E N D
A deficiencia motora é aquela que provoca na persoa que a padece algunha disfunción no aparello locomotor. Implica certas limitacións posturais, de desprazamento e de coordinación de movementos. A orixe pode ser conxénito ou adquirido, e pódese presentar con grados moi variables.
Aclaración terminolóxica N.E.A.E engloba a aqueles suxeitos que son considerados como deficientes, discapacitados e minusválidos. Deficiencia: "é toda perda ou anormalidade dunha estrutura ou función psicolóxica, fisiolóxica ou anatómica“. Discapacidade: "é toda restrición ou ausencia (causada por unha deficiencia) da capacidade de realizar unha actividade na forma ou dentro da marxe que se considera normal para un ser humano“. Minusvalía: "é unha situación de desvantaxe para un individuo determinado, consecuencia dunha deficiencia ou dunha discapacidade, que limita ou impide o desempeño dun "rol" que é normal no seu caso (en función da súa idade, sexo e factores sociais)." As deficiencias motóricas poden producirse como consecuencia de alteracións no mecanismo efector (músculos, ósos e articulacións) ou como consecuencia de alteracións no sistema nervioso.
MOTRICIDADE: referímonos ao ton e ao movemento como actos físicos producidos polo mecanismo orgánico músculo - óso - nervio en virtude dun consumo de enerxía. PSICOMOTRICIDADE: cando o acto motriz prodúcese a impulso da vontade, e xa que logo, ten finalidades. Entendidas estas dúas definicións podemos afirmar que motricidade é movemento sen voluntariedade e que, polo tanto, accións psicomotrices serian: bailar, escribir, subir ou baixar escaleiras..... O desenvolvemento psicomotor forma unha complexa rede que une o proceso de maduración biolóxico e o sistema interactivo da persoa. A súa meta é o control do corpo mediante un compoñente externo (a acción) e outro interno (a representación).
Que se entende por trastorno: atraso ou alteración no que se considera resposta ordinaria, xa sexa na totalidade ou nalgún compoñente motriz, que interfire calquera tipo de actividade persoal, e que suscita unha serie de necesidades especiais que deben ser atendidas nos diferentes ámbitos da vida.
Principais alteracións do mecanismo efector a- Malformacións conxénitas: - Luxación conxénita de cadeira • Malformacións conxénitas dos membros (incluíndo as ausencias conxénitas totais ou parciais dos membros superiores ou inferiores). • Malformacións conxénitas da columna vertebral: • Artrogriposis: Que produce rixideces múltiples e simétricas das articulacións dos membros. b- Afecciones sistémicas ou xeneralizadas do esqueleto: - A osteoxénesis imperfecta. - Acondroplasia. - Discondroplasia. - Exostosis múltiples. - Osteocondrodistrofias
Entre as adquiridas por alteracións do metabolismo ou a dieta, atópanse: - Osteoporoses - Raquitismo - Hiperparatiroidismo c- Osteocondrosis: Grupo de afecciones debidas a unha falta de rego sanguíneo nos ósos que conduce a súa necrose e/ou destrución . d- Afecciones inflamatorias dos ósos e articulacións: Adoitan ser de orixe infecciosos e as máis coñecidas son: - Osteomielite pióxena. - Artrite pióxena. - Tuberculoses osteoarticular. e- Fracturas: En particular se son múltiples, complicadas e non puido reducilas convenientemente.
Afecciones do Sistema Nervioso Producen graves deficiencias motrices pola súa condición de mecanismo control do movemento. As máis importantes nos nenos/as son: - Parálise cerebral - Espina bífida - Neurite - Poliomielite anterior aguda - Distrofias musculares progresivas.
Parálise Cerebral Defínese como un trastorno encefálico que se caracteriza por ser precoz, crónico e non progresivo. Afecta principalmente ao ton, postura e movementomovemento, aínda que, ademais, pódense presentar outras manifestacións como problemas perceptivos, sensoriais ou intelectuais.
