Dane INFORMACYJNE

2. Dane INFORMACYJNE • Nazwa szkoły: • Gim. Im. ,,Solidarności” w Zespole Szkół w Korycinie • OPIEKUN: Ewa Bojarzyńska • ID grupy: • 96_59_mp_g1 • Kompetencja: • Matematyka i Przyroda • Temat projektowy: • Budowa materii • Semestr/rok szkolny: I/2009/2010

3. Nasza grupa Grupa składa się z 10 uczestników podstawowych i 6 rezerwowych. Naszym opiekunem jest pani Ewa Bojarzyńska. Cel zajęć Na zajęciach staraliśmy się zrozumieć i wytłumaczyć w licznych doświadczeniach to co nas interesuje i ciekawi z zakresu tematu projektowego, który przybliży nam budowę materii . Na pierwszych zajęciach ustaliliśmy pozycje danych osób w grupie: Jakub Kopciewski - lider grupy Przemysław Bojarzyński – fotograf Izabela Andrysewicz i Martyna Kitlasz – kronikarz Pozostali – uczestnicy projektu

4. Nasza grupa na zajęciach w pracowni chemicznej • Właśnie zastanawiamy się jak rozwiązać jedno z zadań problemowych, za chwilę okaże się, że wystarczy zrobić doświadczenia.

5. Zajęcia rachunkowe oraz komputerowe Nasze zajęcia odbywały się w pracowni komputerowej. Zobaczyliśmy przykładową prezentację multimedialną oraz logowaliśmy się na portalu ,,Rozwój przez kompetencje” i poznawaliśmy jej zawartość. Wykonywaliśmy również doświadczenia oraz zadania rachunkowe i problemowe np.: Po wrzuceniu do menzurki z wodą kilku kostek cukru poziom wody podniesie się, ale po rozpuszczeniu tego cukru poziom wody nieco się obniży. Jak to wyjaśnić?

6. W jaki sposób obliczyć o ile zmniejszyła się objętość po zmieszaniu wody z denaturatem: Sposób I Sposób II Umieszczamy ciecze w naczyniu o regularnych kształtach i małej powierzchni pola podstawy. Wyznaczamy promień. Wyznaczamy wysokość początkową cieczy, a następnie wysokość końcową cieczy. • Wykorzystujemy naczynie z podziałką. Odczytujemy początkową objętość cieczy, następnie objętość cieczy po wymieszaniu i obliczamy różnicę tych objętości.

7. Budowa materii Materia to wszystko co nas otacza. Składa się ona z małych, niepodzielnych atomów. Możemy to przedstawić na przykładzie kryształków soli: Budowa kryształu soli ->

8. Przyrząd którego możemy potrzebować Mikroskop elektronowy - mikroskop wykorzystujący do obrazowania wiązkę elektronów. Pozwala to na dostrzeżenie obiektów milion razy mniejszych niż np. ludzki włos. Dzięki mikroskopowi elektronowemu, możemy zobaczyć m.in. organizmy komórkowe i wirusy, ponieważ pozwala on badać strukturę materii na poziomie atomowym. Poniżej budowa mikroskopu optycznego. okular tubus śruba makrometryczna śruba mikrometryczna rewolwer obiektyw stolik kondensor lusterko

9. Obserwujemy ruchy Browna

10. Atomy składają się z jądra i otaczających to jądro elektronów. W jądrze znajdują się z kolei nukleony: protony i neutrony. Neutrony są cząstkami obojętnymi elektrycznie, protony noszą ładunek elektryczny dodatni, zaś elektrony ujemny. W każdym obojętnym atomie liczba protonów i elektronów jest jednakowa, ponieważ wartość ładunku elektrycznego protonów i elektronów jest jednakowa. Atomy z liczbą elektronów różną od liczby protonów nazywane są jonami. Najmniejsza niepodzielna cząstka O właściwościach atomów decyduje głównie liczba protonów w jądrze atomowym, atomy o takiej samej liczbie protonów w jądrze i różnej ilości neutronów są izotopami tego samego pierwiastka chemicznego. Atomy są podstawowymi elementami budującymi materię z punktu widzenia chemii i pozostają najmniejszymi cząstkami rozróżnianymi metodami chemicznymi. Nie zmieniają się w reakcjach chemicznych.

11. Doświadczenia • Kolejną część naszej prezentacji przeznaczymy na opisanie doświadczeń, które wykonywaliśmy na zajęciach z projektu ,,Rozwój przez kompetencje”. Udowadnialiśmy stosując doświadczenia modelowe cząsteczkową budowę materii, obserwowaliśmy ruchy Browna oraz wiele innych i ciekawych rzeczy, które pozwolą nam lepiej zrozumieć otaczający nas świat. Poznaliśmy geologiczną budowę naszej planety. Uczyliśmy się rozpoznawać minerały. Wiemy już teraz, że przedmioty ścisłe potrafią być naprawdę ciekawe. Obliczenia rachunkowe pozwalają wyjaśnić poczynione obserwacje, a więc matematyki też warto się uczyć.

12. Doświadczenie I: • Do parownicy włożyliśmy kredę. • Do jakiego momentu możemy rozdrobnić kredę? • Odpowiedź: Kredę możemy rozdrobnić do pojedynczej cząsteczki .

13. Doświadczenie II: Na ostrym końcu szpileczki umieściliśmy poprzez zanurzenie w butelce ropę naftową. Następnie dotknęliśmy powierzchni wody. Pojawiła się plama o dużo większej powierzchni niż kropla. Dlaczego plama z ropy naftowej rozlewa się na bardzo dużej powierzchni wody i trudna jest ją z wody usunąć? Odpowiedź: Ponieważ ropa rozkłada się na wodzie tak, żeby każda cząsteczka leżała osobno. Warstwa ropy jest bardzo cienka, dlatego trudno ją zebrać.

