Wszystko, co chcielibyście wiedzieć o pracowniczych programach emerytalnych (PPE),

1. KOŁO NAUKOWE UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH I GOSPODARCZYCH Wszystko, co chcielibyście wiedzieć o pracowniczych programach emerytalnych (PPE), ale baliście się zapytać… Aleksandra Orzeł

2. Co to jest PPE? PPE jest formą zorganizowanego, grupowego, systematycznego oszczędzania na przyszłą emeryturę. Składki uczestników programu są naliczane i odprowadzane przez pracodawcę do wybranej instytucji finansowej, które zajmują się gromadzeniem i zarządzaniem tymi środkami. Sam pracowniczy program emerytalny jest tylko umową (zespołem umów) określającą wzajemne zobowiązania pracodawcy i pracowników w związku z prowadzeniem przez pracodawcę programu (wyjątek: pracowniczy fundusz emerytalny (PFE)). www. konusig.wpia.uw.edu.pl

3. Regulacja prawa • Ustawa z dnia 22 sierpnia 1997 r. o pracowniczych programach emerytalnych (tekst jednolity Dz. U. z 2001 r. Nr 60, poz. 623) • Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych (Dz. U. Nr 116, poz. 1207 z późn. zm.) – prawo obowiązujące www. konusig.wpia.uw.edu.pl

4. Kto może utworzyć PPE? • Pracodawca, niezależnie od wielkości, • Kilku pracodawców - międzyzakładowy pracowniczy program emerytalny, • Obecne przepisy nie pozwalają tworzyć PPE w jednostkach budżetowych – ich wydatki na koszty płac są bowiem ograniczone ustawą budżetową i nie mogą być zwiększone o koszt składek podstawowych odprowadzanych w związku z utworzeniem PPE www. konusig.wpia.uw.edu.pl

5. Jak utworzyć PPE? Etap I – Decyzja pracodawcy o wyborze formy PPE Etap II – Zawarcie umowy zakładowej (lub międzyzakładowej) Etap III – Zawarcie umowy z instytucją finansową lub utworzenie pracowniczy fundusz emerytalny i wybiera zarządzające nim towarzystwo Etap IV – Wydanie przez KNF decyzji o wpisie PPE do rejestru programów emerytalnych www. konusig.wpia.uw.edu.pl

6. Jakie są formy prowadzenia PPE? Fundusz emerytalny, Umowy o wnoszenie składek pracowników do funduszu emerytalnego, Umowy grupowego ubezpieczenia na życie pracowników z zakładem ubezpieczeń w formie grupowego ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym, Zarządzanie zagraniczne. www. konusig.wpia.uw.edu.pl

7. Jaka jest treść umowy zakładowej? • podstawowe zasady funkcjonowania programu, • forma, • wysokość składki podstawowej, • instytucja finansową mającą zarządzać środkami, • warunki przystępowania i występowania do programu, • sposoby zmiany zasad programu i itd. • Art. 13 ustawy o PPE reguluje minimalną treść umowy zakładowej – ewentualne braki grożą odmową wpisania do rejestru przez KNF. www. konusig.wpia.uw.edu.pl

8. Jaka jest treść umowy z zarządzającym? • Umowa musi określać: • warunki gromadzenia środków i zarządzania nimi, • zakaz obciążania określonymi kosztami uczestników programu oraz • odzwierciedlać postanowienia umowy zakładowej (w przypadku PPE prowadzonego w formie funduszu emerytalnego warunki te określa statut funduszu). www. konusig.wpia.uw.edu.pl

9. Wpis do rejestru – co, gdzie i jak? • rejestr programów emerytalnych prowadzi Komisja Nadzoru Finansowego, • wniosek o wpisanie do rejestru może złożyć tylko pracodawca, • wpis do rejestru ma charakter konstytutywny – przystąpienie pracownika do PPE staje się skuteczne dopiero z datą wpisu. www. konusig.wpia.uw.edu.pl

10. www. konusig.wpia.uw.edu.pl

11. Czy ktoś bada prawidłowość prowadzenia PPE? • PPE są nadzorowane przez Komisję Nadzoru Finansowego: • etap tworzenia i rejestracji, • coroczny obowiązek informacyjny pracodawcy, • kontrola instytucji finansowych. www. konusig.wpia.uw.edu.pl

12. Kto może przystąpić do PPE? • prawo do uczestnictwa w programie przysługuje pracownikowi, który jest zatrudniony u danego pracodawcy, nie krócej niż 3 miesiące (ius dispositivum), • do programu nie może przystąpić pracownik, który ukończył 70 lat, • osoba zatrudniona u kilku pracodawców może uczestniczyć w kilku pracowniczych programach emerytalnych prowadzonych przez zatrudniających ją pracodawców.. www. konusig.wpia.uw.edu.pl

13. Kto jest pracownikiem w rozumieniu ustawy o PPE? • osoba zatrudniona, w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy, • osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania, spółdzielczej umowy o pracę oraz członek rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub spółdzielni kółek rolniczych, www. konusig.wpia.uw.edu.pl

14. Prawo do uczestnictwa w programie przysługuje również: • osobie fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, • wspólnikowi spółki cywilnej, jawnej, spółki partnerskiej oraz komandytowo-akcyjnej i komandytowej odpowiadającemu bez ograniczenia, który podlega obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, • jeżeli te osoby lub spółki prowadzą program dla swoich pracowników. www. konusig.wpia.uw.edu.pl

