Makroekonomia I Ćwiczenia

1. Makroekonomia I Ćwiczenia Ćwiczenia 3 Karol Strzeliński 05.03.2013

2. Rynek Pracy • Rynek, na którym z jednej strony znajdują się poszukujący pracy i ich oferty, a z drugiej strony przedsiębiorcy tworzący miejsca pracy i poszukujący siły roboczej. • Ludność w wieku produkcyjnym (L, POP) – część ogólnej liczby ludności zdolna do pracy, w określonym w prawodawstwie danego kraju bądź przez urzędy statystyczne przedziale wiekowym (między prawną zdolnością do pracy, a wiekiem emerytalnym, zwykle w wieku 15-60/65 lat). • Populacja aktywnych zawodowo– zwana inaczej siłą roboczą (A, LF) – osoby w wieku produkcyjnym, które pracują lub są bezrobotne. LF = E + U

3. Rynek Pracy • Pracujący (E) – wszyscy, którzy wykonywali pracę przynoszącą zarobek lub dochód. Pracujący na własny rachunek – Osoby, które prowadzą własne gospodarstwo rolne albo prowadzą działalność gospodarczą na własny rachunek, nie zatrudniając pracowników najemnych. • Bezrobotni (U) – osoba w wieku 15-74 lat, która: w badanym tygodniu nie pracowała, jest gotowa podjąć pracę w ciągu następnych dwóch tygodni (także osoba, która czeka na jej rozpoczęcie), w ciągu ostatnich czterech tygodni poszukiwała aktywnie pracy (Definicja zgodna z BAEL oraz EUROSTAT oparta na wytycznych Międzynarodowej Organizacji Pracy). Bezrobotni zarejestrowani (Definicja GUS  http://www.stat.gov.pl/gus/definicje_PLK_HTML.htm?id=POJ-7546.htm

4. Rynek Pracy • Populacja nieaktywnych zawodowo (N) – część ludności w wieku produkcyjnym, która nie pracuje i nie szuka pracy – np. osoby uczące się, inwalidzi, renciści i osoby niezdolne do pracy z innych powodów (pozbawieni wolności, wojskowi, bezdomni itp.). POP = LF + N

6. Rynek Pracy • Bezrobotni długotrwale – osoby pozostające w rejestrze powiatowego urzędu pracy łącznie przez okres ponad 12 miesięcy w okresie ostatnich 2 lat, z wyłączeniem okresów odbywania stażu i przygotowania zawodowego dorosłych w miejscu pracy. • Pracodawca – Osoba, która prowadzi działalność gospodarczą na własny rachunek i zatrudnia, co najmniej jednego pracownika najemnego.

7. Wskaźniki rynku pracy • Stopa aktywnośći zawodowej (współczynnik aktywności ekonomicznej) - stosunek liczby aktywnych zawodowo (A,LF) do liczby osób w wieku produkcyjnym (L,POP). a = A/L lub a= LF/POP • Stopa zatrudnienia – stosunek liczby osób pracujących (E) do ogółu ludności w wieku produkcyjnym (L, POP). e = E/L lub e= E/POP • Stopa bezrobocia – stosunek liczby osób zarejestrowanych jako bezrobotne (U), do ogółu ludności aktywnej zawodowo (A,LF). u = U/A lub u= U/LF

8. Pracujący Dezaktywizacja zawodowa zatrudnieni Zwolnieni, odchodzący z pracy Udany powrót, wejście Zniechęceni Bezrobotni Nieaktywni Nieudany powrót, wejście Przepływy na rynku pracy

9. Podaż pracy • Zasób czasu = praca + odpoczynek • Popyt na czas wolny jest zdeterminowany przez: • poziom dochodu, • ceny czasu wolnego (koszt alternatywny, czyli równowartość płacy), • preferencje pracownika, • efekt dochodowy – przy wzroście dochodów (od pewnego poziomu): • wzrostu popytu na czas wolny, • (caeteris paribus) spadek podaży pracy, • efekt substytucyjny – wzrost płacy (do pewnego poziomu): • spadek popytu na czas wolny) • wzrost płacy powoduje spadek popytu na czas wolny (wzrost podaży pracy)

10. Podaż pracy • Wzrost wynagrodzeń powoduje wystąpienie obu efektów jednocześnie, ale: • efekt substytucyjny – silniejszy przy niższym wyjściowym poziomie dochodu • efekt dochodowy – dla wysokiego poziomu płac realnych.

