GELİR VERGİSİ BEYANNAMESİ

1. İMD-DER GELİR VERGİSİ BEYANNAMESİ Dr.Hakan TAŞTAN 01.03.2013 Öğretim Görevlisi & YMM Endeks Bağımsız Denetim & YMM

2. GELİR Safi Artış Kuramı Kaynak Kuramı Belli bir üretim faaliyetine katılma sonucu elde edilen ekonomik değerleri gelir olarak kabul eder. Hangi kaynaktan doğarsa doğsun, satın alma gücünde belli bir dönemde ortaya çıkan artış gelir olarak düşünülür Fark • Safi artış teorisinde, haksız kazançlar, karşılıksız zenginleşmeler, bağış, miras, kumar, rüşvet ve piyango kazanımları gelir sayılmaktadır. Halbuki kaynak teorisinde bunlar gelir kavramına dahil değildir. • Sermayenin kendi değerinde meydana gelen artışların gelir kavramına dahil edilmesidir. Kaynak teorisi bu değerleri gelir saymamaktadır.

4. GELİR VERGİSİ TÜRLERİ Gelir Vergisi subjektif karakterli bir vergidir. Üniter Gelir Vergileri Sedüler Gelir Vergileri Mükelleflerin her türlü kazanç ve iratları toplanmak suretiyle vergilendirilir. Çeşitli kaynaklardan elde edilen gelirler toplanmaz Bir kaynaktan zarar edilmiş ise diğer kaynak gelirlerinden mahsup edilmez Toplama Esastır Genel ve Özel İndirimler Verginin hesaplanmasında tek oran kullanılır Artan oranlı Vergileme

5. GELİR Bir gerçek kişinin bir takvim yılı içinde elde ettiği kazanç ve iratların safi tutarıdır. (GVK Mad.1)

6. G E L İ R KAZANÇ İRAT • Sırf Emek • Emek +Sermaye • Pür sermaye geliri

7. GELİRİN UNSURLARI I – Ticari Kazançlar II – Zirai Kazançlar III – Ücretler IV – Serbest Meslek Kazançları V – Gayrimenkul Sermaye İradı VI – Menkul Sermaye İradı VII – Diğer Kazanç ve İratlar

8. Ticari Kazanç GVK 37 Her türlü ticari ve sınai faaliyetlerden doğan kazançlar ticari kazançtır. Ayrıca aşağıdaki kazançlarda ticari kazanç sayılır ……………………………………….. ……………………………………….. ……………………………………….. 7 – Diş protezciliğinden elde edilen kazançlar

9. Ticari Kazanç • Kollektif Şirketlerde ortakların aldıkları kar payları • Komandit Şirketlerde Komandite ortağın kar payı Ortaklık zirai kazanç elde etse dahi Ticari Kazançtır. Bu ortaklar kendi paylarına düşen karlarını ayrı ayrı beyan etmek zorundadırlar.

10. Ticari Kazanç • Ticari kazançta gelirin elde edilmesi tahakkuk etmesine bağlanmıştır. • Ancak ihtilaflı veya şarta bağlı kazançlar vergilendirilmez. • Ticari kazancın tespitinde önemli bir unsur devamlılıktır. • Devamlı olmayan faaliyetten elde edilen kazanç Arizi Kazanç kabul edilir. • Ticari faaliyette kar amacı temel olmakla birlikte karın tamamının hayır işlerinde kullanılması ticari kazancın niteliğini değiştirmez. • Yasalarla yasaklanmış bir işin yapılması ticari kazanç hükümlerinin uygulanmasını engellemez. • Bir gelir birden fazla kazanç ve iradın özelliklerine sahip olabilir. Bu durumda Ticari Kazanç önceliklidir.

11. Ticari Kazanç • Ticari Kazancın tespitinde indirilecek giderler GVK 40 • Ticari Kazancın tespitinde indirilmeyecek giderler GVK 41 9 - Kullanılan yabancı kaynakları öz kaynaklarını aşan işletmelerde, finansman giderlerinin %10’unu aşmamak üzere BKK ile belirlenen kısım

12. Ticari Kazanç • Diğer indirilecek/indirilmeyecek giderler • Binek otomobillerde kıst amortisman uygulaması devam etmektedir. • Binek otomobillere ait KDV, indirime tabi tutulamaz doğrudan gider veya maliyet unsurudur. • Binek otomobillere ait ÖTV, doğrudan gider veya maliyet unsurudur.

