750 likes | 2.56k Views
Psikologji Zhvillimi . Java e dytë. Teoria psikoseksuale e Freud. Teoria topografike (3 nivelet e ndergjegjes) Teoria strukturale Parimi i kenaqesise – parimi i realitetit Mekanizmat mbrojtes Stadet e zhvillimit psikoseksual Teknika terapeutike Eros - Thanatos.
E N D
Psikologji Zhvillimi Java e dytë
Teoria psikoseksuale e Freud • Teoria topografike (3 nivelet e ndergjegjes) • Teoria strukturale • Parimi i kenaqesise – parimi i realitetit • Mekanizmat mbrojtes • Stadet e zhvillimit psikoseksual • Teknika terapeutike • Eros - Thanatos
Kritika ndaj teorise psikanalitike • Pervoje klinike me paciente anormale • Renia e mitit te kompleksit te Edipit • Veshtiresi per t’u testuar empirikisht. Koncepte subjektiviste • Theksi tek e kaluara largon vemendjen ndaj aktualitetit • Mbivlereson instiktin seksual
Meritat • E pandergjegjshmja • Rendesia e eksperiencave seksuale ne zhvillim
A B C D Eksperimenti «djali dhe polici» i Hughes
I parelindur, i pervetesuar, pjekurizem, konstruktivizem Njerezit veprojne mbi boten duke e ndryshuar, dhe njekohesisht ndryshojne nga konseguencat e veprimeve te tyre.
Teorite • Asnje teori nuk e shpjegon plotesisht procesin e zhvillimit njerezor. Te gjitha se bashku, perbejne nje kompleks idesh qe jane me afer te vertetes se plote sesa kur jane me vete. Cdo teori kontribuon ne nje aspekt te vecante qe na ndihmon te kuptojme ne teresi procesin kompleks te zhvillimit human
Teoria psikosociale e Erikson • Principi epigjenetik: qeniet njerezore zhvillohen sipas nje plani te paracaktuar. Personaliteti zhvillohet ne baze te disa fazave te paracaktuara biologjikisht. Shoqeria jep vazhdimisht stimuj gjate zhvillimit
Teoria psikosociale e Erikson • 8 stade • Kalim i nje stadi = kalim i krizes jetesore, pozitivisht apo negativisht • Zgjidhja e krizes ne nje stad perben bazen per te perballuar veshtiresite ne stadin tjeter
Teoria psikosociale e Erikson • Foshnjeria (besim\mosbesim) • Femijeria (autonomi\ turp dhe dyshim) • Mosha e lojes (inisiative\faj) • Mosha shkollore (industriozitet\inferioritet) • Adoleshenca ( identitet\konfuzion identiteti) • Mosha e pare adulte (intimitet\izolim) • Mosha adulte e dyte (produktivitet\bllokim) • Pleqeria (integritet\deshperim)
Vleresime dhe kritika • Zgjeron konceptin e Freud per zhvillimin + rendesine e socializimit dhe kultures • Ne krahasim me Freud eshte me e qarte • Zhvillimi NUK mbaron ne adoleshence • Subjektive si teoria e Freud • Disa stade jane vene ne pikepyetje
Teorite bihejvioriste • Teoria e kushtezimit • Jane te interesuara ne sjelljen • Bazohet tek parimi S-R • Jane teori mekanistike
Koncepte baze • Sjellja mund dhe duhet te studiohet objektivisht (se jashtmi) • Reagimet jane nje rrjedhoje e gjerave (perforcimi ose ndeshkimi) • Studion lidhjen mes S dhe R
Kushtezimi • Klasik • Operant
Kushtezimi klasik • Pavlov • Rendesi mjedisit, forca kryesore ne zhvillimin njerezor • Kushtezim: lloj i thjeshte i te mesuarit ku disa sjellje te ndikuara nga mjedisi behen te mundshme per t’u verifikuar dhe te parashikueshme • Lidhje mes pamjes dhe prezantimit • Fobia
