Izvori me đ unarodnog javnog prava

1. Izvori međunarodnog javnog prava

2. Stvaranje prava Izvori u materijalnom smislu društvene činjenice iz kojih proizilazi pravo ili osnov cjelokupnog poretka Izvori u formalnom smislu konkretne pravne forme putem kojih nastaju norme međunarodnog javnog prava

3. Klasifikacija izvora Član 38 Statuta Međunarodnog suda pravde: Međunarodni ugovori , sporazum zaključen pisano između država Međunarodni običaj, kao dokaz opšte prakse koja je prihvaćena kao pravo Opšta pravna načela koja priznaju prosvećeni narodi

4. Dopunski izvori prava Sudske odluke i učenja najpozvanijih stručnjaka međunarodnog javnog prava različitih naroda su pomoćno sredstvo za utvrđivanje pravnih pravila Ex aeque et bono ukoliko parnične stranke na to pristanu - princip pravičnosti- ostatak načela koje je važilo u klasičnom MP – ne predstavlja stalnu kategoriju

5. Novije pravne tehnike Odluke međunarodnih organizacija Jednostrani akti država

6. Međunarodni ugovor Predstavlja pravni akt, proizvod saglasnosti volja dva ili više subjekata MP, izražene preko nadležnih organa Formalni aspekt – postupak zaključenja ugovora, ovlašćena lica i sam instrument Materijalni aspekt – šta se želi postići ugovorom

7. Bečka konvencija o ugovornom pravu (1969) Čl. 2, st. 1 Međunarodni ugovor je međunarodni sporazum zaključen pismeno između država i koji je regulisan međunarodnim pravom, bilo da je sadržan u jednom instrumentu ili u dva ili više instrumenata međusobno povezanih, bez obzira na njegov poseban naziv.

8. Klasifikacija ugovora Ugovori zakoni (LEGISLATIVNI) – Ugovori pogodbe (KONTRAKTUELNI) -(Tripel) * Ovo je podjela prema pravnoh funkciji 2. Dvostrani i višestrani ugovori 3. Otvoreni i zatvoreni

9. Običajna pravna pravila Def.- dokaz opšte prakse koja je prihvaćena kao pravo Objektivni element – opšta, jednoobrazna, kontinuirana praksa članova međunarodne zajednice , izvršavana od strane nadležnih organa subjekata MP Subjektivni element – svijest o obaveznosti pravila, opinio iuris sive necessitatis

10. Nastajanje običajnog pravila je složen psihološki i sociološki proces. Corpus – kontinuirano ponavljanje iste vrste akata Animus – svijest o obaveznosti Ponavljanje, broj primjera prakse države, vremenski period koji se zahteva za nastanak običajnog prava ne može biti jednoobrazno utvrđen.

11. Osnov obaveznosti Prećutan sporazum članova MZ (nastanak običajnih pravila) Kada se definitivno formira običajno pravno pravilo, ono nadživljava praksu iz koje je nastalo. Prekid prakse manifestuje se protestom – formalnom primjedbom kojom država stavlja do znanja da ne priznaje akte za zakonite.

12. Slučajevi vezani za običaj Slučaj Lotus Mišljenje sudije Tanake Presuda u slučaju prava prolaza ( 1960 ) Izvod iz radnih papira pecijalnog izvještioca Manley Hadsona Presuda Međunarodnog suda pravde u sporu o azilu

13. Podjela običaja 1. Univerzalni običaji 2. Regionalni običaji 3. Lokalni običaji Prestaju: Kasniji običaj ukida raniji običaj Ugovori mogu mijenjati, ograničiti ili ukinuti običaj

14. Kvantitativni i kvalitativni elementi corpusa 1. trajanje 2. opštost 3. konzistentnost 4. ponavljanje odeređenog ponašanja

15. Opšta pravna načela priznata od strane prosvećenih naroda Glavni izvor ali supsidijaran, gdje volja država dolazi do izražaja posrednim putem Apstraktne norme, izvedene iz niza pravila koja se primenjuju u unutrašnjim porecima država, koja ulaze u sastav međunarodne zajednice ( nijesu zapisana ) To su pozitivna pravila, prihvaćena od strane svih, ili većine prosvećenih naroda in foro domestico

