300 likes | 1.18k Views
Psikologji Zhvillimi. Java e tretë. Teorite konjitiviste. Piaget Teoria e perpunimit te informacionit Teoria e Lev Vygotskij Teoria sociale e te mesuarit Teoria e veteefikasitetit. Piaget. Si formohen dhe funksionojne skemat ose strukturat konjitive
E N D
Psikologji Zhvillimi Java e tretë
Teorite konjitiviste • Piaget • Teoria e perpunimit te informacionit • Teoria e Lev Vygotskij • Teoria sociale e te mesuarit • Teoria e veteefikasitetit
Piaget • Si formohen dhe funksionojne skemat ose strukturat konjitive • Ekziston nje funksionim intelektual i trasheguar qe na ben te formojme skemat tona ndaj mjedisit • Skemat: modele te organizuara te mendimit dhe veprimit. Struktura konjitive qe perbejne nje njesi te organizuar • Pergjegjes dhe plotesues per zhvillimin e skemave konjitive jane adaptimi dhe organizimi
Formimi i skemave • Stimujt vijne nga mjedisi-filtrohen nga mekanizmat funksionale-formim i skemave te reja ose modifikohen ato ekzistuese
Adaptimi • Ndihmon individin te pershtate te menduarit e tij ne situata te reja • 3 elemente: asimilimi, akomodimi dhe ekuilibri
Asimilimi • Fitimi i informacionit te ri duke perdorur skemat mendore ekzistuese per stimujt e rinj • Brendesim informacioni • Pershtatje, modifikim sipas strukturave tona konjitive
Akomodimi • Pershtatja e informacionit te ri me ane te krijimit te strukturave te reja, ne rastin kur skemat ekzistuese nuk e perballojne dot
Ekuilibri • Balanca mes skemave, asimilimit dhe akomodimit • Perputhje mes asaj cka njohim dhe asaj cka mjedisi ofron • Forme veterregullimi: per koherence dhe stabilitet • Faktor motivues drejt stadeve me te larta te zhvillimit konjitiv
Organizimi • Tendenca qe ka njeriu per te sistematizuar dhe kombinuar proceset ne sisteme koherente dhe te nderlidhura logjikisht
Teoria e Vygotskij • 2 rruge te zhvillimit konjitiv: proceset elementare (biologjike) dhe proceset psikologjike (socialkulturore) • Sjellja e femijeve eshte rezultat i dy rrugeve
Teoria socialkulturore • Origjine sociale e mendjes • Kontributi i te folurit ne zhvillimin konjitiv • Proceset konjitive superiore shpjegohen ne saje te zhvillimit • Interes per nderveprimin psikologjik (nderpersonal, nderpsikologjik) mes njerezve i folur paresor • Interes per planin intrapsikologjik (i menduari, i foluri, arsyetimi i me veten) i folur dytesor
Zona e zhvillimit proksimal • Distanca mes nivelit aktual te zhvillimit (zgjidhje individuale) dhe atij eventualisht me te larte (bashkepunim me te tjeret)
Teoria e Bandures • Teoria sociale te mesuarit • Imitimi i modeleve te ndryshme • Model: person i shquar, sjellja e te cilit eshte udherrefyese ose nxitje • Teori bihejvioriste=konjitiviste • Pranon aftesine e njeriut per te njohur, per te menduar, per te simbolizuar
Teoria e te mesuarit • Sjelljet formohen permes vezhgimit te modeleve ose sjelljeve te te tjereve • Imitimi perforcohet (pasojat) • Imitimi shpjegohet nepermjet parimeve te Skinnerit
Efektet e modelimit • Efekti modelues ose pervetesimi i sjelljes • Efekti frenues/shfrenues i modelimit • Efekti nxites: imitimi nuk eshte identik por i lidhur me te.
Teoria e veteefikasitetit • Konjitivizem social • Te menduarit e brendshem me vetenvleresojme veten per aftesite tona • Veteefikasitet: mendimet tona lidhur me efikasitetin tone ne nderveprimet me mjedisin
Dy perberes • Perfshin shprehite qe nevojiten per te plotesuar nje sjellje ne kushte stresante • Besimet e individit lidhur me efikasitetin vetiak vleresimi
Teorite humaniste • Teoria e fazave te zhvillimit e Bahler • Teoria e hierarkise se nevojave e Maslow • Teoria e Rogers
Bahler • Tendenca e njeriut: veterealizimi ose veteaktualizimi • 5 faza zhvillimi
5 fazat • Faza 1 (0-15 vjec). Rritje progresive biologjike • Faza 2 (16-27 vjec). Vetepercaktim. Vazhdim i rritjes biologjike • Faza 3 (28-47 vjec). Stabilitet biologjik • Faza 4 (48-62 vjec). Introspeksion. Renie e aftesive, humbje e funksione produktive • Faza 5. (63 vjec e lart). Renie biologjike, shtim i semundjeve
Maslow • Teoria e hierarkise se nevojave • Sjelljamotivim per te kenaqur nevojat • 5 kategori nevojash
5 Kategorite • Nevojat fiziologjike • Nevojat e sigurise nevoja • Nevojat e dashurise baze • Nevoja per vleresim • Nevoja per veteaktualizim (metanevoja)
Rogers • Terapia e fokusuar tek klienti (princip humanist): krijohet ambient i pershtatshem per klientin, fokusim tek ndjenjat dhe mendimet e tij
2 Vete • Vetja reale (si e perceptojme aktualisht veten) • Vetja ideale (si do te donim te ishim) • Qendrimi pozitiv i kushtezuar: konformim sipas ambientit dhe njerezverrjedhojat? • Qendrim pozitiv i pakushtezuar-> individualizim
Teorite etologjike • Studim i sjelljeve ne kushte natyrore • Bejne paralelizma mes sjelljes se njerezve dhe sjelljes se kafsheve