Gjeneralizimi • Stimuj te tjere te ngjashem me stimulin e kushtezuar shkaktojne te njejtin reagim qe shkakton edhe stimuli i kushtezuar • Konkluzion: reagimet emocionale transferohen nga nje situate ne tjetren
Kushtezimi operant • Te mesuarit e sjelljeve te thjeshta formohen si pasoje e veprimit te stimujve te thjeshtekushtezimi klasik • Shume sjellje kryhen prej organizmit per cfaredolloj arsyejekushtezimi operant • Sjellja qe shkaktohet prej stimujve specifikesjellje respondente
Kushtezimi operant • Individi operon ne mjedisin e tij dhe nderkohe dicka ndodh ndaj tij • Sjellja percaktohet nga pasojat e saj: pasojat pozitive sjellin sjellje te perseritur, pasojat negativesjellje nuk perseritet
Teorite konjitiviste • Piaget • Teoria e perpunimit te informacionit • Teoria e Lev Vygotskij • Teoria sociale e te mesuarit • Teoria e veteefikasitetit
Piaget • Si formohen dhe funksionojne skemat ose strukturat konjitive • Ekziston nje funksionim intelektual i trasheguar qe na ben te formojme skemat tona ndaj mjedisit • Skemat: modele te organizuara te mendimit dhe veprimit. Struktura konjitive qe perbejne nje njesi te organizuar • Pergjegjes dhe plotesues per zhvillimin e skemave konjitive jane adaptimi dhe organizimi
Formimi i skemave • Stimujt vijne nga mjedisi-filtrohen nga mekanizmat funksionale-formim i skemave te reja ose modifikohen ato ekzistuese
Adaptimi • Ndihmon individin te pershtate te menduarit e tij ne situata te reja • 3 elemente: asimilimi, akomodimi dhe ekuilibri
Asimilimi • Fitimi i informacionit te ri duke perdorur skemat mendore ekzistuese per stimujt e rinj • Brendesim informacioni • Pershtatje, modifikim sipas strukturave tona konjitive
Akomodimi • Pershtatja e informacionit te ri me ane te krijimit te strukturave te reja, ne rastin kur skemat ekzistuese nuk e perballojne dot
Ekuilibri • Balanca mes skemave, asimilimit dhe akomodimit • Perputhje mes asaj cka njohim dhe asaj cka mjedisi ofron • Forme veterregullimi: per koherence dhe stabilitet • Faktor motivues drejt stadeve me te larta te zhvillimit konjitiv
Organizimi • Tendenca qe ka njeriu per te sistematizuar dhe kombinuar proceset ne sisteme koherente dhe te nderlidhura logjikisht
Teoria e Vygotskij • 2 rruge te zhvillimit konjitiv: proceset elementare (biologjike) dhe proceset psikologjike (socialkulturore) • Sjellja e femijeve eshte rezultat i dy rrugeve
Teoria socialkulturore • Origjine sociale e mendjes • Kontributi i te folurit ne zhvillimin konjitiv • Proceset konjitive superiore shpjegohen ne saje te zhvillimit • Interes per nderveprimin psikologjik (nderpersonal, nderpsikologjik) mes njerezve i folur paresor • Interes per planin intrapsikologjik (i menduari, i foluri, arsyetimi i me veten) i folur dytesor
Zona e zhvillimit proksimal • Distanca mes nivelit aktual te zhvillimit (zgjidhje individuale) dhe atij eventualisht me te larte (bashkepunim me te tjeret)
Teoria e Bandures • Teoria sociale te mesuarit • Imitimi i modeleve te ndryshme • Model: person i shquar, sjellja e te cilit eshte udherrefyese ose nxitje • Teori bihejvioriste=konjitiviste • Pranon aftesine e njeriut per te njohur, per te menduar, per te simbolizuar