16. Opšta pravna načela Tehnika: pronalaženje zajedničkih elemenata u skupini pravila koja regulišu jedno određeno pitanje u unutrašnjim pravnim porecima država članica međunarodne zajednice , prvenstveno država u sporu Sudija putem uporedno pravnog metoda sistematizuje važeća pravila unutrašnjeg poretka, koja se odnose na jedno sporno pitanje i odabere ono što je zajedničko državama u sporu

17. Pravna priroda opštih pravnih načela Prirodnopravna škola – uvođenje OPN u međunarodno pravo predstavlja negaciju pozitivizma u pravu Pozitivistička skola – OPN deriviraju iz volje država ( vladajuća koncepcija )

18. Jednostrani akti država Raznovrsni akti koje donose nadležni organi države sa namjerom da se proizvedu određene međunarodnopravne posledice nezavisno od odgovora adresata Donosi se postupkom koji predviđa unutrašnji pravni poredak, a za njegovu ocjenu je bitna sadržina pravnog akta. Izvor prava samo kada ima priznato takvo svojstvo.

19. Uslovi za punovažnost akta u međunarodnom pravu : Da su donijeti od nadležnog organa Da izražavaju stvarnu volju države Da imaju pravno dopušten predmet * Podjela jednostranih pravnih akata države

20. Akti međunarodnih organizacija Jednostrane akte međ.organizacije donose na osnovu svojih ustavnih akata 1. Pojedinačni pravni akti – konkretizuju i sprovode u život pojedine odredbe ugovora o osnivanju organizacije A) unutrašnje funkcionisanje organizacije B) upućene spoljnom svetu, tj. pojedinim državama 2. Opšti akti – izvor prava i baza za regulisanje pravnih odnosa unutar organizacije

21. Meko pravo • Spada široka grupa instrumenata koji se nalaze u nekoj vrsti sive zone između prava i neprava • Dio sastojaka mekog prava može se odrediti kao skup vrijednosti iz kojih se zakonodavnom tehnikom međ.prava mogu stvarati i stvaraju pravna pravila • Šta spada u meko pravo ( obratiti pažnju )

22. Načelo pravičnosti • Osnovna funkcija – da ispravi rigidnost primjene opšteg pravnog pravila u konkretnom slučaju i popuni logičke praznine u pozitivnom međunarodnom pravu • Primjer – spor između Holandije i Belgije • Tumačenje pravičnosti među evropskim pravnicima . 1. contra legem * 2. praeter legem 3. infa legem

23. Sudska praksa • Pomoćni izvor međunarodnog javnog prava • Podrazumijeva jurispudenciju međunarodnih sudova • Pravna snaga sudske odluke :ratione personae( zakon samo za stranke u sporu ) i rationae materiae ( odnosi se samo na predmet spora ) • Primjer – spor između Engleske i Norveške

24. Teorija – učenja najpozvanijih stručnjaka • Pomoćni izvor • Služi kao sredstvo za utvrđivanje pravnih pravila sadržanih u glavnim formalnim izvorima međunarodnog prava • Uloga teorije • Nedostatak teorije kao izvora- subjektivizam • Podjela teoretičara • Uticaj teorije ( direktan i indirektan )

25. Hijerarhija formalnih izvora • Odnos glavnih i pomoćnih izvora • Značaj principa lex specialis derogat legi generali ( posebni zakon ukida opšti ) i lex posterior derogat legi priore ( kasniji zakon ukida raniji ) • Prednost ugovora nad običajem

26. Kodifikacija MP Sistematisanje i prikupljanje pravnih pravila u jednu zakonsku celinu, zavisno od materije koju regulišu. Statut Komisije za međunarodno pravo, član 15 kodifikacija- precizno utvrđivanje smisla i domašaja pravila Zvaničan rad na kodifikacijama počeo na Bečkom kongresu ( 1815 )

27. Kodifikacija Vrši se putem ugovora 1. Deklarativni značaj 2. Konstitutivni značaj Može biti: 1. Opšta – cjelokupno MP 2. Djelimična – pojedina pitanja, oblasti

28. Vrste kodifikacija 1. Doktrinarna – teoretičari 2. Poluzvanična – pojedine profesionalne organizacije 3. Zvanična – države, putem višestranih ugovora Član 13 Povelje UN- kodifikacija je povjerena Generalnoj skupštini, Komisija za MP (pomoćno tijelo). Značaj Komisije UN za međunarodno pravo