŞABİLECEK YERLERİN SINIFLANDIRILMASI • HAVALANDIRMA • Normal olarak havalandırma arttıkça kuşağın yayılma sınırı küçülür. • Havalandırmaya mani olan engeller kuşağın yayılma sınırlarını arttırabilir.

  26. PATLAYICI ORTAM OLUŞABİLECEK YERLERİN SINIFLANDIRILMASI • GAZIN VEYA BUHARIN BOŞALDIKTAN SONRAKİ BAĞIL YOĞUNLUĞU • Eğer gaz veya buhar havadan önemli ölçüde hafifse yukarıya doğru hareket eder. Eğer önemli ölçüde ağırsa zemin seviyesinde birikir. • Kuşağın yatay yayılma sınırı zemin seviyesinde artan bağıl yoğunlukla artar, kaynağın yukarısında azalan bağıl yoğunlukla artar.

  27. EN 60079-10 Örnek hesaplama Örnek hesaplama • YAYILMA ÖZELLİKLERİ: • Yanıcı madde Metan gazı • Boşalma kaynağı Boru bağlantısı • Metanın molekül kütlesi: 16,05 (kg/kmol)

  28. EN 60079-10 Örnek hesaplama • Alt patlayıcılık sınırı, (LEL): % 5 • Alt patlayıcılık sınırı (LELm): 0,416x 10 -3 x M x LELv = 0,033 kg/m3 • Boşalma derecesi: Tali • Emniyet faktörü, (k): 0,5 • Boşalma hızı, (dG/dt)max: 1 kg/s

  29. EN 60079-10 Örnek hesaplama • Alt patlayıcılık sınırı, (LEL): % 5 • Alt patlayıcılık sınırı (LELm): 0,416x 10 -3 x M x LELv = 0,033 kg/m3 • Boşalma derecesi: Tali • Emniyet faktörü, (k): 0,5 • Boşalma hızı, (dG/dt)max: 1 kg/s

  30. EN 60079-10 Örnek hesaplama • Alt patlayıcılık sınırı, (LEL): % 5 • Alt patlayıcılık sınırı (LELm): 0,416x 10 -3 x M x LELv = 0,033 kg/m3 • Boşalma derecesi: Tali • Emniyet faktörü, (k): 0,5 • Boşalma hızı, (dG/dt)max: 1 kg/s

  31. EN 60079-10 Örnek hesaplama • Alt patlayıcılık sınırı, (LEL): % 5 • Alt patlayıcılık sınırı (LELm): 0,416x 10 -3 x M x LELv = 0,033 kg/m3 • Boşalma derecesi: Tali • Emniyet faktörü, (k): 0,5 • Boşalma hızı, (dG/dt)max: 1 kg/s

  32. EN 60079-10 Örnek hesaplama • Alt patlayıcılık sınırı, (LEL): % 5 • Alt patlayıcılık sınırı (LELm): 0,416x 10 -3 x M x LELv = 0,033 kg/m3 • Boşalma derecesi: Tali • Emniyet faktörü, (k): 0,5 • Boşalma hızı, (dG/dt)max: 1 kg/s

  33. EN 60079-10 Örnek hesaplama • Alt patlayıcılık sınırı, (LEL): % 5 • Alt patlayıcılık sınırı (LELm): 0,416x 10 -3 x M x LELv = 0,033 kg/m3 • Boşalma derecesi: Tali • Emniyet faktörü, (k): 0,5 • Boşalma hızı, (dG/dt)max: 1 kg/s

  34. EN 60079-10 Örnek hesaplama • Havalandırma özellikleri • Açık hava durumu • Asgari rüzgâr hızı: 0,5 m/s • Sağlanan hava değişimi sayısı, C > 0,03 /s • Kalite faktörü (havalandırmanın verimliliği), • f :1 • Ortam sıcaklığı; t 15 ºC (288 K) • Sıcaklık katsayısı (T/293 K) 0,98

  35. EN 60079-10 Örnek hesaplama • Asgari volumetrik temiz hava akış hızı: (dV/dt)min= 59,3 m3/s

  36. 1 x 59,3 f X (dV/dt) min 2000 m3 = = Vz = C 0,03 EN 60079-10 Örnek hesaplama • Teorik Vz hacminin tahmin edilmesi:

  37. LEL X k f ln - c X0 5 X 0,5 1 ln - t = = 1 100 EN 60079-10 Örnek hesaplama Kalıcılık Süresi (Alan içerisinde) t = 123 s

  38. EN 60079-10 Örnek hesaplama • Havalandırma: • Havalandırma için üç kullanılabilirlik seviyesi verilmiştir; • İyi: Havalandırma pratik olarak sürekli mevcuttur. • Orta: Havalandırmanın normal çalışmada sürekli mevcut olması beklenir. Ancak seyrek ve kısa süreli kesinti olabilir. • Kötü: İyi veya orta standardını karşılamayan havalandırmadır, fakat yine de kesintilerin uzun sürelerle oluşması beklenmez

  39. EN 60079-10 Örnek hesaplama • Hacim Karşılaştırması • Vz< 0,1 Yüksek havalandırma (VH) • 0,1<Vz< V0Orta havalandırma (VM) • Vz> V0 Düşük havalandırma (VL) • V0:3600 m3 • Vz:2000 m3 • Yani; • 0,1<Vz< V0Orta havalandırma (VM)

  40. EN 60079-10 Örnek hesaplama

  41. EN 60079-10 Örnek hesaplama • Patlayıcı Zone Büyüklüğü Vz= 2000 m3 Vz =4Π R³/3 2000 =4Π R³/3 • R= 7,8 m yarıçapında zone büyüklüğü bulunmaktadır.

  42. TEHLİKE BÖLGELERİ Açık Havada Bulunan, Sabit Çatılı Fakat Yüzer Tavanı Olmayan Yanıcı Sıvı Depolama Tankı.a = Havalandırma açıklıklarından 3 m, b = Çatının 3 m üzerinde, c = Tanktan yatay olarak 3 m.

  43. teknik önlemler Patlamanın önlemesi • İkame • Kapalı sistem • Tehlikeli atmosfer oluşumunu önleme • Ateşleyici kaynaklardan kaçınma • Gaz alarm sistemleri • Acil durum ekipmanları

  44. teknik önlemler Patlamanın etkisini hafifletme • Patlamaya dayanıklı ekipman • Patlama bastırma • Patlamanın yayılmasını önleme, • İkaz ve alarm

  45. Organizasyonel önlemler: • İşletme talimatları • Ekipmanların kullanım talimatları, • Ekipmanların bakım talimatları, • İstihdam edilen kişilerin becerileri • Eğitim • Çalışma izin sistemi öyleyse, nasıl organize edildiği,

  46. Organizasyonel önlemler: • Tehlikelibölgede seyyar iş ekipmanlarının kulanım kuralları • Kişisel koruyucu donanım • Nasıl bakım, denetim ve kontrol sistemi organize edilmesi • Tehlikeli yerlerin nasıl işaretlendiği • Personelin görev, yetki ve sorumluklarının belirlenmesi

  47. TEŞEKKÜRLER ŞERİF GÖZLEMEN EMEKLİ BAŞ İŞ MÜFETTİŞİ TUDEV VAKFI YÖN.KRL.BŞK

More Related