13. Ticari Kazanç • Diğer yasalardan kaynaklanan • indirilmeyecek giderler • Binek otomobillerden alınan vergi ve cezalar MTVK 14 • Özel İletişim Vergisi Gid.VK 39 • Şans oyunları vergisi 5602 Mad.6 • S.G.K‘yafiilen ödenmeyen prim tutarları, 5510 Mad. 88/1

14. Ticari Kazanç Ticari Kazançlarda Muafiyet ve İstisnalar • Vergi yasalarında sosyal ve iktisadi amaçlarla bazı istisna ve muafiyetler getirilmiştir. Esnaf Muaflığı • Çok küçük ticaret ve sanat erbapları GVK 9 uyarınca muaf tutulmuşlardır PTT Acentalarında Kazanç İstisnası GVK Mük.18 Sergi ve Panayır İstisnası GVK 30 Serbest Bölge kazanç İstisnası

15. Ticari Kazanç Ticari Kazançlarda İstisnalar Eğitim ve Öğretim İşletmelerinde Kazanç İstisnası • Okul öncesi eğitim, ilköğretim, özel eğitim ve orta öğretim özel okullarının işletilmesinden elde edilen kazançlar, faaliyete geçilen dönemden itibaren 5 vergilendirme dönemi istisnadır. GVK 20 Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde Kazanç İstisnası • 31.12.2013 tarihine kadar bu bölgede faaliyet gösteren G.V. Mükelleflerinin bu bölgedeki yazılım ve Ar.ge faaliyetlerinden elde ettikleri kazançları gelir vergisinden istisnadır. 4691 Geçici 2 TUGS kayıt gemilerin işletilmesinden ve devrinden sağlanan kazanç istisnası Yatırım İndirimi • 01.01.2006 tarihinden itibaren yürürlükten kaldırılmış ancak geçiş hükümleri hala devam etmekte…

16. İNDİRİMLER GVK 89 1 - Beyan edilen gelirin % 10'una kadar Bireysel Emeklilik primleri ve şahıs sigorta primleri (%5) (İndirim konusu yapılacak tutarın hesaplamasında indirimler ve geçmiş yıl zararları toplamından önceki tutar esas alınacaktır.) 2 - Beyan edilen gelirin % 10'una kadar Eğitim ve Sağlık harcamaları, (Türkiye’de yapılması, gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunan gerçek veya tüzel kişilerden alınacak belgelerle tevsik edilmesi, mükellefin kendisi, eşi ve küçük çocuklarına ilişkin) 3 – Serbest meslek faaliyetinde bulunan özürlülerin yıllık indirimi, 2012 Yılı için belirlenen aylık sakatlık indirimi tutarları: ● Birinci derece sakatlar için 770 TL, ● İkinci derece sakatlar için 380 TL, ● Üçüncü derece sakatlar için 180 TL.

17. İNDİRİMLER GVK 89 4 – Yıllık toplam beyan edilecek gelirin %5’ini aşmamak üzere Bağış ve Yardımlar • Genel ve özel bütçeli kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler, köyler ile kamu yararına çalışan dernekler ve Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara (kalkınmada öncelikli yöreler için % 10'unu) 5 - Öğrenci yurdu, çocuk yuvası, yetiştirme yurdu, huzurevi, bakım verehabilitasyon merkezi ileibadethanelerin yapımı için yapılan bağışların tamamı 6 - Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin maliyet bedelinin tamamı

18. İNDİRİMLER GVK 89 7 – Kamu idareleri ile Kültür Bakanlığınca desteklenen kültürel ve sanatsal harcamalar, bağış ve yardımlar 8 – Spordaki sponsorluk harcamaları Amatör spor dalları için tamamı, profesyonel spor dalları için % 50'si. 9 – Ar-ge İndirimi İşletmelerin bünyelerinde gerçekleştirecekleri yeni teknoloji ve bilgi arayışına yönelik araştırma ve geliştirme harcamalarının %100’ü

19. İNDİRİMLER GVK 89 10 – Doğal Afetler dolayısıyla makbuz karşılığı yapılan aynı ve nakdi bağışların tamamı BKK gerekir. Başbakanlık aracılığıyla yardım yapılmalı 11 – Kızılay ve Yeşilay’a makbuz karşılığı bağış ve yardımların tamamı (İktisadi işletmeler hariç) 12 – VUK 325/A maddesine göre girişim sermayesi fonu olarak ayrılan tutarların beyan edilen gelirin %10'unu aşmayan kısmı