Causas que provocan a parálise cerebral Son múltiples e dependen do momento en que se produza: • Causas prenatais: condicións desfavorables da nai durante a xestación, que poden ser de tipo xenético, alimenticio, metabólico, medicamentoso ou tóxico. • Causas perinatais: falta de osíxeno durante o parto, algún traumatismo... • Causas posnatais: poden ocorrer durante a maduración do sistema nervioso, xeralmente durante os tres primeiros anos de vida. As máis destacables son as infeccións (meninxite, encefalite), os traumatismos por accidentes graves, trastornos vasculares ou intoxicacións.
Clasificacións • Segundo a intensidade: Leve: permite unha autonomía practicamente total, con capacidade para a marcha e o fala. Moderada: presenta dificultades na marcha e no fala, e pode precisar algún tipo de axuda ou asistencia. Grave: adoita implicar autonomía case nula, con incapacidade para a marcha e afectación severa na fala. • Segundo a zona do corpo afectada: Monoplexia ou monoparesia: un único membro, inferior ou superior, vese afectado. Hemiplexia ou hemiparesia: afecta a unha das dúas metades laterais do corpo (esquerda ou dereita). Paraplexia ou paraparesia: afecta aos membros inferiores. Tetraplexia ou tetraparesia: afecta a todos os membros, tanto inferiores como superiores. Displexia: maior afectación dos membros inferiores que dos superiores.
Segundo a afectación do ton muscular: Espástica: consiste nun aumento esaxerado do ton muscular (hipertonía). Caracterízase por movementos moi ríxidos, esaxerados e pouco coordinados. Atetósica ou atetoide: consiste nunha flutuación de hipertonía a hipotonía, e preséntase con movementos lentos, retorcidos e incontrolables. Neste grupo son frecuentes as afecciones na audición. Atáxica: caracterízase por unha alteración no equilibrio corporal e unha marcha insegura. Igualmente preséntanse dificultades na coordinación e o control de ollos e mans. Mixta: é frecuente que as persoas que teñen parálise cerebral presenten síntomas das tres clases anteriores. • Segundo o ton muscular en repouso: Hipertónico: ton motor aumentado. Hipotónico: ton motor diminuído. Variable: ton motor inconsistente.
Outros trastornos asociados • Os máis frecuentes son os seguintes: Convulsións ou epilepsia: practicamente a metade dos nenos e nenas con parálise cerebral adoitan presentar convulsións. Cando estas preséntanse sen causa directa a condición é epilepsia. Trastornos sensoriais: adoitan presentar serias perdas de audición, especialmente dos sons agudos. Así mesmo, son frecuentes as limitacións visuais como o estrabismo, a perda da agudeza visual ou a restrición do campo visual.
Dificultades da fala e da linguaxe: aparecen asociadas aos problemas de audición e á falta de control dos órganos bucofonatorios e da propia respiración. As dificultades adoitan ser tanto articulatorias como de expresión, sendo a disartria (trastorno na articulación da palabra de orixe nerviosa) o trastorno máis frecuente. Adoitan verse afectadas, tamén, a mastigación, a deglutición ou o control da saliva. Deficiencia mental: non é consecuencia directa dunha parálise cerebral; con todo, o desenvolvemento cognitivo vese alterado na medida en que as disfuncións motoras afectan ás experiencias, á manipulación e á interacción co medio físico. Por outra banda, os problemas da linguaxe, como medio para organizar o coñecemento, reducen as posibilidades de aprendizaxe.
