Öğr.Görv.Suat CERİT

1. TC. DİCLE ÜNİVERSİTESİ BEDENEĞİTİMİ VE SPOR YÜKSEKOKULU YETENEK SEÇİMİ DERS NOTLARI Öğr.Görv.Suat CERİT DİYARBAKIR-2007

2. KompozisyonYarışması AYDINLIK BİR GELECEK Katılımcı Aylin Akçura, İstek Özel Atanur Oğuz İlköğretim Okulu 8-D Beşiktaş-İSTANBUL

3. Murat, her zaman olduğu gibi kimsesiz ve soğuk bir güne başlıyordu. Günlerin her biri onun için aynıydı. • Elindeki kağıt mendilleri satıp kendisine yiyecek bir şeyler alabilirse mutlu oluyor, hep üzgün olan kara gözlerinde biraz mutluluğun pırıltıları görülüyordu.

4. Yaşıtları okula giderken o kimsesizliğin ezikliği, toplumdan dışlanmanın acısıyla, karnını doyurabilmek için bulduğu işlerde çalışmak zorunda kalıyordu. Sokaklar soğuk, acele yürüyen insanlar acımasızdı.

5. Geceleri sıcak bir yatakta uyuyabilmek mutlulukların en büyüğüydü Murat' a göre. Hiçbir zaman seven bir ailesi, bir koruyucusu olmamıştı, sokak çocuğuydu. İnsanlar o kadar kendi işlerine dalmışlardı ki; onun gibi binlercesi olduğunun farkında bile değillerdi.

6. ''Hayret bugün satacağım mendiller çok çabuk bitti'' diye düşündü. Simitle karnını doyurduktan sonra, her çocuk gibi canı biraz oynamak istedi. • Mahalledeki çocuklar maç yapıyorlardı.''Beni de oyuna alsalar ne iyi olurdu'' derken, çağırdılar, sevinerek koştu.

7. Antrenör Emir, yıl sonu maçlarında iyi bir derece yapmak için var gücü ile takımını çalıştırıyordu. Sakatlanan Emre' nin yerine iyi bir oyuncuya ihtiyacı vardı.Sıkıntı ile pencereden sokakta maç yapan çocukları seyrediyor, bu açığı nasıl kapatacağını düşünüyordu.

8. 'Sokakta oynayan çocuklar için iyi ki bu alan var'' dedi kendi kendine, hem hiç de fena oynamıyorlar, hele esmer uzun boylu olanı durmadan sayı kazandırıyordu takımına.

9. ' Birden aklına bir fikir geldi, koşarak merdivenleri indi, maç yapan çocukların yanına vardığında heyecanlıydı. Çocuklar kendilerini seyredenlere aldırmıyor, maçlarına devam ediyorlardı. Nihayet maç bitti, herkes neşe içinde birbirine takılmaya başladı. İçlerinden bazıları antrenör Emir' i tanıyorlardı.

10. ''Merhaba Emir ağabey'' diye seslendiler. Emir, uzun boylu delikanlıyı işaret ederek adını sordu.''O Murat'' dediler, ''kimsesiz sokak çocuklarının kaldığı yerde kalıyor.''

11. Emir hemen kendini tanıttı, sorular sordu. Kalacak yeri yoksa spor kulübünün misafirhanesinde kalabileceğini, çok çalışması gerektiğini, eğer kurallara uyar çok çalışırsa; takımda oynatabileceğini söyledi.

12. Murat, belki de hayatını değiştirecek bu teklifi sevinerek kabul etti. Ertesi gün Murat için yepyeni bir hayatın başlangıcı idi. Artık düzenli bir yaşamı ve amacı olacaktı. Sıcak bir yatakta yatacak sıcak bir yemek yiyebilecekti. Kısa zamanda takım arkadaşları ile kaynaştı. Disiplin ve düzen içerisinde çalışıyor, iyi besleniyor kendini her bakımdan geliştiriyordu.

13. Antrenör Emir içinde yeni bir dönemdi. Takımının yanı sıra bir genci hayata kazandırmanın sevincini yaşıyordu. Murat' a her bakımdan dikkat ediyor, iyi alışkanlıklar kazanıp, iyi bir sporcu olması için elinden geleni yapıyordu.Beklenen gün gelmişti. Takım maça çıkarken hepsinin yürekleri aynı amaç için atıyordu. Maçı açık farkla kazandılar. Görülmeye değer bir coşku yaşıyorlardı.

14. Emir için bu galibiyet çok farklı şeyler, ifade ediyordu. Hem takımı çalışmasının karşılığını almış, hem de pırıl pırıl bir insanı hayata kazandırmıştı.Murat' ı ise apaydınlık bir gelecek beklemekteydi.

