KONPETENTZIETAN OINARRITUTAKO CURRICULUMAREN DISEINUA ETA GARAPENA BIDERATZEKO LORRATZAK

1. KONPETENTZIETAN OINARRITUTAKO CURRICULUMAREN DISEINUA ETA GARAPENA BIDERATZEKO LORRATZAK “EUSKALDUNA-BILBO” 2007ko uztailaren 3an XABIER GARAGORRI

2. ATALA • NOLA ERAGITEN/ERAGIN DEZAKEEN KONPETENTZIEN IKUSPEGIAK CURRICULUMAREN DISEINUAN • (EAErako proposamena) • 1.- Oinarrizko Hezkuntza osoa besarkatzen duen curriculuma • 2.- Oinarrizko Hezkuntzaren xedeekin bat etorriko den curriculuma • 3.- Oinarrizko konpetentziak (orokorrak eta espezifikoak) garatuko dituen curriculuma: • 3.1.- Konpetentzietan oinarritutako curriculumak gauzatzeko ereduak • 3.2.- Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailaren proposamena • 4.- Ikas arloetan eta bizitzako esperientzietan oinarrizko konpetentziak uztartuz garatuko den curriculuma • 5.- Konpetentzien ikuspegia Ikastetxearen Hezkuntza Proiektuan eta Currriculum Proiektuan uztartuz garatuko den curriculuma

3. 1.- OINARRIZKO HEZKUNTZA OSOA BESARKATZEN DUEN CURRICULUMA Dekretu honen garrantzizko berrikuntza bat, Oinarrizko Hezkuntza osotasunean hartzea da. - Gaurko egoera: . Derrigorrezko hezkuntza 6-16 urte bitartekoa da, nahiz eta praktikan 2/3 urtetik aurrera ia haur guztiak eskolatzen diren. . Hiru etapa bereizten dira: HH, LH, DBH. • Aurrera begira: . Lehen bezala hiru etapa bereizten jarraitzen da, baina horien arteko lotura azpimarratzen da: “La función de las distintas etapas que conforman la Educación Básica consiste en crear las bases sólidas para que los alumnos-as se preparen para poder responder de forma competente y constantemente actualizada a los problemas de la vida adulta” (Dekretuaren Sarrera) . Oinarrizko Hezkuntza ikusteko era aldatzen dela jabetzeko Dekretu osoan zehar daude ebidentziak, baina bereziki esanguratsuak dira: Printzipio orokorrak (3. Art.), Antolaketa printzipioak (4. Art.), Oinarrizko Hezkuntzaren xedeak (5. Art.), Hezkuntzaren konpetentzia orokorrak (6. Art.), Oinarrizko konpetentziak (7. Art.) eta Oinarrizko hezkuntzaren helburuak (8. Art.) - Zein da/izan daiteke aldaketa honen eragina curriculuma diseinatzerakoan eta antolatzerakoan?

4. 2.- OINARRIZKO HEZKUNTZAREN XEDEEKIN BAT ETORRIKO DEN CURRICULUMA Oinarrizko Hezkuntzaren xedeak erakusten dute irakaskuntza-ikaskuntza prozesuaren iparra eta ematen diote zentzua • Zein dira bizitza osorako hezkuntzaren xedeak? * • Zein dira Oinarrizko Hezkuntzaren xedeak? (5. Art.) a) Ikasleak prestatzea, pertsona helduen bizimodua eramateko gai izan daitezen, pertsona moduan garapen osoa (gizabanako, gizartekide eta izadikide gisa) lor dezaten. b) Euskal kulturaren eta kultura unibertsalaren oinarriak eskuratzea eta ikasketak jarraitzeko eta lanean hasteko prestatzea. c) Bizitza osoan zehar ikasten jarraitzeko gaitasuna eta gogoa izatea. • Berrikuntzaren arrazoiak • Zein da/izan daiteke ikuspegi honen eragina curriculuma diseinatzerakoan eta antolatzerakoan?