Trastorno do esquema corporal: O esquema corporal é a percepción da posición relativa das partes do corpo no espazo. Aparecen dificultades en tarefas construtivas, sen poder conectar a localización dos puntos do ambiente coa extensión e dirección que debe ter o movemento de reposta, ata aínda que a propiocepción sexa normal. • Trastorno da lateralización: é a forma na que a persoa dá preferencia nas súas referencias ao conxunto ollo-man-pé lateralizados a esquerda ou dereita. Chámase mal lateralizados a quen presentan signos cruzados de lateralidade. • Debilidade motriz: • Torpeza da mobilidade voluntaria • Sincinesias tónicas
Paratonia: imposibilidade ou dificultade extrema para conseguir unha relaxación muscular activa. No ámbito escolar xorden a seguintes n.e.e.: • Adaptacións dos elementos de acceso (condicións do espazo e clima vital) • Establecer programas de rehabilitación de condutas motrices que favorecen a reorganización xestual, • Deambulación segura, • Inhibición de movementos difusos. • Inestabilidade psicomotriz (relacionada cos problemas de atención) • Síndrome de Moebius: é unha síndrome producida polo desenvolvemento incompleto dos pares craniais sexto e sétimo (motor ocular e facial), provocando parálise facial e falta de movemento dos ollos. Non implica atraso mental, aínda que moitas veces foron mal diagnosticados.
Trastornos sensoriais: • Audición. • Visión. • Sensibilidade. • Trastornos perceptivos: • Esquema corporal. • Orientación espacial. • Trastornos psíquicos: • Capacidade intelectual. • Personalidade.
Trastornos bucolinguolarinxeos: • Coordinación fonorespiratoria. • Da fala. • Deglutición – alimentación. • Respiración. • Elocutivos. • Trastornos orgánicos: • Respiratorios. • Epilepsia. • Malformacións óseas. • Odontolóxicos.
CARACTERÍSTICAS DOS NENOS CON PARÁLISE CEREBRAL 1.-Desenvolvemento intelectual : É importante resaltar nun gran número de casos a aceptable conservación, en forma potencial, das funcións intelectuais. Isto, con todo, non quere dicir que non poidan presentar notables dificultades cognitivas. Neste senso, tamén hai que ter en conta a falta de experiencias e estimulacións relacionadas coas dificultades de desprazamento ou de manipulación. 2.- Desenvolvemento cognitivo: Existe un evidente atraso respecto de os nenos de motricidade normal. O movemento facilita a exploración do medio, que é a base da aprendizaxe, sobre todo no estadio sensoriomotor.
En etapas posteriores (preoperacional e operacional) vese afectada a adquisición da linguaxe, a elaboración de imaxes mentais, e de recoñecemento conceptual a partir dun modelo concreto e as súas propiedades. No período operacional concreto a forma en que percibe as súas capacidades de rendemento parece estar intimamente relacionado co desenvolvemento da súa personalidade global e presuponse que han de presentarse dificultades. Como o neno de Educación Primaria apoia as súas operacións lóxicas nos obxectos reais ou as súas representacións figurativas, é dicir que as súas adquisicións parten da realidade a través de accións interiorizadas, non é difícil comprender que o deficiente motorico severo, cuxa base relacional é motóricamente deficiente (sobre todo en aspectos posturais, manipulativos e deambulación), ha de sufrir un retardo en ditas adquisicións.
3.- Desenvolvemento socio - afectivo: Depende do grado de afectación, de se se trata dunha deficiencia natal ou posnatal e da actitude que para el teñan os seus pais, compañeiros, educadores, etc. A frustración que pode chegar a sentir a persoa con deficiencias motóricas adoita dar lugar a dous tipos de comportamento: por unha banda a condutas pasivas, inhibidas ou de resignación e, por outro, a condutas agresivas.
Parece que, en xeral, a natureza e o grado da discapacidade son moito menos decisivos no axuste da persoa con deficiencias que as súas propias actitudes psicolóxicas e a percepción que ten de si mesma. As veces influenciadas por aspectos como: • O establecemento de vínculo afectivo ou apego. • O proceso vivencial das familias. • A primeira é a de crise. vivencias caracterizadas pola dor da aceptación- • A segunda a de participación, a aceptación da deficiencia. • A etapa da escola infantil e primaria coas aprendizaxes escolares como instrumentos de socialización e de relación cos iguais.