20. İNDİRİMLER GVK 89 13 – Türkiye'de yerleşmiş olmayan kişilere hizmet veren işletmelerin münhasıran bu faaliyetlerinden elde ettikleri kazancın %50'si. Türkiye'de verilen ve münhasıran yurt dışında yararlanılan; • Tasarım • Mimarlık • Mühendislik • Yazılım • Veri Saklama • Tıbbi Raporlama • Çağrı Merkezi • Muhasebe kaydı tutma • Eğitim ve Sağlık İşletmeleri (İlgili bakanlığın izni ve denetimine tabi olarak)

21. Paralel düzenleme KVK 10/ğ de düzenlenmiştir. 7 no’lu KVK tebliğinde açıklamalar yapılmıştır. Türkiye'de yerleşmiş olan kişilere de hizmet vermesi indirimden faydalanmaya engel teşkil etmeyecek Yukarıdaki konularda sunulan • Danışmanlık • Asistanlık • Aracılık hizmetleri kapsama dahil değildir.

22. Verilen hizmetten yurt dışında yararlanılmış olması gerekir. Türkiye'deki faaliyetleri ile ilgisinin olmaması gerekmektedir. Bu hizmetler, fiziki olarak Türkiye'de verilmekle birlikte yararlanıcısının Türkiye'de yerleşmiş olmayan kişiler olması gerekmektedir.

23. DİĞER YASALARDAN KAYNAKLANAN İNDİRİMLER 1 – EXPO 2016 Antalya Ajansına ve Eskişehir 2013 Türk Dünyası Kültür Başkenti Ajansına yapılan bağış yardım ve sponsorluk harcamalarının tamamı

24. DİĞER YASALARDAN KAYNAKLANAN İNDİRİMLER 2 – 2547 sayılı YÖ Kanununa göre üniversitelere ve Yüksek Teknoloji Enstitüsüne makbuz karşılığı yapılan ayni ve nakdi bağışlar ile vakıf üniversitelerine yapılan bağış ve yardımlar 3 – 3294 sayılı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanununa göre yapılan bağış ve yardımlar

25. DİĞER YASALARDAN KAYNAKLANAN İNDİRİMLER 4 –TÜBİTAK’a yapılan nakdi bağışlar 5 –Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumuna yapılan ayni ve nakdi bağışlar

26. DİĞER YASALARDAN KAYNAKLANAN İNDİRİMLER 6 –Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumuna yapılan ayni ve nakdi bağışlar 7 –Türk Silahlı Kuvvetleri Güçlendirme Vakfına yapılan ayni ve nakdi bağışlar

27. DİĞER YASALARDAN KAYNAKLANAN İNDİRİMLER 8 –Milli Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü kapsamında yapılan ayni/nakdi bağışlar 9 –İlköğretim kurumlarına yapılan nakdi bağışlar Bağış ve yardımın nakden yapılmaması halinde, bağışlanan mal veya hakkın varsa mukayyet değeri, yoksa VUK uyarıncaTakdir Komisyonunca tespit edilecek değeri esas alınır. 10 –Bireysel Katılım Yatırımcısı İndirim 31/12/2017 tarihine kadar tam mükellef anonim şirketlere ait iştirak hisselerini en az iki tam yıl elde tutmaları şartıyla, VUK’un değerlemeye ait hükümlerine göre hesapladıkları hisselerin tutarlarının %75'ini yıllık beyannamelerine konu kazanç ve iratlarından hisselerin iktisap edildiği dönemde indirebilirler.

28. Envantere dahil olmayan gayrimenkullerin satışından doğan zararların mahsubu mümkün değildir.

29. Zirai Kazanç Zirai Kazanç, zirai faaliyetten doğan kazançtır. Zirai faaliyet, ticari faaliyetten farklı olarak doğadan canlı ürün alma faaliyetidir. Doğadan cansız ürün sağlama faaliyeti ticari faaliyettir. Bazı bitkilerin arazide yetiştirilmiyor olması zirai faaliyetin niteliğini değiştirmez.

30. Zirai Kazanç Bu tanıma girmeyen bazı faaliyetlerde Zirai Kazanç olarak kabul edilmiştir. • Aşım yaptırmak ve bu suretle bir kazanç sağlamak amacıyla erkek damızlık beslenmesi • Tarım da kullanılan makinaların başka çiftçilerin tarımsal üretim işlerinde çalışması karşılığı edilen kazanç

31. Zirai Kazanç Bir zirai faaliyete fiilen katılmayan ancak üründen pay alan arazi sahibinin geliri zirai kazanç sayılmaz kira geliridir. Zirai kazançlar büyük oranda tevkif yoluyla vergilendirilir. GVK 94.maddede sayılan kişiler Hayvansal ürünlerde %2 Tarımsal ürünlerde %4

32. Ücretler Ücret olarak adlandırılan kazanç, zihinsel veya bedensel emekten doğabilmektedir. Emek Ücret Bir işverene tabi, belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir. GVK 61

33. Ücretler Örnek Mustafa Coşkun kendi SMMM ofisinde mükellefin işlerini yapar , kazanç elde ederse bu; serbest meslek kazancı, Endeks Bağımsız Denetim ve YMM şirketinde çalışıp gelir elde ederse bu da ücret olarak nitelendirilir.