15. İşte! Hepimiz, bir Emir olalım. Umutları sönmüş (Murat' lara) insanlara birer ışık olmaya çalışalım. Hayatı birlikte paylaşalım ki onlar sokakta mendil satmasınlar, ''sokak çocuğu'' olmaktan kurtulsunlar.

16. SPORDA YETENEK VE ÖNEMİ Sportif bağlamda yetenek kavramı, belli bir alanda normalin üstünde ancak henüz tam gelişmemiş özelliklere sahip kişiye denir. Özellikle Batı Dünyası ve Doğu Avrupa Ülkesi yetenekli sporcuları seçmek için özel yöntemler geliştirme arayışına girmiştir.

17. ÇÜNKÜ SPORDA ULUSLAR ARASI BAŞARI SAYESİNDE Kendini Tanıtma Prestij Kazanma Politik Gelişim Ekonomik Gelişim Sağlamakta

18. Hirata; 1976 Olimpiyatlarında madalya sahibi sporcuların %80’inin yetenek seçimi programlarıyla hazırlandığı saptanmıştır ve araştırmaya takiben“En yetenekli gençlerini bulup sporda yönlendiremeyen ülkeler, uluslar arası başarıdan her zaman yoksun olacaklardır”demiştir.

19. ZACKİORSKİJ YAPTIĞI ARAŞTIRMADA AŞAĞIDAKİ SONUÇLARA ULAŞMIŞTIR. Mükemmel sporcuların yaklaşık %50’sinin çocuklarının da üstün sportif yeteneklere sahip olduklarını farklı sporda olabilir. Yalnızca motorik özelliklerinin(örneğin; sürat) kalıtım yolu ile geçtiğini,

20. Tek yumurta ikizleri, bir çok alanda çift yumurta ikizlerinden daha büyük bir uyum gösterdiğini Başarı gelişiminin üst sınırlarının yine kalıtımla belirlendiğini saptamışlardır.

21. Bu araştırma kalıtımsal faktörlerin bir sportif yeteneğin gelişmesindeki önemini ortaya koymaktadır. Ancak bu etkinin sınırlı olduğunu vurgulamak lazım.

22. ULUSLAR ARASI BAŞARI İÇİN EN BÜYÜK ETKEN Alt yapı-Tesis Uygun yaşta yetenek seçimi Titiz ve sistemli eğitim, çalışma Çalıştırıcı Teknoloji Yönlendirme

23. ÜLKEMİZDE UYGULANAN SPOR POLİTİKALARI:

24. DAHA AZ SAYIDA ve ÜLKE İNSANINA UYAN SPOR DALLARINA YATIRIM.

25. ÜLKEMİZİN DEĞİŞİK YÖRELERİNDEKİ İNSANLARIN, HANGİ SPORLARA YATKIN OLDUKLARINI BELİRLEME VE BUNA GÖRE YATIRIM YAPMA

26. SPOR LİSELERİ

27. DEĞİŞİK FEDERASYONLARIN OKUL ÇALIŞMALARI

28. YENİ POLİTİKA ÇALIŞMALARI

29. DÜNYADA UYGULANAN MODELLER ÜLKELERİN YÖNETİM TARZLARIYLA MODELLERİ ARASINDA MANTIKLI İLİŞKİLER OLDUĞU GÖRÜLMEKTEDİR.

30. Sporda ileri gitmiş Avrupa ülkelerinde modeller ayrıntılı ve pedagojik kurallara uygun yönetilir. Seçimler laboratuvar koşullarında gerçekleştirilir.

31. ABD gibi bazı ülkelerde; doğal seçim yöntemleri ile ve isteğe bağlı bir uygulama görülmektedir

32. Spor biliminde ve pratiğindeki tartışılmaz yerine rağmen ABD’de yetenek seçimi bilinmeyen bir bilim dalıdır.

33. Sporda üst düzeyde başarı elde etmeksizin yatılı spor okulları; geliştirilmiştir. Eski Doğu bloku (Bul, Pol. Rom. Rus.) ülkelerinde ve birçok Batı Avrupa Ülkelerinde bu uygulama görülmektedir.(Alman, Farns.İng. İta, Avus, İsveç)

34. ALMANYA MODELİ • 1978-79 yılında Kaiserslautern’de Heinrich Heine devlet Lisesi “Yetenek Geliştirme Sınıfları” projesinde, elit sporcu yetiştirme ile görevlendirilmiştir

35. Amacı öğretimle birlikte, sosyal ve spor gelişimi dengeli şekilde götürmek Derslerde başarısızlık söz konusu olduğunda özel destek öğretim programları düzenlenmektedir.