14. Doświadczenie III: • Wlewamy do kolby miarowej wodę ( do połowy jej objętości ). Następnie dopełniamy denaturatem. Widoczne są dwie warstwy. Denaturat jest na górze, a woda na dole. Na kolbie zaznaczamy miejsce, do którego sięgają obie ciecze. Zamykamy naczynie korkiem i mieszamy. Poziom sięgającej mieszaniny jest niższy od początkowego. Zadaliśmy sobie pytanie: • Dlaczego po zmieszaniu denaturatu z wodą poziom mieszaniny jest mniejszy? • Odpowiedź: Ponieważ cząsteczki denaturatu zajęły wolne przestrzenie między cząsteczkami wody.

15. Na zdjeciu zaznaczono poziom cieczy przed I po wymieszaniu.

16. Doświadczenie IV- modelowe: • Do jednej menzurki wsypujemy kaszę oraz groch. Zaznaczamy mazakiem na menzurce objętość dwóch składników. Mieszamy kaszę z grochem potrząsając menzurką. • Jaką objętość ma powstała mieszanina? • Odpowiedź: Powstała mieszanina ma mniejszą objętość niż nie wymieszane składniki.

17. Przed zmieszaniem: Po zmieszaniu:

18. Doświadczenie V: • Na płytce szkła umieszczamy kropelkę wody. Przykładamy drugą płytkę szkła. Zadaliśmy trudne pytanie? • Dlaczego po umieszczeniu kropelki wody na szkle tak trudno jest rozdzielić płytki szkła? • Odpowiedź: Ponieważ pomiędzy cząsteczkami szkła i wody działają duże siły przyciągania, nazywane oddziaływaniem międzycząsteczkowym, są to siły o bardzo małym zasięgu. Wyróżniamy wśród nich siły spójności odpowiedzialne za tworzenie kropli wody oraz siły przylegania.

19. Doświadczenie VI: • Do parownicy wlewamy niewielka ilość wody, dodajemy kroplę fenoloftaleiny, zanurzamy koniec kredy. • Co zaobserwowaliśmy: Po dodaniu kropli do wody nic się nie zmieniło. Po włożeniu kredy była ona mokra. Natomiast po włożeniu rozżarzonej kredy woda zabarwiła się na różowo.

20. Doświadczenie VII - pozwoliło nam lepiej poznać skały wapienne: • Na próbki piaskowca, granitu, wapienia, marmuru oraz na stary tynk podziałaliśmy rozcieńczonym kwasem solnym. • Co zaobserwowaliśmy: • Na marmurze, starym tynku i wapieniu pojawiły się pęcherzyki powietrza, oraz lekka mgiełka. Natomiast na piaskowcu i granicie nic się nic zmieniło. Uzgodniliśmy , że marmur, stary tynk, wapień są taką samą substancją chemiczną, a wydzielające się pęcherzyki po identyfikacji okazały się być dwutlenkiem węgla.

21. Zdjęcie do doświadczenia VII

22. Doświadczenie VIII • Do probówki z wodą wapienną wprowadziliśmy gaz wyprodukowany w procesie oddychania. • Co zaobserwowaliśmy: • Po wprowadzeniu gazu powstałego w procesie oddychania (dwutlenek węgla) woda zmętniała. • Teraz już wiemy, że reakcja z wodą wapienną jest reakcją charakterystyczną służącą do identyfikacji dwutlenku węgla. Przy jej pomocy możemy dwutlenek węgla odróżnić od innych gazów. Jeszcze jedna ciekawostka- pod wpływem dwutlenku węgla twardnieje zaprawa murarska, wapno gaszone przekształca się w węglan wapnia czyli wapień.

23. Modelowanie cząsteczek pierwiastków i związków chemicznych Cząsteczka wodoru zbudowana z dwóch atomów: Jedna cząsteczka chlorowodoru zbudowana z jednego atomu wodoru i jednego atomu chloru :

24. Model cząsteczki wody • Cząsteczka wody zbudowana z dwóch atomów wodoru i jednego atomu tlenu, do jej modelowania wykorzystaliśmy plastelinę. Aby zachować naturalne proporcje wykorzystaliśmy kulki o różnych rozmiarach i kolorach: • Kulki czerwone to model atomu wodoru kulka niebieska model atomu tlenu.

25. Budujemy Modele atomów i cząsteczek

26. Zajęcia z wykładowcą • Na jednych z naszych zajęć gościliśmy panią Iwonę Skrodzką, wykładowcę matematyki z Uniwersytetu w Białymstoku. Przez pierwsze dwie godziny oglądaliśmy prezentację dotyczącą figur płaskich. Przez kolejne dwie godziny graliśmy w grę ,,Jeden z dziesięciu”.

27. Ostatnie zajęcia • Na ostatnich zajęciach gościliśmy pana z politechniki białostockiej. Opowiadał on ciekawe rzeczy o fizyce, a na koniec oglądaliśmy film o najważniejszych odkryciach w fizyce. • Tego samego dnia na podsumowanie naszych zajęć rozwiązywaliśmy test. Był o wiele łatwiejszy niż ten na początku, To już nasze ostatnie zajęcia, a teraz WITAJCIE WAKACJE!!!

28. KONIEC • Dziękujemy za uwagę • Wykonali: • Iwona Kowalewska • Jakub Kopciewski • Przemysław Bojarzyński