290 likes | 648 Views
İdrar Kaçırma ve Pelvik Organ Prolapsusunun Cinsel Yaşama Etkisi. Prof. Dr. F. Suat DEDE Kafkas Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum AD. Üriner İnkontinans & Seksüel Disfonksiyon. Salonia A, et al. Eur Urol . 2004;45(5):642. Ne Zaman?.
E N D
İdrar Kaçırma ve Pelvik Organ Prolapsusunun Cinsel Yaşama Etkisi Prof. Dr. F. Suat DEDE Kafkas Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum AD.
Üriner İnkontinans & Seksüel Disfonksiyon Salonia A, et al. EurUrol. 2004;45(5):642.
Ne Zaman? Üriner inkontinans cinsel ilişki esnasında, tipik olarak penetrasyon ya da orgazm sırasında ortaya çıkmaktadır. Serati M, et al. J SexMed. 2009;6(1):40. Achtari C, Dwyer PL. BestPractResClinObstetGynaecol. 2005;19(6):993.
Seksüel olarak aktif yaşlı kadınların %22’si cinsel ilişki esnasında üriner inkontinansıngerçekleşeceği korkusunu duymaktadır. Barber MD, et al. ObstetGynecol. 2002;99(2):281.
Seksüel Disfoksiyon? • Tanım: • Cinsel problemin distres yaratacak düzeye ulaşması • Amerikan Ürolojik Hastalıklar Birliği Sınıflaması: • Cinsel istek/arzu bozuklukları • Subjektif cinsel uyarılma bozuklukları • Genital uyarılma bozuklukları Kombine • Persistan cinsel uyarılma bozuklukları • Orgazm bozuklukları • Vajinismus • Disparoni
POP/UI ile Hangi Seksüel Disfonksiyon? • UI: • Libido azalması (AOR: 1.96) • Vajinal kuruluk (2.11) • Disparoni (2.04) Handa V, et al. ObstetGynecol 2004;191(3):751. • İnterstisyel sistit disparoni Dalpiaz O, et al. BJU Int 2008;101;717. • Seksüel distres/endişe (%9) Knoepp L, et al. J SexMed 2010;7:3675.
POP/UI ile Hangi Seksüel Disfonksiyon? • POP: • Kendine olan güvenin azalması (AOR: 4.7) • Daha az kadınsı hissetme (4.0) • Cinsel olarak daha az çekici hissetme (4.6) Jelovsek JE, et al. ObstetGynecol 2006;194(5):1455. • Libido azalması • Uyarılma güçlüğü • Orgazm güçlüğü • Disparoni Handa V, et al. ObstetGynecol 2008;111(5):1045.
POP mu, UI mı Daha Fazla Seksüel Disfonksiyon Nedeni? • POP + UI > tek başına POP veya UI Ozel B, et al. IntUrogynecol J PelvicFloorDysfunct 2006;17(1):14. • Seksüel aktivite: • POP + DOA < SUI veya MUI • Yaş faktörü en önemli belirleyici, ileri yaş olguları seksüel olarak daha az aktif. • Cinsel tatmin: POP = UI
Hangi Tip Üriner İnkontinans Seksüel Fonksiyon Üzerine Etkili?
Hangi Tip Üriner İnkontinans Seksüel Fonksiyon Üzerine Etkili? • MUI > SUI > DOA (* FSFI vs. ѣPISQ-12) *Sen I, et al. UrolInt 2007;78:112. ѣCoksuer H, et al. Eur J ObstetGynecolReprodBiol 2011;159:213. • SUI > DOA = MUI (PISQ-12) Asoglu MR, et al. Eur J ObstetGynecolReprodBiol 2014;176:187.
POP ve Seksüel Disfonksiyon • POP, kadınlarda; • Disparoni veya libido azalması ile ilişkili bulunmazken, • Cinsel tatmin veya orgazm üzerine olumsuz etkileri konusunda veriler çelişkilidir. • Bazı kadınlar POP’unun neden olabileceği rahatsızlık hissi veya utanma nedeniyle cinsel ilişkiden kaçındıklarını belirtmektedir. • Bu olguların çoğu, cinsel ilişki esnasında fekal veya üriner inkontinansı olan kadınlardır.