34. Ücretler Vergiye tabi olmayan ücretler • TUGS’nekayıtlı gemilerde çalışan personele ödenen ücretler gelir vergisinden istisnadır. 4490 Türk Uluslar arası Gemi sicili Kanunu Mad.12/5 • Kıdem tazminatları G.V. den istisnadır. İhbar tazminatları değildir. GVK 25/7 • Yabancı bir ülkedeki işveren tarafından doğrudan doğruya ödenen ücretler GVK 25/7 • Hizmetçilerin (Evlerde, bahçelerde, apartmanlarda, dadılık, bahçıvanlık, kapıcılık gibi..) ücretleri istisnadır. GVK 25/7 • Yabancı ülkelerin Türkiye’de bulunan elçilik ve konsolosluklarında çalışan ve o ülkenin vatandaşı olmayan çalışanların aldıkları ücretler (karşılıklı olmak kaydıyla) GVK 16

35. Ücretler Ücretlerin Yıllık Beyanname ile beyan edilmesi GVK 86 uyarınca birden fazla işverenden alınan ücretler belirli koşullarla yıllık beyanname ile beyan edilmesi gerekir. Birden sonraki işverenden aldıkları ücretlerin toplamı GVK 103.maddede yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı aşması durumunda (2012 Yılı 25.000) ücretlerin tamamı yıllık beyannameye dahil edilecektir.

36. III – Ücretler ÖRNEK : Mustafa Coşkun’un 2012 yılı ücret gelirleri şöyledir; Koç Holding A.Ş. ………………..45.000 TL Sabancı Holding A.Ş. ……………12.000 TL Okan Holding A.Ş. …………………8.000 TL Beyanname vermeyecek…

37. Ücretler Örnek Kenan Uğur, 2012 yılında üç ayrı işverenden ücret geliri elde etmekte olup, ücretlerin tamamı kesinti yoluyla vergilendirilmiş bulunmaktadır. Koç Holding A.Ş. ………………..50.000 TL Sabancı Holding A.Ş. ……………12.000 TL Endeks YMM A.Ş. ……………….20.000 TL Birden fazla işverenden ücret alınması halinde, birinci işverenin kim olacağı ücretli tarafından serbestçe belirlenecektir. Beyanname verecek… Tamamını beyan edecek…….82.000 TL

38. Serbest Meslek Kazancı Serbest Meslek Faaliyeti Sermayeden çok şahsi mesaiye, bilimsel veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari niteliği olmayan işlerin işverene bağlı olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılmasıdır. Bu faaliyetler sonucu elde edilen kazançlarda Serbest Meslek Kazancıdır. Kollektif, adi komandit ve adi şirketler tarafından yapılan serbest meslek faaliyeti neticesinde doğan kazançlar da, serbest meslek kazancıdır.

39. Serbest Meslek Kazancı İkametgahlarının bir kısmını iş yeri olarak kullananlar Kira ise Ödedikleri kiranın tamamı ile ısıtma ve aydınlatma gibi diğer giderlerin yarısınıindirebilirler. Gayrimenkul sahibi ise Amortisman giderleri ile ısıtma ve aydınlatma gibi diğer giderlerin yarısınıindirebilirler.

40. Serbest Meslek Kazancı Örnek SMMM’likyapan Hacı Demir’in aynı zamanda iki işverenden elde ettiği tamamı kesinti yoluyla vergilendirilmiş ücret geliri de bulunmaktadır. SMMM Kazancı……….……….……..30.000 TL Garanti Bankası A.Ş. Ücret……… 35.000 TL İş Bankası A.Ş. Ücret…………..……20.000 TL CEVAP 30.000 TL beyan edecektir.

41. Gayrimenkul Sermaye İradı GVK’nda belirtilen mal ve hakların kiraya verilmesi karşılığında elde edilen gelirler “gayrimenkul sermaye iradı” olarak ifade edilmektedir. GMSİ yükümlüsü Kira gelirine konu mal ve hakların sahipleri, zilyetleri, intifa hakkı sahipleri ile kiralanmış bir mal ve hakkı başkasına kiraya verenlerdir.