5. Gizabanako, gizartekide eta izadikide izaerak uztartu dira • HEZKUNTZAREN XEDEAK

6. 2.- OINARRIZKO HEZKUNTZAREN XEDEEKIN BAT ETORRIKO DEN CURRICULUMA Oinarrizko Hezkuntzaren xedeak erakusten dute irakaskuntza-ikaskuntza prozesuaren iparra eta ematen diote zentzua • Zein dira bizitza osorako hezkuntzaren xedeak? * • Zein dira Oinarrizko Hezkuntzaren xedeak? (5. Art.) a) Ikasleak prestatzea, pertsona helduen bizimodua eramateko gai izan daitezen, pertsona moduan garapen osoa (gizabanako, gizartekide eta izadikide gisa) lor dezaten. b) Euskal kulturaren eta kultura unibertsalaren oinarriak eskuratzea eta ikasketak jarraitzeko eta lanean hasteko prestatzea. c) Bizitza osoan zehar ikasten jarraitzeko gaitasuna eta gogoa izatea. • Berrikuntzaren arrazoiak • Zein da/izan daiteke ikuspegi honen eragina curriculuma diseinatzerakoan eta antolatzerakoan?

7. BERRIKUNTZAREN ARRAZOIAK

8. 2.- OINARRIZKO HEZKUNTZAREN XEDEEKIN BAT ETORRIKO DEN CURRICULUMA Oinarrizko Hezkuntzaren xedeak erakusten dute irakaskuntza-ikaskuntza prozesuaren iparra eta ematen diote zentzua • Zein dira bizitza osorako hezkuntzaren xedeak? * • Zein dira Oinarrizko Hezkuntzaren xedeak? (5. Art.) a) Ikasleak prestatzea, pertsona helduen bizimodua eramateko gai izan daitezen, pertsona moduan garapen osoa (gizabanako, gizartekide eta izadikide gisa) lor dezaten. b) Euskal kulturaren eta kultura unibertsalaren oinarriak eskuratzea eta ikasketak jarraitzeko eta lanean hasteko prestatzea. c) Bizitza osoan zehar ikasten jarraitzeko gaitasuna eta gogoa izatea. • Berrikuntzaren arrazoiak • Zein da/izan daiteke ikuspegi honen eragina curriculuma diseinatzerakoan eta antolatzerakoan?

9. 3.- OINARRIZKO KONPETENTZIAK GARATUKO DITUEN CURRICULUMA 3.1.- Zein dira konpetentzietan oinarritutako curriculumak gauzatzeko ereduak? 3.2.- Zein da Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak egiten duen proposamena?

10. 3.1- KONPETENTZIETAN OINARRITUTAKO CURRICULUMAK GAUZATZEKO EREDUAK • Hezkuntza konpetentzia orokorretan/metadiziplinarretan oinarritzen diren ereduak: prozesuan zentratutako ereduak: . Hezkuntza konpetentzia orokorra = testuinguru guztietan (ikas arloak ikasteko, bizitzarako...) baliagarriak direnak. . Adibideak: DeSeCo (ELGE/OCDE) *, Tuning *, Euskal Curriculuma *, Euskal Herrirako Curriculuma *, etab. • Oinarrizko konpetentzietan/konpetentzia giltzarrietan oinarritzen diren ereduak: azken emaitzetan zentratutako ereduak: . Oinarrizko konpetentziak = bizitzarako garrantzizkoak direnak. . Adibideak: Europako Batzordea *, Espainia (LOE) *, Frantzia (Socle commun) *, etab.

11. DeSeCo (ELGE/OCDE) • 1.- Tresnak modu interaktiboan erabiltzea: • Hizkuntza, sinboloak eta testuak • Ezagutza eta informazioa • Informazioaren eta Komunikazioaren Teknologiak . 2.- Talde interaktiboetan interakzioan aritzea: • Besteekiko harremanak • Lankidetza • Oreka pertsonala eta gatazken konponbidea • 3.- Modu autonomoan jardutea: • Norberaren eskubide, interesak, ardurak, mugak • Etorkizuna planifikatu eta egitasmo pertsonalak bideratu • Testuinguruko baldintzak kontuan hartuz jarduteko gaitasuna

12. TUNING • 1.- Konpetentzia instrumentalak • 2.- Pertsonarteko konpetentziak • 3.- Konpetentzia sistemikoak

13. 1.- EUSKAL CURRICULUMA: Hezkuntza Konpetentzia Orokorrak

14. EUSKAL HERRIRAKO CURRICULUMA • 1.- Esparru kognitiboa • 2.- Komunikazioaren esparrua • 3.- Gizarteratze esparrua • 4.- Esparru afektiboa • 5.- Garapen fisikoaren, ekologiaren eta osasunaren esparrua • 6.- Ekintzailetzaren esparrua