4.- Desenvolvemento comunicativo - lingüístico: Existe certo retardo na adquisición da linguaxe oral. O neno con deficiencia motórica desenvolve a súa capacidade comunicativa segundo os estilos comunicativos das persoas coas que se relacionan con máis frecuencia é está condicionado polo seu axuste persoal á atención dividida (á vez que trata de comunicarse, trata de controlar a súa motricidade). É aquí cando a escola e a familia xogan un papel primordial. Na parálise cerebral frecuentemente existe imposibilidade para a linguaxe oral ou outras alteracións como as disartrias.
Trastornos da palabra e da linguaxe 4.-1.- Trastornos da palabra a.- características especiais no: • Sopro: incapacidade e asincronía. • Fonación: larinxe. • Articulación: vibracións sonoras. • Ritmo da palabra. • Trastorno da audición. • Respiración.
b.- Trastornos da respiración • Os nenos/as con seis meses de idade posúen unha respiración diafragmática e con un número aproximado de 28 inspiracións por minuto. • Entre os seis meses e os sete anos de idade, a súa respiración esta regulada polo diafragma e os músculos torácicos, con un número entorno a 20,4 (IPM). • A partir dos sete años a respiración é torácica e equilibrase con 19 (IPM).
Cando se presenta algunha anomalía no desenvolvemento da capacidade respiratoria podemos dicir que é dobre: • O reflexo larínxeo primitivo é normal ata os seis meses de idade, no paralítico cerebral continua ata a adultez. Produce un cerre repetido na glote a marxe de episodios de deglutición, interrompendo as vibracións sonoras, provoca sonorización intermitente e fonación durante a inspiración. • Síndrome do paralítico: • Atetosico: voz grave, intensidade débil ou forzada, volume de fonación irregular e cando o sube é debido a espasmos do diafragma. A fonación prodúcese durante a inspiración. • Espástica: voz alta e forzada, hipernasalidade, ausencia de inflexión e volume irregular.
c.- Trastornos da articulación • Afectan as cavidades supra larínxeas. (farinxe, nariz, boca e beizos no momento da labialización). • Tratase de trastornos de tipo disartrico (articulación), parálise de complexos de ditas cavidades. • A articulación implica a integridade da fonación e do sopro vocal, mentres que a fonación require a participación do sopro. • No ritmo da palabra xeralmente nos espásticos únese a tartamudez tónica e clónica, nos atetosicos preséntanse na maioría dos casos interrupcións da palabra e vocalizacións a sacudidas que aparecen durante a inspiración. • As disritmias son provocadas case sempre por déficit nervioso de orixe central, que ocasionas déficit transmisión das retroalimentacións auditivas e propioceptivas e da regulación dos sistemas respiratorios e fonatorios.
d.- Trastornos da audición • Son moitos os P.C. que sofren trastornos de condución e /ou sensorio – nerviosos. A etioloxía é por lesións específicas do oído interno e medio, parálise dos músculos asociados, lesións do tracto auditivo e do córtex auditivo. • Os déficits de percepción auditiva nun P.C proceden de organizacións diferentes segundo as características dos sons. • A percepción de frecuencia e duración tratase dun déficit global que afecta a organización destas capacidades. Déficit cuxa orixe debese de buscar a nivel das lesións do S.N.C. • A mala percepción da intensidade dos sons é a expresión dun simple retraso na emerxencia das capacidades.
4.- 2.- Trastornos da linguaxe. • Xeralmente está admitido que os nenos/as con P.C. non presentan trastornos específicos da linguaxe, salvo un retraso máis ou menos importante no seu desenvolvemento causado polos déficits motores en xeral e os trastornos da palabra en particular. • O número de nenos/as con P.C. e intelixencia normal é limitado polo que non se poden recoller mostras significativas. • Os trastornos da palabra nestes nenos/as de intelixencia normal reduce a utilización de probas verbais para avaliar capacidades de aspectos fonolóxicos, léxicos, morfosintácticos e pragmáticos.