36. Antrenmanlar, lisenin ve çevresindeki okulların tesislerinde yapılmaktadır. • Okulun öğrencileri, yörenin seçilen öğrencileri olmakla birlikte bir kısmı da dışarıdan seçilmiştir.

37. Evi okula yakın olan öğrenciler yarı yatılıdırlar. Bilimsel danışmanlıklar ve ölçümler Üniversitelerin bünyesindeki spor enstitüleri tarafından yönetilmektedir.

38. BU ENSTİTÜLERDE • Kondisyonel özelliklerin tespiti • Koordinatif becerilerin tespiti • Müsabaka davranışlarının değerlendirilmesi • Profillerin ve normların oluşturulması • Tıbbi ölçümler • Sosyolojik yönden incelenmesi ve gerekli önlemlerin alınması

39. İSVEÇ (TTA) MODELİ • İsveç Tretorn Tenis AKADEMİSİ; 1985’de Bastad (Güney İsveç)’de açılmıştır. • İsveç’in en iyi genç tenisçilerin belirli bir okulda okutup, profesyonel tenisçi olarak hazırlamak. • Üç hafta derslere devam etmem hakları bulunmaktadır.

40. Bu okul ortaokul düzeyinde olup liseye hazırlar. • Bu öğrenciler mezun olduktan sonra yetişkinler için lise adlı bir özel okula girebilirler. • İsveç hükümeti “Sosyal Devlet Anlayışı” ile burada burs verilmektedir. • Masraflar Tretorm firması ve tenis federasyonu tarafından karşılanır.

41. TTA’da 18 tenişçi yetiştirilir. • Kendi yaş grubunda İsveç’in ilk 8 tenisçisi arasında giren okula alınır. • Tenisçiler üst düzey baş antrenör nezaretinde her gün 3 saat 90 dakika sabah, 90 dakika öğlenden sonra antrenman yaparlar.

42. Burası elit sporculara kamp yeri ve antrenman yaptığı yer olarak da kullanılır. • İsveç’in Dünya çapındaki tenisçilerinin antrenman yapabilmesi çocuklar için büyük yer almaktadır.

43. YETENEK SEÇİMİ ve ÇALIŞMALARININ SPORSAL YARARLARI • Kişilerin daha kısa zamanda istenilen yüksek performansa ulaşmasını sağlar. • Üstün yetenekli sporcularla çalışan antrenörün çalışma etkinliği artar. • Yüksek performansa erişmek isteyen sporcuların sayısını ve rekabetini artırır. Daha güçlü kadrolar oluşturulur.

44. Sporcunun kendine güveni artar. Çünkü bilimsel seçim süreciyle yetişmemiş sporculardan daha iyi olduğunu görür. • Sporcuların çalışmalardaki istenmedik sapmalar zamanında belirlenip, gerekli önlemler alınır. Bu ilgi sporcuları motive eder.

45. YETENEKLİ SPORCU ÖZELLİKLERİ • Antrenmanda daha başarılıdır. • Aynı kapsam ve büyüklükteki antrenman uyaranlarında büyük başarı elde eder.

46. Antrenmanda verilen yeni uyaranlara daha çabuk uyum sağlar. • Daha çabuk öğrenir. • Daha önce edindiği deneyimleri yaratıcı bir şeklide başarısını arttırmak için kullanır.

47. Kendine verilen zor görevleri bile başarıyla yerine getirir ve sorunları yaratıcı ve orijinal bir biçimde çözer. • Performansının gittikçe yükselmesi onun tipik özelliğidir. • Yetenekli bir sporcu, kendini tam anlamıyla spora adar, çalışkan ve hırslıdır, sistematik şekilde çalışır.

48. Gerginlikte (stres altında) bile gerçekçi, doğru değerlendirme yapabilir. • Riski göze alabilir. • Başarısızlıklar karşısında gücünü kaybetmez, bunu bir motivasyon gerekçesi yapabilir.

49. Yetenek Seçiminde Başlıca İki Yöntem Uygulanır Bilimsel Seçim Doğal Seçim

50. Doğal Seçim Bu seçimde kişi ya tesadüfen seçtiği spor dalına katılır, ya da başka bir spor dalında başarılı olamayacağını anlayarak dal değiştirmesi şeklinde antrenörün ya da öğretmenin karşısına gelir. Böyle bir seçimde performans gelişimi yavaş olur, çünkü büyük bir olasılıkla ideal spor dalı seçilememiştir.