15. 3.1- KONPETENTZIETAN OINARRITUTAKO CURRICULUMAK GAUZATZEKO EREDUAK • Hezkuntza konpetentzia orokorretan/metadiziplinarretan oinarritzen diren ereduak: prozesuan zentratutako ereduak: . Hezkuntza konpetentzia orokorra = testuinguru guztietan (ikas arloak ikasteko, bizitzarako...) baliagarriak direnak. . Adibideak: DeSeCo (ELGE/OCDE) *, Tuning *, Euskal Curriculuma *, Euskal Herrirako Curriculuma *, etab. • Oinarrizko konpetentzietan/konpetentzia giltzarrietan oinarritzen diren ereduak: azken emaitzetan zentratutako ereduak: . Oinarrizko konpetentziak = bizitzarako garrantzizkoak direnak. . Adibideak: Europako Batzordea *, Espainia (LOE) *, Frantzia (Socle commun) *, etab.

16. EUROPAKO BATZORDEAOINARRIZKO KONPETENTZIAK • 1.- Ama-hizkuntzan komunikatzea • 2.- Atzerriko hizkuntzetan komunikatzea • 3.- Matematikarako konpetentzia eta zientzietarako eta teknologiarako oinarrizko konpetentzia • 4.- Konpetentzia digitala • 5.- Ikasten ikastea • 6.- Pertsonarteko konpetentziak eta herritar-konpetentzia • 7.- Izaera ekintzailea • 8.- Kontzientzia eta adierazpen kulturala

17. ESPAINIAKO LOEOINARRIZKO KONPETENTZIAK • 1.- Hizkuntza-komunikaziorako konpetentzia • 2.- Matematikarako konpetentzia • 3.- Mundu fisikoa ezagutzeko eta harekin interakzioan aritzeko konpetentzia • 4.- Informazioa lantzea eta konpetentzia digitala • 5.- Gizarte- eta herritar konpetentzia • 6.- Kulturarako eta arterako konpetentzia • 7.- Ikasten ikasteko konpetentzia • 8.- Autonomia eta iniziatiba soziala

18. FRANTZIA SOCLE COMMUN • 1.- Frantsesa menderatzea • 2.- Atzerriko hizkuntza bat praktikatzea • 3.- Oinarrizko konpetentziak matematikan eta kultura zientifikoan eta teknologikoan • 4.- Informazioaren eta komunikazioaren ohiko teknikak menderatzea • 5.- Kultura humanistikoa • 6.- Gizarte eta herritar-konpetentzia • 7.- Autonomia eta iniziatiba

19. 3.2.- EUSKO JAURLARITZAKO HEZKUNTZA SAILAREN PROPOSAMENA • Konpetentzien tipologia * • Hezkuntza konpetentzia orokorren eta Oinarrizko konpetentzien arteko uztarketa: • Hezkuntza konpetentzia orokorrak (6. Art.) * • Oinarrizko konpetentziak (7. art.; III. Eranskina) * • Uztarketa * • Oinarrizko Hezkuntzaren helburuak (8. art.) • Proposamenaren balorazioa: • Prozesuan eta azken emaitzetan oinarritutako curriculum ereduen uztarketa egitearen mesedeak. • Ikuskizun geratzen diren galderak: Nola uztartuko dira Hezkuntza konpetentzia orokorrak eta Oinarrizko konpetentziak ikas arloetan eta jardueretan? LOEn hautatu diren Oinarrizko konpetentziak benetan garrantzizkoak al dira bizitzarako? * Ba al daude LOEk egiten duen proposamenean jasotzen ez diren oinarrizko konpetentziak? Oinarrizko konpetentziak leku guztietan berdinak al dira, ala egokitu behar testuinguru bakoitzera?... • Zein da/izan daiteke proposamen honen eragina curriculuma diseinatzerakoan eta antolatzerakoan?