Pero podemos facer observacións: • Desenvolvemento fonolóxico está atrasado con relación os nenos/as normais da mesma idade cronolóxica, pero segue as grades fases do desenvolvemento normal. • A secuencia de aparición de vogais e consoantes é igual a dos normais. • As capacidades fonolóxicas dos espásticos son superiores a dos atetósicos tanto a nivel de produción de vogais coma de consoantes. • O desenvolvemento léxico e morfosintáctico é retardado pero está mellor nos espásticos que nos atetósicos en canto a cantidade non a calidade. • É de gran importancia a disartria que sofren pero tamén o son as interaccións sociais, pero hai que ter en conta que son moi malos interlocutores para os seus compañeiros.
4.-3. Reeducación • Nos problemas de trastornos da palabra debe de ser: • Precoz. • Intensiva. • Sistemática, incluso ata a adolescencia. • Precisa dun estudo completo multiprofesional: • Neurolóxico. • O.R.L. • Auditivo. • Psicolóxico.
Nos primeiros anos debese de realizar unha reeducación motriz: • Motricidade xeral: • Recuperación de posturas. • Desaparición de reflexos arcaicos que dificultan movementos funcionais. • Aprendizaxe progresivo de músculos de membros, tronco e cabeza. • Mobilidade de estruturas implicadas na emisións de sons, sopros e movementos do complexo buco – larínxeo. • Son de grande importancia neste tipo de rehabilitacións a aprendizaxe de nutrición, mastigación, deglutición, articulación e absorción de sólidos e líquidos.
Unha vez se logra a adquisición dalgún (primeiros) fonemas debemos perseguir os seguintes obxectivos: • Educación motriz: control respiratorio e fonatorio, sopro, praxias buco – linguo – faciais. • Aprendizaxe dos fonemas como cun neno/a normal. • Aprendizaxe da linguaxe nos seus aspectos léxicos, semánticos e morfosintácticos (buscando comunicación interpersoal funcional).
4.-3. A. Auxiliares • Xeralmente os nenos/as cunha intelixencia normal presentan problemas por: • Gravidade de trastornos disarticos que impiden a produción da linguaxe comprensiva. • Trastornos motores a nivel de membros que impiden a linguaxe escrita. • Os auxiliares tratan de paliar o máximo posible estas barreiras de comunicación así coma a estrutura das súas aprendizaxes e a avaliación das súas adquisicións. • Temos que ter en conta que a tecnoloxía permite: • Comunicarse desenvolvendo un sistema simbólico acorde as capacidades comunicativas do suxeito. • A aprendizaxe de capacidades de comunicación que facilitan/ permiten ao suxeito a utilización dun sistema para ser comprendido.
Os auxiliares dan a posibilidades de acrecentar as canles de comunicación e non como unha implementación sistemática de substitutos, e dicir, non se deben de ver como substitutos senón como complementos estimuladores de todo tipo de linguaxes. • Procedemento de varrido. Presenta os elementos da mensaxe de maneira secuencial, o neno/a indica a súa elección a persoa e é o aparato quen presenta ditos elementos ( baixar a cabeza, pestanexar, botón…)
Procedemento de codificación. O neno/a está dotado dun código para a comunicación, ex: Morse. • C = 1 dedo – 3 dedos. • E = 2 dedos – 2 dedos. • Selección directa. Neste sistema necesitase un nivel de aprendizaxe maior que nos demais procedementos. O neno/a compón directamente no ordenador a mensaxe que quer comunicar.
4.- 3.B. sistemas simbólicos. Adopción dun sistema simbólico como soporte de comunicación. • Alfabeto se son capaces de chegar a escritura e a lectura e se adaptan a súas capacidades motrices. • Senón simplemente: • Pictogramas: imaxes, fotos, debuxos que representan adxectivos, nomes, accións ou incluso ideas. • Escritura en Bliss: bastante abstracto, comunicación non verbal, son símbolos ideográficos e pictográficos que xuntos ou por separado representan unha palabra ou idea. • Sistema Premack: pezas de plástico, cada unha delas representa unha palabra da linguaxe. Son símbolos arbitrarios sen relación co seu referente.