15. Jak można przystąpić do PPE? • PRZEZ ZŁOŻENIE DEKLARACJI, która zawiera: • oświadczenie pracownika, że otrzymał kopię umowy zakładowej i zapoznał się z jej treścią, akceptuje jej warunki, • wskazanie osoby uprawnionej na wypadek śmierci pracownika (fakultatywnie), • w przypadku gdy umowa zakładowa nie zakazuje wnoszenia składki dodatkowej deklaracja zawiera również wysokość deklarowanej przez pracownika składki dodatkowej oraz upoważnienie dla pracodawcy do jej naliczania i potrącania z wynagrodzenia. www. konusig.wpia.uw.edu.pl

16. Jak przystąpić do PPE? • gdy pracownik spełnia kryterium ustawowe (wymagany staż pracy) - pracodawca musi przyjąć deklarację i pisemnie potwierdzić jej przyjęcie (ew. zgoda domniemana), • gdy pracownik nie spełnia kryterium ustawowego (wymagany staż pracy) lub nie jest pracownikiem w rozumieniu ustawy - pracodawca zwraca deklarację wraz z pisemnym uzasadnieniem odmowy jej przyjęcia (nie dłużej niż 1 miesiąc od dnia złożenia), www. konusig.wpia.uw.edu.pl

17. Czy pracodawca może nie zgodzić się na uczestnictwo pracownika w PPE lub go z niego wykluczyć? • Umowa zakładowa nie może przy tym przewidywać dla uczestnictwa pracowników w programie żadnych innych warunków poza określonymi ustawą. • Uczestnictwo w programie jest uprawnieniem każdego pracownika spełniającego wymogi programu. • W dniu złożenia wniosku o zarejestrowanie programu prawo do uczestnictwa w PPE musi przysługiwać co najmniej połowie pracowników zatrudnionych u pracodawcy, który tworzy program, a w przypadku gdy zatrudnienie przekracza 500 osób – co najmniej jednej trzeciej – program nie może być nagrodą dla wąskiej grupy pracowników www. konusig.wpia.uw.edu.pl

18. Składka podstawowa • jest finansowana przez pracodawcę, • nie może ona przekroczyć 7% wynagrodzenia uczestnika, • potrącany jest od niej podatek dochodowy od osób fizycznych , • nie jest wliczana do wynagrodzenia stanowiącego podstawę ustalenia obowiązkowych składek na ubezpieczenia społeczne, www. konusig.wpia.uw.edu.pl

19. Składka dodatkowa • o ile umowa zakładowa tego nie zakazuje, • wysokość określona w deklaracji pracownika, • można ją zmieniać lub z niej zrezygnować, • suma składek dodatkowych wniesionych do jednego programu w ciągu roku kalendarzowego nie może przekroczyć trzykrotności kwoty odpowiadającej maksymalnej wysokości kwoty wpłaty na IKE www. konusig.wpia.uw.edu.pl

20. Czy pracodawca może bez zgody pracowników podjąć decyzję o zawieszeniu opłacania składek na PPE? pracodawca może samodzielnie podjąć decyzję o zawieszeniu odprowadzanie składek podstawowych lub czasowym ograniczeniu wysokości naliczanej składki podstawowej, w okresie obejmującym 12 kolejnych miesięcy kalendarzowych łączny okres takiego jednostronnego zawieszenia nie może przekroczyć 3 miesięcy, chyba że umowa zakładowa przewiduje okres dłuższy (zgodnie z przepisami nie może on być dłuższy jednak niż 6 miesięcy). www. konusig.wpia.uw.edu.pl

21. Czy można wypłacić zgromadzone w PPE środki wcześniej? • W każdej chwili można wypowiedzieć udział w programie poprzez złożenie pracodawcy pisemnego oświadczenia. W przypadku wypowiedzenia uczestnictwa w programie dotychczas zgromadzone środki pozostają jednak na rachunku w PPE. Do rąk uczestnika programu mogą one trafić w jednym z trzech ustawowo określonych trybów: • wypłaty, • wypłaty transferowej lub • zwrotu. www. konusig.wpia.uw.edu.pl

22. www. konusig.wpia.uw.edu.pl

23. W ramach ciekawostki… Art. 9. Ustawy o PPE Określenie „program emerytalny” może być używane wyłącznie do określenia programów uregulowanych w niniejszej ustawie. Art. 50. Ustawy o PPE 1. Kto, nie będąc do tego uprawnionym, używa w firmie lub do określenia prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej albo w reklamie określenia „program emerytalny”, podlega grzywnie do 1 000 000 zł lub karze pozbawienia wolności do lat 3. (…)3. Orzekanie w sprawach o czyny, o których mowa w ust. 1 i 2, następuje w trybie przepisów postępowania karnego. www. konusig.wpia.uw.edu.pl

24. Dlaczego warto tworzyć PPE? - korzyści dla pracodawcy • Ulga w świadczeniach na ubezpieczenia społeczne - wartość składki podstawowej nie jest wliczana do wynagrodzenia stanowiącego podstawę ustalenia obowiązkowych składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. • Wszystkie wydatki poniesione na zapewnienie prawidłowego funkcjonowania programu, w tym wpłacone składki podstawowe, stanowią dla pracodawcy koszt • uzyskania przychodu. • Poprawienie i uatrakcyjnienie wizerunku pracodawcy. www. konusig.wpia.uw.edu.pl

25. Dlaczego warto tworzyć PPE? - korzyści dla pracownika • zwiększenie wysokości przyszłej emerytury, • udogodnienia podatkowe - podatkiem dochodowym od osób fizycznych obciążone są składki, natomiast zyski z zainwestowanych • środków oraz przyszłe wypłaty nie są podatkowane. • bezpieczeństwo oszczędności www. konusig.wpia.uw.edu.pl

26. Rozwój PPE w latach 2000-2010 www. konusig.wpia.uw.edu.pl

27. www. konusig.wpia.uw.edu.pl

28. KOŁO NAUKOWE UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH I GOSPODARCZYCH Dziękuję za uwagę! Aleksandra Orzeł