20. 4.- KONPETENTZIEN TIPOLOGIA

21. KONPETENTZIEN KONTZEPTUA • Konpetentzia:testuinguru jakin batean ondo jarduteko gaitasuna • Hezkuntza Konpetentzia Orokorrak:ikas eremu eta jakintza arlo guztietarako balio dutenak. Adibidez, pentsatzen eta ikasten ikasi, komunikatzen ikasi, elkarrekin bizitzen ikasi, izaten ikasi, egiten eta ekiten ikasi • Oinarrizko Konpetentziak:Bizitzarako garrantzizkoak direnak “Pertsona guztiek beren asebetetze eta garapen pertsonalerako behar dituztenak eta, halaber, herritar aktiboak izateko, gizarteratua egoteko eta enplegurako behar direnak” (Europako Batzordea)

22. 3.2.- EUSKO JAURLARITZAKO HEZKUNTZA SAILAREN PROPOSAMENA • Konpetentzien tipologia • Hezkuntza konpetentzia orokorren eta Oinarrizko konpetentzien arteko uztarketa: • Hezkuntza konpetentzia orokorrak (6. Art.) • Oinarrizko konpetentziak (7. art.; III. Eranskina) • Uztarketa • Oinarrizko Hezkuntzaren helburuak (8. Art.) • Proposamenaren balorazioa: • Prozesuan eta azken emaitzetan oinarritutako curriculum ereduen uztarketa egitearen mesedeak. • Ikuskizun geratzen diren galderak: Nola uztartuko dira Hezkuntza konpetentzia orokorrak eta Oinarrizko konpetentziak ikas arloetan eta jardueretan? LOEn hautatu diren Oinarrizko konpetentziak benetan garrantzizkoak al dira bizitzarako? * Ba al daude LOEk egiten duen proposamenean jasotzen ez diren oinarrizko konpetentziak? Oinarrizko konpetentziak leku guztietan berdinak al dira, ala egokitu behar testuinguru bakoitzera?... • Zein da/izan daiteke proposamen honen eragina curriculuma diseinatzerakoan eta antolatzerakoan?

23. E.A.E.rako CURRICULUMA Hezkuntza konpetentzia orokorrak (6. Art.) • 1.- Arduraz bizitzen ikasi • 2.- Ikasten eta pentsatzen ikasi • 3.- Komunikatzen ikasi • 4.- Elkarrekin bizitzen ikasi • 5.- Norbera izaten ikasi • 6.- Egiten eta ekiten ikasi

24. E.A.E.rako CURRICULUMA Oinarrizko konpetentziak (7. Art.; III. Eranskina) 1.- Kultura zientifikoa, teknologikoa eta osasuna garatzeko konpetentziak 2.- Ikasten ikasteko konpetentziak 3.- Konpetentzia matematikoak 4.- Hizkuntzaren bidezko komunikazioa garatzeko konpetentziak 5.- Informazioa eskuratzeko konpetentziak eta konpetentzia digitala 6.- Gizarteratzea eta hiritartasuna garatzeko konpetentziak 7.- Kultura humanistikoa eta artistikoa garatzeko konpetentziak 8.- Autonomia eta ekimen pertsonala garatzeko konpetentziak

25. Hezkuntzaren xedeak Etapako helburuak Oinarrizko konpetentziak Hezkuntzaren Konpetentzia Orokorrak Ikasten ikasi Komunikatzen ikasi Elkarrekin bizitzen iksi Norbera izaten ikasi Egiten eta ekiten ikasi • Ikas-arloak eta bizitzarako esperientziak • 1 2 3 4 … • Oinarrizko konpetentzien lorpen maila HEZKUNTZA KONPETENTZIA OROKORREN ETA OINARRIZKO KONPETENTZIEN ARTEKO UZTARKETA PRODUKTUAREN ARDATZA PROZESUAREN ARDATZA

26. E.A.E.rako CURRICULUMA Oinarrizko Hezkuntzaren helburuak (8. Art.) - Arduraz bizitzen ikasi: 1.- Kultura zientifikoa, teknologikoa eta osasuna garatzeko konpetentziak - Ikasten eta pentsatzen ikasi: 2.- Ikasten ikasteko kompetentziak 3.- Konpetentzia matematikoak - Komunikatzen ikasi: 4.- Hizkuntzaren bidezko komunikazioa garatzeko konpetentziak 5.- Informazioa eskuratzeko konpetentziak eta konpetentzia digitala - Elkarrekin bizitzen ikasi: 6.- Gizarteratzea eta hiritartasuna garatzeko konpetentziak 7.- Kultura humanistikoa eta artistikoa garatzeko konpetentziak - Egiten eta ekiten ikasi: 8.- Autonomia eta ekimen pertsonala garatzeko konpetentziak