POP/UI Cerrahisinin Seksüel Fonksiyon Üzerine Etkisi Var mı? Daha iyi Değişmedi Daha kötü
POP Cerrahisinin Seksüel Fonksiyon Üzerine Etkisi Var mı? • Genel olarak , POP ve/veya UI için uygulananvajinal operasyonların cinsel tatmin üzerine minimal etkisi vardır. Tunuguntla HS, et al. J Urol 2006; 175: 439. • Bazı kadınlarda ise POP cerrahisi sonrası yeni disparoni gelişimi (1/3) olabilmektedir. • Disparoni varlığı ise libido azalması ve cinsel olarak uyarılma güçlüğüne neden olmaktadır.
Askı Cerrahisi ve Seksüel Disfonksiyon Dalpiaz O, et al. BJU Int 2008;101;717.
POP/UI Cerrahisi ve Disparoni • Disparoni gelişimine neden olabilen cerrahi işlemler: • Sakrospinözligamentfiksasyonu(SSLF), • Abdominalsakralkolpopeksi (ASK), • Arka onarımlar (özellikle levatoroplasti) • SSLF’nun seksüel fonksiyon üzerine etkisi çok fazla çalışılmamıştır. Bunun temel nedeni, apikal prolapsus onarımı gerçekleştirilen bazı olguların seksüel olarak aktif olmamasıdır. Beer M, et al. Eur J ObstetGynecolReprodBiol 2005;119(2):144. Komesu Y, et al. ObstetGynecol 2007;197(1):101.
POP/UI Cerrahisi ve Disparoni • ASK sonrası postoperatif disparoni gelişimi, SSLF’na oranla belirgin olarak daha düşüktür (%16 vs. %36; RR: 0.4) Maher C, et al. CochraneDatabaseSystRev 2010. • ASK ayrıca obstrüktif mesane ve barsak semptomlarında da azalma meydana getirebilir ve seksüel fonksiyonlarda da düzelme sağlayabilir. • Literatürde genel olarak; • ASK sonrası seksüel fonksiyonda olumlu yönde gelişme bildirilirken, • SSLF sonrası disparoni oranı %3-10 arasında bildirilmektedir. Beer M, et al. Eur J ObstetGynecolReprodBiol 2005;119(2):144.
POP/UI Cerrahisi ve Disparoni • Preoperatifsemptomatik hastalarda ASK uygulamasını takiben (CARE - ColpopexyandUrinaryReductionEfforts çalışması) seksüel fonksiyonların ve disparonininbir yıl içinde düzeldiği gözlenmektedir. Handa VL, et al. Am J ObstetGynecol 2007;197(6):629.e1. • Ayrıca, POP cerrahisi yapılan olgularda eğer vajinal apikal destek uygulanmışsa, pelvik taban semptomlarında ve seksüel fonksiyonda belirgin düzelme olduğu bildirilmiştir.
Meş Cerrahisinin Etkisi? • Meş cerrahisi sonrası daha sık disparoni gelişir. • Meş kullanılmayan üriner inkontinans operasyonlarını takiben, cerrahi öncesinde var olan disparonide olumlu yönde gelişme ortaya çıkabilir.
Meş Cerrahisinin Etkisi? • FDA (Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi), ilk kez 2008 yılında olmak üzere meş kullanımına bağlı olası komplikasyon ve risklerle ilişkili bir uyarı yayınlamıştır. • Hastalar,meş kullanılarak yapılacak POP cerrahisi öncesinde potansiyel ciddi komplikasyonlar hakkında bilgilendirilmelidir. • Bu risk ve/veya komplikasyonlar arasında hayat kalitesini olumsuz etkileyebilecek disparoni, skar dokusu oluşumu ve vajende daralma yer almaktadır.