5.- Desenvolvemento motor Desprazamento As dificultades para o desprazamento varían en grado, desde os casos en que a motilidade é nula ata aqueles en que o desprazamento dáse a través dalgún tipo de axuda, por exemplo, unha cadeira de rodas. As barreiras arquitectónicas son, xa que logo, a principal dificultade e un potente factor de marxinación. Como posibles solucións que melloran a calidade de vida na contorna escolar, podemos mencionar as rampas antideslizantes, os ascensores, os elevadores de escaleiras, as plataformas elevadoras e as barras fixas, que situadas en puntos estratéxicos facilitan autonomía aos alumnos e alumnas con marcha inestable.
A manipulación A escritura é unha das actividades para a que máis dificultades atopan os nenos e nenas con deficiencia motora. Pódense utilizar as seguintes axudas: • Adaptadores no lapis e bolígrafos que melloran a adherencia e presión. • Férulas posturais nas mans e muñequeras lastradas cando non hai control das bonecas. • O uso de ordenadores ou máquinas de escribir pode ser unha solución para o problema da escritura, pero tamén requiren axudas como teclados adaptados, licornios, ratos adaptados... • Outros útiles escolares de utilidade son as tesoiras adaptadas, manteis antideslizantes, sacapuntas fixados á mesa, taboleiros magnéticos… • Colocar pivotes de distintos tamaños e grosores en quebracabezas, xogos… • Aumentar o grosor das pezas nos xogos manipulativos.
O control postural Unha boa postura corporal é importante para previr malformacións óseas, evitar cansazo muscular, mellorar a percepción e realizar o máis eficazmente posible as tarefas escolares. Para esta tarefa é conveniente contar con algún tipo de asesoramento médico. Algúns elementos que facilitan o control postural son: • Mesas e cadeiras adaptadas. • Cadeiras con apoia cabezas, separador de pernas, reposapés e elementos de seguridade. • Asentos de espuma dura para o chan, asentos para axustar ao inodoro, etc.
TÉCNICAS DE INTERVENCIÓN para o trastorno en xeral • 1.-Prevención: Prevención das deficiencias no útero: - Exames practicados ao feto (amniocenteses, test de aceleración do corazón fetal, ultrasóns). - Prevención das enfermidades infecciosas (rubéola, toxoplasmoses, sífilis). - Atención a outras patoloxías da nai (diabetes, alteracións da glándula tiroides). - Fármacos e drogas durante o embarazo. Prevención no parto e do recentemente nado: - Factor Rh - Atención obstétrica. Prevención na primeira infancia: - Prevención das enfermidades por carencias nutricionais. - Prevención das enfermidades infecciosas. Prevención de accidentes.
2.-Estimulación precoz: baseada nun diagnóstico precoz. Como en calquera deficiencia, a detección precoz é fundamental con obxecto de comezar, canto antes, unha serie de accións destinadas a previr e mellorar a evolución persoal do neno/a. A filosofía da estimulación precoz é a de intervir sobre o problema e necesidades do neno/a de a forma máis tempera posible e baséase na coparticipación da familia no proceso de rehabilitación e mellora das capacidades do neno/a. Fundamentase na plasticidade coma facultade múltiple de compensación do Sistema Nervioso Central no estadio da maduración.
3.-Técnicas médicas: 3.-A.Fisioterapia: É outra das necesidades que presenta un alumno/a con deficiencia motora, consiste no tratamento especializado para previr as malformacións e o anquilosamento que, calquera das deficiencias motoras, pode provocar no organismo pola falta de mobilidade. Coa axuda de técnicas adecuadas de fisioterapia conséguese potenciar o desenvolvemento de habilidades e capacidades para o desprazamento, o control postural e a manipulación. Isto concede autonomía e por conseguinte unha mellor calidade de vida, non só á persoa coa deficiencia motora senón ás da súa contorna.