27. 3.2.- EUSKO JAURLARITZAKO HEZKUNTZA SAILAREN PROPOSAMENA • Konpetentzien tipologia • Hezkuntza konpetentzia orokorren eta Oinarrizko konpetentzien arteko uztarketa: • Hezkuntza konpetentzia orokorrak (6. Art.) • Oinarrizko konpetentziak (7. art.; III. Eranskina) • Uztarketa • Oinarrizko Hezkuntzaren helburuak (8. art.) • Proposamenaren balorazioa: • Prozesuan eta azken emaitzetan oinarritutako curriculum ereduen uztarketa egitearen mesedeak. • Ikuskizun geratzen diren galderak: Nola uztartuko dira Hezkuntza konpetentzia orokorrak eta Oinarrizko konpetentziak ikas arloetan eta jardueretan? LOEn hautatu diren Oinarrizko konpetentziak benetan garrantzizkoak al dira bizitzarako? * Ba al daude LOEk egiten duen proposamenean jasotzen ez diren oinarrizko konpetentziak? Oinarrizko konpetentziak leku guztietan berdinak al dira, ala egokitu behar testuinguru bakoitzera?... • Zein da/izan daiteke proposamen honen eragina curriculuma diseinatzerakoan eta antolatzerakoan?

28. Zein dira bizitzarako beharrezkoak diren konpetentziak?

29. 3.2.- EUSKO JAURLARITZAKO HEZKUNTZA SAILAREN PROPOSAMENA • Konpetentzien tipologia • Hezkuntza konpetentzia orokorren eta Oinarrizko konpetentzien arteko uztarketa: • Hezkuntza konpetentzia orokorrak (6. Art.) • Oinarrizko konpetentziak (7. art.; III. Eranskina) • Uztarketa • Oinarrizko Hezkuntzaren helburuak (8. art.) • Proposamenaren balorazioa: • Prozesuan eta azken emaitzetan oinarritutako curriculum ereduen uztarketa egitearen mesedeak. • Ikuskizun geratzen diren galderak: Nola uztartuko dira Hezkuntza konpetentzia orokorrak eta Oinarrizko konpetentziak ikas arloetan eta jardueretan? LOEn hautatu diren Oinarrizko konpetentziak benetan garrantzizkoak al dira bizitzarako? * Ba al daude LOEk egiten duen proposamenean jasotzen ez diren oinarrizko konpetentziak? Oinarrizko konpetentziak leku guztietan berdinak al dira, ala egokitu behar testuinguru bakoitzera?... • Zein da/izan daiteke proposamen honen eragina curriculuma diseinatzerakoan eta antolatzerakoan?

30. 4.- IKAS ARLOETAN ETA BIZITZARAKO ESPERIENTZIETAN OINARRIZKO KONPETENTZIAK UZTARTUZ GARATUKO DEN CURRICULUMA • Nola lortu Oinarrizko Hezkuntzaren xedeak eta Oinarrizko konpetentziak ikas arloetan eta eguneroko bizitzan uztartzea? * • Deribazio prozesuaren koherentzia • Nori dagokio oinarrizko konpetentziak (orokorrak eta espezifikoak) lantzea? Eta ebaluatzea? Eskarmentu gutxi dugu konpetentzietan oinarritutako curriculumak diseinatzeko orduan

31. CURRICULUMAREN DISEINUA

32. 5.- KONPETENTZIEN IKUSPEGIA IKASTETXEAREN HEZKUNTZA PROIEKTUAN, HIZKUNTZA PROIEKTUAN ETA CURRICULUM PROIEKTUAN UZTARTUZ GARATUKO DEN CURRICULUMA Zein da/izan daiteke konpetentzietan oinarritutako curriculumaren eragina Ikastetxearen Hezkuntza Proiektua, Hizkuntza Proiektua eta Curriculum proiektua diseinatzerakoan eta antolatzerakoan? • Hezkuntza proiektua (17. Art.): “Propuesta integral que recoge la opción educativa y las grandes paruas orientadoras, que sirven de referencia para dirigir coherentemente el proceso de intervención de la comunidad educativa” • Hizkuntza proiektua (18. Art.): “Planificación de todos aquellos aspectos relacionados con la enseñanza y uso de las lenguas que centro educativo elabora para llevarlo a cabo en su propio ámbito” • Curriculum proiektua (19. Art.): “Planificación de los componentes del currículo que cada centro educativo elabora para desarrollarlo y completarlo en su contexto propio”