42. Gayrimenkul Sermaye İradı V – GAYRİMENKUL SERMAYE İRADI Orijinal bir yaratının kopyalanmasına veya kullanılmasına izin verme hakkıdır. İhtira Beratı Telif Hakkı Bilimsel buluşlar üzerindeki haklar  Müellif Mucit MİRASÇILAR tarafından kiralanması halinde doğan kazanç serbest meslek kazancıdır. Bilinen araç, gereçlerle ve yaratıcı güçle yeni bir şey bulana, bulduğu şeyden bir süre yalnız kendisinin yararlanması için devletçe verilen belge

43. Gayrimenkul Sermaye İradı • Tahsil esasına bağlanmıştır. Kira gelirinin vergilendirilmesi için nakden veya ayni olarak tahsil edilmiş olması gerekmektedir. • Mükellefler tarafından o yıla veya geçmiş yıllara ait olarak tahsil edilen kira bedelleri, tahsil edildiği yılın geliri sayılır. Örneğin; 2010, 2011 ve 2012 yıllarına ait kiralar 2012 yılında tahsil edilirse, 2012 yılı geliri olarak beyan edilir.

44. Gayrimenkul Sermaye İradı • Gelecek yıllara ait olup, peşin tahsil edilen kira bedelleri ödemenin yapıldığı yılın değil, gelirin ilgili olduğu yılın hasılatı olarak kabul edilir. Örneğin; 2012, 2013 ve 2014 yılları kira gelirleri topluca 2012 yılında tahsil edilirse, her yıla ait kira bedeli ilgili yılda beyan edilecektir. • Döviz cinsinden kiraya verme işlemlerinde tahsilatın yapıldığı tarihteki T.C. Merkez Bankası döviz alış kuru esas alınarak gayri safi hasılat belirlenir.

45. Gayrimenkul Sermaye İradı • Konutlarda her bir konut için 500 TL ve üzerinde kira geliri elde edilmesi halinde, • İşyerlerinde ise, miktar sınırlaması olmaksızın kiraya ilişkin tahsilat ve ödemelerini banka, benzeri finans kurumları veya posta idareleri tarafından düzenlenen belgelerle tevsik etmesi zorunluluğu bulunmaktadır.

46. Gayrimenkul Sermaye İradı Kira bedelinin hiç olmaması veya düşük olması halinde, “Emsal kira bedeli” esas alınır. Emlak vergisi değerinin % 5’idir.

47. Götürü Gider Yöntemi (Hakları kiraya verenler hariç) • Götürü Gider Yöntemi (Hakları kiraya verenler hariç) • Götürü Gider Yöntemi (Hakları kiraya verenler hariç) Gayrimenkul Sermaye İradı İstisna yok İstisna var • İstisna uygulaması sadece konut olarak kiraya verilen gayrimenkullerden elde edilen gelirler için söz konusudur. • 2012 yılı için istisna 3.000,00 TL’dir. (GVK 21)

48. Gayrimenkul Sermaye İradı y o k İstisna Ticari Kazanç Zirai Kazanç S.Meslek Kazancı • Kira gelirinin yanında ticari, zirai veya mesleki kazancını beyan etmek zorunda olanlar, 3.000 TL’lik istisnadan yararlanamazlar.

49. Gayrimenkul Sermaye İradı • Bir konuta birden fazla kişinin ortak olması halinde, bu konuttan elde edilen kira gelirlerinin vergilendirilmesinde, her bir ortak için 3.000 TL istisna ayrı ayrı uygulanacaktır • Bir mükellefin birden fazla konuttan kira geliri elde etmesi halinde, istisna; kira gelirleri toplamına bir defa uygulanacaktır. • Üzerinden kesinti yoluyla vergilendirilen kira gelirlerinde beyan sınırı 25.000 TL’dir.

50. Gayrimenkul Sermaye İradı ÖRNEK : 2012 yılında 6.000 TL konut kira geliri, 21.000 TL işyeri kira geliri (Tevkifat yapılmış) olan Bay (A) ne kadar gelir beyan edecektir. Konut Kira Geliri……….6.000,00 İşyeri Kira Geliri……….21.000,00 Beyan Edilecek Kira Geliri……….3.000,00 Toplam Kira Geliri……….27.000,00 İstisna…………………..….3.000,00 Beyan Edilecek Kira Geliri……….24.000,00