En relación coa parálise cerebral, desenvolvéronse os seguintes métodos: Método Bobath: As súas etapas son: 1.-Suprimir patróns anormais de postura e favorecer unha maior normalización do ton. 2.- Desenvolver os reflexos de endereitamento e equilibrio. 3.- Introducir movementos voluntarios mediante facilitación. Método Deaver: Baseado no uso en forma precoz de grandes órtesis para restrinxir o movemento e cando se aprende o patrón elimínanse as restricións para permitir mobilidade a nivel doutras articulacións. Método Doman-Delacato: A base deste tratamento é un aumento da frecuencia, intensidade e duración dos estímulos sensoriais. Posteriormente demándanse as respostas motoras. Método Rabat: Actualmente denominado Estimulación Neuromuscular Propioceptiva. Método Peto: A súa filosofía baséase nos principios xerais da aprendizaxe. Método Phelps: Estruturado dun xeito ecléctica, inclúe case todos os tipos de tratamento coñecidos.
A idade clave para o tratamento fisioterapéutico é a preescolar; alcanzada a idade escolar o mellor é manter os logros mediante actividades deportivas adaptadas. A fisioterapia pasará a segundo lugar e estará xustificada se se fan intervencións cirúrxicas e adaptáronse novas órtesis. • 3.- B. Cirurxía xeral, plástica ou reconstrutiva, cando estea indicada. • 3.- C. Órtesis e Próteses. No primeiro caso trátase do aparello aplicado a unha parte do corpo para soportar, inmobilizar, corrixir ou previr unha deformidade ou para axudar ou restaurar unha función. A próteses está referida ao aparello cuxa función é substituír unha parte anatómica ausente.
4.-Técnicas psicopedagóxicas: Unha porcentaxe non desprezable de nenos con deficiencias motóricas presentan ao mesmo tempo deficiencias na linguaxe, sociais, emocionais ou sensoriais. É esta a razón pola que a terapia dun neno con deficiencias motóricas debe ser un tratamento multidimensional. Os esforzos da fisioterapia deben ser coordinados cos da logopedia, psicoloxía e pedagoxía. • 4.- A. A integración escolar é un paso, unha etapa, e á vez unha preparación á integración social. Na medida en que a integración social esixe interacción individuo-.medio, é necesario non só producir cambios na resposta do suxeito, senón tamén nas condicións ambientais nas que se vai a dar esa resposta. • 4.- B. A eliminación de barreiras arquitectónicas, consideradas como aqueles obstáculos ambientais de carácter físico que impiden ou dificultan os desprazamentos ás persoas con dificultades na súa mobilidade.
5.- A rehabilitación do neno/a con deficiencias debe basearse en: Un diagnóstico condutual que permita avaliar os repertorios cos que conta o suxeito e as súas características, así como as condicións do seu medio familiar e social; con base en tales datos poderanse programar condutas funcionais e importantes para o desenvolvemento do suxeito. O deseño de obxectivos condutuais que permitan o avance continuo e sistemático do suxeito ao longo do tratamento. O arranxo de condicións físicas e sociais que permitan a consecución dos obxectivos condutuais suscitados.
Emprego de medicións obxectivas e directas, así como de todas as condicións técnicas que o programa requira, en función das características do problema que ha de tratarse e da necesidade de avaliar o avance diario do programa biorretroalimentación para establecer repertorios motores. Aplicacións prácticas esta área son: Rehabilitación das funcións físicas Mellora do control de movementos motores Control da postura
5.- A. Logopedia Fai referencia á intervención nas alteracións da comunicación, a linguaxe, o fala e a voz. En función da valoración efectuada, tomarase a decisión achega do sistema de comunicación máis factible en cada caso. A reeducación da fala comprende unha serie de técnicas encouzadas a mellorar, non só a capacidade articulatoria e fonatoria, senón outras funcións estreitamente relacionadas con ela, como a respiración, a relaxación xeral, o control do babeo. O programa deberá facerse tendo en conta as dificultades motrices do neno/a, a súa capacidade cognitiva e a idade.
Novas Tecnoloxías O obxectivo fundamental cos alumnos con parálise cerebral é apórtalles instrumentos para facerlles a vida máis fácil, xa que: • Toda persoa é sempre un comunicador: • Que a través da interacción social ou a apertura cara a outros mundos, desenvólvese como persoa. • Avanza na linguaxe á vez que asimila e acumula coñecementos novos.