11. Krańcowy produkt pracy (MPL) przyrost produkcji wynikający z zatrudnienia dodatkowego pracownika (caeteris paribus) MPL > (w/p) przedsiębiorstwa zwiększają zyski zwiększając zatrudnienie MPL = (w/p) przestają zwiększać zatrudnienie przyrost zasobów innych czynników produkcji (np. kapitału rzeczowego) przesunięcie się krzywej w górę większe zapotrzebowanie na pracę Popyt na pracę

12. Popyt na pracę = podaży na pracę

13. Rodzaje bezrobocia ze względu na przyczynę • Bezrobocie strukturalne – spowodowane strukturalnym niedostosowaniem popytu i podaży na rynku pracy. Struktura podaży pracy, czyli na przykład kwalifikacje, wykształcenie, doświadczenie, miejsce zamieszkania pracowników poszukujących pracy - jest inna niż struktura popytu na pracę, czyli oczekiwań pracodawców. Bezrobocie to wynika z ciągłych zmian struktury gospodarki. • Bezrobocie frykcyjne– jego źródłem są ciągle zmiany na rynku pracy – w każdym momencie czasu ktoś w gospodarce zmienia pracę (np. piekarz zostaje wyrzucony z pracy i idzie do pracy do innej piekarni). Za każdym razem upływa jednak pewien czas zanim znajdą oni następne zajęcie i przez ten czas mały procent osób aktywnych zawodowo jest przejściowo bezrobotny. Niemożliwy do obniżenia, minimalny poziom bezrobocia, wchodzi w skład bezrobocia naturalnego.

14. Rodzaje bezrobocia ze względu na przyczynę Ponieważ bezrobocie frykcyjne jest nieuchronne, a wiele gospodarek boryka się także z problemem bezrobocia strukturalnego, to pewien poziom bezrobocia w gospodarce jest rzeczą normalną lub naturalną. • Naturalna stopa bezrobocia • rynek pracy znajduje się w stanie równowagi, • charakter całkowicie dobrowolny. Bezrobocie naturalne = = bezrobocie frykcyjne + bezrobocie strukturalne

15. Rodzaje bezrobocia ze względu na przyczynę • Bezrobocie keynsowskie lub koniunkturalne –wynika z niedostatecznego popytu na pracę. Powstaje w sytuacji, gdy produkcja danej gospodarki nie osiąga swego poziomu potencjalnego (pełne wykorzystane czynników produkcji). • Według Keynesa powodem tego jest niedostateczny zagregowany popyt, któremu towarzyszą sztywne płace realne (np. z powodu ustalenia płac minimalnych) i ceny: chociaż jest wielu pracowników chcących zatrudnić się za płacę niższą niż obserwowana na rynku pracy dla ludzi o podobnych kwalifikacjach, to ofert pracy nie ma.

16. Rodzaje bezrobocia ze względu na przyczynę • Bezrobocie klasyczne– wynika ze sztucznego ustalania płac powyżej poziomu równoważącego popyt z podażą na rynku pracy. Na skutek działalność związków zawodowych lub ustawodawstwa określającego płace minimalne. • Mimo dużej liczby pracowników chcących zatrudnić się za płacę niższą niż obserwowana na rynku pracy dla ludzi o podobnych kwalifikacjach, na skutek prawa i nacisków związków zawodowych nie mogą zostać zatrudnieni. • Podobne do keynesowskiego, wynika z niezrównoważenia popytu i podaży pracy. Różne są jednak powody tych rozbieżności.

17. Instytucje na rynku pracy • płaca minimalna (* oznacza wartość równowadze) • (w/p)’ > (w/p)*, • związki zawodowe • negocjowanie poziomu w, • klin podatkowy • opodatkowanie dochodu wpływa na ND, • przesunięcie krzywej w lewo, • zasiłki dla bezrobotnych • zwiększenie POP, • zmniejszenie chęci podjęcia pracy, • wzrost N*. (w/p)’ N’

18. Rynek Pracy Zadania

19. Stopa inflacji Długookresowa krzywa Philipsa Stopa bezrobocia Krótkookresowa krzywa Philipsa Krzywa Philipsa

20. Prawo Okuna Gdzie: poziom produkcji przy pełnym zatrudnieniu, Y stan produkcji faktycznej, naturalna stopa bezrobocia, U obecny stan bezrobocia, c współczynnik zmienności. Wzrost produkcji  wzrost zatrudnienia (firmy muszą zatrudnić dodatkowe osoby, bo inaczej nie mogłyby podnieść produkcji)

21. Makroekonomia I Ćwiczenia Dziękuje za uwagę