Uterusu Korumanın Faydası Var mı? • POP cerrahisinde uterusu korumanın en önemli avantajı: • Seksüel fonksiyon üzerine olan olumsuz etkinin azaltılması olmakla birlikte, bu fayda net değildir. • Histerektomi sonrası vajende 6 ay süreyle belirgin his kaybı ortaya çıkar. Lowenstein L, et al. Eur J ObstetGynecolReprodBiol 2005; 119: 242. • Basit veya radikal histerektominin seksüel fonksiyonları olguların %13-37’de olumsuz etkilediği bildirilse de, Jongpipan J, et al. J Sex Med 2007; 4: 1659. • Pek çok çalışma uterusun korunduğu veya çıkarıldığı olgular arasında cinsel fonksiyon açısından bir fark olmadığını bildirmektedir.
Uterusu Korumanın Faydası Var mı? • Histerektomi sonrasında sıklıkla ifade edilen yakınmalar: • Cinsel isteksizlik • Cinsel ilişki sıklığında azalma • Disparoni • Orgazm güçlüğü • Genital uyarı azalması • Histerektomi sonrası ortaya çıkan disparonin nedeninin vajen boyundaki kısalma olduğu iddia edilse de, Stoutjesdijk JA, et al. IntUrogynecol J PelvicFloorDysfunct 2006; 17: 131.
Uterusu Korumanın Faydası Var mı? • Günümüzde vajen genişliği ve vajinal uzunluk ile seksüel disfonksiyonarasında bir ilişki ortaya konmuş değildir. Weber AM, et al. ObstetGynecol 1995;86(6):946. Schimpf M, et al. IntUrogynecol J PelvicFloorDysfunct 2010;21(4): 447. • Hatta vajende daralma nadiren gelişen bir durum olmakla birlikte, arka onarım ve perineorrafide olduğu gibi seksüel fonksiyonları olumsuz etkilemez. Tunuguntla HS, et al. J Urol 2006; 175: 439.
Obliteratif Cerrahi ve Seksüel Fonksiyon? • Cinsel aktivite oranı 57-64 yaşları arasında %62 iken, 75-85 yaşları arasında %17’ye düşer. Lindau ST, et al, N Engl J Med. 2007;357(8):762. • Kolpoklezis her ne kadar vajinal ilişkiye engellese de, diğer cinsel aktiviteler mümkündür. • Kolpoklezis sonrası kadınlarda seksüel fonksiyonu araştıran nadir çalışmalardan birinde kadınların %3’ü cinsel hayatının daha kötü olduğunu ifade ederken, %87 herhangi bir değişim olmadığını, %10’u ise iyileşme ortaya çıktığını bildirmiştir. Fitzgerald MP, et al. IntUrogynecol J PelvicFloorDysfunct. 2008;19(12):1603.
Cerrahi Dışı POP/UI Tedavisinin Seksüel Disfonksiyon Üzerine Etkisi? • Cerrahi dışı tedavi alternatifleri: • Hayat tarzı değişiklikleri • Davranış değişiklikleri • Pesser • Pelvik taban kas egzersizleri • Cerrahi dışı yöntemlerle başarılı şekilde tedavi edilen kadınlar, cinsel ilişki esnasında daha az idrar kaçağı olduğunu, dolayısıyla seksüel aktivitelerini daha az sınırlandırdıklarını ifade etmektedir. Handa V, et al. J PelvicMedSurg 2011;17(1):30.
Cerrahi Dışı POP/UI Tedavisinin Seksüel Disfonksiyon Üzerine Etkisi? • Pelvik taban kas kuvvetinin artırılması, seksüel fonksiyonlarda olumlu bir gelişmeye neden olmamaktadır. Handa V, et al. J PelvicMedSurg 2011;17(1):30. • Pesser kullanımının seksüel fonksiyon üzerine etkisi genellikle olumsuzdur. • Bazı pesser tipleri ile vajende bulunduklarında da cinsel ilişki yapılması mümkün olabilirken (destek ve halka tip) genellikle vajende geniş yer kaplayan pesserler ile bu mümkün olamamaktadır. • Pesser kullanan kadınlar cinsel ilişki öncesi pesseri çıkararak cinsel ilişkide bulunabilirler.