33. LABURPENA

34. KONPETENTZIETAN OINARRITUTAKO CURRICULUMAREN BIDETIK DITUGUN AUKERAK ETA ARRISKUAK

35. 1.- OINARRIZKO HEZKUNTZAREN ETA IRAKASLEAREN LANAREN ZENTZUAZ SAKONTZEKO AUKERA • Oinarrizko Hezkuntza (Haur Hezkuntza barne), bizitza osorako hezkuntzaren barnean kokatzen da. • Bizitza osorako hezkuntzaren, Oinarrizko hezkuntzaren eta Lehen hezkuntzaren zeregina bera da: gizabanako, gizartekide eta izadikide gisa pertsonaren garapen osoa eta orekatua lortzen laguntzea. • Oinarrizko Hezkuntza bizitza osorako hezkuntzaren lehen etapa da, eta bizitzarako prestatzea da haren eginkizun nagusia, ez bakarrik (baina baita ere) goi-mailako ikasketak egitea.

36. 2.- CURRICULUMA ETA EBALUAZIOA IKUSTEKO ETA ULERTZEKO ERAZ SAKONTZEKO AUKERA • Oinarrizko Hezkuntzaren curriculumaren ardatzak ez dira ikas-arloak, bizitza guztirako hezkuntzaren xedeak, hezkuntza-konpetentzia orokorrak eta eduki metadiziplinarrak baizik • Curriculumaren ardatzak hezkuntzaren xedeak eta konpetentzia orokorrak baldin badira, eta horiek lantzeko ardura bereziki ikasleena, irakasleen eta gurasoena bada, ebaluaziorako erreferentziak hezkuntza-xede eta konpetentzia orokor horiek izan beharko dute eta horiek ebaluatzeko ardurak ikasleena, irakasleena eta gurasoena.

37. 3.- IRAKASLEAREN ROLAZ ETA IRAKASTEKO METODOLOGIAZ SAKONTZEKO AUKERA • Irakasle guztiak hezitzaileak dira, eta horien funtzioa ez da bakarrik ikas-arloa irakastea, ikas-arloen bidez ikaslea bizitzaren eremu guztietan modu egokian jarduteko prestatzea baizik. • Irakaskuntza-ikaskuntza prozesuko protagonistak ikasleak dira. Irakaslearen eginkizuna ikasleari laguntzea da, bitartekari izatea. • Hezkuntzaren ikuspegi horrek irakasleek egoera errealak eta metodologia aktiboa erabiltzera bideratzen du. Hauxe da jarduera aberatsaren ezaugarriak zein dira jakiteko irizpidea: zenbateraino laguntzen du jarduera horrek oinarrizko konpetentziak lortzeko?

38. 4.- IKASTETXEAREN BARNEKO ANTOLAKETAZ ETA KUDEAKETAZ SAKONTZEKO AUKERA • Hezkuntzaren, curriculumaren eta ebaluazioaren ikuspegi horrek Oinarrizko Hezkuntza osoa (0-16 urte) osotasunez begiratzea eskatzen du: gobernu-organoak, zuzendaritza taldea, etapa barruko eta etapen arteko irakasleen eta gurasoen koordinazioa...

39. 5.- KONPETENTZIETAN OINARRITUTAKO CURRICULUMAREN BIDETIK DITUGUN ARRISKUAK • Curriculumaren ikuspegi utilitarista eta konpetentzia espezifiko eta behagarrietara mugatzea, orokorrak alde batera utziz. • Ebaluatzeko errazagoak diren oinarrizko konpetentziak hautatzea (hizkuntzak, matematika, zientziak) eta besteak (sozialak, afektiboak…) alboratzea • Hezkuntza konpetentzia orokorren eta ikas arloen artean uztarketa ez egitea. • Curriculuma konpetentzietara mugatzea eta hezkuntzaren funtzioa den kulturaren transmisioa alboratzea. • Oinarrizko konpetentziak kultura guztietan uniformatzea eta lekuan lekuko baldintzetara ez egokitzea. • Konpetentzietan oinarritutako ikuspegia formalismo hutsa bihurtzea • Presaka ibiltzea, berrikuntzak egiteko oinarrizko baldintzak ez kontuan hartzea: irakasle berrien eta lanean ari direnen motibazioa, prestakuntza, gurasoen prestakuntza, ikas materialak...

40. BERRIKUNTZAREN ARRAZOIAK